Pêng-bîn ê Ki-tok-toān/Tē VI Koàn/Tē-4 chiuⁿ

Tē-4 chiuⁿ: CHÒE-ĀU Ê BOÁN-CHHAN

Lūn pài-sì ê chêng-kéng lán lóng m̄-chai sím-mi̍h. Hit-ji̍t Iâ-so͘ Sī bô ji̍p-lâi siâⁿ-ni̍h. Chèng-lâng lóng khang-khang thèng-hāu I. Nā m̄-sī thòe-ún khì tī Pek-tāi-nî hit ê ka-têng, chiū-sī ka-kī chi̍t lâng khì bih tī soaⁿ-kan siok-chēng ê só͘-chāi, lâi tī-hia pī-pān I ê lîm-chiong, iā tōa-bīn tī hit tiong-kan ū-sî chiah chhut-lâi kap cha̍p-jī sù-tô͘ saⁿ-kap kau-pôe, lâi kian-kò͘ in ê sim, thang tí-tng Sī beh lâi ê ji̍t-chí. Iok-hān sī kì-chài tī keh-àm I só͘ kóng hit ê tn̂g-tn̂g ê ōe, tōa-bīn ū-ê sī tī chit ê giâm-siok, thòe-ún ê sî-kan kóng--ê. Chòe-āu ê Boán-chhan liáu-āu, chiàu khòaⁿ I sī bô chòe chi̍t pái kóng hiah-ni̍h tn̂g, hiah-ni̍h chōe ê ōe.

Pài-sì àm sī ài siú Pôaⁿ-kè-choeh ê iân-sia̍h, ha̍k-seng chiū mn̄g Iâ-so͘ kóng, "Ài goán tī sím-mi̍h só͘-chāi kā lí pī-pān chia̍h Pôaⁿ-kè-choeh?" Siáⁿ-sū I lóng bô tùi in kóng-bêng beh tī tá-lo̍h? Lán tùi I sī ìn-tap hit kù ê ōe, thang chai tī chit chi̍t-chiu kan, I sī put-sî tiàm tī gûi-hiám ê tiong-kan, iā hit kù ōe ū àm-sī lán chai, lâng beh siū-lia̍h, hit-sî hit ê lâng sī gâu sè-jī, gâu tiuⁿ-tî, in-ūi kiaⁿ-liáu tī sî bōe kàu ê í-chêng lâi siū-lia̍h. Só͘-í I sī ài Ēng pì-bi̍t ê ōe, á-sī àm-chīⁿ ê kè-e̍k lâi chòe tāi-chì. I sī beh chòe--ê, tek-khak sī bē thang hō͘ chi̍t-pòaⁿ(**it-poaⁿ) lâng tāi-seng chai iáⁿ, kiaⁿ-liáu ōe lāu-siat. Te̍k-pia̍t chhin-chhiūⁿ Iû-tāi, tiāⁿ-tio̍h Sī bē thang hō͘ i tāi-seng chai. Pí-tek kap Iok-hān chhut-khì ê sî, mā iáu sī m̄-chai. In-ūi Iâ-so͘ chí-ū kā in kóng, "lín ji̍p siâⁿ, chiū ū hū-jîn-lâng beh tùi chíⁿ-ni̍h tńg-lâi. Koh tio̍h chù-ì khòaⁿ chi̍t chân khah hi-hán ê sū, chiū-sī beh ū chi̍t ê ta-po͘-lâng tòa chúi-pân tú-tio̍h lín. Che chiū-sī àm-hō. Hit ê lâng beh chù-ba̍k khòaⁿ lín, iā lóng bô khui chhùi kóng sím-mi̍h, chí-ū chū án-ni chìn-chêng khì. Tio̍h tè i ji̍p i sī ji̍p ê chhù."

Chū-jiân hit ê chhù-chú ún-tàng sī I ê ha̍k-seng. Lán tī-chia ū chi̍t ê chhù-bī ê chhui-chhek tī-teh, chiū-sī kóng, Hit ê lâng sī Iok-hān Má-khó ê lāu-Pē, iā i ê lâu-téng tī āu-ji̍t ū chòe chèng sù-tô͘ sī hoaⁿ-hí chū-chi̍p ê só͘-chāi. Nā-sī chin-chiàⁿ án-ni, lán chiū thang tit-tio̍h chi̍t chân sòe-sòe sim-sek ê kò͘-sū, sī tú-tú ha̍p tī chit ê chhui-chhek. Má-khó ū kóng-khí ū chi̍t ê siàu-liân lâng, moa iù-tōe pò͘ ê khùn saⁿ siū-lia̍h ê sū, chiū-sī kóng, pō͘-peng beh lia̍h i, hit-sî i chiū khì-sak i ê khùn saⁿ, thn̂g-theh lâi tô-cháu. Lán tha̍k Sèng-chheh ê sî, bē bián-tit kî-kòai siūⁿ kóng, chit ê kò͘-sū to bô sím-mi̍h lō͘-ēng, thài iā teh kóng-khí, iā chiàu khòaⁿ to m̄-sī ū sím-mi̍h lí-iû tio̍h kóng-khí. Tōa-bīn Má-khó sī teh kóng-khí tī i ê kì-ek tiong sī tē-it tù-hiān ê sòe-sòe ê chêng-kéng, chiū-sī i pún-sin sī tú-tio̍h ê chêng-kéng. Lán thang liāu-sióng hit ê pōe-ge̍k-chiá, éng-éng ōe chhōa i ê lâng tāi-seng lâi hit ê lâu-téng, chiū-sī i tú-chiah lī-khui Iâ-so͘ ê só͘-chāi, iā chai-iáⁿ Iâ-so͘ sī í-keng lī-khui hia, chiū beh tè-āu khì Khek-se-má-nî, iā hit ê siàu-liân lâng Má-khó chi̍t-ē thiaⁿ-kìⁿ, chiū kóaⁿ-kín tùi bîn-chhn̂g thiàu--khí-lâi, cháu chìn-chêng chhut-khì, ài pò in chai-iáⁿ, tùi án-ni pō͘-peng chiū cha̍h-teh, ài beh lia̍h i. Chit ê kò͘-sū ê iû-lâi tāi-khài sī chhin-chhiūⁿ án-ni, che kiám m̄-sī ū chū-jiân koh ū chhù-bī mah?!

Sî-kan í-keng kàu, Iâ-so͘ chiū kap cha̍p-jī ha̍k-seng saⁿ-kap chē toh. Chit pái sǹg-sī ūi-tio̍h hit saⁿ-nî khòai-lo̍k ê kau-pôe sī khui ê sòng-pia̍t boán-chhan. Hit àm Iâ-so͘ ū te̍k-pia̍t hián-chhut jîn-chû ê sim. "Iâ-so͘ chai I lī-khui chit sè-kan kui tī PĒ ê sî kàu, í-keng thiàⁿ tī sè-kan sio̍k tī i ê lâng, kàu bé iā thiàⁿ in." "TĪ siū-hāi ê tāi-seng, góa put-chí ì-ài kap lín chia̍h chit ê Pôaⁿ-kè-choeh." "Lín chiū-sī siông-siông kap góa Tī chhì-liān tiong ê."

SĪ lah. In ū siông-siông tiàm tī chhì-liān ê tiong-kan. Iáu-kú liân kàu tī chit-hō gûi-hiám ê sî, in mā-sī iáu bē-hiáu ū lé-sò͘, khiam-sùn ê sim. Si̍t-chāi chin thang sit-bāng! In chit thôan ê ha̍k-seng sim-koaⁿ to ū hó-ì ài beh tè I, chóng-sī chhin-chhiūⁿ gín-á khoán, lóng bô lé-sò͘! In iáu teh saⁿ-chiⁿ chē koân-ui. Liân hit ê Iû-tāi chit-tia̍p tī i ê lak-tē-nih ū kûi saⁿ-cha̍p ê gûn-á, chiàu khòaⁿ mā-sī ū teh siūⁿ beh chē koân-ūi. Put-lūn siáⁿ-khoán, i sī ū chē Tī iâ-so͘ ê sin-piⁿ, iā khah jiân-āu chiah siūⁿ chhò, chai-iáⁿ nā beh ōe thang bô chē Tī i ê sin-piⁿ sī khah hó.

Iâ-so͘ chiū tiām-tiām, tìⁿ m̄-chai-iáⁿ. Chóng-sī in liâm-piⁿ chai Iâ-so͘ ū khòaⁿ-kìⁿ in teh saⁿ-chiⁿ. Kè-liáu tiap-á-kú, tī sé-chhiú lé ê sî "I chiū lī-khui toh, thn̂g saⁿ, the̍h kun ka-kī hâ, tò chúi tī pôaⁿ-nih sóe ha̍k-seng ê kha, chiong sī hâ ê kun kā in chhit." In ji̍p chhù ê sî, ū thn̂g in sī chhēng ê chháu-ôe, iā chiong in jia̍t hōng-hōng, ià-siān koh lah-sap ê kha lâi chhun ti̍t--khì, the tī í--nih hioh-khùn. Tī iân-sia̍h ê sî khah siông sī lóng ū lô͘-po̍k teh kā lâng sóe-kha. Iáu-kú chit-tia̍p Sī bô lō͘-po̍k thang chò chit ê kang. Iā tû-khí chit ê Ú-tiū ê Chú í-gōa, bô chi̍t lâng beh khiam-pi lâi chòe chit ê kang. I ū siông-siông kà-sī in kóng, HŌan-nā khéng ho̍k-sāi pa̍t lâng ê, sī tē-it úi-tāi ê lâng. In khiok ū chhiⁿ-kiaⁿ, ū chū-chek in ê khoán, put-kò kan-ta tiām-tiām hō͘ Iâ-so͘ sóe-kha, iā sóe kàu tī Pí-tek, hit-sî i chiū khui siaⁿ kóng,

"Chú ah, lí sóe góa ê kha mah? Lí éng-oán bô thang sóe góa ê kha!"

"Pí-tek ah, góa nā bô kā lí sóe, lí chiū kap góa bô kan-sia̍p."

Āu-lâi i chiū hoat-chhut sò͘-siông ê chhiong-tōng hoán ke̍k-toan lâi tùi I kóng, "Chú ah, m̄-nā góa ê kha, liân góa ê chhiú kap thâu-khak iā tio̍h!"

Chhin-chhiūⁿ án-ni, I ū chiàu in ê ûn kā in sóe. Chhì-siūⁿ Iâ-so͘ teh sóe Iû-tāi ê kha, hit-sî i ê sim-lāi ū àm-àm chhiⁿ-kiaⁿ kàu cháiⁿ-iūⁿ; in-ūi i chai hit ki kha Tī cha-àm ū kiâⁿ khì kàu tī tùi-tek ê só͘-chāi. Āu-lâi Iâ-so͘ koh peh-khí--lâi chē-ūi, hit-sî I chiū kóng-chhut (**thiām)-chēng chek-pī ê ōe, "GÓa chòe lín ê Sian-siⁿ, lín ê Chú, siōng-chhiáⁿ kā lín sóe kha, lín tio̍h saⁿ-kāng sóe-kha. Góa ū kā lín sóe, lín chiah ê sī chheng-khì, chóng-Sī bô ta̍k ê án-ni. Ah! bôta̍k ê án-ni." I kóng án-ni kiám sī teh tiong-khok Iû-tāi, chiū-sī I sī chai ê mah? Iû-tāi iáu-bē kiâⁿ i chòe-āu ê kha-pō͘ ê tāi-seng, kiám-sī I ài koh chòe-āu lâi chhui-pek i ê sim mah? Iā chit ê pōe-ge̍k-chiá kiám ū tìⁿ kan-sîn-chhiò lâi tông-chêng I mah? Iâ-so͘ ê sim chek-sî tōa kan-khó͘, chiū kóng , "Góa si̍t-chāi kā lín kóng, lín tiong-kan chi̍t lâng beh bōe Góa!"

Hit àm chòe tē-it kám-bêng ê sū, chiū-sī in ê cheng-sîn kín-tiuⁿ ê chêng-kéng. In-ūi in lóng hut-jiân tōa chhiⁿ-kiaⁿ, lâi mn̄g-lâi mn̄g-khì. It-chhè ê chêng-hêng ū lóng tian-tó. In ê sim-sîn sī hui-siông kín-tiuⁿ. Hiah ê loán-jio̍k ê ha̍k-seng siū I sóe-kha liáu-āu, ū pìⁿ-chiâⁿ khiam-pi, sim-lāi tōa-tōa chū-chek; Tī chit-tia̍p in chha-put-to lóng phah-sǹg kiám-chhái in pún-sin ōe chòe hit ê sū. "Chú ah, chóng bô sī góa ò͘?" Pa̍t ê iā sī mn̄g kóng, "Chú ah, sī góa mah?" Āu-lâi in ū ēng chhiⁿ-kiaⁿ ê liām-thâu lâi ōe kì-tit hit ê pōe-ge̍k-chiá kāu bīn-phê ê thài-tō͘, chiū-sī ū mn̄g kóng, "Lia̍p-pí, chóng bô sī góa ò͘?" In Sī bōe thang bōe kì-tit chit kù ōe. Āu-lâi Pí-tek ū tùi IOk-hān pí ì-sù kóng, "Lí kā mn̄g khòaⁿ sī chī-chūi?" Iok-hān sī chē Tī iâ-so͘ ê chiàⁿ-pêng, iā Iû-tāi bêng-bêng sī chē Tī i ê tò-pêng. Chóng-sī Iâ-so͘ bô bêng-bêng kā i ìn-tap. Tōa-bīn I sī kiaⁿ-liáu tùi hit ê pōe-ge̍k-chiá pháiⁿ-sè. "Góa ùn chi̍t-tè-á mi̍h hō͘ i, hit ê lâng chiū-sī." I chiū ùn chi̍t-tè-á seng the̍h hō͘ Iû-tāi, chiū-sī chē Tī i ê sin-piⁿ--ê. Hok-im-su tù-chiá kóng, "I siū mi̍h liáu-āu, Sat-tàn chiū ji̍p i ê sim."

Tōa-bīn tī chit-tia̍p, Iok-hān mā-sī chí-ū khn̂g giâu-gî ê sim nā-tiāⁿ. In-ūi Iû-tāi chih-chiap mi̍h liáu-āu, kî-û ê ha̍k-seng mā-sī iû-goân ū siū-tio̍h. siat-sú in nā chin-chiàⁿ chai-iáⁿ pōe-ge̍k-chiá sī chī-chūi, in ún-tàng m̄-káⁿ chū án-ni lâi pàng i khì. Chóng-sī chit-tia̍p Iâ-so͘ chai, Iû-tāi koh siuⁿ chhiân-ōan Sī bô lī-ek, chiū kā i kóng, "Lí sī ài chòe ê, kín-kín khì chòe." Tī hit-sî liân Iâ-so͘ hiah-ni̍h teng-lêng lâi kóng-khí, in to iáu-kú teh phah-sǹg Iâ-so͘ Sī beh chhe i khì chòe sím-mi̍h pa̍t-hāng ê sū. Chóng-sī Iû-tāi chai Iâ-so͘ ê ì-sù, Sī beh kóaⁿ i lī-khui in ê thôan-thé. Tùi án-ni i ê sim chiū siū-khì, "Iû-tāi chih-tio̍h hit ê mi̍h, liâm-piⁿ chhut-khì. Hit sî sī mî-sî." Āu-lâi in ū koh tām-po̍h hôe-sióng hit-sî ê kì-ek, chiū-sī iáu tām-po̍h ōe kì-tit hit ê pâng-keng sī kng-kng, mn̂g khui-khui, iā hit-ê pōe-ge̍k-chiá sī chhut-khì ê gōa-bīn sī chin o͘-àm.

Iû-tāi chhut-khì, chiàu-khòaⁿ sī sóe-chheng ha̍k-seng ê khong-khì. Iâ-so͘ ū n̂g chit ê sòe-sòe ê thôan-thé lâi an-ùi in, in-ūi tùi kú-kú in ê sim ū ná ke-thiⁿ hôan-ló. Tùi tī chit ê tē-bīn-chiūⁿ ê ông-kok, in sī ū ê ǹg-bāng sǹg-sī kui tī o͘-iú, iū-koh in ê sim-lāi ū chhiⁿ-kiaⁿ, in sī kèng-ài ê sian-siⁿ beh tú-tio̍h hāi-sí, sīm-chì chit-tia̍p in koh it-hoat chin kiaⁿ, ū thiaⁿ-kìⁿ in tiong-kan, m̄-chai chī-chūi sī beh chòe pōe-ge̍k-chiá. Khak-si̍t in sī khiàm-ēng an-ùi ê ōe, thang lâi chù-sîn khòaⁿ hit ê bô khòaⁿ-kìⁿ ê Sè-kài.

Iā in ê Sian-siⁿ sī chiàu-siông gâu tông-chêng in. I lóng bô teh khòa-lū I pún-sin ê sū, chí-ū teh su-sióng in.

"Taⁿ Jîn-chú tit-tio̍h êng-kng. Góa ê sòe-kiáⁿ ah, góa iáu tiap-á-kú kap lín tī-teh. Lín ê sim bo̍h-tit peh-pak; lín tio̍h sìn Siōng-tè, ia̍h tio̍h sìn góa. Góa khì sī kā lín pī-pān só͘-chāi. Góa beh koh lâi, chiap-la̍p lín kui tī góa; hō͘ góa sī tī-teh-ê, lín ia̍h tī-hia. Bo̍h-tit kiaⁿ, lín tiàm sè-kan Sī bô phōaⁿ, sī ko͘-to̍k. Góa bô beh pàng lín chòe bô Pē ê kiáⁿ, góa beh lâi chiū-kūn lín. Lín tī góa ê miâ, hōan sī kiû ê, góa beh kiâⁿ--i; hō͘ PĒ Tī Kiáⁿ tit-tio̍h êng-kng. Góa Ēng pêng-an lâu-teh hō͘ lín; góa chiong góa ê pêng-an siúⁿ-sù lín; góa teh hō͘ lín, m̄-sī chhin-chhiūⁿ sè-kan teh hō͘ lâng ê khoán. Lín ê sim bo̍h-tit peh-pak, ia̍h bo̍h-tit kiaⁿ-hiâⁿ."

Hit ê Pôa-kè-choeh ê Boán-chhan, tú beh soah, hit-sî Iâ-so͘ ū ēng chong-giâm ê thài-tō͘ lâi lī-khui I ê ūi, iā in chai tī i ê sim-lāi sī ū khn̂g tōa ê bo̍k-tek tī-teh. Ιû-thài lâng ê Pôaⁿ-kè-choeh sī teh siàu-liām kè-khì sī ū keng-giām hit ê tōa ê chín-kiù, iā chit-tia̍p sī ū ke-thiⁿ sin ê ì-gī, sī teh koan-sim tī thâu-chêng sī ū hit ê koh-khah tōa ê Chín-kiù. Lán Ki-tok-tô͘ ê Pôa-kè-choeh, Ki-tok-tô͘ ê Boán-chhan ū chhin-chhiūⁿ án-ni liû-thôan lo̍h-lâi. Ki-tok-tô͘ ê tiong-kan tē-it chá lâi liû-thôan hit àm ê chêng-hêng ê, chiū-sī chiàu Pó-lô sī kà-sī ê, i ū kóng, "Chú Iâ-so͘ hō͘ lâng bōe hit-mî ū the̍h piáⁿ, chiok-siā lâi peh--i, kóng, Chit ê sī góa ê seng-khu, ūi-tio̍h lín phah-phòa ê. Lín tio̍h kiâⁿ án-ni lâi kì-liām góa. Chia̍h liáu-āu iā án-ni phâng poe, kóng, Chit ê poe chiū-sī Sin-iok, tī góa ê huih siat-li̍p ê; kìⁿ-nā lim ê sî, tio̍h kiâⁿ án-ni lâi kì-liām góa."

Lán tī-chia m̄-bián tio̍h koh kóng-khí, á-sī piān-lūn Sèng-chhan ê ì-gī. Chèng Ki-tok-tô͘ lóng chai-iáⁿ Sèng-chhan sī Ki-tok-tô͘ saⁿ kau-pôe ê kì-hō, sī chi̍t-chéng ê kì-liām, thang éng-oán siàu-liām I ū ūi-tio̍h lán ê chōe lâi sí. Iā tōa-pō͘-hūn ê Ki-tok-tô͘ mā iû-goân chai-iáⁿ, hit ê ì-sù m̄-sī kan-ta án-ni nā-tiāⁿ, chiū-sī sui-jiân lán tùi Sèng-chhan ê ì-gī sī piáu-hiān ê kù hoat ū koh-iūⁿ, iáu-kú pîⁿ-pîⁿ sī sìn, tùi tī Sèng-chhan , I ū chiong I ê oa̍h-miā lâi thôan-ta̍t kàu tī lán ê oa̍h-miā, sī chhin-chhiūⁿ lán ê sin-khu lóng sī óa-khò mī-pau kap chiú chi̍t poaⁿ, lán ê sim-sîn tùi óa-khò Ki-tok ê Bah kap Huih, lâi tit-tio̍h ke-thiⁿ sin-sian ê cheng-sîn kap khùi-la̍t."

Sî sī chha-put-to pòaⁿ-mî lah. Iā Iâ-so͘ sī tio̍h kóng chòe-āu beh saⁿ lī-pia̍t ê ōe. I ū móa-sim thiàⁿ-sioh chit ê khó-lîn sòe-sòe ê thôan-thé, chiū-sī beh lâu tī sè-kan lâi tí-tng sè-kan ê, só͘-í I chiū thò͘-lō͘ I ê sim-pak, chiong in kau-thok tī PĒ ê bīn-chêng. "I chiū kia̍k(**kia̍h)-ba̍k n̂g thiⁿ, lâi kî-tó kóng, 'PĒ ah, sî kàu lah; gōan lí êng-kng lí ê Kiáⁿ. Góa í-keng êng-kng lí tī tōe-chiūⁿ. Lí sī kau-tāi góa kiâⁿ ê kang, góa í-keng chiâⁿ i. Lí sī siúⁿ-sù góa ê lâng, góa í-keng ēng lí ê miâ tùi in hián-bêng. Taⁿ liáu-āu góa bô tī sè-kan; in tī sè-kan, góa kui tī lí. Sèng ê PĒ ah, gōan lí tī lí ê miâ lâi pó-siú in. góa m̄-sī kiû lí hō͘ in chhut sè-kan, chiū-sī pó-siú in thoat-lī pháiⁿ--ê. Gōan lí ēng chin-lí hō͘ in chiâⁿ-sèng. Lí ê tō-lí chiū-sī chin-lí. Chhin-chhiūⁿ lí chhe góa ji̍p sè-kan, góa ia̍h ū chhe in ji̍p sè-kan. HŌ͘ sè-kan chai lí chhe góa, iā chai lí thiàⁿ in chhin-chhiūⁿ thiàⁿ góa chi̍t-iūⁿ. Góa m̄-sī ūi-tio̍h chiah ê lâng kiû, ia̍h ūi-tio̍h tùi in ê ōe lâi sìn góa ê lâng kiû. PĒ ah, lí sī hō͘ góa ê, góa ài in tī góa sī tī-teh ê só͘-chāi, ia̍h kap góa saⁿ-kap tī-hia. Gī ê PĒ ah, sè-kan bē bat lí, to̍k-to̍k góa ū bat lí; chiah ê lâng ia̍h bat lí ū chhe góa. Gōan lí thiàⁿ góa ê thiàⁿ-thàng tiàm tī in, góa ia̍h tiàm tī in.'"

Āu-lâi in chiū gîm Pôaⁿ-kè-choeh ê si (tōa-bīn sī Si-phaim 68 phiⁿ), iā gîm-si liáu, in chiū chhut-khì kàu tī Ka-ná-soaⁿ.