Pêng-bîn ê Ki-tok-toān/Tē III Koàn/Tē-4 chiuⁿ

Tē-4 chiuⁿ: KA-NÁ Ê HUN-IN

Kè saⁿ-ji̍t āu, chiū-sī kè-lâi ê pài-saⁿ, Iâ-so͘ ū khì chi̍t ê hiuⁿ-siā hù hun-in ê iân-sia̍h. Chit ê hun-in sī ū hián-chhut tiōng-iàu ê hāu-kó, put-chí ū éng-hióng Tī i ê it-seng ê sū-gia̍p. Iok-hān tī hit ji̍t ū kap Iâ-so͘ chòe-tīn khì, ū kóng, “TĒ-saⁿ ji̍t tī Ka-lī-lī ê Ka-ná, ū hun-in ê iân-sia̍h; Iâ-so͘ ê lāu-bú tī-hia; Iâ-so͘ kap I ê ha̍k-seng iā hō͘ in chhiáⁿ khì hù iân-sia̍h.”

Lán hian-khui Sèng-chheh khòaⁿ-liáu chai-iáⁿ Iâ-so͘ ê lāu-bú sī chú-iàu ê tong-sū-chiá, koh chài khòaⁿ I ê lāu-bú ū teh khòa-lū in ê siat-pī, lâi hoan-hù chhe-ēng ê lâng, só͘-í tùi chiah ê sū-si̍t hō͘ lán thang chhui -lí, chit ê hun-in bêng-bêng sī I ê chhin-cho̍k lāi ê hun-in. Nā m̄-sī sin-niû, chiū-sī sin-kiáⁿ-sài sī Iâ-so͘ ê kūn-chhin. Lán thang sióng-siōng, hit ji̍t chit ê sin-niû ún-tàng ū tì súi koh phek-pe̍h ê phè, iā chhah chhiⁿ-chhùi ê chhiū-ki, sim-lāi put-chí hoaⁿ-hí, put-chí tek-ì, in-ūi Iâ-so͘ ū lâi hù i ê hun-in. Tōa-bīn tùi sòe-hàn ê sî, i chiū bat Iâ-so͘, in-ūi in ê chhù saⁿ-lī chí-ū sì-eng-lí ê lō͘-chām. Kiám-chhái i chòe gín-ná ê sî, bat kap chōe-chōe gín-ná phōaⁿ chòe-hé lâi Iâ-so͘ ê kang-tiûⁿ, thiaⁿ Iâ-so͘ kóng kò͘-sū iā kú káⁿ, sī í chit ê ha̍p-hun-sek sī i ê hoaⁿ-hí ê ji̍t, i chin him-bō͘ i ê chhin-lâng Iâ-so͘ chhut-se̍k, in-ūi i put-chí chun-kèng I, thiàⁿ-thàng I, khòaⁿ I chòe chi̍t ê tōa-hiaⁿ, iū-koh in-ūi Iâ-so͘ chit-tia̍p í-keng chiâⁿ-chòe tùi Siōng-tè sī chhe-lâi ê, chit ê chhut-miâ ê sian-siⁿ, tùi án-ni i it-hoat him-bō͘ Iâ-so͘ lâi chhut-se̍k, thang êng-kng i ê ha̍p-hun-sek, thang lâi khòaⁿ-kìⁿ i ê hēng-hok, iā ǹg-bāng thang tit-tio̍h I ê chiok-hok.

Iâ-so͘ kó-jiân ū chhut-se̍k i ê ha̍p-hun-sek. I tī sim-lāi put-sî ū chûn úi-tāi ê su-siúⁿ, kè-e̍k kap chek-jīm, chai-iáⁿ I sī beh lâi tam-tng jîn-lūi ê ūn-miā, só͘-í chiah hoaⁿ-hí lâi sêng-siū in ê chiau-thāi。Tùi án-ni, Iâ-so͘ put-chí hoaⁿ-hí lâi hù in-ê hun-in.

Ū chōe-chōe lâng teh siūⁿ kóng, Iâ-so͘ sī chòe chi̍t ê ke̍k giâm-siok, hū gī-bū lâng, khì hù hit ê hun-in, oán-jiân chhin-chhiūⁿ chi̍t ê ū ui-giâm ê bo̍k-su beh khì hù lâng ê hun-in, thang sòa Ēng kèng-khiân ê ōe lâi khó͘-khn̂g lâng-kheh. Toàn-toàn m̄-sī! Tùi hit khoán ê thài-tō͘, Iâ-so͘ sī ke̍k put chū-jiân, ke̍k m̄-ài, Sī bōe ōe tông-chêng. I chhut-se̍k hit ê hun-in, sī in-ūi I ū hoaⁿ-hí hun-in. Tī sè-kan bô chi̍t-lâng bat chhin-chhiūⁿ Iâ-so͘ ê khoán, ū hiah-ni̍h khòai-lo̍k jîn-seng. I si̍t-chāi sī chin thiàⁿ-thàng jîn-seng, I sī ū hióng-siū ta̍k hō ê khòai-lo̍k. I sī ū lia̍h chū-jiân chòe khòai-lo̍k. I sī ū khòaⁿ sòe-hàn gín-ná chòe khòai-lo̍k. I sī ū hoaⁿ-hí kap lâng chòe pêng-iú saⁿ kau-pôe, chai-iáⁿ che sī bô bōe Ēng-tit ê sū. I sī put-chí hoaⁿ-hí ài kap siā-hōe ê lâng saⁿ-kap chòe-hé kau-pôe, lâi hoaⁿ-hí kè-ji̍t; te̍k-pia̍t tùi hiah ê khó-lîn ê, koh khah sī án-ni, tì-kàu Hoat-lī-sài lâng sòa chheng I chòe tham-chia̍h hò͘ⁿ-chiú ê, thiu-hiòng ê, í-ki̍p chōe-jîn ê pêng-iú. Ū iáⁿ chit ê ōe sī òan-hūn húi-pòng ê ōe, chóng-sī ū chi̍t-tiám lán thang chù-ì, chiū-sī, siat-sú nā m̄-sī I si̍t-chāi sī ū chin hoaⁿ-hí, lâi kap siā-hōe ê lâng saⁿ-kap kau-pôe, sòa Ēng hoaⁿ-hí ê sim lâi hióng-siū I ê saⁿ-tn̂g, chiū koat-toàn bô ū chit hō húi-pòng ê ōe chiah tio̍h.

Si̍t-chāi Iâ-so͘ nā-sī kàu hia, khòai-lo̍k chiū tè kàu hia, in-ūi I pún-sin sī put-chí khòai-lo̍k ê lâng. I tī hun-in ê iân-toh sī chin hoaⁿ-hí, lâi kóng lâi chhiò. I sim-lāi sī put-chí him-bō͘ ài kap chèng-lâng chòe-hé. I sī siông-siông ài po-chióng hiah ê sit-chì ê lâng. I kóng, An lí ê sim, sī góa; m̄-bián kiaⁿ! Cháiⁿ-iūⁿ? chū-jiân in-ūi I pún-sin sī khòai-lo̍k ê lâng. Kin-á-ji̍t tī sè-kan tē-it khòai-lo̍k ê, chiū-sī hiah ê ōe Ēng hó lâi lī-ek pa̍t-lâng ê, sim-lāi siông-siông khòai-lo̍k lâi gióng-bōng Siōng-tè, lâi ôan-choân sìn-khò Siōng-tè ê lâng, chiū-sī hiah ê tī sim-lāi ū khn̂g bû hān-liōng ê lo̍k-koan ê lâng, lâi khak-si̍t chai in ū chòe-āu ê sèng-lī, iā chai, sí chiū-sī têng-chài chhut-sì tī hit ê khah hong-sĒng ê sè-kài, iū-koh chai-iáⁿ chōe-ok tī ū chi̍t-ji̍t beh éng-oán bia̍t-bô. Siat-sú lán nā-sī ū o̍h Iâ-so͘ ê khoán, lán ta̍k-lâng tiāⁿ-tio̍h sī ōe chiâⁿ-chòe hēng-hok khòai-lo̍k ê lâng.

Put-tàn sī án-ni, I it-seng sī hoaⁿ-hí ê, chiū-sī ài pang-chān hiah ê bô sîn-sèng ê lâng, chiâⁿ-chòe sîn-sèng; sim bô pêng-an ê, chiâⁿ-chòe ū pêng-an. Iū-koh I ū kám-kak, tī téng-bīn hit ê bû-hān ê hēng-hok ê sîm-sèng ê sè-kài, sī ū jia̍t-jia̍t Ēng tông-chêng ê sim teh khòaⁿ-kò͘ I. I tī-teh hoaⁿ-hí chi̍t ê chōe-jîn ho̍k-tò sì-chiàⁿ ê seng-oa̍h ê sî, I sī iû-goân ū thiaⁿ-tio̍h Siōng-tè ê chèng thiⁿ-sài tī-teh hoaⁿ-hí khòai-lo̍k ê siaⁿ.

Góa teh kî-kòai, m̄-chai lán it-poaⁿ tùi tá-lo̍h lâi siūⁿ kóng, Iâ-so͘ sī iu-chhiû ê bīn-māu ê lâng. Chhin-chhiūⁿ chit hō ê khòaⁿ-hoat, tek-khak m̄-sī chhut tùi Hok-im-su ê kò͘-sū. Lán thang liāu chit hō ê khòaⁿ-hoat, sī chhut tùi Í-sài-a ê ū-giân, in-ūi tī-hia ū teh kóng-khí “I siông-siông tú-tio̍h kan-khó͘; sim-lāi tōa hôan-ló.” Ū chōe-chōe úi-tāi ê bí-su̍t-ka, put-sî to teh ōe hit khoán iu-chhiû ê bīn-māu ê Iâ-so͘; tùi án-ni, lán ài thàn hit ê khoán, lâi tha̍k Iâ-so͘ it-seng ê kò͘-sū; kî-si̍t che sī kè-thâu ê só͘-chāi tī-teh. Ū iáⁿ! I ū tam-tng lán ê kan-khó͘, taⁿ lán ê pīⁿ-thiàⁿ. Lán ài Ēng thiàⁿ-thàng, kám-siā ê sim, lâi sêng-jīn chit-tiám. Chóng-sī thòe pa̍t-lâng lâi kan-khó͘, lâi sí, to m̄-só͘ kóng, tùi án-ni chiū ōe hòe-bô hit ê úi-tāi ê sim-sîn sī ū ê hoaⁿ-hí kap khòai-lo̍k. M̄-sī chāi hit-khoán jia̍t-sim kam-gōan pàng-sak ka-kī ê lâng teh khòaⁿ, hi-seng ê hêng-ûi chiū-sī chi̍t hāng ê khòai-lo̍k. Chhì-mn̄g, tī chiàn-tiûⁿ pún-sin kap sí chòe pêng-iú ê peng, ōe-hiáu tông-chêng hiah ê tio̍h-siong ê, lâi kng i tńg-lâi khàn-hō͘, hit-sî i ê sim-sîn kiám ū iu-chhiû? Só͘-í góa teh siūⁿ, Iâ-so͘ ōe thang thòe pa̍t lâng lâi sí, si̍t-chāi sī hō͘ Iâ-so͘ ê lāi-bīn seng-oa̍h ke-thiⁿ chi̍t hoan ê hoaⁿ-hí khòai-lo̍k chiah tio̍h.

Chiàu lâng ê ì-sù lâi kóng, I tī it-seng ōe-thang khah-iâⁿ sè-kan, sī in-ūi I ê sim-lāi put-sî ū hoaⁿ-hí khòai-lo̍k. I koat-toàn Sī bô sit-lo̍h chit-hō ê sim. Liân tī ke̍k pi-chhám ê ji̍t, I mā-sī bô sit-lo̍h. Iáu-bē khì Khek-se-má-nî hn̂g ê saⁿ tiám cheng chêng, I mā iáu-koh hō͘ chèng ha̍k-seng lâi siūⁿ-tio̍h in tī í-chêng sī ū ê khòai-lo̍k ê seng-oa̍h, iū-koh I ê chòe-āu ê ǹg-bāng, iû-goân sī ài in bêng-pe̍k, liân I lī-khui in khì liáu-āu, tī sè-kan I sī ū ê hoaⁿ-hí, to iû-goân beh kap in tī-teh, hō͘ in thang tit-tio̍h koh khah chhiong-sĒng ū hoaⁿ-hí móa-móa ê seng-oa̍h. Si̍t-chāi Iâ-so͘ khah-chá tī sè-kan kap I ê ha̍k-seng teh kau-pôe ê tiong-kan sī tit-tio̍h ê hoaⁿ-hí, sī tī chit sè-kan bē-bat ū lâng keng-giām--tio̍h ê. I pún-sin ū chi̍t ji̍t bat tùi I ê ha̍k-seng kóng, ia̍h lán thang siūⁿ, tek-khak sī ēng chhiò gī-Gī ê bīn-māu lâi kóng, “Lán sī chhin-chhiūⁿ hú-hū, tī sin-hun ê lú-hêng tiong, Lán sī kap sin-kiáⁿ-sài saⁿ-kap tī-teh ê hō-chhōa ê.” Ū hit-hō bīn tài iu-chhiû ê Hoat-lī-sài lâng lâi mn̄g Iâ-so͘ kóng, “Lí ê ha̍k-seng bô kìm-chia̍h, sī cháiⁿ-iūⁿ?” Iâ-so͘ chiū kā in kóng, “Goán m̄-bián kìm-chia̍h, ai-siong; goán tāi-ke sī chin khòai-lo̍k; sin-kiáⁿ-sài kap hō-chhōa ê lâng saⁿ-kap tī-teh, hō-chhōa ê lâng kiám ōe ai-siong mah? To̍k-to̍k sî-ji̍t beh kàu, sin-kiáⁿ-sài tùi in tiong-kan bô--khì, hit-sî in chiū beh kìm-chia̍h. Chit-tia̍p tio̍h thèng-hāu kàu hit ê sî kàu, chiah thang kìm-chia̍h ai-siong.” M̄-sī! Iâ-so͘ m̄-sī hit-hō iu-chhiû ê bīn-māu ê lâng. Chiàu lán sī chai, I ê jîn-keh put-sî ū khip-ín-la̍t; m̄-kú iu-chhiû ê bīn-māu khah-siông Sī bô kah lōa ū khip-ín ê la̍t tī-teh. Lán m̄-ài ū hit khoán ê bīn-māu, I mā-sī m̄-ài. Liân tùi ha̍k-seng I iā-sī hoaⁿ-hí án-ni kā in kóng, “Lín kìm-chia̍h ê sî, bo̍h-tit chhin-chhiūⁿ ké-hó ê lâng tài iu-iông,”

Iâ-so͘ sī Siōng-tè. Lán nā khòaⁿ-kìⁿ Iâ-so͘ sī chin khòai-lo̍k khì hù hun-in ê iân-sia̍h, hit-sî lán thang tùi Iâ-so͘ lâi chai-iáⁿ Siōng-tè ê chhin-chhiat ê sèng-chit kàu tá-lo̍h. Siōng-tè ê sim sī ū hoaⁿ-hí lán lâng ê hun-in. Siōng-tè ê sim sī ū hoaⁿ-hí lâng tit-tio̍h khòai-lo̍k. Tī Ka-lī-lī ê Ka-ná, lán ū khòaⁿ-kìⁿ chit ê Éng-oán ê Ki-tok, ke̍k chiàu chū-jiân, chiàu lâng ê khoán, hoaⁿ-hí lâi chhut-se̍k hit ê hiong-chhoan lâng sòe-sòe ê hun-in, iā ū tông-chêng in nn̄g ê ài-jîn tī hun-in ê hoaⁿ-hí, sòa chìn chi̍t-pō͘. ài lán tī sim-ni̍h ōe siūⁿ kóng, Che sī Siōng-tè ê thài-tō͘. Che sī Siōng-tè ê sim-ì. Siōng-tè chū-jiân sī put-chí koan-sim tī lán ê chiâⁿ-sèng, lán ê sèng-kiat. Chóng-sī m̄-sī chhin-chhiūⁿ hit-hō ui-giâm ê bo̍k-su, kan-ta koan-sim tī kàu-hōe, soat-kàu, tián-lé, khah bô koan-sim tī jîn-seng ê khòai-lo̍k ê tāi-chì. Lán ê PĒ Siōng-tè sī ū koan-sim tī i ê chèng kiáⁿ-jî it-chhè sī ū sim-sek ê sū. I sī ū hūn tī jîn-lūi it-chhè, sio̍k tī sèng-kiat kap khòai-lo̍k ê sū. I sī ū sèng-piat chiok-hok it-chhè jîn-lūi ê koan-hē. I sī ū chhù-bī tī khong-tiong ê pe-chiáu, soaⁿ-ni̍h ê iá-hoe, tī chháu-po͘ teh thiàu-bú ê sòe-chiah iûⁿ-á, tī chhī-tiûⁿ teh thit-thô ê gín-ná, í-ki̍p lāu-bú tùi eⁿ-á sī hián-chhut hit ê jîn-chû ê sim, í-ki̍p siàu-liân ê sin-niû, ùi siáu-lé teh m̄-káⁿ kìⁿ sin-kiáⁿ-sài ê bīn. Siōng-tè sī ài lán ōe-hiáu khòai-lo̍k jîn-seng. Siōng-tè ū chhòng-chō im-ga̍k, gē-su̍t, thang hō͘ lán tit-tio̍h khòai-lo̍k. Siōng-tè ū hō͘ lán ōe-hiáu kóng chhiò-khoe ê ōe, thang pang-chān lán khah khòai kiâⁿ jîn-seng kham-khia̍t ê lō͘-chām. Hōan-nā ōe hō͘ lâng ê sim chiâⁿ-chòe khòai-lo̍k hit-hō bô siâ-khì ê kóng-chhiò, sī teh kiâⁿ tī Thiⁿ-ni̍h ê PĒ Siōng-tè ê chí-ì. Lán kiám bô siūⁿ kóng, chong-kàu kî-si̍t sī ke̍k tan-sûn, súi ê sū mah? Siat-sú lán nā-sī ēng Iâ-so͘ ê kiàn-kái lâi ha̍k-Si̍p i, lán kiám bô siūⁿ kóng, chong-kàu sī koh-khah ōe giú sòe-hàn gín-ná ê sim ê sū mah?

In ê hun-in sī ū tú-tio̍h chin hùi-khì ê sū. Chhiáⁿ ōe kì-tit, chit ê sī choh-sit lâng ê hun-in. Chú-ka sī sòng-hiong ê lâng, beh lâi khui hun-in ê iân-sia̍h, chîⁿ chám-jiân sī ū khah ân. Só͘-í iân-sia̍h kiâⁿ kàu tiong-chām ê sî, ū tú-tio̍h thêng-chí ê kan-khó͘. In-ūi tu̍t-jiân-kan hoat-kiàn--tio̍h chiú bô kàu-gia̍h. Ū lâng kiám-chhái beh kóng, che put-kò sī sió-khóa ê sū. Iáu-kú hū-jîn-lâng chiū bô beh án-ni phah-sǹg. Bô lūn siáⁿ khoán, Ka-ná hit ê sin-niû sim-lāi ún-tàng mā bô beh siūⁿ kóng sī sió-khóa sū. I chai, i í-ki̍p sin-kiáⁿ-sài tī chèng pêng-iú ê bīn-chêng sī chin kiàn-siàu. Iâ-so͘ mā-sī bô kóng che sī sió-khóa ê sū. Iâ-so͘ chai, chú-ka ê lâng sī khah ài ū thé-biān, ia̍h chai, tī hit hō sî-chūn bô kàu-gia̍h thang hó khoán-thāi lâng-kheh, sī chin kiàn-siàu.

Iâ-so͘ ê lāu-bú àⁿ Tī i ê hī-khang piⁿ, sòe-sòe siaⁿ tùi I kóng m̂ góa teh liāu, chí-ū Iok-hān ū thiaⁿ-kìⁿ nā-tiāⁿ m̂ “In bô chiúq lah.”

Kiám sī Má-lī-a him-bō͘ ài khòaⁿ I kiâⁿ sîn-jiah mah? Lán khiok sī bōe thang kóng àn-chóaⁿ, I to iáu-bē kiâⁿ sím-mi̍h sîn-jiah, iū-koh lán ún-tàng beh siūⁿ sîn-jiah só͘ sio̍k tī khah ko-siōng ê sî chiah tio̍h kiâⁿ ê, khah m̄-sī tī iàn-se̍k ê sî lâi kiâⁿ ê sū. Kiám-chhái tùi Iok-sek kè-sin liáu-āu, Má-lī-a ta̍k pái ū tú-tio̍h khùn-lân, chiū kòaiⁿ-sì óa-khò I lâi kái-koat, só͘-í chit-tia̍p chū-jiân iā ài lâi khòaⁿ I. Má-lī-a chai-iáⁿ I ún-tàng ōe tàu khòa sim, siat-sú I nā ōe thang chòe, tiāⁿ-tio̍h sī ōe Ēng hoat-tō͘ lâi pang-chān in. Kiat-kio̍k lâi kóng, liân lán nā ū tú-tio̍h sím-mi̍h khùn-lân, lâi chhē Iâ-so͘, tùi I kóng-khí, lâi kiû I ê pang-chān, che to m̄-sī m̄-hó ê sìn-gióng.

Put-kò Iâ-so͘ tùi I ê lāu-bú sī ìn-tap ê ōe, ū piáu-bêng Tī i ê sim-lāi, chai-iáⁿ lāu-bú teh chhui-pek I lâi kiâⁿ sîn-jiah. I sī ìn-tap hit kù ōe, chiàu lán sī hoan-e̍k ê, thiaⁿ-liáu sī chám-jiân khah ke̍h-hī ê khoán, “Hū-jîn-lâng ah, góa kap lí ū sím-mi̍h kan-sia̍p.” Chóng-sī lán chí-ū sī tha̍k-tio̍h I ê piáu-bīn-chiūⁿ ê ōe nā-tiāⁿ, lán bô thiaⁿ-tio̍h I sī ìn-tap ê kháu-im, á-sī I ê ba̍k-chiu ê piáu-hiān ê khoán-sit, in-ūi che sī chám-jiân ū koan-hē Tī hit ê ì-sù. Iâ-so͘ kiò I ê lāu-bú kóng, Hū-jîn-lâng ah, sī chhin-chhiūⁿ chin pháiⁿ thiaⁿ ê khoán, chóng-sī kî-si̍t, che sī pêng-siông teh chheng-ho͘ ê hoat-tō͘. Lí khòaⁿ! liân tī hit hō teh piáu-sī chun-kèng kap thiàⁿ-thàng ê sî, to iû-goân sī chheng-ho͘ án-ni. Lán ōe kì-tit A-kó͘-su-tok iā ū ēng án-ni lâi chheng-ho͘ lú-ông Khu-lé-o-pa-to-lah (Cleopatra). Tī kó͘-chá ê kùi-cho̍k kai-kip, iû-goân sī ēng siāng chit khoán ê chheng-ho͘. Tùi hit ê tī bōng-ni̍h teh thî-khàu ê Bo̍at-tāi-lia̍p ê Má-lī-a, Iâ-so͘ iû-goân chiàu án-ni chheng-ho͘ i. Iū-koh lán ōe kì-tit, I tùi Si̍p-jī-kè lâi tùi I ê lāu-bú sī lâu lîm-chiong ê ûi-giân, mā-só͘ kóng, “Hū-jîn-lâng ah, khòaⁿ, lí ê kiáⁿ.” Kî-si̍t lán mā-sī chai-iáⁿ, Má-lī-a lóng bô chi̍t-sut-á ū m̄ hoaⁿ-hí, á-sī ū sún-hāi--tio̍h i ê kám-chêng. Má-lī-a kàu-gia̍h ū liáu-kái, chai-iáⁿ I ū tông-chêng ê sim tī-teh. Siat-sú Má-lī-a bô liáu-kái lâi kóng, iā sī ū sìn-iōng I, só͘-í kan-ta tùi chhe-ēng ê kóng, “Hōan-nā I kā lín kóng ê, lín tio̍h kiâⁿ i.”

M̄-sī! Iâ-so͘ m̄-Sī bô thé-thiap I ê lāu-bú Má-lī-a. Put-kò I án-ni ìn i, sī ài hō͘ i chai, in nn̄g lâng ê koan-hē, sī í-keng ū piàn-ōaⁿ. Má-lī-a chit-tia̍p tek-khak sī bōe thang khoán-thāi I chhin-chhiūⁿ chá, “Iâ-so͘ kap in lo̍h-khì Ná-sat-le̍k, lâi sêng-sūn in.” hit sî ê khoán. Chit-tia̍p I sī ū tōa ê sú-bēng tio̍h chīn. Chit-tia̍p I sī ū phāu chōe-chōe ê sim-su, sī Má-lī-a sī bōe thang liáu-kái tông-ì ê. In ê bú-kiáⁿ ê koan-hē, Sī bōe thang kan-sia̍p. Chū-jiânche sī i chòe lāu-bú oh-tit liáu-kái ê ōe, sī chi̍t pái kè chi̍t pái, siūⁿ bōe liáu-kái ê ōe. Chit-tia̍p Má-lī-a ún-tàng sī iáu ōe kì-tit Iâ-so͘ chòe gín-ná ê sî, tùi i sī ìn hit kù ōe. “Kiám m̄-chai, góa eng-kai tī góa ê PĒ ê chhù mah?”

Chiàu-khòaⁿ Iâ-so͘ ū chiām-sî kú, iân-chhiân siūⁿ bô ài kiâⁿ sím-mi̍h sîn-jiah. Lán thang siūⁿ, I khì hù chit ê hun-in, chiàu-khòaⁿ Sī bô chhūn-pān beh kiâⁿ sîn-jiah chiah tio̍h, án-ni siūⁿ, kiám-sī ū put kèng-khiân ê só͘-chāi mah? I to hoaⁿ-hí sêng-siū iú-hān ê jîn-sèng, chū-jiân I ún-tàng bô pit-iàu tio̍h put-sî koan-sim tī bē kàu ê sū. Lán ū tha̍k-tio̍h kóng, I ū bat tú-tio̍h hit hō chin bô àn-sǹg ê tāi-chì. Siat-sú chit ê tāi-chì sī m̄-sī I ê pún-ì, lán thang kóng, che sī tī tu̍t-jiân ê tiong-kan, kóaⁿ-kín lâi koat-sim lâi kiâⁿ ê. I chit-tia̍p sǹg-sī iáu-bē chhut-hoat I ê kong seng-gâi, tú-tú sī teh-beh chìn-chêng khì nā-tiāⁿ. só͘-í I nā-sī ēng sîn-jiah lâi chhut-hoat, kiaⁿ-liáu sī chhin-chhiūⁿ teh kè Lú-bí-kó͘ hô (Rubicon), sī mō͘-hiám ê sū, tiāⁿ-tio̍h sī ōe chek-sî ín-chhōa I kiâⁿ kàu tī Kok-kok-thaⁿ ê lō͘-chām, lâi tú-tio̍h tōa ê oa̍h-miā ê cheng-chiàn. I tī sim-lāi tiap-á(**tia̍p-á)-kú teh siūⁿ kóng, chit-tia̍p lâi kiâⁿ sîn-jiah kiám-sī PĒ ê chí-ì, kiám-sī tio̍h lâi hián-chhut thiàⁿ-thàng ê sim, lâi kiù I ê pêng-iú bián tì-kàu kiàn-siàu mah? Lán tī hit khoán chhiong-tōng, khah-siông ōe tit-tio̍h chai Siōng-tè ê chí-ì sī kau-tāi lán tio̍h chòe ê sū.

Iâ-so͘ tī tiap-á(**tia̍p-á)-kú ê tiong-kan, siūⁿ liáu chiū koat-sim beh kiâⁿ sîn-jiah. Tī chi̍t lé pài chêng, I sī ū kū-cho̍at Mô͘-kúi ê chhì, bô beh piàn chio̍h pìⁿ-chòe piáⁿ, lâi kiù I pún-sin thoat-lī iau-gō. Chóng-sī chit-tia̍p I sī ū hoaⁿ-hí, chiong chúi piàn-chòe chiú, lâi kiù I ê pêng-iú bián tì-kàu kiàn-siàu. Si̍t-chāi che sī Siōng-tè ê thài-tō͘.

Iâ-so͘ chiū kā chhe-ēng ê kóng, “Ēng chúi hō͘ i móa àng!” In chiū hō͘ i móa kàu àng-kháu. Koh kā in kóng, Taⁿ tio̍h iúⁿ i, phâng hō͘ chiáng-lí iân-toh ê lâng. In chiū phâng hō͘ i. Chiáng-lí iân-toh ê lâng chhì lim i, chai-iáⁿ sī chúi piàn-chòe chiú, chóng-sī m̄-chai tùi tá lo̍h lâi, (lán chōe-chōe lâng tit-tio̍h Siōng-tè ê un-sù, iû-goân sī chhin-chhiūⁿ án-ni, lóng bô mn̄g khòaⁿ sī tùi tá-lo̍h lâi), chí-ū tùi sin-kiáⁿ-sài kóng, “To̍k-to̍k lí lâu chiú kàu tī chit-tia̍p.”

Lán phah-sǹg hit nn̄g ê siàu-liân ê sin-kiáⁿ-sài kap sin-niû, beh khòai-khòai lâi bōe kì-tit in Piáu-ê, ūi-tio̍h in tī iân-sia̍h ê tiong-kan, sī kiâⁿ chit ê sū mah? Si̍t-chāi chin khó-sioh tī hit-ji̍t bô lâng thang tùi hit ê Ka-ná ê sin-niû lâi kóng-khí, in ê hun-in Sī beh chiâⁿ-chòe choân sè-kài ê le̍k-sú tiong, tē-it chhut-miâ ê hun-in, sòa kóng, tī 2000 nî āu lâng ún-tàng beh káng-kiù chit ê kò͘-sū, lâi bêng-pe̍k che sī Siōng-tè thâu chi̍t-pái tùi lâng lâi hián-hiān I pún-sin.

Chit ê hun-in thang kóng sī tī iâ-so͘ ê le̍k-sú tiong ê chi̍t choán-ki, hit ê ì-sù m̄-sī kan-ta teh piáu-bêng tùi chit-tia̍p khí, I ū chhut-hoat I ê kong seng-gâi, iû-goân sòa teh piáu-bêng I tùi lâng khí-thâu lâi hián-chhut I pún-sin sī chī-chūi. só͘-í Iok-hān chiah kóng, “Chit ê thâu chi̍t-pái ê sîn-jiah, Iâ-so͘ kiâⁿ tī Ka-lī-lī ê Ka-ná, lâi hián-chhut I ê êng-kng. I ê ha̍k-seng chiū sìn I.”

Chit ê sī Iâ-so͘ sī kiâⁿ ê “thâu chi̍t-pái ê sîn-jiah.” só͘-í lán tī chia lâi káng-lūn Chú Iâ-so͘ ê sîn-jiah ê būn-tôe, chiàu khòaⁿ sī chin tú-ha̍p. Ū lâng siūⁿ, sîn-jiah hoán-tńg sī chiâⁿ-chòe Hok-im-su tiong ê that-gāi chio̍h. Siat-sú sîn-jiah nā ōe-thang the̍h--khí-lâi, tāi-ke sī ōe khah khòai lâi sìn Hok-im. Kiám-chhái! Chóng-sī chèng Hok-im-su ê tù-chiá, m̄-sī ūi-tio̍h beh ha̍p lâng ê sìn-sim ê lō͘-ēng, chiah lâi siá in ê chheh. In chí-ū sī chiàu sī chai ê sū-si̍t lâi siá-bêng nā-tiāⁿ. Chāi in khak-si̍t Sī bô chòe that-gāi chio̍h.

Tī cha̍p-káu sè-kí ê chū-jiân kho-ha̍k, khah siông sī ài chú-chhiòng kóng, “Chū-jiân ê sè-kài, sī chiàu it-tēng ê hoat-chek teh ūn-choán. Si̍t-chāi lóng bô ū khòaⁿ-tio̍h sím-mi̍h sîn-jiah chham-chhap tī hit tiong-kan. Só͘-í nā-sī lūn sîn-jiah ê sū, lán sui-Sī bōe thang kóng khak-si̍t ê ōe, siāng chió-chió to tio̍h khn̂g giâu-gî ê thài-tō͘.” Chóng-sī jī-cha̍p sè-kí ê kho-ha̍k, sī chám-jiân ū khah khiam-pi, ū kò-pe̍k kóng, kho-ha̍k put-kò sī chai-bat tī hiān-siōng ê sè-kài liân-liân sī hoat-seng ê sū-si̍t nā-tiāⁿ. Lūn-khí bān-mi̍h ê goân-thâu, á-sī hiān-siōng sè-kài ê pòe(**pōe)-āu, hit ê Sim-ì (Will), kho-ha̍k sī choân-jiân m̄-chai. Si̍t-chāi lâi kóng, ū hoat-seng chi̍t hāng ê sū-bu̍t, chiū tek-khak ū hit ê goân-in. It-tàn ū Goân-in, chiū tek-khak tī hit ê āu-bīn ū chi̍t ê Sim-ì tī-teh chiah tio̍h. Siat-sú lán nā ōe thang sêng-jīn chhin-chhiūⁿ Hòa-sin hit hō to̍k-it bû-jī ê sū-si̍t, kho-ha̍k ún-tàng sī iû-goân beh sêng-jīn sîn-jiah chiah tio̍h. Chāi hit hō ū kèng-khiân, ū chûn kî-īⁿ ê kám-liām ê lâng teh khòaⁿ chit ê ú-tiū sī ò-biāu, sîn-pì liáu-liáu. Chhin-chhiūⁿ Bí-kok ê si-jîn (Walt Whitman) ū kóng, “Chiàu góa teh khòaⁿ, bô chi̍t hāng m̄-sī sîn-jiah. Chāi góa, bô lūn sī kng, sī àm, ta̍k sî-khek to sī sîn-jiah.”

Sîn-jiah ū àn-chóaⁿ teh hián-chhut I ê êng-kng? sîn-jiah sī piáu-bêng I sī Chū-jiân ê Chú-cháiⁿ. Lán phah-sǹg hiah ê ha̍k-seng Tī hit sî, bōe cha̍p-hun liáu-kái hit ê ì-sù chiah tio̍h. In-ūi in chí-ū chiah kap I sio-bat bô lōa kú. Chóng-sī Iok-hān chit-tia̍p sī ū keng-giām--tio̍h Iâ-so͘ ê Si̍p-jī-kè, í-ki̍p I ê koh-o̍ah, iū-koh tī gō͘-cha̍p nî kú ê tiong-kan, ū be̍k-sióng i ê Chú ê seng-oa̍h. I chit-tia̍p í-keng khak-si̍t chai Iâ-so͘ sī chī-chūi, I ū siá kóng, “I tī khí-thâu kap Siōng-tè saⁿ-kap tī-teh. Bān-mi̍h tùi I lâi chhòng-chō; kìⁿ-nā siū chhòng-chō ê, bô chi̍t hāng m̄-sī tùi I lâi chhòng-chō.” Iâ-so͘ ū chhòng-chō sè-kan bān hāng ê mi̍h, ū hō͘ bān-mi̍h thang tit-tio̍h siu-sêng, iū-koh tī ta̍k sî-tāi, tī ta̍k só͘-chāi ê phû-tô-hn̂g, mā ū teh hō͘ chúi piàn chòe chiú.

Góa ōe kì-tit, bat ū chi̍t ji̍t lú-hêng tī Sūi-se kok ê Lô-nî (Rhone) ê soaⁿ-khiⁿ, hit-sî sim-lāi ū kám-sióng-tio̍h Ka-ná ê sîn-jiah. Hit-sî tú-tú sī ú-kî. Hit ê soaⁿ-io, soaⁿ-khàm, ta̍k ūi lóng sī phû-tô liáu-liáu. HŌ͘-chúi put-chí tōa, piàⁿ-lo̍h tī phû-tô-hn̂g. Tī bô kúi ge̍h-ji̍t ê tiong-kan, bán phû-tô ê lâng ū lâi, ia̍h khòaⁿ-kìⁿ í-chêng sī lo̍h ê hō͘-chúi, taⁿ í-keng lóng sī piàn-chòe chiú. Hit ê phû-tô chiú, chiū hoat-sàng kàu tī thong sè-kài ta̍k só͘-chāi ê iàn-se̍k, ia̍h chiáng-lí iân-toh ê lâng chhì lim i, chóng-sī m̄-chai tùi tá-lo̍h lâi. In kan-ta kóng, “Chit ê bī chīn-chāi tiⁿ, koh chin ū phang-thâu. Che lóng sī koan-hē tī ji̍t-thâu ê iām-jia̍t, phû-tô ê sèng-chit, í-ki̍p koan-hē tī soaⁿ-tōe ê te̍k-pia̍t ê hòa-ha̍k chok-iōng.” In sī chí-ū bat kàu chia nā-tiāⁿ. In Sī bōe thang koh chìn-chêng lâi kóng siáⁿ khoán. Kî-si̍t Siōng-tè put-sî to teh kiâⁿ sîn-jiah tī lán ê be̍h-hn̂g, mā-sī put-sî teh hō͘ chúi piàn chòe chiú Tī lán ê phû-tô-hn̂g; si̍t-chāi lán lóng bô kám-kak--tio̍h tī lán ê sin-piⁿ sī ū phó͘-thong ê sū-si̍t ê tiong-kan, ū chit khoán chòng-giâm ê êng-kng tī-teh.

Sîn-jiah ê ì-gī sī teh kà-sī lán chai, hit ê chòng-giâm ê êng-kng ū put-sî pau-ûi tī lán ê sin-piⁿ. Chì-tōa ê chō-bu̍t Chú, ū ēng sîn-jiah ê hoat-tō͘ tī tiap-á(**tia̍p-á)-kú ê tiong-kan lâi piáu-sī I pún-sin, hō͘ lán ōe kì-tit, sui-jiân lán bô khòaⁿ-kìⁿ sîn-jiah ê sî, I sī iû-goân sî-siông teh chòe kang. Sîn-jiah put-kò sī teh hián-chhut hit ê ún-ba̍t ê êng-kng. Kî-īⁿ ê sū, put-kò sī teh piáu-bêng hō͘ lán chai, pêng-siông ê sū iû-goân sī chhut tùi Siōng-tè ê ì-sù. Sîn-jiah sī chhin-chhiūⁿ sih-nà, tī tiap-á(**tia̍p-á)-kú hut-jiân hián-hiān tī khong-tiong, lâi piáu-bêng ū chin tōa ê tiān-la̍t put-sî teh ūn-hêng Tī chit ê ú-tiū tiong chi̍t-iūⁿ.

Chhin-chhiūⁿ án-ni, Iâ-so͘ ū ēng sîn-jiah lâi hián-chhut I ê êng-kng, tú-tú sī chiàu chèng ha̍k-seng tī āu-lâi sī hôe-sióng ê khoán-sit. Sui-jiân sîn-jiah ū hián-chhut I ê êng-kng, iáu-kú lán bo̍h-tit phah-sǹg, I teh kiâⁿ sîn-jiah ê chòe tōa ê bo̍k-tek, sī kan-ta beh hián-chhut I ê êng-kng nā-tiāⁿ. Kî-si̍t I sī lóng bô teh iàu-kín ài beh hián-chhut I ê Sîn-sèng. I hoán-tńg sī put-chí sió-sim, m̄-ài lām-sám kiâⁿ sîn-jiah. I m̄-sī ūi-tio̍h ài beh kiông-pek lâng ê sìn-gióng, chiah lâi kiâⁿ sîn-jiah. Put-kò I sī Siōng-tè, I ōe khòaⁿ, nā-sī ha̍p-gî ê sî, I sī hoaⁿ-hí hián-chhut I sîn-sèng ê khùi-la̍t lâi kiâⁿ sîn-jiah, thang kà-sī I ê ha̍k-seng; iū-koh te̍k-pia̍t thang hō͘ chèng-lâng tit-tio̍h sim-sîn ê ùi-an kap khòai-lo̍k. Siat-sú ū kui tōa-tīn lâng hōa-hōa kún, lâi kiû I tùi thiⁿ-ni̍h lâi ê sîn-jiah, hit-sî I chiū chek-pī in. “Ok-to̍k kan-îm ê sè-tāi kiû sîn-jiah; tû sian-ti Iok-ná ê sîn-jiah í-gōa, bô beh sîn-jiah hō͘ in.” Siat-sú I ū tú-tio̍h Mô͘-kúi ê chhì, kiò I tio̍h ūi-tio̍h ka-kī lâi kiâⁿ sîn-jiah, thang hō͘ chio̍h-thâu piàn chòe piáⁿ, hit-sî I chiū toàn-jiân kū-cho̍at, bô beh kiâⁿ sím-mi̍h. Chóng-sī siat-sú ū chi̍t ê siàu-liân ê sin-niû, kiaⁿ-liáu ōe Tī chhù-piⁿ, pêng-iú ê bīn-chêng tú-tio̍h kiàn-siàu; ū Ná-in ê kóaⁿ-hū sit-lo̍h i ko͘-siⁿ ê kiáⁿ; ū Ka-pek-lông ê sòe-sòe hàn ê cha-bó͘ gín-ná tú-tio̍h jia̍t-pīⁿ, á-sī ū khit-chia̍h tī lō͘-piⁿ teh chhiⁿ-chhám âu-kiò, hit-sî Iâ-so͘ chiū lóng bô iân-chhiân, chek-sî lâi ūi-tio̍h in kiâⁿ koh(**kok)-iūⁿ ê sîn-jiah.

Lán tio̍h ōe kì-tit, sui-jiân Iâ-so͘ bô ūi-tio̍h beh hián-chhut I ê êng-kng, lia̍h che chòe tōa ê bo̍k-tek, chiah lâi kiâⁿ sîn-jiah, iáu-kú tùi I sī kiâⁿ ê sîn-jiah chū-jiân ū hián-chhut I ê êng-kng. “Chòe si ê lâng m̄-sī in-ūi ài hián-chhut pún-sin sī chòe si ê lâng, chiah lâi chòe si. Khóng-khài ê lâng m̄-sī in-ūi ài hián-chhut pún-sin sī khóng-khài ê lâng, chiah lâi kiâⁿ hó sū, si-chè hō͘ sòng-hiong lâng. Iáu-kú tùi i ê sī chòe, ū thang hián-chhut i ê chòe lâng ê khoán.” Iâ-so͘ m̄-sī in-ūi beh hián-chhut pún-sin sī Siōng-tè, chiah lâi kiâⁿ sîn-jiah. Iáu-kú chāi hiah ê sêng-si̍t sim ū kàu-gia̍h khùi-la̍t thang lí-kái I ê lâng, sîn-jiah sī ū kàu-gia̍h thang hián-chhut I sī siōng-tè.

Chóng lâi kóng, lâng nā-sī lia̍h sîn-jiah chòe sī Siōng-tè ê chòe-hó ê khé-sī, sī ke̍k-kî bô thang o-lóê sū. Lâng nā-sī lia̍h I ê koân-lêng chòe sī Siōng-tè chì-tōa ê êng-kng, sī sè-sio̍k, chhián-po̍h ê su-siúⁿ. Mô͘-se ū tùi Siōng-tè âu-kiò kóng, “Kiû lí hián-bêng lí ê êng-kng,” hit-sî i ū thiaⁿ-kìⁿ siaⁿ, tùi i kóng, “Góa tek-khak hián-bêng góa ê thiàⁿ-thàng.” Kî-si̍t Siōng-tè chì-tōa ê êng-kng m̄-sī I ê koân-lêng, hoán-tńg sī I ê jîn-ài, I ê tông-chêng, I ê khoan-tāi, I ê bû hān-liōng ê jîn-chû. Hit hō ài chín-kiù hit ê khùn-khó͘ ê ka-têng, thoat-chhut tī hit ê iân-sia̍h sī tú-tio̍h ê khún-pek ê chhiong-tōng, sī pí kiâⁿ sîn-jiah lâi hō͘ chio̍h-thâu pìⁿ-chiâⁿ piáⁿ, chám-jiân khah ko-siōng, thang khé-sī Siōng-tè ê sim.

Chiàu lán sī ū tha̍k-tio̍h ê, kóng, “Iâ-so͘ kap I ê ha̍k-seng ū hō͘ in chhiáⁿ khì hù hun-in ê iân-sia̍h,” lán kiám bô chhin-chhiūⁿ án-ni, it-hoat ài chhiáⁿ I lâi hù lán ê ha̍p-hun-sek; lán ê siàu-liân lâng, kiám bô beh ūi-tio̍h chit ê chòng-giâm ê lé-sek lâi kín-sīn pī-pān sim, chhin-chhiūⁿ pī-pān beh hù Sèng-chhan ê khoán mah? TĪ Ka-ná chit-tùi siàu-liân ê hu-hū, ūi-tio̍h in ê ha̍p-hun, àn-chóaⁿ lâi pī-pān in ê sim, lán khiok sī bô sím-mi̍h chai-iáⁿ. Chóng-sī lán chai-iáⁿ in ê kàu-hōe sī hoan-hù ê kui-kú. Tī Chú Iâ-so͘ ê sî-tāi, Ιû-thài lâng ê hun-in m̄-sī khòaⁿ-chòe iàn-lo̍k, hoaⁿ-hí ê hó ji̍t-chí ê ì-sù nā-tiāⁿ. Ha̍p-hun sī khòaⁿ-chòe chin chòng-giâm ê sū. Siàu-liân lâng tio̍h ài seng thiaⁿ sī-tōa (kàu-hōe) ê khó͘-khn̂g, seng pī-pān sim, kìm-chia̍h kî-tó, sòa hoán-hóe in ê chōe. Chiong kūn ha̍p-hun ê sî, in ê sim-su tio̍h ài put-sî sàm-su Siōng-tè ê chí-ì. In ê kó͘-chá lia̍p-pí ū chi̍t kù sio̍k-gú teh kóng, Iâ-hô-hoa pún-sin ū phâng poe chiok-hok lán ê sí-chó͘ ê hun-in, iā Bí-ka-le̍k kap Ka-pek-lia̍t sī chòe kiáⁿ-sài phōaⁿ, koh ū chèng thiⁿ-sài chē-siaⁿ lâi gîm-si chiok-hō sin-niû ê hēng-hok.

Lán ê kàu-hōe tùi tī hun-in ê lé-sek, iáu ū koh-khah ko-siōng ê ì-sù tī-teh. Iâ-so͘ ū chhut-se̍k Ka-lī-lī ê Ka-ná ê hun-in, tī-hia lâi kiâⁿ thâu chi̍t-pái ê sîn-jiah, tùi án-ni lâi piáu-sī I ū chun-tiōng hun-in, bí-hòa hun-in ê lé-sek. Kàu-hōe ū chú-tiuⁿ kóng, hun-in sī sîn-sèng, lâng tio̍h sīn-tiōng, sī piáu-bêng Ki-tok kap I ê kàu-hōe ê sîn-pì-tek ê ha̍p-it ê ì-sù. Só͘-í lán koat-toàn m̄-thang khin-khòai, ló-chhó lâi kiâⁿ hun-in ê lé-sek, hoán-tńg sī tio̍h ēng kèng-ùi, giâm-siok, kín-sīn, kiaⁿ-ùi Siōng-tè ê sim lâi chìn-hêng chiah tio̍h. SĪ lah! Khak-si̍t hun-in tek-khak sī bo̍h-tit chhìn-chhái. Siōng-tè ū kiat-ha̍p in nn̄g lâng ê sim-koaⁿ, hū-jîn-lâng ê sìⁿ-miā kau-tāi i ê tiōng-hu, ia̍h tiōng-hu ê sìⁿ-miā kau-tāi i ê hū-jîn-lâng; sī hó m̄ sī pháiⁿ; sī hó-gia̍h, sī sòng-hiong; sī tio̍h kàu sí chiah thang pàng-lī. Khak-si̍t che sī jîn-seng chòng-giâm ê sùn-kan, khak-si̍t Sī bē Ēng-tit iông-ún khin-khòai á-sī kún-chhiò ê khoán-sit, sī tio̍h it-hoat ū giâm-siok, ū hoaⁿ-hí, ū siū kám-tōng ê sim, lâi bêng-pe̍k lán ê PĒ ū cháiⁿ-iūⁿ koan-sim tī i chèng kiáⁿ-jî ê hēng-hok, sòa ū cháiⁿ-iūⁿ ài kā in chiok-hok, tī in ê it-seng thang tit-tio̍h I ê un-tián.

Hun-in ū chin-chōe khoán.

Ū chōe-chōe lâng ha̍p-hun liáu, tī bô kúi-nî ê tiong-kan, chiū pìⁿ-chòe bô-bī bô-sò͘, bô khòai-lo̍k ê seng-oa̍h, ia̍h ū chōe-chōe lâng ha̍p-hun liáu, in nn̄g lâng sī it-seng chin gâu saⁿ-thiàⁿ kàu lō͘-bé. Hit ê cheng-chha put-chāi in ê ha̍p-hun sī ū si̍t-chāi ê thiàⁿ, á-Sī bô thiàⁿ ê būn-tôe, sī koan-hē ū Siōng-tè tiàm tī hit ê hun-in, á-Sī bô ê būn-tôe. Hun-in sui-jiân ū si̍t-chāi ê thiàⁿ tī-teh, iáu-kú nā-sī bô ū Siōng-tè tī-teh, ia̍h Sī bô thò-tòng. Lán tāi-ke tio̍h put-sî khó͘-khn̂g chheng-liân lâng tī bōe ha̍p-hun ê í-chêng, ài ū siông-siông kî-tó, ū cha̍p-hun ê sàm-su, í-ki̍p chòng-giâm ê koat-sim chiah hó. Nā-sī ū án-ni, khak-si̍t hit ê ha̍p-hun ún-tàng sī ōe chiâⁿ-chòe ū hēng-hok ê seng-oa̍h. Siat-sú lán nā-sī ū chhiáⁿ Iâ-so͘ lâi hù lán ê hun-in, chhin-chhiūⁿ chá-sî I ū khì hù Ka-ná ê hun-in chi̍t poaⁿ, chiū lán ê hun-in ê ji̍t, tek-khak bô sit-lo̍h hit ê kong-êng chiah tio̍h.