Lûn-tun sı̄ thiⁿ-ē siāng tē-it toā ê kiaⁿ-siâⁿ, siâⁿ-lāi ê peh-sı̀ⁿ ia̍h chám-jiân kan-khó͘ ê poè; só͘-í kok-ka chhut tùi lı̂n-bı̂n ê ı̀-sù ū siat kong i-ı̄ⁿ kúi-nā pah keng, thang lı̄-ek chhiⁿ-chhám ê lâng. Ta̍k keng pı̄ⁿ-ı̄ⁿ iā ū khàn-hō͘-hū teh koán-kò͘. Koh lēng-goā ū í-keng chut-gia̍p ê khàn-hō͘-hū, tiàm hia piān-piān, chhut-chāi ı̄ⁿ-tiúⁿ phài i khı̀ ū chı̂ⁿ lâng in tau, lâi pang-chō͘ phoà-pı̄ⁿ ê lâng.
Bó͘ jı̍t ū chı̍t ê khàn-hō͘-hū tò-tńg lâi kong i-ı̄ⁿ, seng-khu chin ià-siān, in-ūi chı̍t lé-pài kú i mı̂--sı̂ teh kò͘ pēⁿ lâng.
Tú chiah tò-lâi sim teh siūⁿ,“Taⁿ bô tāi-chı̀ lah, goá beh sé-e̍k, āu-lâi chhut-chāi goá khı̀ khùn kàu pá bı̂n.”Bô phah-sǹg ı̄ⁿ-tiúⁿ í-keng phài i chek-sı̂ tio̍h liâm-piⁿ chhut siâⁿ-goā khı̀ khah hn̄g ê só͘-chāi. Thiaⁿ-kı̀ⁿ i ê siaⁿ teh kiò, sim chin ut-chut, put-kò m̄ káⁿ ûi-keh, kàu i ê bı̄n-chêng hoán-tńg ná-chún ū hoaⁿ-hí ê khoán-sit. ı̄ⁿ-tiúⁿ kā i kóng, iáu ū poàⁿ tiám-cheng kú nā-tiāⁿ, tio̍h kín khı̀ khoán hêng-lí piān, chiah ē hù la̍k tiám-poàⁿ hit pang ê hoé-chhia.
Kàu bó͘ só͘-chāi lí tio̍h chhoē bó͘-mı̍h bo̍k-su, in-ūi sı̄ beh kò͘ i ê hāu-siⁿ. Hit ê gín-ná chha-put-to káu hoè, ū jiám-tio̍h náu-chek-kin ê pı̄ⁿ, tı̀-kàu tiāⁿ-tiāⁿ tó-teh lóng bē kiâⁿ.
Kóng-liáu khàn-hō͘-hū chiū khı̀ pı̄-pān, kàu hoé-chhia-lāi, lâng chin siān ài khùn. Hoé-chhia beh thêng-khùn i hut-jiân chhíⁿ, chai taⁿ kàu ūi lah! Koáⁿ-kín lo̍h chhia sı̀-koè khoàⁿ ū lâng lâi chih-chiap i á-bô, chóng--sı̄ bô poàⁿ-ê, chiū hoat-lo̍h hêng-lí, chhiàⁿ chı̍t tiuⁿ bé-chhia chài i kàu hit ê bo̍k-su ê chhù.
Kàu ūi chiū phah mn̂g liâm-piⁿ ū chı̍t ê lāu hū-jı̂n-lâng lâi khui, kiò i jı̍p khı̀ chē, soà kā i kóng bo̍k-su-niû í-keng sí kúi-nā tang chí-ū lāu-pē kap ko͘-toaⁿ ê kiáⁿ, nn̄g lâng nā-tiāⁿ, ia̍h i pún-sin thè in teh liāu-lí ke-lāi ê sū.
Hêng-lí khoán jı̍p-lâi bêng-pe̍k, chiū khan i jı̍p chı̍t keng thiaⁿ, tı̄ hia ū pı̄-pān ê-hng tǹg. Chia̍h-pá lâng khah sóng-khoài, taⁿ ài khı̀ chhoē só͘ beh kò͘ ê gín-ná. Kàu lâu-téng, khàn-hō͘-hū chı̍t ē phah-mn̂g; lāi-bı̄n ê lâng bô thiaⁿ i ê kha-pō͘ siaⁿ, só͘-í khui mn̂g hit-tia̍p, in lóng bô oa̍t-thâu.
Tı̄ pâng-lāi só͘ khoàⁿ-kı̀ⁿ-ê, kàu chı̍t-sı̀-lâng m̄ ài bē-kı̀-tit. Hit ê gín-ná tó tı̄ the-í, i ê thâu-khak oá lāu-pē ê heng-chêng, nn̄g ê chò-hoé saⁿ-kap tâm-lūn, ná chhin-chhiūⁿ put-chí saⁿ thiàⁿ-thàng ê khoán-sit. Kiáⁿ tú-hó teh mn̄g chı̍t kù kóng, A-pa, Ông bat kiâⁿ chhò á m̄-bat?
Lāu-pē ı̀n i kóng,“Goá sim-koaⁿ kiáⁿ ah, Ông toān-jiân m̄-bat chhò”.
Tú hit-sı̂ in chai-iáⁿ ū lâng tı̄ sin-piⁿ, bo̍k-su liâm-piⁿ khí-lâi chin hó lé chih-chiap i kóng,“Khàn-hō͘-sian lí lâi, lō͘-nı̍h ū lóng pêng-an bô?”Chek-sı̂ chiū tùi i ê kiáⁿ kóng,“Lô-nı̂, che sı̄ beh chiàu-kò͘ lí ê hó pêng-iú, taⁿ i lâi lah, lí khah ū phoāⁿ, bián-tit chhin-chhiūⁿ chêng jı̍t ka-tı̄ chı̍t lâng nā-tiāⁿ.”
Lô-ni oa̍t koè-lâi khoàⁿ, ba̍k-chiu ia̍h kim-kim siòng i, chiū chhun chı̍t ki chin siau-sán ê chhiú chhut-lâi kóng,“Chin to-siā lí ê hó-ı̀, toā ǹg-bāng goá bô hùi-sı̂n lí kàu siuⁿ koè-thâu.”
Khàn-hō͘-hū thiaⁿ hit kù, sim-koaⁿ ū siū toā kám-kek, chı̍t-ē kūi-lo̍h tı̄ i ê sin-piⁿ, loa̍h i ê chhiú, soà ı̀n i kóng,“Lô-ni, goá iā teh ǹg-bāng lán ē saⁿ-thiàⁿ ná pêng-iú chı̍t-iūⁿ. Goá tio̍h chiū pún-hūn koán-kò͘ lí; goān só͘ ēng ê hong-hoat ē toā èng-hāu.”Gín-ná koh ı̀n kóng,“Goá chai lí sı̄ Ông só͘ hōng-chhe-ê, án-ni goá tek-khak ē chin thiàⁿ lí.”
Thiaⁿ i teh liām, Lí sı̄ Ông só͘ hōng-chhe hit kù, sim-koaⁿ toā kı̂, iū koh mn̄g i,“Hit kù ê ı̀-gı̄ tio̍h kóng khah bêng in-ūi goá bē hiáu thiaⁿ.”
Lô-ni liâm-piⁿ khui siaⁿ ı̀n kóng,“Hit ê ı̀-sù chin pe̍h. Tùi I-seng hoan-hù goá lāu-pē tio̍h chhiáⁿ chı̍t ê khàn-hō͘-hū, goán tı̍t-tı̍t kı̂-tó, kiû Ông siat-hoat, pı̄-pān tú-hó ê lâng lâi chia, só͘-í chai-kioh lí sı̄ I só͘ chhe-khián-ê.”Lô-ni kóng, “Khàn-hō͘-sian lí ê miâ sı̄ kiò sím-mı̍h?”
I chiū ı̀n kóng,“Goá ê miâ-sı̀ⁿ sı̄ Liân Hoaⁿ-hí.”Gín-ná tùi i ê lāu-pē kóng,“A-pa, Liân Hoan-hí hit ê miâ-jı̄, kiám m̄-sı̄ hó thiaⁿ? Ông só͘ chhe ê khàn-hō͘-hū goá chin ı̀-ài i”.
Kàu chit-sı̂ lāu-pē kah i m̄-thang kóng oē siuⁿ chē, in-ūi í-keng àm, sin-thé iā iáu chin loán-jio̍k, kiaⁿ-liáu bı̂n-á-chài khah ià-siān. Lāu-pē chiū oá i sin-piⁿ beh phō i kàu pâng-keng, gín-ná chhut-siaⁿ kóng,“A-pa lán tio̍h tāi-seng kā án-niâ an-bı̂n.”Lô -ni put-sı̂ toā siàu-liām i ê lāu-bó, ná-chún i iáu-kú kap in chò-hoé tı̄-teh, chiū the̍h i ê siōng tı̄ chhiú-nı̍h, kā i chim chı̍t pái, chiah kā i ê lāu-pē kóng,“A-pa, goá lóng piān, taⁿ lâi khı̀ khùn.”
Liân Hoaⁿ-hí beh khı̀ khùn ê sı̂, tı̄ pâng-keng-lāi bē bián-tit su-siúⁿ hit jı̍t só͘ le̍k-koè ê sū, sim-koaⁿ iā teh siūⁿ, Lô -ni só͘ kóng hit chı̍t kù,“Ông lóng m̄-bat chhò-gō͘, goán kı̂-tó I chhe lí lâi, kám m̄-sı̄ hó?”Ná siūⁿ ná kiàn-siàu, in-ūi chiông-chêng i kap i ê pē-bó sı̄ pài Siōng-tè ê lâng, taⁿ kàu hiān-kim chai i pún-sin sı̄ léng-tām, ài ka-tı̄ chú-ı̀, m̄ khéng kui-ho̍k Kiù-chú.
Lâi toà Bo̍k-su in tau, pō͘-pı̂n khoàⁿ Lô-ni ê khoán, chin-chiàⁿ thiàⁿ Iâ-so͘ ná chhin-chhiūⁿ jı̄n I chò chhin-bı̍t ê pêng-iú, sı̍t-chāi ū chhı̀-chha̍k i ê sim, jú-kú jú hoân-ló. Sim-koaⁿ ná lún-neh, kiaⁿ-liáu in-tián ê sı̂ í-keng koè-sin, bô lō͘ thang chhoē Chú. Koh sim-lāi siông-siông ū thiaⁿ-kı̀ⁿ Lô -ni ê siaⁿ teh liām hit kù,“Lí sı̄ Ông ê khàn-hō͘-hū.”Chit hō siaⁿ káⁿ-sı̄ Sèng-sı̂n beh phah chhíⁿ i ê liông-sim.
Taⁿ tiàm Bo̍k-su ê chhù kúi-nā lé-pài, Liân Hoaⁿ-hí jú-kú jú thiàⁿ hit ê gín-ná, jı̍t-jı̍t kap i kau-poê, bē-bián-tit him-bō͘, ài chò chhin-chhiūⁿ i, in-ūi Lô-ni khiok sı̄ chhim-sı̀n ê gín-ná, put-sı̂ khoàⁿ Iâ-so͘ ná chún tı̄ i sin-piⁿ, iā khoàⁿ Thian-tông ná kı̄n-hū. Bat chı̍t jı̍t i kap Lô -ni tı̄ cháu-bé-lâu teh chē, hut-jiân-kan hit ê gín-ná kia̍h thâu kóng,“Khàn-bō͘-sian, lí kiám bô ài Ông tú chit sı̂ lâi chia kap lán saⁿ-kap kóng oē, khoàⁿ I ná kı̀ⁿ lí chı̍t-iūⁿ?”
Khàn-hō͘-hū m̄ káⁿ ı̀n i, kan-ta kóng,“Goá bô siáⁿ chai.” Chiū mn̄g i kóng,“Lí pún-sin phah-sǹg án-cháiⁿ-iūⁿ?”
Lô -ni ê bı̄n-māu kài hoaⁿ-hí, chiū liâm-piⁿ ı̀n kóng,“Chū-jiân goá ê sim toā ı̀-ài, tùi kú-kú chin him-bō͘ beh kı̀ⁿ-tio̍h Ông ê bı̄n, soà beh kā I seh-siā in-ūi chhe lí lâi kò͘ goá.”Khàn-hō͘-hū ı̀n i kóng,“Goá só͘-thiàⁿ ê Lô-ni, lí kóng hit kù goá chı̄n-chāi hoaⁿ-hí.”Koh mn̄g i chı̍t pái, ı̀-sù sı̄ beh chhı̀ khoàⁿ gín-ná ê sim, chiū kóng,“Siat-sú Ông hit-sı̂ ū chhe chı̍t-ê pháiⁿ sèng-tē, bô ha̍h lí ê só͘ ài-ê kò͘-lí. Lí ē giâu-gı̂ á-bē?”Lô-ni ı̀n kóng,“Goá koat-toàn bô giâu-gı̂. Nā-sı̄ put-tek-í tú-tio̍h hit téng-hō-ê lâi, káⁿ-sı̄ Chú ê hó ı̀-sù, beh hō͘ i tı̄-chia siū-tio̍h lı̄-ek, soà sı̀n Iâ-so͘ lâi tit kiù. Ū-sı̂ goá ê Ông bat chiong sió-khoá ê sū thok-tiōng goá thè I chò. A-pa bat kóng, Pài-kha-ê só͘ kiâⁿ-chò, bô tek-khak sı̄ ióng-kiāⁿ ê lâng. Thiaⁿ-tio̍h goán pē kóng án-ni, goá toā hoaⁿ-hí, chai ū lō͘ thang chò kan-chèng, goá sı̄ chin thiàⁿ Ông ê gín-ná.”Khàn-hō͘-hū thiaⁿ i só͘ liām ê oē liáu, hut-jiân-kan lâu ba̍k-sái kóng,“Lô-ni goá phah-sǹg lí ê Ông kó-jiân thok-tiōng lí chı̍t hāng.”
Gín-ná ı̀n kóng,“Ū iáⁿ bô? Sı̄ sím-mı̍h tāi-chı̀?”Liân Hoaⁿ-hí kūn-oá lâi Lô-ni ê sin-piⁿ kóng,“Kúi-nā nı̂ chêng goá iû-goân thiàⁿ lí ê Ông, āu--lâi ûn-ûn-á léng-tām, kàu hiān-sı̂ ū phah-sit-lo̍h I ê in, taⁿ sı̄ beh lí chān goá koh chhoē I, kap I chhin-kūn.”
Lô-ni chù-ba̍k khoàⁿ i, chiah kóng,“Goá thiaⁿ bô bêng, lí nā-sı̄ Ông só͘-hōng-chhe-ê khó-kiàn ū thiàⁿ I.” Chiū ı̀n i kóng,“Lô-ni goá chin-chiàⁿ ài, put-kò m̄ chai chit-sı̂ I beh thiàⁿ goá bô?”
Gín-ná ı̀n kóng,“Lán chit-tia̍p tio̍h lâi mn̄g I”. Ba̍k-chiu chiū pàng-kheh khui siaⁿ kóng,“Só͘ thiàⁿ ê Chú Iâ-so͘, iàu-kín beh kiû chı̍t hāng. In-ūi goá ê khàn-hō͘-hū chiah-kú-á bē-kı̀-tit Lí, taⁿ ài tò-tńg lâi chhoē Lí. Goá sı̄ bô tı̀-sek ê gín-ná, bē hiáu kiû khah chē, chóng--sı̄ chai-iáⁿ Lí lóng m̄-bat bē-kı̀-tit i. Taⁿ kı̂-kiû Lí si-in khan-kiù i. Só͘ kı̂-tó sı̄ khò Iâ-so͘; Sim só͘-goān.”
Lô-ni taⁿ khah bô khoà-lū, in-ūi í-keng kā Chú kóng lah! Liân Hoaⁿ-hí iā ná him-soān ài chò Ông chin-sı̍t ê khàn-hō͘-hū. Khoàⁿ-kı̀ⁿ Lô-ni kap i ê lāu-pē só͘ hián-chhut ê jı̂n-ài, tē-it thang kám-kek lâng ê sim, in-ūi in ê saⁿ-thiàⁿ sı̄ chin hui-siông, hán-tit tú-tio̍h-ê, chin-chiàⁿ m̄ sı̄ pêng-siông ê khoán-sit.
Khàn-hō͘-hū nā khı̀ kiâⁿ-iû tò-lâi, siông-siông khoàⁿ-kı̀ⁿ Lô-ni ê sin chhek-oá lāu-pē, ēng thâu-khak khoà tı̄ i ê keng-thâu, nn̄g-ê saⁿ-khan chhiú. Ū-sı̂ lóng bô kóng poàⁿ-kù, koh ū-sı̂ ēng sè-á-siaⁿ teh su-niû, bı̄n-māu hoaⁿ-hí chin chhin-chhiat ê khoán.
Hit-sı̂ chai-iáⁿ in ū siàu-liām só͘ thiàⁿ ê lāu-bó. Lô-ni put-sı̂ ài kóng-khí i iáu-oa̍h ê sı̂ só͘ keng-koè ê sū. Bē bián-tit kı̂-koài hit ê gín-ná gâu kı̀-sim kàu án-ni, siông-siūⁿ i tı̄ Thian-tông ná khoàⁿ hiān-hiān chı̍t-iūⁿ.
Thâu chı̍t pái liām i lāu-bó ê tāi-chı̀, chiū mn̄g i kóng,“Lô-ni, lí ê lāu-bó kap lín saⁿ lı̄-pia̍t8 ū kúi tang lah?”
I ı̀n kóng,“Sı̄ tùi goá sè-hàn ê sı̂. Sui-jiân i ê hêng-siōng goá lio̍h-á bē-kı̀-tit, m̄-kú a-pa ta̍uh-ta̍uh chiong i ê oē kā goá kóng, iā ū i ê siōng thang khoàⁿ; só͘-í siông-siông ē kı̀-tit. Ông tiàu goá ê lāu-bó khı̀ ê jı̍t, i bē the-sı̂-tit; taⁿ hiān-sı̂ a-pa kap goá khah bô phoāⁿ, put-tek-í tio̍h thèng-hāu Ông kiò goán khı̀ ê jı̍t chiah ē saⁿ-kı̀ⁿ.”
Liân Hoaⁿ-hí ı̀n kóng,“Lô-ni lí m̄-thang ài kap goán saⁿ-sı̂. Ǹg-bāng pa̍t jı̍t lí ê sin-thé ē koh tit-tio̍h ióng-kiāⁿ.”
Gín-ná ı̀n kóng,“Khàn-hō͘-sian, lí ê oē kiám-chhái sı̍t, chóng--sı̄ goá chin ài kı̀ⁿ-tio̍h goá ê Ông kap lāu-bó, chí-ū chı̍t hāng, chin ài a-pa chı̍t chê lâi khı̀”.
Hit-tia̍p bô phah-sǹg Lô-ni ê sim só͘ ài hiah kín beh chiâⁿ. Koè chı̍t lé-pài i ū têng kám-tio̍h hı̀-kńg hoat-iām. Thâu nn̄g jı̍t ê tiong-kan pēⁿ khah khin, tē saⁿ jı̍t chiū ná tı̂m-tāng, ná gûi-hiám, m̄-káⁿ ǹg-bāng i ē oa̍h. Hit mê lāu-pē kap khàn-hō͘-hū tı̍t-tı̍t saⁿ-lûn kò͘, lāu-pē siông-chē tı̄ i sin-piⁿ, m̄-khéng lı̄ pâng-keng.
Poàⁿ-mê-āu Lô-ni ná bô me̍h, phah-sǹg beh liâm-piⁿ khı̀. Chóng--sı̄ kàu saⁿ-tiám cheng, i lio̍h-á khah choa̍h, bô hiah toā chhoán, chiū kiò in lāu-pē phō i. Bo̍k-su chiong chı̍t niá thán-á kā i pau hó-sè, chiah khı̀ chē tı̄ hoé-lô͘-piⁿ khah sio ê só͘-chāi. Hit-sı̂ hoan-hù khàn-hō͘-hū tio̍h khı̀ hioh-khùn tiap-á-kú. Lāu-pē chiū-chāi thiàⁿ i ê kiáⁿ, khoàⁿ bô-hoat-i tâ-oâ, chiū hoân-ló kàu sim-koaⁿ beh piak-phoà. Koè chı̍t sı̂-á-kú, Liân hoaⁿ-hí koh jı̍p-lâi sûn, chai i sı̄ bô loā-kú lâng, lâu-pē iû-goân teh phō i, lóng bô soá-ūi.
Thiaⁿ-kı̀ⁿ khàn-hō͘-hū ê siaⁿ, Lô-ni teh tín-tāng lâi chhun-chhiú. I chiū kūi tı̄ i sin-piⁿ, gín-ná chiah ēng sè-á siaⁿ liām kóng,“A-pa tú teh pò goá chai, kin-á-jı̍t káⁿ-sı̄ beh chhoā goá ê Ông kap lāu-bó. Kàu Thian-tông goá beh chiong lí ê tāi-chı̀ lóng kā Ông kóng. Khàn-hō͘-sian goá ài koh mn̄g lí chı̍t hāng, Lí kó-jiân sı̄ Ông ê khàn-hō͘-hū á m̄-sı̄?”Liân Hoaⁿ-hí ı̀n i kóng,“Só͘ chin thiàⁿ ê Lô-ni kin-á-jı̍t goá kóng, goá chin-chiàⁿ sı̄ Ông ê khàn-hō͘-hū. Che iā sı̄ lí só͘ chān goá chiah ē tit-tio̍h.”
Gín-ná koh mn̄g,“Lí só͘ kóng ū-iáⁿ bô?”
Liân Hoaⁿ-hí ı̀n kóng,“Kı̂-sı̍t ū iáⁿ.”Lô-ni kóng,“Nā-sı̄ án-ni goá chiū moá-sim hoaⁿ-hí.”Gín-ná chiah kiò khàn-hō͘-hū lâi chim i. I chiū liâm-piⁿ àⁿ-lo̍h kā i chim-chhùi. Bong i ê seng-khu, hit-tia̍p lóng lâu chhı̀n-koāⁿ. Lô-ni chit-sı̂ ná bô la̍t, kan-ta ēng sè-á siaⁿ kiò lāu-pē kóng,“A-pa goá tek-khak ē-kı̀-tit lí só͘ thok-tiōng goá ê oē. Tı̄ Thian-tông goá kap án-niâ beh thèng-hāu lí lâi. Lí ū hoaⁿ-hí kín lâi á-bô?”
Gín-ná ê ba̍k-chiu kim-kim teh siòng lāu-pē ê bı̄n, ná chhin-chhiūⁿ chı̄n ài thiaⁿ i só͘ beh ı̀n ê oē.
Bo̍k-su chek-sı̂ ı̀n i kóng,“Goá sim-koaⁿ-kiáⁿ ah! Ông tiàu ê sı̂ kàu, goá chin kam-goān ài khı̀.”Hit kù tú-á kóng liáu, Lô-ni hō͘ Chú tiàu i khı̀. Lāu-pē chiū chiong i ê sin-si hē-lo̍h bı̂n-chhn̂g chiah kóng,“Lô-ni kó-jiân ū kàu tı̄ Ông ê ūi, í-keng ū kı̀ⁿ-tio̍h i ê bı̄n.”
Bo̍k-su chı̍t-sı̂-á kú khiā teh khoàⁿ gín-á ê sin-si, bē-bián-tit siūⁿ i só͘ chhim-thiàⁿ ê kiáⁿ, taⁿ í-keng siong lı̄-pia̍t, bô thang koh thiaⁿ i ê siaⁿ. Siūⁿ liáu chiū tòng bē-tiâu, chò i chhut-khı̀.
Liân Hoaⁿ-hí sé sin-si liáu, chiū kūi-lo̍h tı̄ piⁿ--á, kiû Siōng-tè chān i lâi o̍h Lô-ni ê chhim-sı̀n, soà lâi toè i ê hó bô͘-iūⁿ. Hit-sı̂ iā chiong pún-sin it-chı̄n hiàn hō͘ Chú, kàu chı̍t-sı̀-lâng ài beh chò Ông ê khàn-hō͘-hū.
(Tâi-oân Kàu-hoē-pò tē 399~401 koàn,1918 nı̂ 6~8 ge̍h)
