Ín Ka Tòng tō 01

Ùi Wiki Tô·-su-kóan
 [Téng-bı̄n hit sı̀-jı̄, ké-soeh chiū-sı̄ ín-chhoā ke-lāi kui tō-lí. Sı̄ teh kóng-khí chı̍t-ê lâng án-cháiⁿ-iūⁿ ín-chhoā choân-ke sı̀n tō-lí, lâi hâng-ho̍k Kiù-chú. Pún sı̄ Hàn-kháu goā-kok ê sian-siⁿ Iûⁿ Kek-hui chò--ê, ēng Tn̂g-lâng-jı̄ ı̀n. Lâng nā beh bé hit-hō, hiān-sı̂ tı̄ chheh-pâng--nı̍h ū, múi pún 12 chı̂ⁿ. Kiaⁿ-liáu lâng khah chē bē-hiáu-tit khoàⁿ, in-ūi jı̄ tio̍h ké-soeh; goán só͘-í ū hoan-e̍k pe̍h-oē ı̀n tı̄-chia. Ǹg-bāng hiaⁿ-tı̄ chí-moē lóng hoaⁿ-hí khoàⁿ, khoàⁿ liáu sim ē siū kám-kek, lâi o̍h i ê hó bô͘-iūⁿ.] 
 Tē it chiuⁿ 
 Bó͘ só͘-chāi ū chı̍t-ê lâng sı̀ⁿ Lí, sui-jiân m̄-sı̄ tha̍k-chheh bûn-ngá ê lâng, khiok ia̍h ti-su sek-lí, lâng lóng chheng-ho͘ i kiò-chò Lí sian-siⁿ. I-ê ke-lāi sió-khoá jiâu-jū, ū tām-po̍h-á chhân-hn̂g sán-gia̍p, in-ūi bô kàu thang ēng; só͘-í tiàm goā-bı̄n chò seng-lí thàn lâi thiⁿ-thiap. 
 Ū chhoā chı̍t-ê bó͘ sı̀ⁿ Hô, mn̂g-hong kap i saⁿ-téng-tùi, tùi sè-hàn ū ha̍k-sı̍p bûn-jı̄, sèng-chêng iū-koh chhong-bêng. Che chiàⁿ-chiàⁿ sı̄ hó in-iân. Taⁿ-chiah chhoā hit-sı̂ hu-chhe hô-hó saⁿ-thiàⁿ, hoān sū saⁿ-pang-chān teh liāu-lí, iā m̄-sái hoân-ló chia̍h-chhēng. Āu-lâi ū-siⁿ nn̄g-ê hāu-siⁿ chı̍t-ê cha-bó͘-kiáⁿ. Gín-ná seng-sêng-put-sio̍k, pē-bó khoàⁿ-kı̀ⁿ chin ı̀-ài. In pē tı̄ goā-bı̄n só͘ thàn ê chı̂ⁿ the̍h tò--lâi chiàu-kò͘ ke-lāi ê lâng, lóng bô lām-sám khai. In bó͘ tı̄ ke-lāi ta̍k-jı̍t chò lú-kang lâi thiⁿ-thia̍p só͘-hùi. Chı̍t ke ê tiong-kan put-chí hô-pêng ū chin ê khoài-lo̍k, bô liāu Lí sian-siⁿ sim-lāi bô pá-chhı̂, chò lâng bô kian-tēng, m̄-bat lâng ê gâu, gōng, hó, pháiⁿ, lām-sám chham lâng kau-poê, hō͘ chı̍t-ê pháiⁿ ê siàu-liân-lâng ín-iú khı̀ kiâⁿ bô chèng-keng ê lō͘. Chhoā-khı̀ thit-thô keng, chiong jı̍t chiong mı̂ to sı̄ tiàm tı̄ hoa-ke-liú-hāng, loân-loân put-siá, pō͘-pō͘ bô lı̄; iū-koh kap lâng iô-tâu poa̍h-thoaⁿ í-kı̍p pâi-á lián-pó, hòng-kiam ho͘-kûn kiat-tóng lim-chiú chia̍h tê, só͘ ū ê chı̂ⁿ-châi it-chı̄n khai liáu-liáu. Chhù-lāi ê bó͘-kiáⁿ pàng bô iàu-kín, bô beh chiàu-kò͘, chiām-chiām hán-tit tò--lâi, kàu-boé soà lóng bô kui-ke, in-ūi hit-tia̍p bô chı̂ⁿ-châi kap bô thé-biān ê iân-kò͘, Kı̀ⁿ-tio̍h in bó͘ chiū bô hó-bı̄n saⁿ-khoàⁿ; kı̀ⁿ-tio̍h in hāu-siⁿ cha-bó͘-kiáⁿ bô thiàⁿ-thàng ê sim, to̍k-to̍k pháiⁿ khoán-thāi i. Āu-lâi chiong i-ê cha-bó͘-kiáⁿ kap tē-jı̄ hāu-siⁿ beh chhoā-khı̀ bē-lâng, chiū chit-tia̍p i chı̍t-ke ê kan-khó͘ kàu-chia ke̍k-thâu lah. 
 Tē jı̄ chiuⁿ 
 Ū chı̍t-jı̍t Lí sian-siⁿ tı̄ bó͘ siâⁿ teh kiâⁿ lō͘ ê tiong-kan, hut-jiân ū khoàⁿ-kı̀ⁿ chı̍t keng ê chhù, koân koà-toā, khoán-sit chham pa̍t-keng chhù bô siāng, koh khoàⁿ chē-chē lâng tùi hia teh chhut-jı̍p, m̄ chai sı̄ sím-mı̍h tāi-chı̀. I chiū toè chèng lâng jı̍p-khı̀, khoàⁿ-kı̀ⁿ thiaⁿ-tn̂g ê lāi-bı̄n chó-iū-pêng pâi kúi-nā cha̍p liâu ê í, chē-chē lâng tı̄-hia teh chē thiaⁿ chı̍t ê bo̍k-su teh thoân tō-lí kóng, “Ū chı̍t ê chhòng-chō thiⁿ-tē bān-mı̍h ê toā Chú-cháiⁿ ê Siōng-tè, chiū-sı̄ sè-kan lâng ê Thiⁿ-pē, put-lūn sím-mı̍h kok, sím-mı̍h cho̍k, sím-mı̍h lâng, bô chı̍t ê m̄ eng-kai kèng-pài ho̍k-sāi I.” 
 Koh kóng,“Sè-sio̍k só͘ pài ê ngó͘-siōng í-kı̍p it-khài ê sı̂n-bêng, ang-hu̍t lóng sı̄ lâng só͘ siat só͘ hong ké iàⁿ ê sı̂n, kèng i, pài i, m̄-nā bô lı̄-ek, koh toā-toā tek-choē-tio̍h chin Chú-cháiⁿ ê Siōng-tè.” 
 Ia̍h teh kóng,“Lâng lóng ū choē, só͘ kóng só͘ kiâⁿ só͘ siūⁿ bô ha̍p Siōng-tè ê hoat-tō͘ ke̍k chē. Só͘-í chāi-siⁿ bô pêng-an, sí-liáu iā tio̍h lo̍h tē-ge̍k, siū hêng-hoa̍t ê pò-èng.” 
 Ia̍h teh kóng,“Lâng bē ka-tı̄ sio̍k-hoê pún-sin ê choē, iā bô hoat-tō͘ thang hō͘ ka-tı̄ ê sim toan-chiàⁿ. Nā bô Siōng-tè toā-toā hián-chhut I jı̂n-ài, chû-pi ê sim lâi kiù lâng, chiū lán lâng lóng ē-sí, tiàm tı̄ choē-ok ê tiong-kan, bô chı̍t lâng ē tit-tio̍h kiù.” 
 Koh kóng,“Siōng-tè kā thiⁿ-ē bān-hng siat-lı̍p chı̍t ê Kiù-chú, chiū-sı̄ Iâ-so͘ lah; hoān-nā sı̀n-khò I ê lâng m̄-nā bián-tit sí-āu tı̂m-lûn ê kan-khó͘, ia̍h tek-khak thoat-lı̄ choē-ok tı̄ chit chāi-siⁿ.” 
 Chhin-chhiūⁿ chit hō ê oē, m̄-nā chı̍t poàⁿ-kù niā-niā. Lí sian-siⁿ kin-á-jı̍t thiaⁿ-kı̀ⁿ--ê só͘ boē bat thiaⁿ-kı̀ⁿ--ê, nā-sı̄ chē-chē kù-oē ê tiong-kan tit-tio̍h chı̍t kù, ke̍k pó-poè ê oē. Chit-ê sı̄ sím-mı̍h leh? Chiū-sı̄ Kiù-chú ē hō͘ lâng thoat-lı̄ choē-ok tı̄ chit chāi-siⁿ. Lí sian-siⁿ sui-jiân hām-lo̍h tı̄ chèng choē ê tiong-ng, sim-koaⁿ kú-kú bē an-jiân. Khó-sioh bô hoat-tō͘ thang thoat-lı̄, chiū chit-ê ké koè-sit oāⁿ-sin ê lō͘, lián chhin-chhiūⁿ teh-beh choa̍t-bāng. Taⁿ hut-jiân thiaⁿ-kı̀ⁿ bo̍k-su ê oē, hoán-hoé ké-pı̀ⁿ ê sim chiām-chiām oa̍h-tang--khı̀-lâi, chóng--sı̄ boē chai che oē sı̄ khak-sı̍t á-bô. Bo̍k-su kà-sı̄ chèng-lâng liáu, chiū koh kóng, “Hoān-nā ū lâi mn̄g tō-lí--ê, chhiáⁿ lín lâi-khı̀ kheh-thiaⁿ tâm-lūn kúi-kù oē.”Lí sian-siⁿ thiaⁿ-kı̀ⁿ sûi-sı̂ toè i khı̀. Í-keng jı̍p thiaⁿ, bo̍k-su mn̄g i kóng,“Sian-siⁿ ū beh mn̄g-khí sím-mı̍h tāi-chı̀?” Ìn kóng, “Tú-á thiaⁿ-kı̀ⁿ ló-su só͘ kóng Iâ-so͘ ē kiù lâng thoat-lı̄ choē-ok, chin-chiàⁿ ū iáⁿ--bô?” 
 Bo̍k-su kóng,“Che oē khiok-sı̄ chin-sı̍t.” 
 Lí sian-siⁿ mn̄g kóng,“Iâ-so͘ ē kiù--goá bô?” 
 Bo̍k-su kóng,“Sian-siⁿ ū sím-mı̍h choē, beh ǹg-bāng kiù?” 
 Ìn-kóng,“Sè-kan só͘ ū ê choē goá lóng hoān-tio̍h, chiàu án-ni sǹg-sı̄ toā choē ê lâng, m̄ chai Iâ-so͘ ē kiù--goá bô? ” 
 Bo̍k-su kóng,“Iâ-so͘ chò Kiù-chú sı̄ bô só͘ bē-ē kiù. Sian-siⁿ nā chin-chiàⁿ sı̀n i, tek-khak tit-tio̍h kiù.”Bo̍k-su koh chiong sı̀n Iâ-so͘ chē-chē ò-biāu ê oē lâi kā khui-thiah kà-sı̄ i. Kóng-liáu koh mn̄g i kóng,“Sian-siⁿ lí ū sı̀n Chú Iâ-so͘ bô?” 
 Ìn-kóng,“Sı̀n ah! Ǹg-bāng Chú kiù--goá.” 
 Bo̍k-su kóng,“Lán nn̄g lâng tio̍h kı̂-tó.” Chiū chò-hoé kūi-lo̍h-khı̀. 
 Bo̍k-su teh kı̂-tó ê oē iok-lio̍k chiū-sı̄ kóng,“Khún-kiû Kiù-chú lı̂n-bín Lí bó͘ lâng, sià-bián i-ê choē, kám-hoà i-ê sim. I hō͘ mô͘-kúi pé-pa̍k, tio̍h tháu-pàng i. I ū thian-liông ê sim, tio̍h hō͘ i siⁿ oa̍h hō͘ i ē-tit chiâⁿ, chò oāⁿ-sin ê lâng; tı̄ sè-kan ē chò sèng, chheng-khı̀, bô lâ-sâm; sí-āu i-ê lêng-hûn ē-tit éng-oán hióng-hok tı̄ Thian-tông.” 
 Chiū-sı̄ kóng chiah-ê oē, kı̂-tó liáu, nn̄g lâng khí-lâi, khoàⁿ Lí sian-siⁿ ê hêng-tōng-kí-chí, toā-toā ū siū Sèng-sı̂n kám-tōng. 
 Tùi chit-tia̍p liáu-āu sim chiū ké-pı̀ⁿ chiông-chêng ê chhò-gō͘, siông-siông ka-tı̄ kı̂-tó. I ê tek-hēng ta̍k-jı̍t ná oāⁿ-sin, bô loā-kú jı̍p Sèng-kàu chò Chú ê ha̍k-seng. 
 Āu--lâi Lí sian-siⁿ hoaⁿ-hí kā Iâ-so͘ chò kan-chèng, nā tú-tio̍h lâng, chiū tek-khak kóng chin ê tō-lí chı̄n khùi-la̍t khó͘-khǹg lâng, tio̍h sı̀n Chú lâi tit-tio̍h kiù. Nā-sı̄ lâng thiaⁿ-liáu gı̂-ngái, Lí sian-siⁿ to̍k-to̍k kā i kóng,“Chú ē kiù goá chit-hō toā-choē ê lâng, kiám bē kiù lín mah?”Lâng thiaⁿ i-ê só͘ kóng, khoàⁿ i só͘ kiâⁿ, tùi án-ni lâi siū i kám-hoà--ê bē chió. Iū-koh chāi-chá i kau-poê hiah-ê phiâu-tó͘ ê pêng-iú, hit tóng-á ê pháiⁿ chú-tē; chiông-tiong iā ū-ê ké koè-sit, ka-tı̄ oāⁿ-sin, kap i chò-hoé lâi kui-chèng-kàu. Ū ê bô sím-mı̍h bêng-pe̍k chit-ê tō-lí--ê, iā kiû i kà-sı̄ in chò Chú ê ha̍k-seng, mn̄g i kóng,“Chit-ê tō-lí kı̀-jiân bô sím-mı̍h bêng-pe̍k, siáⁿ-sū ài jı̍p kàu?” In chiū ı̀n kóng,“Goán chiah-ê sui-jiân bô sím-mı̍h bat chit-ê tō-lí, chóng-sı̄ lóng ē-hiáu khoàⁿ Lí sian-siⁿ pı̀ⁿ pháiⁿ chò hó-ê, khı̀-siâ-kui-chèng, chiong hiān-kim siūⁿ-khí i chāi-chá toā-toā bô sio siāng, nā m̄-sı̄ chèng-tō Lí sian-siⁿ án-cháiⁿ-iūⁿ ē ké-pı̀ⁿ kàu án-ni-siⁿ leh!” 
 Tē saⁿ chiuⁿ 
 Lí sian-siⁿ jı̍p-kàu liáu-āu sū-sū hō͘ lâng siàu-liām hâng-ho̍k, khài ē kham-tit hō͘ lâng hâng-ho̍k--ê; chiū-sı̄ i sı̍t-sim ài i ke-lāi ê lâng tit-tio̍h hok-khı̀. Chı̍t-piⁿ chı̄n-sim chò seng-lí lâi iúⁿ-chhı̄ choân-ke, chı̍t-piⁿ kóng Sèng-keng hō͘ ke-lāi thiaⁿ, ēng chē-chē ê hong-hoat, chē-chē ê kè-tı̀ ín-chhoā i chhut siâ ê lō͘, jı̍p chiàⁿ ê lō͘. 
 Lí sian-siⁿ jı̍p-kàu liáu, chiū ài tò-lâi ke-lāi, m̄-kú chhiú-thâu-ân bô só͘-hùi, chē-chē hāng ê boē-piān, to̍k-to̍k tāi-seng kià chı̍t tiuⁿ phoe kap tām-po̍h chı̂ⁿ, chhiáⁿ an-ùi i ke-lāi ê lâng niā-tiāⁿ. 
 I ê bó͘ chiap-tio̍h phoe ia̍h kı̂-koài, ia̍h hoaⁿ-hí, teh kóng, “Kin-á-jı̍t chit ê tāi-chı̀ sı̄ bāng-kı̀ⁿ á-sı̄ chin-chiàⁿ, hō͘ lâng bô phah-sǹg kàu án-ni. Kó-jiân sı̄ goá tiōng-hu só͘ kià ê phoe mah?”Khoàⁿ kúi-nā pái, koh kóng,“Sı̄ goá tiōng-hu chhin-chhiú siá--ê bô gı̂ lah. Chóng--sı̄ chit tiuⁿ phoe khoàⁿ--khí-lâi, hó-chêng, hó-ı̀, moá-moá tı̄ choá-bı̄n, án-cháiⁿ-iūⁿ thài án-ni? Kap chāi-chá toā koh-iūⁿ, chin-chiàⁿ siūⁿ bē hiáu-tit, taⁿ chóng--sı̄ thèng-hāu i kui-ke chiah ē chai.” 
 Āu-lâi, Lí sian-siⁿ chhiú-thâu khah iōng-lēng, ū chhun chı̂ⁿ, tek-ı̀ kui-ke. 
 Kàu tè chiū gū-tio̍h i-ê kiáⁿ, thêng-kha kap i kóng kúi-kù-oē, hoaⁿ-hí bē-kò͘-tit, chiū saⁿ-khan-chhiú jı̍p chhù-lāi. 
 I-ê kiáⁿ toā-siaⁿ kiò i-ê lāu-bó kóng,“Tia-ah! Tò-lâi--lah. ” 
 In bó͘ cháu chhut--lâi, thiaⁿ in ang ê giân-gí khoàⁿ in ang ê bı̄n-sek, put-chí un-jiû toan-chiàⁿ, hô-pêng, pí chāi-chá chin-chiàⁿ chhin-chhiūⁿ oāⁿ kut-thâu lah; sim-lāi teh kóng, “Chin kı̂-koài! Goá ê tiōng-hu chit-sı̂ án-cháiⁿ-iūⁿ ē pı̀ⁿ kàu hiah-nı̍h chē?” 
 Lí sian-siⁿ khoàⁿ i-ê bó͘ sin-thé siau-sán, in-chiûⁿ phoà-sàm, i-ê kiáⁿ thâu jû-jû, kha chhiah-chhiah; chhù-the̍h phoà-sńg teh-beh tó, ke-si mı̍h-kiāⁿ khiàm-khoeh pháiⁿ-khoàⁿ. Hut-jiân siong-sim ba̍k-sái lâu--chhut--lâi, chiū ēng hó oē, an-ùi i-ê bó͘ kóng, “Che lóng-sı̄ goá ê choē-kò, taⁿ chhiáⁿ lí khoan-sim, chū-kim í-āu oá-khò Siōng-tè in-tián pang-chān, tek-khak beh chiàu-kò͘ ke-lāi bó͘-kiáⁿ, m̄-bián koh-chài chhin-chhiūⁿ án-ni-siⁿ chiah-lông-poē.” 
 Chò hoé tâm-lūn tiap-á-kú, chiū khı̀ khui siuⁿ, chiong i só͘ hak ê cha-bó͘-lâng in-chiûⁿ the̍h hō͘ in bó͘; koh chiong saⁿ, kap ê, hō͘ i-ê kiáⁿ chhēng,soà hō͘ i khı̀ thı̀-thâu sé seng-khu choân-ke chı̍t-sı̂ chò chı̍t-ē oāⁿ-sin. Kàu teh-beh chia̍h pn̄g, tāi-ke ûi-lûi chò-hoé chē, boē chia̍h ê tāi-seng, Lí sian-siⁿ kı̂-tó Siōng-tè kúi-kù-oē chiah chia̍h. In bó͘ m̄-bat kı̂-tó sı̄ sím-mı̍h ı̀-sù teh mn̄g i. Lí sian-siⁿ kā i kóng,“Kı̂-tó sı̄ kiû Siōng-tè si-in kám-siā Siōng-tè sù-hok, kài iàu-kín ê lé-sò͘.” 
 Chit-sı̂ chhiáⁿ bān kóng, kàu ê-hng chiah kā lí kóng siông-sè. Taⁿ ū chı̍t kù iàu-kín ê oē kap lí su-niû, chêng só͘ bē-khı̀ hit nn̄g-ê kiáⁿ, tek-khak tio̍h sio̍k-hoê tò--lâi; bē-khı̀ m̄-nā siong-tio̍h pē-kiáⁿ ê chêng, koh hoān-tio̍h Siōng-tè ê hoat. 
 In bó͘ thiaⁿ che oē, toā hoaⁿ-hí, sui-jiân m̄-bat hoān-tio̍h Siōng-tè ê hoat sı̄ sím-mı̍h oē, chit-kù siong-tio̍h pē-kiáⁿ ê chêng khiok ē-hiáu thiaⁿ. Tùi hit nn̄g-ê kiáⁿ bē-khı̀ liáu-āu kàu chit-tia̍p iáu-boē pàng-sim, chiū koáⁿ-kín ı̀n i-ê tiōng-hu kóng,“Nā sio̍k-hoê chit nn̄g-ê kiáⁿ goá ê sim chiū an-jiân lah.” 
 Lí sian-siⁿ kóng,“Goá bı̂n-á-jı̍t tek-khak beh chhin-sin khı̀ thàm-thiaⁿ, nā chit nn̄g-ê kiáⁿ iáu tı̄-teh tek-khak beh sio̍k tò--lâi. Chı̍t-ke toân-toân-ı̂ⁿ chiū-sı̄ khoài-lo̍k ê sū.” 
 Chia̍h pn̄g liáu, khan i-ê kiáⁿ chhut-khı̀ thàm chhù-piⁿ pêng-iú. Lâng khoàⁿ-kı̀ⁿ toā-toā teh kı̂-koài, lóng kóng,“Lí sian-siⁿ pı̀ⁿ-chò sin ê lâng, chóng--sı̄ m̄-chai i sı̄ tùi ta̍h-lo̍h pı̀ⁿ-chò kàu án-ni.”