Ēng kha-chiah ǹg Siōng-tè 02
Guā-māu
3. Tô-cháu Teng-hû-só thâi Teng-hû-hiaⁿ. Thiaⁿ-kı̀ⁿ Teng-hû-hiaⁿ hoah kiù-lâng, sı̄m-chı̀ khoàⁿ hoeh chim-chim lâu, thiⁿ koh beh kng lah. Iā kiaⁿ ka-tı̄ ê la̍t tù Teng-hû hiaⁿ bē tiâu, só͘-í put-koán i saⁿ-chhit jı̄-cha̍p-it, saⁿ-pah la̍k-cha̍p-kè cháu ûi tē-it. Liân-bâng chı̍t khùn piàⁿ kàu Chhoan-siōng Kong-ha̍k-hāu chêng chiah thêng-kha. Liân káⁿ oa̍t-thâu to m̄-káⁿ, in-ūi kiaⁿ-liáu lâng tui-lâi. Chı̍t sı̂ sim iā khı̀, iā kiaⁿ, khoàⁿ-kı̀ⁿ hoeh tı̍t- tı̍t lâu chhut--lâi, tàu-tí hit-sı̂ i sı̄ kā Teng-hû hiaⁿ thâi goā-toā khang i mā m̄-chai. Teng-hû hiaⁿ lim-chiú lim kàu chùi-chùi, thiⁿ beh kng tng hó-khùn. Khùn thán-khi-sin, bı̄n ǹg tı̄ piah hit pêng, bô-hāi-sı̀ chiah ē khı̀ hō i thâi- tio̍h. Nā-sı̄ Teng-hû-só͘ i chū cha-hng beh àm, khoàⁿ Teng-hû-hiaⁿ tò-lâi, i chiū ū chhûn-pān leh. Só͘-í chiah ē oāⁿ kàu hiah chéng chê, koh un sio-chiú hō͘ Teng-hû-hiaⁿ lim, Teng-hû-hiaⁿ iū m̄- chai sí-jı̍t beh kàu lah, tı̍t lim. Kai- chài hit ki thı̀-thâu-to bô kàu goā lāi. Hit ki thı̀-thâu-to Teng-hû-só beh cháu ê sı̂ hiat-ka̍t tı̄ āu-bı̄n hoe-hn̂g ê liân- chiau-hoe chin ām ê só͘-chāi, kàu āu-lâi chiah chai-iáⁿ. Nā-sı̄ hit chá-khí thiⁿ iáu chin àm, só͘-í i cháu kàu Chhoan-siōng Kong- ha̍k-hāu chêng, lóng bô sím-mı̍h tú-tio̍h lâng, chí-ū gū-tio̍h kúi ê chhân-chng- lâng, tùi hiuⁿ-ē taⁿ chhài beh lâi hù chhı̄-tiûⁿ ê chhài-hi-chhı̄ hō͘ lâng koah ê nā-tiāⁿ. Sı̂ iáu chin chá, tàⁿ koh tāng, thâu-khak chhih-chhih tı̍t-tı̍t kiâⁿ, poàⁿ- káu-cháu, só͘-í bô teh kā i tı̀-ı̀ chit ê cha-bó͘-lâng sı̄ teh cháu cháiⁿ-iūⁿ. M̄-kú Teng-hû-só nā kiàn gū-tio̍h chı̍t ê lâng-iáⁿ, á-sı̄ chı̍t chiah káu kap i saⁿ- tn̄g-thâu i to chin kiaⁿ. I to liâm-piⁿ liân-sióng siūⁿ kóng m̄-chai sı̄ kéng-chhat tui kàu lah, á-sı̄ hui-siông kéng-soàⁿ teh ûi i, káu poh-káⁿ sı̄ kéng-chhat-sū ê kéng-chhat choan-iōng-káu, só͘-í liân tú-tio̍h káu i to kiaⁿ. Nā-sı̄ cháu lâi kàu Chhoan-siōng kong-ha̍k-hāu chêng, oa̍t-thâu chai bô lâng teh tui i, chiah an-sim tı̄ hia thêng-khùn. Bián kúi hun cheng beh khı̀ Chheng- chúi hái-hoāⁿ-soàⁿ ê ba-suh lâi, i chiū peh khı̀ chē. Chhia-lāi chin chió lâng, i ê sim chin kiaⁿ, chı̍t sim hoân-ló kóng chhia-chiáng, ūn-choán-chhiú m̄-chai chai i thâi-lâng á bô ? Iā chiah ê lâng-kheh m̄-chai ū thiaⁿ lâng kóng bó͘-só͘-chāi ū bó͘ thâi- sí ang--ê á bô ? Kı̂-sı̍t sū beh thái ū hiah kín chai, m̄-kú i ê sim chin put-an. Koh chı̍t sim siūⁿ kóng chá-khí ê chū- tōng-chhia thái-ē chiah bān, thái m̄ sái khah kín, iā ta̍k pái nā thêng chhia teh hō͘ lâng-kheh chiūⁿ-lo̍h, i ê sim chin peh-pak, ba̍k-chiu chin chheⁿ-kiaⁿ ê khoán. I siāng hoân-ló kéng-chhat, á- sı̄ hêng-sū khí-lâi chē chhia, só͘-í kiaⁿ kàu bı̄n sè-sè ê, chē tı̄ siāng āu-bı̄n ê kak-á, chhia-lāi ê lâng khoàⁿ chit ê hū- jı̂n-lâng seⁿ chò to bē bái, táⁿ-pān hiah chheng-chhó, khoàⁿ m̄-sı̄ pêng-siông ka- têng, á-sı̄ hiuⁿ-ē ê chhân-chng-lâng, chē chhia thài-ē hiah chheⁿ-kiaⁿ ê khoán. Só͘-í ta̍k ê chin ài kā i khoàⁿ. Lâng ná khoàⁿ--i, i ná kiaⁿ, soà chhin-chhiūⁿ gōng-sı̂n, gōng-sı̂n ê khoán, chóng-sı̄ bô lâng mn̄g--i. Kàu Chheng-chúi tāi-ke lo̍h chhia, i iáu teh chē. I ê toaⁿ sı̄ thiah kàu Ko-bí hái-chúi-e̍k-tiûⁿ. I ê sim-té m̄-sı̄ beh khı̀ sé hái-chúi-e̍k, sı̄ beh khı̀ thiàu hái chū- chı̄n, in-ūi hit-sı̂ sı̄ 2 goe̍h boé, chin koâⁿ. Nā-sı̄ i gōng-sı̂n gōng-sı̂n, m̄-chai thang lo̍h chhia. Chhia-chiáng chiah kā i kóng, sím-mı̍h só, lí beh khı̀ Ko-bí tio̍h oāⁿ chhia, chhiáⁿ lí lo̍h chhia, tùi án-ni i chiah lo̍h chhia, nā-sı̄ chı̍t-ki tiû hō͘-soàⁿ bē kı̀-tit gia̍h, chū án-ni pàng tiàm chhia-lāi, chhia-chiáng kā i kiò, chiah gia̍h hêng i, put-kò hit-sı̂ i sı̄ gông-gông. Lo̍h-chhia chū án-ni tı̄ chhia-á-kha khiā, iā bô lâng mn̄g i sím-mı̍h, i iā bô kap lâng kóng-oē. Hit-sı̂ i ê sim lóng bâng, sio̍k-gú kóng, Sí-kúi teh toè, Mô͘- sı̂n-á teh chhoā sio-siāng. Hut-jiân tùi hit pêng ū chı̍t ê chí- moē lâi, khoàⁿ Teng-hû-só tı̄ chhia-kha teh khiā, i bo̍k-tek sı̄ beh tán Ko-bí ê chhia. Nā-sı̄ hit ê chí-moē lâi, khoàⁿ i ê bı̄n hui-siông ê iu-ut, koh gōng-sı̂n ê khoán, chiū chin chhin-chhiat kā i chioh mn̄g, chit ê tùi hit pêng lâi ê chí-moē sı̄ tı̄ Chheng-chúi chı̍t ê bó͘ thè-jı̄m thoân- tō-su ê lēng chhian-kim. Sı̄ jia̍t-sim khó-chhú ê chí-moē, chheng-liân chí- moē oa̍h-tāng hó ı̀, khoàⁿ Teng-hû-só ê bı̄n án-ni, chai i ê sim ū toā kan-khó͘, sui-jiân m̄ saⁿ-bat, iáu-kú chin tông- chêng thiàⁿ-sim, chin in-khı̂n kā i chioh mn̄g. Teng-hû-só iā sı̄ lâng, m̄-sı̄ thih, chio̍h ê sim, koh sı̄ siong-tong ū siū kàu-io̍k ê lâng, siū chit ūi thoân-tō-su ê lēng chhian-kim in-khı̂n chhin-chhiat ê chioh mn̄g, chı̍t sı̂ ba̍k-sái kı̀m bē tiâu soà sı̀- lâm-sûi. Thoân-tō-su ê lēng chhian-kim chin kı̂-koài, sim-té àm-àm teh siūⁿ chit ê hū-jı̂n-lâng tek-khak m̄-sı̄ pêng-siông, sim-té tek-khak ū hui-siông bē-tit-thang kóng-chhut ê kan-khó͘. Só͘-í chı̍t-sı̂ siūⁿ-tio̍h Chú ê oē kóng, “Kı̀ⁿ-nā kan-khó͘ poē tāng-tàⁿ ê tio̍h chiū-kı̄n Goá.” (goá chí Iâ-so͘) Thoân- tō-su ê chhian-kim siūⁿ-tio̍h chit kù ê sı̂, soà seⁿ-khí thoân tō-lí ê jia̍t-sêng, soà siūⁿ kóng i ū ín-chhoā chit ê hū-jı̂n- lâng bat Chú ê pit-iàu, ǹg-bāng ē tùi Chú ê tō-lí lâi an-ùi chit ê hū-jı̂n-lâng ê sim. Koh siūⁿ kóng tio̍h thiàⁿ chı̀- bı̂-sè ê chı̍t-ê chiū-sı̄ thiàⁿ Chú. Taⁿ chit ê chí-moē goá nā thiàⁿ--i, ún-tàng sı̄ thé-thiap Chú ê sim. Koh siūⁿ-tio̍h Sèng-si 238 siú tē 2 chat kóng, “Taⁿ kiû Thiⁿ-pē kám-hoà goá sim,
Thé-thiap chèng-lâng ê chêng;
Khoài-lo̍k ê lâng kap i khoài-lo̍k,
Iu-būn hō͘ i an-lêng;
Goá ài sim-su sı̂-khek thiâm-chēng,
An-ùi pa̍t lâng bô thêng.” Siūⁿ-tio̍h chiah ê oē chiū koh-khah tı̀- ı̀ ài an-ùi chit ê m̄ saⁿ-bat, iu-būn ê hū- jı̂n-lâng. Só͘-í chin tı̀-ı̀ mn̄g i beh khı̀ tó-ūi. Khí-thâu i lóng m̄ kóng, bē jím-tit thoân-tō-su ê chhian-kim hó-chhùi, chiah kóng i beh khı̀ Ko-bí. Thoân-tō-su ê chhian-kim mn̄g i chiah koâⁿ hái- chúi-e̍k-tiûⁿ iā bô khui, chiah chá khı̀ hia beh cháiⁿ-iūⁿ. Teng-hû-só bē-hiáu ı̀n, soà chhngh-chhngh-háu. Thoân-tō- su ê chhian-kim ná siūⁿ ná kı̂-koài, chiū it-bı̄ bián-kióng i khı̀ in tau hioh-khùn. khí-thâu Teng-hû-só m̄, āu-lâi bē lún- tit i ko͘-chiâⁿ, chiū kap i khı̀. Chı̍t-bı̄n lâi kàu hia chún-chò bô siūⁿ-tio̍h tiōng- hu, iā siūⁿ-tio̍h i ê kiáⁿ kap chhù-nih āu-thâu lāu-bó ê bı̄n. Só͘-í beh sí, kúi hun ū sí m̄-tn̄g ê sim, koh kàu chia kha iā khah nńg lah. Só͘-í hō͘ thoân-tō-su ê chhian-kim ngē-ngē kā i thoa khı̀ in chhù. In lēng-chun sı̄ thè-jı̄m thoân- tō, só͘-í chhù bô tiàm tı̄ pài-tn̂g, sı̄ tı̄ pa̍t-ūi, m̄-kú kheh-thiaⁿ ū tiàu Iâ-so͘ tèng sı̍p-jı̄-kè ê siōng. Iā ū tiàu chı̍t- tiuⁿ hu-hū kap chı̍t ê sè-kiáⁿ thoân-oân beh chia̍h-pn̄g, teh kám-siā ê ang-á-tô͘, só͘-í chı̍t-ē jı̍p-khı̀, Teng-hû-só chek-sı̂ kám-kak sı̄ jı̍p pài Siōng-tè ê lâng ê ka- têng. Taⁿ i choè-chheh chiū-sı̄ lo̍h-kàu--ê, bô phah-sǹg tng tı̄ khó͘-chhám ê jı̍t tùi i siāng chhin-chhiat ê lâng koh sı̄ lo̍h- kàu--ê. I m̄-ài kı̀ⁿ lo̍h-kàu lâng ê bı̄n, bô phah-sǹg koh soà lâi lo̍h-kàu lâng ê chhù. Só͘-í chı̍t-sı̂ kám-kak chin kiàn- siàu, chin pháiⁿ-sè. In-ūi i ka-tı̄ sim-lāi liâm-piⁿ siūⁿ-tio̍h chêng-jı̍t kā Bo̍k-su siak iâm-bí, koh Bo̍k-su toaⁿ-sin khı̀ chhoē i, i m̄ chhap Bo̍k-su, lia̍h Bo̍k-su chún-chò káu ê bô lé, chiū sim chin kiàn-siàu, chē lóng bē tiâu, chin ài kín koh chhut-khı̀. Koh sim siāng kan-khó͘--ê, chiū-sı̄ khoàⁿ hit pak nn̄g ang-bó͘ kap chı̍t ê sè-kiáⁿ thoân-oân beh chia̍h-pn̄g teh kám-siā ê ang-á. Siūⁿ kóng pa̍t lâng ê ka-têng thài ē haih hô-pêng, nā-sı̄ ka- tı̄ ê ka-têng thài ē hiah loān, chhin- chhiūⁿ oa̍h-tē-ge̍k ê kan-khó͘. Só͘-í thâu-khak chhih-chhih, lóng m̄-káⁿ gia̍h koân khí-lâi. Thêng tiap-á-kú lāi-bı̄n phâng gû-leng kap the̍h tām-po̍h ê ke-nn̄g-ko chhut-lâi, chin in-khı̂n chhiáⁿ i ēng, chı̍t sı̂ sim toā siū kám-kek. Koh chı̍t-bı̄n láu-sı̍t kóng iā sı̄ iau, tùi án-ni bô sè-jı̄ chiū ēng gû-leng, chóng-sı̄ sim kan-khó͘ chiū chı̍t-bı̄n iā sı̄ chia̍h bē lo̍h khı̀. Só͘-í ke-nn̄g-ko bô chia̍h chū án-ni khǹg leh. Tùi án-ni tāi-ke chin hó-ı̀ saⁿ-kap tı̄ kheh-thiaⁿ chē. Thoân-tō sian-siⁿ-niû sı̄ chin chhut-miâ ê sán-pô, chin jı̂n-chiá chû-pi ê khoán-sit. Teng-hû-só khoàⁿ chit ê ka-têng ê khong-khı̀ oân-choân siū kám-kek, àm-àm teh siūⁿ ka-tı̄ ê ka- têng nā ē chhin-chhiūⁿ án-ni m̄ chin hó. Chóng-sı̄ siūⁿ tò-tńg, che sı̄ lo̍h-kàu--ê beh sí. Liâm-piⁿ chiū koh siūⁿ lâng teh keng-thé “lo̍h-kàu sí-liáu bô lâng khàu,” iā siūⁿ-tio̍h Lâm-iâu-kiong chı̍t ê goān boē siā, beh án-choáⁿ kap i hūn-kàu. Iā siūⁿ-tio̍h chin m̄-goān, beh khı̀ Sêng- hông-biō, chhiáⁿ biō-chêng hit ê hiuⁿ- tiàm, kiam chò Sêng-hông-hú ê tāi-su- jı̂n, beh chhiáⁿ i chò chı̍t-tiâⁿ pín lâi kò in Teng-hû-hiaⁿ. Beh tùi Sêng-hông kò, kiò Sêng-hông lâi lia̍h in Teng-hû -á khı̀ giâ-kê, i sí-ba̍k chiah goān kheh. Sim cha̍p-ê gō͘-ê, lâng sui-jiân tiàm thoân-tō-su ê tau chē, nā-sı̄ sim teh siūⁿ hiah ê sū. Só͘-í chhiú tiāⁿ loa̍h sim-koaⁿ thó͘ toā-khùi, ū-sı̂ chiū siūⁿ-tio̍h thiⁿ beh kng thâi in tiōng-hu ê chêng-hêng, bı̄n chiū sit-sek chin kiaⁿ ê khoán, chóng- sı̄ kiaⁿ lâng chai i ê sim. Nā-sı̄ thoân-tō sian-siⁿ-niû kap lēng chhian-kim lóng m̄-chai Teng-hû-só sim teh siūⁿ sím-mı̍h, chóng-sı̄ it-bı̄ kóng tō-lí, khó͘-khǹg i. Khoàⁿ i lóng bô siū an-ùi ê khoán, chiū siūⁿ tio̍h tha̍k Sèng- keng hō͘ i thiaⁿ, chiū hian Má-thài 11: 28 chat. “Lín kı̀ⁿ-nā tio̍h-boâ taⁿ tāng-tàⁿ ê, tio̍h chiū-kı̄n goá, goá beh hō͘ lín an- hioh” (Goá beh siúⁿ-sù lín pêng-an). Teng-hû-só chı̍t-ē thiaⁿ-tio̍h chit kù hō͘ i pêng-an, beh thè i taⁿ tāng-tàⁿ, chı̍t-sı̂ sim-koaⁿ hoàng chı̍t--ē, chek-sı̂ bı̄n tńg chhiò-iông, mn̄g kóng sím-mı̍h lâng ē kā i taⁿ tāng-tàⁿ ? Iā sè-kan kiám chin-chiàⁿ ū hit hō ē sù lâng pêng- an ê lâng ? Thoân-tō sian-siⁿ-niû kap lēng chhian-kim chiah chêng thâu it-lí it-gō͘ it-cha̍p, chiong Iâ-so͘ ê tō-lí koh kóng chı̍t piàn hō͘ i thiaⁿ. Kàu hit-sı̂ Teng-hû-só chiah khui-siaⁿ háu, chiong i ê khó͘-chêng kóng hō͘ in thiaⁿ, iā kā in kóng chá-khí i sı̄ beh khı̀ Ko-bí thiàu-hái. Hāi thoân-tō sian-siⁿ-niû in bó-kiáⁿ thiaⁿ chı̍t-ē tio̍h toā kiaⁿ. Tāi- ke chiah tı̄-hia kūi-lo̍h lâu ba̍k-sái lâi kám-siā Chú. Iā in-khı̂n chhiáⁿ Teng- hû-sú tio̍h sı̀n Iâ-so͘. 4. Hí-lē Saⁿ lâng tāi-ke kūi-lo̍h lâu ba̍k-sái kı̂-tó. Kı̂-tó soah sı̂ í-keng oàⁿ, in chiū lâu i tı̄-hia keh ē-tàu. Hit ē-tàu sian-siⁿ-niû ēng chin hó-ı̀ lâi chiap-thāi i, sian-siⁿ chhut-khı̀ chhoē--lâng iā tò--lâi, sè-kiáⁿ kúi-nā ê khı̀ tha̍k Kong-ha̍k-hāu iā tò-lâi. Tāi-ke chin ū lé-sò͘, chin ū toā-sè, beh chia̍h-pn̄g lóng kı̂-tó kám- siā, chı̍t ê ka-têng oán-jiân lo̍k-hn̂g, oán- jiân thian-tông tı̄ sè-kan sı̍t-hiān-hoà. Hit-sı̂ Teng-hû só moá-sim kám-kek, chhim-chhim him-siān, cháiⁿ-iūⁿ pài Siōng-tè ê ka-têng kap ka-tı̄ ê ka-têng ē hiah toā ê cheng-chha. Chı̍t-sı̂ sim kı̀m bē-tiâu, chiah kóng chêng jı̍t i tùi Bo̍k-su ê bô lé hō͘ sian-siⁿ-niû in thiaⁿ. Kóng beh chai pài Siōng-tè sı̄ hiah hó, i tek-khak beh khah-chá pài Siōng-tè. Sian-siⁿ-niû in chiah an-ùi--i, kā i kóng chêng-jı̍t tùi Bo̍k-su kap Oân-ché ê sū bô iàu-kín, sı̄ in-ūi m̄-bat, Bo̍k-su in ún-tàng bô khioh-hūn, ún-tàng hoaⁿ- hí sià-bián, iā kiò i chit pái tò-khı̀ tek- khak tio̍h khı̀ lé-pài. M̄-kú Teng-hû só choè khoà-lū--ê, chiū-sı̄ Lâm-iâu-kiong ê goān iáu-boē siā. Sian-siⁿ-niû chiah koh chêng-thâu it-lí soat-bêng hō͘ i thiaⁿ, sim kúi hun ū khah bêng-pe̍k ê khoán. M̄-kú iáu chı̍t chân toā-sū, chiū-sı̄ chá-khí thiⁿ-kng-chá thâi tiōng-hu ê choē beh án-choáⁿ liáu-kiat. Iā m̄-chai taⁿ i ê tiōng-hu hō͘ i thâi chı̍t-ē, tàu-tí sı̄ cháiⁿ-iūⁿ lah. Só͘-í sim chin tiu-tû. Chóng-sı̄ chit-sı̂ Teng-hû só ka-tı̄ í- keng bô chū-sat ê ióng-khı̀ lah. Iā tùi thoân-tō sian-siⁿ-niû kap sian-siⁿ ê lēng chhian-kim thiaⁿ hiah chē tō-lí, koh tāi- ke choè-hoé kı̂-tó, só͘-í iā kúi-hun ka-tı̄ chai ka-tı̄ ê chhò, koh chai chū-sat sı̄ m̄- tio̍h. Só͘-í beh chū-sat ê sim thang kóng í-keng bô khı̀ lah. Taⁿ beh cháiⁿ-iūⁿ ? Lia̍h chún thâi-sí tiōng-hu liáu, ka-tı̄ iā beh chū-sat, it-sı̀n tāi-ke sí, bián teh koh saⁿ-kı̀ⁿ, saⁿ kau-tı̂ⁿ. Nā-sı̄ taⁿ ka-tı̄ tú-tio̍h hó kùi-jı̂n iū sí bô khı̀. Bān-it nā tò-khı̀, tiōng-hu nā í-keng sí beh án-choáⁿ ? Iā tiōng-hu nā bô sí beh án-choáⁿ ? Sim toā kan-khó͘ ? beh tò-khı̀ m̄ thih, m̄ tò-khı̀ m̄-thih. Beh tò-khı̀ chhù-nih, taⁿ m̄ chai cháiⁿ-iūⁿ, Poh-kàⁿ kéng-chhat, hêng-sū lōng-lōng- kún lah, nā m̄ tò khı̀ tiāⁿ toà thoân-tō sian-siⁿ-niû tau iā sı̄ bē ēng-tit. Siat-sú tiōng-hu nā í-keng sí, i tiàm chia iā sı̄ bih bē-tiâu. Koh Sian-siⁿ-niû in iā chin pek-chhiat khó͘-khǹg i tio̍h tò-khı̀. Sū lâi kàu chia tek-khak tio̍h tam-su-iâⁿ, ka-tı̄ káⁿ choè tio̍h káⁿ tng. Siat-sú tiōng-hu nā í-keng sí, iā tio̍h khı̀ chū- siú, iā chhut-chāi Siōng-tè ê chí-ı̀, chí-ū jı̄n-choē tı̄ Chú ê bı̄n-chêng, oán-jiân sı̍p-jı̄-kè téng ê chha̍t. Sin-thé ho̍k- choē siū hêng, nā-sı̄ ǹg-bāng Chú khoan- sù lı̂n-bín kiù lí ê lêng-hûn, chóng-sı̄ lí tio̍h chhim-chhim ê hoán-hoé jı̄n-choē. Teng-hû só thiaⁿ kàu chia koh khui-siaⁿ háu, siūⁿ kóng kin-á-jı̍t i thài ē hō͘ Mô͘-kúi jı̍p-sim, chò kàu chiah-nih thang kiaⁿ ê sū. Sian-siⁿ-niû in bó, kiáⁿ khoàⁿ chit ê chêng-hêng iā sı̄ chin kan-khó͘, chiū koh chı̍t pái tāi-ke saⁿ-chio kūi-lo̍h lâi ūi-tio̍h Teng-hû só jı̄n-choē, Teng- hû só iā kūi-lo̍h ka-tı̄ jı̄n kúi-kù choē tı̄ Siōng-tè ê bı̄n-chêng. I chí-ū siūⁿ i ún-tàng ē hō͘ chèng-hú lia̍h-khı̀, chı̍t-sı̂ siūⁿ kóng kin-á-jı̍t i thâi ē chò kàu chiah kiàn-siàu, m̄-nā hiān-chāi tiōng-hu ê ka- têng ê thé-biān, kap āu-thâu ê pē-bó ê bı̄n-phoê, koh phah-sńg i tha̍k hiah chē chheh. Kin-á-jı̍t nā it-tàn khiā tı̄ hoat- têng lâi siū kong-phoàⁿ, chèng-lâng teh khoàⁿ, lâi siū sat-hu ê sí-hêng phoàⁿ-koat, hit-sı̂ i beh thái ū bı̄n thang kı̀ⁿ lâng. Chı̍t-sı̂ kiaⁿ kàu ngia̍uh-ngia̍uh-chhoah, koh-khah háu. Háu kàu ba̍k-chiu ham-ham, phı̄ⁿ-chúi kho̍k-kho̍k-tin. Nā-sı̄ sian-siⁿ-niû in khoàⁿ i án-ni, soà siūⁿ bô sím-mı̍h oē thang an-ùi i, iā sı̄ kap i thı̄n-thâu háu, koh chı̍t pái chhim- chhim kám-kak choē ê lı̄-hāi. Sian-siⁿ- niû koh thè i kı̂-tó, chai chí-ū kı̂-tó kiû Chú sèng chhiú gia̍h koân, í-goā bô lō͘. Āu-lâi an-ùi--i, kā i kóng, ǹg-bāng Teng-hû hiaⁿ bô kàu sí ê tē-pō͘, ǹg-bāng Chú in-tián lín, ē koh ū chı̍t pái thoân-oân ê ki-hoē. An-ùi soah, jı̍t í-keng mńg-po͘, Teng-hû só chiū ka-tı̄ koat-sim, bô-lūn cháiⁿ-iūⁿ bô tò-khı̀ chı̍t choā iā sı̄ bē ēng-tit, chiū koat-ı̀ beh tò-khı̀. Sian-siⁿ-niû in bó-kiáⁿ chiū sàng i khı̀ kàu thêng-chhia-tiûⁿ, iā chiong chı̍t pún Sèng-keng sàng--i, soà chhiáⁿ i siông tha̍k Sèng-keng, kı̂-tó. Teng-hû só chiū chē chhia tò-khı̀. Chiah kóng Teng-hû hiaⁿ hō͘ lâng siat-hoat khı̀ i-ı̄ⁿ. Sui-jiân m̄-sı̄ chin tāng siong, iáu-kú tio̍h chiâⁿ-cha̍p jı̍t ê tı̄-liâu chiah ē hó. Ūi sè-kan-thài (世間態) kiaⁿ-liáu pháiⁿ-khoàⁿ-siùⁿ, koh ka- tı̄ ê tē-ūi, bı̄n-phoê ê koan-hē, koh bô tı̀- kàu sí ê siong, chiū bô khı̀ pò kéng-chhat. Iā jı̍p-ı̄ⁿ khah bē hō͘ lâng lâi biān- hoē, kô͘-io̍h iā khah lı̄-piān, chū án-ni bih tiàm i-ı̄ⁿ tı̄-liâu, siá biān-hoē siā- choa̍t ê toaⁿ tah tı̄ goā-bı̄n. Oân-ché khoàⁿ sè-bı̄n án-ni iā chin khó-lı̂n in, chêng-jı̍t hō͘ in siak iâm-bí ê sū lóng bô koh kı̀ tı̄ sim, chhù-piⁿ tāi koè-khı̀ lāi- bı̄n kā i khioh-khioh hó-sè, chóng-pho͘ ê hoeh kā i chhit-chhit leh, mn̂g chhoē chı̍t mn̂g só kā i só leh, iā chiong hit ê 7 hoè ê cha-bó͘ gín-ná kā i chhoā khı̀ chhù-nih. Iā khı̀ kā Teng-hû hiaⁿ kóng i ū thè i siat-hoat lāi-bı̄n, koh gín- ná chhoā khı̀ tı̄ i hia, Teng-hû hiaⁿ pêng- seng chai Oán-ché in chı̍t ke sı̄ pài Siōng-tè. Iā ta̍k hāng chin gâu-chò, chin ū thiàⁿ-sim, chiū chin seh-siā. Kóng Teng-hû só chē chiūⁿ hoé-chhia, sim chin hoân-ló, lóng m̄-káⁿ gia̍h-thâu khí-lâi khoàⁿ lâng, chí-ū sim-lāi àm-àm kı̂-tó. Kóng, Siōng-tè ah ! Iâ-so͘ Kiù- chú ah ! Lí nā-sı̄ ū-iáⁿ, ū lêng, ū siàⁿ, Lí tio̍h kiù goá chı̍t tiâu káu miā. Goá tō-sı̄ m̄-bat chiah ē chò kàu chit hō choē. Lí nā sù goá pêng-an, Iâ-so͘ lí nā thè goá taⁿ chit ê tàⁿ, goá chiān-pı̄ tek-khak goān chò lí ê lô͘-châi, cha-bó͘-kán, goān pò lí ê in, sı̀-kè lâi-khı̀ kóng lí ê tō hō͘ lâng thiaⁿ. Sim-té chı̍t kù iā goá Iâ-so͘ lí tio̍h chò goá ê Chú, lí ê chhiú tio̍h gia̍h-koân, jiâu goá chiān-pı̄ chı̍t tiâu káu-miā. Nn̄g-kù iā goá Chú Iâ-so͘ lí tio̍h chò goá ê Chú, jiâu goá chiān-pı̄ káu- miā. Chêng-jı̍t ê phúi-phúi Iâ-so͘ phúi- phúi, lóng bē kı̀-tit lah. Ba̍k-sái sip-sip lâu, chhiú-kin ná chhit, bián loā-kú chiū kàu ūi lo̍h chhia, kiò chı̍t tiuⁿ jı̂n-le̍k- chhia chit khùn piàⁿ kàu in chhù. Kàu-ūi khoàⁿ-kı̀ⁿ mn̂g só leh, sim-koaⁿ chhia̍k chı̍t--ē, siūⁿ kóng taⁿ hāi lah, tāi- khài sı̄ chòng-sek liáu lah. Iā gín-ná tāi-khài sı̄ siū chèng-hú pó-hō͘, chiong- lâi tı̄ hoat-têng thang chò ı̂-it ê chèng- jı̂n. In-ūi teh thâi hoah kiù-lâng ê sı̂, lāi-bı̄n chí-ū chit ê gín-ná tı̄-teh nā-tiāⁿ. Tú teh kiaⁿ ê sı̂, Oân-ché tùi keh-piah khoàⁿ-kı̀ⁿ chı̍t ê cha-bó͘-lâng chē jı̂n- le̍k-chhia, iā jı̍t í-keng beh àm, hoán-o͘ lah, chhia-phâng khàm-khàm leh, m̄-ài lâng khoàⁿ. Tàu-tí chit ê sı̄ sím-mı̍h lâng, chı̍t-ē khoàⁿ tō-sı̄ Teng-hû só. Oân-ché koáⁿ-kín kā i kiò jı̍p-khı̀, gín-ná iā lâi chhoē in lāu-bó, Oân-ché chiah chiong chiah ê sū chêng-thâu it-lí kóng hō͘ i thiaⁿ. Kóng Teng-hû hiaⁿ ê siong bô loā tāng, i-seng kóng oá chiâⁿ-cha̍p jı̍t chiū ē hó, hiān-chāi jı̍p-ı̄ⁿ tiong. Teng-hû- só sim-koaⁿ hoàng chı̍t-ē, sim khui-khui khı̀. Put-ti put-kak kóng chı̍t kù, ah ! Kám-siā Siōng-tè, Kiù-chú Iâ-so͘ lí ū kiù goá chiān-pı̄. Oân-ché chin kı̂-koài, chit ê pêng-sı̂ tō-sı̄ phúi-phúi Iâ-so͘ ê lâng, kin-á-jı̍t ná ē kóng Siōng-tè oē, chin kı̂-koài ! Oân-ché kín mn̄g Teng-hû só, lí thái ē kóng kám-siā Siōng-tè ? Teng-hû só chiah chiong i kin-á-jı̍t beh khı̀ Ko-bí thiàu hái, kàu Chheng-chúi só͘ tú-tio̍h ê sū. Iā chiah tháu i ê chhiú-kin, chiong Sèng-keng hō͘ Oân-ché khoàⁿ. Ah ! Oân-ché hoaⁿ-hí kàu lâu ba̍k sái, nn̄g- lâng chiah koh kūi-lo̍h kám-siā Chú. Teng-hû só iā chai Teng-hû hiaⁿ ūi kiaⁿ- liáu ka-tı̄ ê tē-ūi tùi siā-hoē pháiⁿ khoàⁿ, koh bô kàu loā tāng-siong, só͘-í bô khı̀ pò kéng-chhat. Sū ı̀-goā ê an-chēng bô tōng-iâu, só͘-í Teng-hû só koh chı̍t hoan ê chhim-chhim kám-siā Siōng-tè. Hit àm Oân-ché lâu Teng-hû só tı̄ i ê tau chia̍h-pn̄g, Teng-hû hiaⁿ tı̄ pēⁿ-chhn̂g kúi hun iā sı̄ siūⁿ-tio̍h ka-tı̄ ê chhò, chiah ē lâi pek hū-jı̂n-lâng kiâⁿ kàu chit tiâu lō͘. Iā teh hoân-ló bān-it Teng-hû só nā khı̀ chū-sat, i iā sı̄ chin toā ê chek- sêng. Koh kám-kek Oân-ché chı̍t ke chò chhù-piⁿ, sı̄ pài Siōng-tè lâng, chin chhin-chhiat. Só͘-í sim àm-àm iā teh siūⁿ kóng chhú-khı̀ nā ē tit chı̍t ke pêng- hô, iā chin ài hō͘ hū-jı̂n-lâng khı̀ sı̀n-kàu. Kóng kàu hit àm Oân-ché chiū chio Teng-hû só khı̀ i-ı̄ⁿ khoàⁿ Teng-hû hiaⁿ. Teng-hû só khí-thâu m̄-káⁿ khı̀. Nā-sı̄ i tı̍t-tı̍t kā i khó͘-khǹg. Taⁿ lí to iā beh jı̄n Iâ-so͘ chò Chú lah, bān-sū tek-khak tio̍h lún-khı̀, ēng hó iâⁿ phái, lí sià-bián lâng, Chú iā chiah beh sià-bián lí. Khó͘- khǹg liáu Teng-hû só chiū kap Oân-ché chò-hoé khı̀. Chóng-sı̄ Oân-ché m̄-káⁿ hō͘ Teng-hû-hiaⁿ chai in Teng-hû só ū beh kap i sı̀n Iâ-so͘, Teng-hû só iā m̄-káⁿ kóng, in-ūi kiaⁿ-liáu Teng-hû hiaⁿ siū- khı̀, put-kò khı̀ chhoē--i, kap i hoē bı̄n. Tāi-ke iā bô oē, i iā m̄ seng khui-chhùi, i iā m̄-goān seng khui-chhùi, chí-ū Oân- ché ná ke-pô-leh, chò-hó chò-khiap kóng kúi kù oē chiū saⁿ-sı̂ tò-khı̀, Teng-hû só iā tò-khı̀. Hit àm Teng-hû só tı̄ Oân-ché in tau keh-mê, tāi-ke chò-hoé chò ka-têng lé- pài, tha̍k Má-thài, Iâ-so͘ kóng, Lâng tio̍h thiàⁿ tùi-te̍k, koh lé-mē lín ê tio̍h thè in chiok-hok, oàn-hı̄n lín ê tio̍h thè i kı̂-tó, Teng-hû só toā siū kám-kek, keh bı̂n-á chá-khí ka-tı̄ chiū khı̀ chhoē Teng-hû-hiaⁿ. Teng-hû hiaⁿ khoàⁿ i toaⁿ-sin lâi, chhia̍k chı̍t-ē, àn-sǹg cha-hng kap Oân- ché lâi m̄-káⁿ, cha-khí ka-tı̄ lâi, chit kioh chhiah cha-bó͘ tek-khak sı̄ beh lâi kap i toā nāu chı̍t-leh lah. Só͘-í i iā chiū táⁿ-pān hó-hó, bı̄n kek kàu phòng sai-sai, chhàu kiâ-kiâ. Bô phah-sǹg, oá- lâi koh khin-siaⁿ sè-soeh, koh ba̍k-sái kâm ba̍k-kı̂ⁿ, chin ū lé-sò͘, thı̀m-thâu, chhim-chhim hoē i ê m̄-tio̍h, chin khó- ài, chin sûn-chêng ê khoán-sit, chēng- chēng khiā, chhiú the̍h chhiú-kin-ná ng tı̄ bı̄n-nih, chhn̍gh-chhn̍gh-háu, khin- siaⁿ kóng, “Hu-kun chhiáⁿ lí sià-bián goá ê m̄-tio̍h, kiû lí chiàu-kū thiàⁿ goá.” Ah ! Kah m̄-sı̄ khı̂m-siù ê Teng-hû hiaⁿ ná jím-tit thiaⁿ ka-tı̄ ê chhe-chú ēng sûn-chêng khó-ài, hoán-hoé ê thài-tō͘ lâi kóng an-ùi ê oē leh. Chı̍t-sı̂ tòng bē tiâu, khoàⁿ pēⁿ-sek bô pa̍t lâng tı̄- hia, chí-ū in nn̄g hu-hū nā-tiāⁿ. Chū án-ni peh khí-lâi chē tı̄ thih-bı̂n-chhn̂g-kiⁿ, chhun-chhiú khan Teng-hû só kóng, “Goá, ài-kheng lí iā-tio̍h sià-bián goá.” Nn̄g ê tiàm hia tiap-á-kú lâu ba̍k-sái, bô chı̍t kù oē thang kóng.