Ông-kiong kap Gū-hn̂g

Ùi Wiki Tô·-su-kóan

Kó͘-chá ê sı̂-chūn ū chı̍t ê goā kok ông, I ê ông-kiong hâng-ngó͘ kàu ke̍k. Iū-koh kı̄n tı̄ khah lāu-jia̍t ê só͘-chāi ū chı̍t khu hoe-hn̂g, in-ūi hit só͘-chāi sı̄ chin koâⁿ, só͘-í ū chiong po-lê khí chhù lâi kò͘ hit khu hoe-ba̍k, kiaⁿ-liáu hō͘ sng-seh tàng sí, ū ēng chin toā ê sim-sı̂n teh chai-kò͘, chéng-tùn kàu put-chí chê-cháⁿ hó-khoàⁿ; ia̍h ū chai-chèng chē-chē hi-hán ê hoe, í-kı̍p siōng-téng ê koé-chí, lóng sı̄ i tiâu-chhoân ı̀-ài--ê. Sui-jiân khai-hùi chē-chē i ia̍h kam-goān chhut; bô hiâm hn̂g-hùi tāng, in-ūi teh ǹg-bāng só͘ beh kiat ê koé-chí kap só͘ ē khui ê hoe, put-koán sı̂ thang khı̀ hia gū-sióng, hō͘ sim-chēng hoaⁿ-hí. Tú-gū chı̍t pái sı̄ tang thiⁿ ê sı̂, só͘-í bô khui hoe, kan-ta ū chı̍t châng phû-tô, siⁿ chı̍t sūi chı̄n toā pha chı̄n súi ê, khoàⁿ-kı̀ⁿ ê lâng bô m̄ him-siān. Tı̄ hit po-lê chhù, liân koè lō͘ ê lâng ia̍h khoàⁿ hiān-hiān. Bó͘ jı̍t ū chı̍t ê sòng-hiong ê hū-jı̂n-lâng tùi hia keng-koè, i ia̍h thêng kha kim-kim teh siòng hit pha phû-tô, sim-lāi siūⁿ kóng,“Nā-sı̄ goá ē tit bé che phû-tô siāng ū hok-khı̀.” I him-bō͘ che koé-chí, khiok m̄-sı̄ ka-tı̄ ài chia̍h, kı̂-sı̍t sı̄ it-tio̍h beh hō͘ i só͘ thiàⁿ ê cha-bó͘ kiáⁿ chia̍h, in-ūi hit sı̂ cha-bó͘-kiáⁿ ū hoān-tio̍h tāng pēⁿ, bó thiàⁿ kiáⁿ ê chêng chhim; tùi án-ni chiū siūⁿ hoat-tō͘, mê jı̍t pháng-chit chò kang thàn chı̂ⁿ. Tú-á tit-tio̍h chı̍t kho͘ gı̂n ê sı̂, chiū kín khı̀ beh bé hit pha phû-tô, khı̀ kàu tè tùi kò͘ hn̂g ê lâng kóng-khí. Hit ê lâng bô beh ı̀n i, hoán-tńg thí-chhiò i, mn̂g sak oá chò i khı̀. Hū-jı̂n-lâng sim-lāi ut-chut teh siūⁿ káⁿ-sı̄ i ê chı̂ⁿ bô kàu-gia̍h, só͘-í hit ê hn̂g-teng m̄ khéng chiong koé-chí bē i. I tò-khı̀ chhù-nı̍h chiū siông-sè siūⁿ khoàⁿ ū sím-mı̍h pō͘-sò͘ thang koh ke tit-tio̍h chı̂ⁿ, siūⁿ-lâi siūⁿ-khı̀ lóng bô pō͘, in-ūi i ke-kêng lo̍h-po̍h, lóng bô siáⁿ ta̍t chı̂ⁿ ê mı̍h thang piàn; chí-ū bı̂n-chhn̂g-nı̍h chı̍t niá thán-á sı̄ i pêng-sı̂ teh ēng-ê. I chiū chiong hit niá thán-á hiahN khı̀ tǹg, tǹg chı̍t kho͘ gı̂n. Taⁿ chham téng-jı̍t ê chı̂ⁿ lóng-kiōng sı̄ nn̄g kho͘, koáⁿ-kín koh khı̀ mn̄g hit ê hn̂g-teng khoàⁿ ū kam-goān bē i á-bô? Kàu ūi ê sı̂ kı̀ⁿ chı̍t bı̄n, hn̂g-teng hoat toā siū-khı̀, pháiⁿ siaⁿ-sàu hím-hoah tı̍t-tı̍t koáⁿ i chhut. Tú hó hit-sı̂ ông ê cha-bó͘-kiáⁿ tı̄ gū-hn̂g-lāi iû-siúⁿ, hut-jiân thiaⁿ-kı̀ⁿ chhá-jióng ê siaⁿ, chiū mn̄g sı̄ sím-mı̍h tāi-chı̀. Hn̂g-teng chiū liâm-piⁿ chiong hū-jı̂n-lâng ê só͘ ài kā kong-chú kóng-bêng. Thiaⁿ-liáu liâm-piⁿ chhe kiong-ngô͘ khı̀ jiok hū-jı̂n-lâng tò-tńg lâi. Hū-jı̂n-lâng kàu kong-chú ê bı̄n-chêng, kiaⁿ-hiâⁿ ngia̍uh-ngia̍uh chhoah kàu bē kò͘-tit. Khoàⁿ-kı̀ⁿ kong-chú bô chek-choē, hoán-tńg si in ēng hó oē an-ùi, hū-jı̂n-lâng chiū hó-táⁿ chiong sı̍t-chêng kóng hō͘ i thiaⁿ. Ông ê cha-bó͘-kiáⁿ un-jiû ê khoán-sit, chí-ū tng-bı̄n liām chı̍t kù, kóng, “Lí chit ê lâng khah ū chhò-gō͘, phah-sǹg goán lāu-pē sı̄ seng-lí lâng, lóng m̄ chai-iáⁿ, i kı̂-sı̍t sı̄ ông, kiám m̄ kam pang i ê hông-in, pe̍h-pe̍h siúⁿ-sù i ê peh-sèⁿ.” Kóng-liáu chek-sı̂ tiah hit pha phû-tô hō͘ hū-jı̂n-lâng the̍h tò-khı̀ hō͘ i ê cha-bó͘-kiáⁿ chia̍h. Taⁿ chit ê hū-jı̂n-lâng só͘ le̍k-koè ê sū, tú-tú thang chioh lâi phı̀-jū lán lâng ū toā khiàm-khoeh, Siōng-tè hoaⁿ-hí si-in, hō͘ i kéng-soán ê peh-sèⁿ. Choē-jı̂n tit kiù m̄ sı̄ ūi-tio̍h ka-tı̄ ê hó só͘ kiâⁿ, iā m̄ sı̄ tùi gâu kı̂-tó, á-sı̄ tê-chı̂ⁿ chún chò kong-lô lâi tit-tio̍h éng-oán oa̍h ê hok-khı̀. Chhian-bān m̄-thang chū-gō͘. Kı̂-sı̍t sı̄ Siōng-tè pe̍h-pe̍h ê in-hūi. In-ūi Sèng-chheh bêng-bêng ū kóng,“Lóng bô ū hó lâng. In-ūi chèng-lâng í-keng hoān-choē.” Chit sè-kan ê hông-tè siōng-chhiáⁿ ū in-tián i ê peh-sèⁿ kàu án-ni, hô-hòng thiⁿ-téng ê Siōng-tè bān ū ê Chú kiám bô boeh chiong I ê toā in pe̍h-pe̍h siúⁿ-sù I só͘ chhòng-chō ê lâng. Chiàu Sèng-keng kı̀-chài,“Iâ-hô-hoa kóng, Chhùi-ta ê lâng tio̍h kàu chúi-piⁿ, bô chı̂ⁿ ê lâng tio̍h lâi chia, bé chúi-bé leng, bé chia̍h ê mı̍h, m̄ bián chı̂ⁿ.” (Tâi-oân Kàu-hoē-pò tē 378 koàn, 1916 nı̂ 9 ge̍h)