Pit-soàn ê Chho͘-ha̍k/Kiám-hoat

Ùi Wiki Tô·-su-kóan

Lâi pí-phēng nn̄g tiâu-siàu, ēng khah-sòe-tiâu khàu-tû khah tōa-tiâu khòaⁿ ū chhun jōa-tsōe (chōe), hō tsòe (chòe) Kiám-hoat. Kiám-hoat Ka-hoat saⁿ-tùi-hoán.

Khah-tōa-tiâu-siàu tio̍h thán-hoâiⁿ siá tsòe (chòe) téng-lia̍t, khah-sòe-tiâu-siàu tio̍h hoâiⁿ-lia̍t tī ē-bīn; toaⁿ ê ūi tùi toaⁿ ê ūi, tsa̍p (cha̍p) ê ūi tùi tsa̍p (cha̍p) ê ūi, í-siōng kok tùi i ê ūi pâi. Pâi-lia̍t bêng-pe̍k, tio̍h u̍ih-hûn keh-kài; tāi-seng tùi toaⁿ ê ūi kiám-khí, ēng ē-siàu kiám téng-siàu, khòaⁿ chhun jōa-tsōe (chōe), chiū kì tī pún-ûi ê hûn-ē. Kok-ūi tio̍h chiàu chit-ê hoat-tō͘.

Beh tùi 3897 lâi kiám 1326, khòaⁿ kai chhun jōa-tsōe (chōe); tio̍h chiong tōa siàu siá téng-bīn lia̍t, sió siàu siá ē-tóe lia̍t, u̍ih-hûn keh-kài; khòaⁿ toaⁿ-ūi ê 7 kiám 6 sīn 1, tio̍h kì 1 tī pún-ûi hûn-ē; tsa̍p (cha̍p) ūi ê 9 kiám 2 sīn 7, pah-ūi ê 8 kiám 3 sīn 5, chheng-ūi ê 3 kiám 1 sīn 2, kok tùi pún-ûi ê hûn-ē lâi kì, chiū tsai (chai) tōa siàu só͘ chhun chiū-sī 2571.

3897
1326
----
2571

Ha̍k-seng teh-sǹg ê sî, tio̍h ho͘ kóng, 7 kiám 6, sīn 1, kì 1. 9 kiám 2, sīn 7, kì 7. 8 kiám 3, sīn 5, kì 5. 3 kiám 1, sīn 2, kì 2.

Ē-bīn chiah (chia) ê siàu tio̍h sûi-tiâu kiám khòaⁿ chhun jōa-tsōe (chōe).

1. 5 kiám 3; 6 kiám 4; 7 kiám 4; 8 kiám 3; 9 kiám 5; 11 kiám 8; 12 kiám 8.
2. 23 kiám 11; 34 kiám 12; 57 kiám 24; 68 kiám 34; 96 kiám 51; 95 kiám 91; 86 kiám 85.
3. Tùi 364 kiám 222; tùi 607 kiám 401; tùi 670 kiám 560; tùi 43105 kiám 21003.
4. Só͘ pâi-lia̍t ê siàu tio̍h kiám:
7649   89546   97600   86976454   64375
4227 ; 73210 ; 35200 ; 75716254 ; 33333
---- ; ----- ; ----- ; -------- ; -----

Kiám-chhái ē-lia̍t ê ūi ū siàu khah tōa téng-lia̍t saⁿ-tùi ê ūi, bô kàu-gia̍h thang kiám, chiū tio̍h tùi chêng-ūi chioh-chi̍t hòa tsa̍p (cha̍p) lâi thiⁿ pún-ûi téng-lia̍t ê siàu, jiân-āu lâi kiám; só͘-chhun-ê kì lok pún-ûi ê hûn-ē, tùi chêng-ūi só͘ chioh ê chi̍t tio̍h bêng lâi thiⁿ chêng-ūi ê ē-lia̍t.

Tùi 18629 kiám 9573; khòaⁿ kai chhun jōa-tsōe (chōe); tio̍h chiàu hoat-tō͘ pâi-lia̍t, u̍ih-hûn keh-kài; khòaⁿ toaⁿ-ūi ê 9 kiám 3, sīn 6, tio̍h kì 6 tī pún-ûi ê hûn-ē, tsa̍p (cha̍p) ūi ê 2 kiám 7, bô kàu kiám, tio̍h tùi chêng-ūi chioh chi̍t hòa tsa̍p (cha̍p), thiⁿ chham tsòe 12, chiū sīn 5, lâi kì 5 lok hûn-ē; só͘ chioh ê chi̍t tio̍h thiⁿ hêng chêng-ūi ê 5 tsòe (chòe) 6; taⁿ 6 kiám 6 sī tùi-tû, tio̍h kì 0 lok hûn-ē; 8 kiám 9, bô kàu kiám tio̍h tùi chêng-ūi chioh chi̍t hòa tsa̍p (cha̍p) thiⁿ-chham tsòe (chòe) 18, chiū sīn 9, lâi kì 9 lok hûn-ē; só͘ chioh ê chi̍t tio̍h thiⁿ hêng chêng-ūi ê lia̍t tsòe (chòe) 1; taⁿ 1 kiám 1 sī tùi-tû, tio̍h kì 0 lok hûn-ē, nā-sī chīn-thâu ê ūi kì 0 bô lō͘-ēng, chiah m̄-sái kì: chiū tsai (chai) só͘ chhun chiū-sī 9056.

18629
 9573
-----
 9056

Ha̍k-seng teh-sǹg ê sî, tio̍h ho͘ kóng, 9 kiám 3, sīn 6, kì 6. 2 kiám 7, bô kàu kiám, chioh 10, 12 kiám 7, sīn 5, kì 5. 5 hoân 1 tsòe (chòe) 6, 6 kiám 6 tùi-tû, kì 0. 8 kiám 9, bô kàu kiám, chioh 10, 18 kiám 9, sīn 9, kì 9. Hoân 1, 1 kiám 1, tùi-tû, m̄-sái kì.

Chit-ê chioh koh hêng ê hong-hoat, kiám-chhái ū lâng bōe bêng-pe̍k, chiū tio̍h siūⁿ tùi chêng-ūi chioh chi̍t chiū hit-ūi tio̍h khah-chió, nā-sī bô hō͘ i khah-chió, sòa thiⁿ ē-lia̍t chiū-sī saⁿ-tâng.

Khòaⁿ piⁿ-thâu só͘ pâi-lia̍t ê siàu. 5 kiám 6 bô thang kiám, tùi chêng-ūi ê 4 (chiū-sī 4 tsa̍p/cha̍p) chioh 1 tsa̍p (cha̍p) lâi thiⁿ-chham tsòe (chòe) 15 kiám 6 chhun 9. Taⁿ tùi tsa̍p (cha̍p) ūi ê 4 ū chioh 1 tio̍h chhun 3, 3 kiám 2 chhun 1. Nā-sī khòaⁿ téng-lia̍t iû-goân tsòe (chòe) 4, lâi thiⁿ ē-lia̍t ê tsa̍p (cha̍p)-ūi tsòe (chòe) 3; 4 kiám 3 chhun 1, iá-sī án-ni. Chit-ê hoat-tō͘ khah hó in-ūi kiám téng-lia̍t khah-ōe chhò-gō͘. Só͘-í siat chit-ê chioh-hêng ê hoat-tō͘.

4345
2826
----
1519

Koh khòaⁿ piⁿ-thâu só͘ pâi-lia̍t ê siàu chiū kiám-chhái ōe khah bêng.

4 14
2 12
- --
2  2

4 Kiám 2 chhun 2. Téng-lia̍t ē-lia̍t pîⁿ-pîⁿ tio̍h thiⁿ 10, tsòe (chòe) 14, 12, iû-goân chhun 2.

Taⁿ tio̍h koh khòaⁿ pûn-siau.

5 kiám 6 bô thang kiám, chiū téng-lia̍t tio̍h thiⁿ 10, tsòe (chòe) 15. Lóng m̄-sái kóng chioh, iā m̄-sái gī-lūn hit-ê 10 tùi tah-lo̍h lâi, kan-ta thiⁿ-chham 10 tiāⁿ-tiāⁿ. Kiám 6 chhun 9. Taⁿ in-ūi téng-lia̍t í-keng ū thiⁿ-chham 10, chiū ē-lia̍t iā tio̍h thiⁿ 10, tsóng (chóng)-sī tsa̍p (cha̍p)-ūi lâi thiⁿ, tio̍h thiⁿ 1 tiāⁿ-tiāⁿ (chiū-sī 1 tsa̍p), 2 thiⁿ 1 kiōng 3. 4 kiám 3 chhun 1. 3 (chiū-sī 3 pah) kiám 8 (chiū-sī 8 pah) bô thang kiám chiū téng-lia̍t thiⁿ-chham 10 tsòe 13 (chiū-sī 13 pah) kiám 8 chhun 5 (chiū-sī 5 pah). Ē-lia̍t thiⁿ 10 (chiū-sī 1 chheng). 2 thiⁿ 1 kiōng 3. 4 kiám 3 chhun 1.

4345
2826
----
1519

Chiah ê siàu tio̍h pâi-lia̍t lâi sǹg.

1. Tùi 42134 lâi kiám 18765; tùi 46622 lâi kiám 38742; tùi 40000 lâi kiám 20040.

2. Góa khiàm kâng 1860 chîⁿ, chiū hō͘-i chi̍t-kho͘-gûn ōe ōaⁿ-tit 1190 chîⁿ: tio̍h koh hō͘ i chîⁿ jōa-tsōe (chōe)?

3. Lâng ū chîⁿ 11345 chiū the̍h-chhut 9203: iáu chhun jōa-tsōe (chōe)-mah?

4. Só͘ pâi-lia̍t ê siàu tio̍h khàu-tû khoàn si̍t jōa-tsōe (chōe):

135876 10000 101010 101001000 101
 96789  9999  89899  99999999  11
------ ----- ------ --------- ---

5. Tùi chi̍t-bān lâi khàu-tú tsa̍p (cha̍p)-ê; tùi tsa̍p (cha̍p)-ek lâi khàu-tû chi̍t-ê; tùi tsa̍p (cha̍p)-ek liân tsa̍p (cha̍p) bān lâi khàu-tû káu ek káu chheng liân káu-tsa̍p (cha̍p)-káu.

6. Tùi chi̍t-pah-bān liân tsa̍p (cha̍p)-it khàu-tû káu-pah liân káu-ê; Tùi jī-cha̍p (tsa̍p)-gō͘-bān khàu-tû jī-cha̍p (tsa̍p)-sì-bān liân tsa̍p (cha̍p)-ê; Tùi tsa̍p (cha̍p) tiāu khàu-tû tsa̍p (cha̍p) ek.

7. Hâm-hong goân-nî chiū-sī Kiù-tsú (chú) kàng-seng 1851 nî, Tông-tī goân-nî chiū-sī 1862. Mn̄g Hâm-hong chē-ūi kúi-nî?

8. Góa khì bó͘ lâng ê tiàm-thâu bóe pò͘, ta̍t chîⁿ 867, chiū hō͘-i chi̍t-kho͘-gûn thang ōaⁿ 1113 chîⁿ, i tio̍h tsāu (chāu) góa jōa-tsōe (chōe) chîⁿ?

9. Tāi-chheng thâu-chi̍t-ê hông-tè, Sūn-tī goân-nî chiū-sī Kiù-chú kàng-seng 1664 nî; tùi hit-sî kàu-taⁿ kúi-nî?

10. Ēng 123, 456, 789 lâi siong-ka, tùi só͘ tit-tio̍h ê chóng-siàu khàu-tû 658: iáu chhun jōa-chōe?

11. Bó͘-lâng chi̍t-ji̍t ū thàn 125 chîⁿ, koh chi̍t-ji̍t ū thàn 150, iū koh chi̍t-ji̍t ū thàn 186, chiū ēng 225 chîⁿ lâi tia̍h bí: Iáu chhun jōa-chōe? (Tek 236 chîⁿ.)

12. Tùi 1100010 tio̍h khàu-tû 123456, 654321 ê chóng-siàu, khòaⁿ chhun jōa-chōe. (Tek 322233.)

13. Cha̍p-poeh séng ê lâng-gia̍h chiū-sī téng-bīn Ka-hoat hit-phiⁿ só͘ kì-chài: Taⁿ mn̄g, Hok-kiàn chió Sù-chhoan jōa-chōe lâng?; Kńg-sai chió Hok-kiàn jōa-chōe? Hûn-lâm Kùi-chiu ha̍p-kiōng CHIÓ Kńg-tang jōa-chōe?; Chiat-kang chió Ti̍t-lē jōa-chōe? Ô͘-lâm Kńg-sai ha̍p-kiōng chió Ô͘-pak jōa-chōe? Kang-so͘ chió Ô͘-lâm chham Ô͘-pak jōa-chōe?

14. Bó͘ lâng chòe seng-lí, thâu-chi̍t nî ū thàn 300 niú, tē-jī nî ū thàn 485 niú, tē-saⁿ nî ū si̍h 277 niú, tē-sì nî ū thàn 1230 niú, tē-gō͘ nî ū si̍h 820 niú, tē-la̍k nî ū thàn 3566 niú: Taⁿ mn̄g, Chí lak-nî-lâi siōng thàn jōa-chōe; (Tek 4484 niú.)

15. Nn̄g-lâng Choân-chiu khí-sin kiâⁿ siâng-lō͘, chi̍t-lâng khiâ-bé, chi̍t-lâng pō͘-kiâⁿ; khiâ-bé--ê ta̍k-ji̍t kiâⁿ 95 lí, pō͘-kiâⁿ--ê ta̍k-ji̍t kiâⁿ 66 lí: Ke saⁿ-ji̍t sûi-lâng ū kiâⁿ kúi-lí? Koh saⁿ-lī kúi-lí? (Tek 285, 198, 87.)

16. Ū lâng thàn chîⁿ 561, nā-sī hit-ji̍t só͘-hùi chiū-sī tia̍h-bí 200, bóe-bah 100, bóe-chhài 30, bóe-chhâ 20, bóe-tāu-koaⁿ 15, bóe-tāu-iû 5, taⁿ-chúi 12, ta̍h-hé-iû 24: Taⁿ chhun jōa-chōe? (Tek 155.)

17. Ē-mn̂g kàu Ngó͘-thong 30 lí lō͘; Ngó͘-thong kàu La̍k-gō͘-tàiⁿ 25 lí, La̍k-gō͘-tàiⁿ kàu Tōa-iáⁿ 68 lí, Tōa-iâⁿ kàu Gō͘-lêng 35 lí, Gō͘-lêng kàu Tsoân-chiu 33 lí. Kiám-chhái lâng Ê-mn̂g khí-sin, khùn Tōa-iâⁿ, nn̄g-ji̍t ê lō͘ tsoa̍h kúi-lí? (Tek 55.)

Sêng-hoat kap Ka-hoat Siāng-lūi. Kiám-chhái ū kúi-nā tiau siàu saⁿ-tâng-ê, beh ha̍p-kiōng tsòe chit-tiâu, Ka-hoat khah hùi-khì, sêng-hoat khah kín-khoài.

123 Siat-sú ū saⁿ tiâu ê 123, Kè-kiōng jōa-tsōe?
123 Chiàu sêng-hoat sǹg tio̍h kóng 3 ê 3 chīu-sī 9. 123
123 3 ê 2 chīu-sī 6. 3 ê 1 chīu-sī 3. 3
--- Ka-hoat pâi-lia̍t tī tò-chhiú-pêng, sêng-hoat tī chiàⁿ-chhiú-pêng; Ha̍k-seng it-bo̍k liáu-jiân. ---
369 369

Sêng-hoat iàu-kín tio̍h ha̍k-si̍p Kiú-kiú ha̍p-sò, só͘-í ē-bīn ū pâi-lia̍t, hō͘ ha̍k-seng thang liām kàu-sek.

TK

Sêng-hoat, tio̍h ēng pún-siàu kiò-tsòe si̍t, sêng-siàu kiò-tsòe hoat.

Khòaⁿ Kiú-kiú ha̍p-sò͘ chīu tsai 6 ê 8 kap 8 ê 6 saⁿ-tâng 48, khó-kiàn chiong hoat tsòe si̍t, si̍t tsòe hoat iā thang, siong-sêng só͘ tit ê siàu bô chêng-tsoa̍h.

Kiám-chhái ū nn̄g-tiâu siàu, chi̍t-tiâu khah-tsōe-ūi, chi̍t-tiâu khah-chio͘, chīu tio̍h chiong khah-tsōe ūi-ê, siá tī téng-lia̍t tsòe-si̍t, khah chió-ê, siá tī ē-bīn tsòe hoat, u̍ih hûn keh-kài. Sêng-khí tio̍h túi si̍t ê toaⁿ-ūi; sêng-liáu só͘ tit ê siàu hit-ê lân-san tio̍h kì hûn-ē ê toaⁿ-ūi, chīuⁿ-tsa̍p-ê tio̍h chìn chēng-ūi, chhin-chhīuⁿ Ka-hoat chi̍t-poaⁿ; í-siōng it-ûn tio̍h án-ni.

Kiám-chhái hoat ná ū chi̍t-ūi tiāⁿ-tiāⁿ, chīu tio̍h siá tī si̍t ê toaⁿ-ūi-ē u̍ih-hûn keh-kài, tùi si̍t ê tōaⁿ-ūi sêng-khí.

Siat-sú ū pún siàu 592, beh ēng 4 lâi sêng-i, khòaⁿ kai tit jōa-tsōe. Hoat-tō͘ tio̍h chhin-chhīuⁿ piⁿ-thâu só͘-siá. 592 tio̍h tsòe si̍t, 4 tio̍h tsòe hoat, u̍ih-hûn keh-kài. En̄g 4 sêng 2 tit 8, kì 8 tī hûn-ē ê toaⁿ-ūi. 4 sêng 9 tit 36, kì 6 tī hûn-ē ê tsa̍p-ūi, chìn 3. 4 sêng 5 tit 20, kap só͘ chìn ê 3, kiōng 23, tio̍h kì 23 tī hûn-ē. Taⁿ só͘ tit-tio̍h chīu-sī 2368.

592
  4
---
2368

Ha̍k-seng tio̍h ho͘ kóng, 4, 2 jû 8, kì 8. 4, 9 jû 36, kì 6, hìn 3. 4, 5 jû 20 kiōng 3, 23, kì 23.

Koh piⁿ-thâu pâi-lia̍t siàu hō͘ ha̍k-seng thang ho͘ lâi sǹg. Tio̍h ho͘ kóng 6, 5 jû 30, kì 0, chìn 3, 6, 1, jû 6 kiōng 3, 9, kì 9. 6, 3 jû 18, kì 8, chìn 1. 6, 4 jû 24, kiōng 1, 25, kì 5, chin 2. 6, 2 jû 12, kiōng 2, 14, kì 14.

 24315
     6
------
145890

Chiah ê siàu ha̍k-seng tio̍h ho͘ lâi sǹg.

1. 1234 x 2; 230156 x 3; 610378 x 4; 867654 x 5; 635432 x 6; 653002 x 8; 8910046875 x 9.

2. Tia̍h-bí, chit-táu tio̍h 285 chîⁿ, chīu la̍k táu tio̍h jōa-tsōe?

3. Chi̍t-tè phia̍h ta̍t chhit-ê-îⁿ, chīu 3493 tè ta̍t jōa-tsōe?

4. Chit-kho͘-gûn ōe-ōaⁿ-tit 1125 chîⁿ, chīu 8 kho͘ tio̍h ōaⁿ jōa-tsōe?

5. Tsûn tsài thô͘-thòaⁿ, chi̍t-tsāi 23460 tàⁿ; chhit-tsāi tio̍h kúi tàⁿ?

6. Chi̍t-lang chi̍t-ji̍t ê kang tio̍h 125 chîⁿ, chíu la̍k-lâng la̍k-ji̍t ê kang tio̍h jōa-tsōe-chîⁿ? (Tek 4500.)

7. Siat-sú chit-tè-tsng ta̍t-tie̍h la̍k-ê-îⁿ, koh 125 tè ōe pho͘ chi̍t-tn̄g sù-hong: taⁿ beh pho͘ tiâⁿ, it-bīn káu-tn̂g it-bīn chit-tn̄g, tio̍h kúi-tè-tsng? iā tio̍h jōa-tsōe-chîⁿ? (Tek 1125; 6750.)

8. Chi̍t-ia̍h-chheh chi̍t-pêng káu-tsōa, chit-tsōa jī-tsa̍p-sì jī: Poeh-iah lóng-kiōng jōa-tsōe jî? (Tek 3456.)