8 Ū Chı̍t-ê Sè-kài oân-choân Kng-bêng
Tùi Tâi-pak toā-kiô téng kı̂-biāu ê hoē-ha̍p liáu-āu keng-koè chiâⁿ-ge̍h jı̍t, lán beh koh chı̍t-pái hoat-kiàn Pek-jím kap A-hoa chhut-hiān tı̄ káng-to͘ Ki-lûn ê lō͘-piⁿ, chúi-gı̂n-teng kha teh gı̂m-si. Gı̂m-si ê siaⁿ-im m̄-sı̄ Pek-jím, sı̄ A-hoa.
A-hoa iù-eⁿ kó͘-chui ê siaⁿ ū khip-ín choē-choē káng-to͘ ê peh-sı̀ⁿ kap kun-jı̂n lâi ûi-oá tı̄ in ê sin-piⁿ.
Khó-lı̂n bô-chhù ê sió-niau, Lí tùi tó-ūi chı̍t-ê kok lâi, A-hoa ê siaⁿ-im chin hiáng-liāng bêng-liâu. Pek-jím nge̍h i ê khı̂m tı̄ ām-kún ê só͘-chāi, ba̍k-chiu kheh-kheh lâi teh toè A-hoa ê tiāu. Pek-jím ê bı̄n ū chı̍t-chióng ê hoaⁿ-hí boán-chiok chhiong-moá.
Thiⁿ-sı̂n ê téng-bı̄n, chhái-khēng ê boé-liu, Hn̄g-hn̄g poâⁿ-koè lâng ê ba̍k-chiu.
A-hoa lóng bô lún-neh, chin chū-jiân chin khui-sim lâi gı̂m-si. I ê thâu-mn̂g ū koè chéng-lí kàu chin hó-khoàⁿ, tı̄ i ê sin-khu iā ū chı̍t-niá sin koh súi ê iûⁿ-chong, tı̄ i ê kha iā ū oê.
A-hoa ná gı̂m-si ná ēng chhiú lâi bong i ê saⁿ, khiok i ê ba̍k-chiu hoaⁿ-hoaⁿ hí-hí teh khoàⁿ lâng ê bı̄n. Hiah-ê ûi-lûi ê lâng khí-chho͘ lóng teh khoàⁿ A-hoa. Āu-lâi chiū hoat-hiān tio̍h hit-ê chhiⁿ-mı̂ oe-khı̂m ê sin-sū sı̄ kà-tit lâi koan-chhat ê lâng.
“Chit nn̄g-lâng sı̄ sím-mı̍h téng-hō ê lâng?” Lâng-lâng ê ba̍k-chiu lóng chin kı̂-koài.
“Lí ê siang-kha ta̍h tı̄ o͘-àm ê tı̂n-sè, Lí ê sim khiok bōng-sióng bô-soah.”
“Chit nn̄g-lâng sı̄ pē-kiáⁿ ê khoán.”
“Phah-sǹg sı̄ hó-gia̍h lâng ê piàn-sin, chiàn-cheng ê hi-seng-chiá.” Ū lâng khai-sí teh gı̄-lūn in.
“Sûn-chin sı̄ lí ê miâ, Chin-sı̍t sı̄ lí ún-ba̍t ê sı̍t-giáu.”
A-hoa gı̂m-si liáu ê sı̂ in nn̄g-lâng chiū chê-chê hiòng chèng-lâng thàm-thâu, tı̄ in ê kha-ē ū péng-phak ê bō-á.
Hiah-ê peng-teng, te̍k-piat sı̄ chúi-peng, lóng toā hoaⁿ-hí A-hoa ê siaⁿ, chiū chhut-siaⁿ hoah koh phah-chhiú lâi chheng-chàn i, ū lâng í-keng teh hiat chı̂ⁿ tı̄ bō-á lāi. A-hoa chin hoaⁿ-hí, chiū khiú Pek-jím ê chhiú, siông-siông gia̍h-ba̍k lâi khoàⁿ Pek-jím ê bı̄n.
“Cha-bó͘ gín-ná, lí chin gâu gı̂m-si, lí pa̍t-jı̍t oē pı̀ⁿ-chiâⁿ chin súi ê sió-chiá!”
“Hiah-nı̍h soè-hàn chiū hiah-nı̍h gâu gı̂m-si, sı̍t-chāi chhı̄-tio̍h chin gâu ê kiáⁿ.”
Ū nn̄g, saⁿ ê peng-teng thoa A-hoa oá-khı̀ lâi bong i ê chhùi-phoé.
“Lí ê lāu-pē chin hok-khı̀, ū lí chit-khoán ê gín-ná!” Ū chúi-peng kóng án-ni, chiong gō͘-kho͘-gûn hō͘ A-hoa. Pek-jím ê bı̄n ū hoaⁿ-hí, chhin-chhiūⁿ kng-bêng, ǹg-bāng ê soàⁿ teh cháu.
Āu-lâi lâng sı̀-soàⁿ liáu-āu, Pek-jím chiū khut-oá tı̄ A-hoa ê hı̄ⁿ-khang piⁿ lâi kóng.
“Lí kim ē-po͘ gı̂m-liáu chin hó, lí ê siaⁿ-im bô m̄-tio̍h! Goá iā bô siūⁿ lí thâu chı̍t-pái oē gı̂m chiah hó!”
A-hoa chin pháiⁿ ı̀-sù ê khoán, chiong i ê sin-khu the-oá Pek-jím.
“A-peh ah, goá chit niá saⁿ tùi taⁿ khí beh ta̍k-jı̍t chhēng tio̍h m̄?!” A-hoa ê sim chí-ū hoaⁿ-hí i ê sin-saⁿ kap sin-oê.
“Lí hoaⁿ-hí chit niá saⁿ tio̍h m̄? Hó, goá lēng-jı̍t chiah koh boé chı̍t-niá hō͘ lí. Lí khoàⁿ lán kin-á-jı̍t ê sêng-chek chiah-nı̍h hó!”
Pek-jím chiū khai-sí chı̍p-chı̂ⁿ, A-hoa iā pang-chān i.
Āu-lâi Pek-jím chiū toà A-hoa tı̄ chhiū-kha ê chio̍h-liâu lâi saⁿ-kap chē, him-sióng káng-to͘ súi ê chúi-sek. Sı̂-kan í-keng sı̄ hông-hun-àm lah.
Pek-jím ê sim chin heng-hùn, te̍k-piat thiaⁿ-tio̍h hiah-ê lâng ê oē, hō͘ i chin boán-chiok. Tı̄ i ê sim-lāi khai-sí chit-ê bāng-sióng sı̄ kú-kú toān-choa̍t iáⁿ ê.... “A-peh ah, hia ū chı̍t-chiah chin toā-chiah-ê toā-chûn, iā ū chı̍t-chiah chin soè-chiah-ê sió-chûn, in saⁿ-kap tùi hái-nih teh jı̍p-lâi. Hit-chiah toā-chûn phah-sǹg sı̄ pa-pa chûn, soè-chiah-ê sı̄ kiáⁿ-chûn, saⁿ-kap kheh-oá teh kiâⁿ.”
Tú-tú tùi goā-hái ū nn̄g-chiah chûn saⁿ-chhoā teh jı̍p-lâi. Tı̄ káng-kháu í-keng ū chin-choē kun-lām kap goā-kok chûn thêng tı̄ hia. Chhia-thâu ê kng-toē ū bû-sò͘ ê lâng kap chhia tı̄ hia bô-thêng teh kau-chit, in chhin-chhiūⁿ teh koáⁿ-kín beh tńg-khı̀ in sio-lō un-loán ê ka-têng. Hong í-keng chiām-chiām teh léng lah. Pek-jím ū lám-oá A-hoa tı̄ i ê sin-piⁿ, lâi beh hō͘ i bô tio̍h liâng.
Hit-sı̂ tı̄ āu-bı̄n toā-lâu ê chı̍t-keng lú-koán ê pâng-keng ū chı̍t-ê hū-jı̂n lâng bô-liâu chē tı̄ lâu-téng ê thang-á kháu teh khoàⁿ Pek-jím kap A-hoa ê hêng-tōng.
I ū khoàⁿ-kı̀ⁿ chhiⁿ-mı̂ lâng tiām-tiām àⁿ-oá gín-ná, chóng-sı̄ gín-ná ū teh kóng-oē ê khoán, ū-sı̂ gín-ná iā teh pí-tang pí-sai. Āu-lâi chhiⁿ-mı̂ lâng kap gín-ná chiū khai-sí beh lı̄-khui hit-ê só͘-chāi.
Gín-ná ū khan chhiⁿ-mı̂ lâng ê chhiú, chò-chêng, in kiâⁿ kàu toā-lō͘ ê sı̂ ū tú-tio̍h kúi-nā tiuⁿ chhia cháu-siám in ê bı̄n-chêng, chhiⁿ-mı̂ lâng chiū chò-chêng khan gín-ná lâi iap tı̄ i ê āu-bı̄n. In nn̄g-lâng saⁿ kheh-oá lâi kiâⁿ-kàu chı̍t-keng sı̍t-tn̂g, chiū jı̍p-khı̀, thêng beh poàⁿ-tiám cheng kú chiū koh khoàⁿ-kı̀ⁿ in saⁿ-kap chhut-lâi.
Gín-ná chò-chêng, chóng-sı̄ kàu toā-lō͘ ê sı̂ chhiⁿ-mı̂ lâng chiū koh hō͘ gín-ná chò i ê āu-bı̄n lâi khan gín-ná koè toā-lō͘. In nn̄g-lâng chin hēng-hok khoài-lo̍k ê khoán. In oa̍t-jı̍p ke-chhı̄ ê lāi-bı̄n khı̀, chiū khoàⁿ boē-tio̍h lah.
Pek-jím só͘ hioh ê lú-koán sı̄ tı̄ chhı̄-tiong ê chı̍t-keng hā-téng ê tiàm. Tùi pâng-keng ê thang oē-thang khoàⁿ-kı̀ⁿ chı̍t pō͘-hūn pı̂n-bı̂n ê chhù-téng, iā koh chı̍t-ê thang oē-thang khoàⁿ-tio̍h soaⁿ-téng ê chhù kap goā-hái.
Hit-ê pâng-keng ū nn̄g-téng khùn-chhn̂g kap chı̍t-tè toh. Pâng-ok í-keng chin kū, chin phoà-sún, khiok chéng-lí chin chheng-khı̀. Pâng-keng ê goā-bı̄n ū cháu-lông, ū tām-po̍h toh-í tı̄ hia beh hō͘ lâng chē. Tı̄ hit-ê cháu-lông ê ē-bı̄n ū chı̍t-tiâu hāng-lō͘ thàng kàu toā-lō͘.
Pek-jím tùi gū-tio̍h A-hoa, koh siūⁿ beh khǹg A-hoa tı̄ i ê sin-piⁿ liáu-āu, i chiū sûi-sı̂ cháu kàu Ki-lûn lâi. In-ūi kiaⁿ-liáu oē hō͘ lâng hoat-kiàn tio̍h A-hoa. Tı̄ i ê liông-sim lāi ū chı̍t-chióng ê put-an kap kiaⁿ-hiâⁿ. “Chit-ê gín-ná sı̄ m̄-sı̄ ū lâng teh chhoē?” Ū-sı̂ siūⁿ-tio̍h chit-ê sū, tı̄ i ê sim-lāi ū chı̍t-chióng ê ut-būn.
Só͘-í tı̄ lō͘-piⁿ gı̂m-si ê sı̂ chit-chióng ê kiaⁿ-hiâⁿ lóng bô lı̄-khui i ê sim. Te̍k-piat tı̄ chit kúi-jı̍t ê seng-oa̍h, hō͘ i ná kám-kak i chin su-iàu A-hoa.
Sı̍t-chāi A-hoa ê chêng-iáⁿ chin-kín ê hoat-tián lâi teh chiàm-moá Pek-jím khang-hi ko͘-to̍k ê sim.
Hit chı̍t-mı̂ in tó-chhn̂g beh khùn ê sı̂, A-hoa hut-jiân tùi Pek-jím kóng-oē.
“A-peh ah, lí kiám sı̄ goá ê pa-pa? In-ūi ta̍k-lâng ê gín-ná lóng ū pa-pa, í-chêng goá iā ū lâng chò goá ê pa-pa, chit-tia̍p lí beh chò goá ê pa-pa tio̍h m̄? Goá kiám m̄-sı̄ tio̍h kiò lí pa-pa!?”
Pek-jím lóng bô ı̀n sím-mı̍h, tı̄ i ê sim-lāi chí-ū hoat-seng chı̍t-chióng ê boán-chiok kap hoaⁿ-hí.
“Chit nn̄g-lâng sı̄ pē-kiáⁿ ê khoán.”
“Lí ê lāu-pē tek-khak chin hēng-hok!”
I koh siūⁿ-tio̍h tı̄ lō͘-piⁿ só͘ thiaⁿ-tio̍h ê oē.
“Chhut-chāi lí kiò, lóng oē ēng-tit!” Pek-jím án-ni ı̀n A-hoa.
“Án-ni goá beh kiò lí pa-pa!” A-hoa chin hoaⁿ-hí, khí-sin khí-lâi phak tı̄ chhn̂g-téng.
“Pa-pa, lí m̄-thang koh hō͘ lâng chhoā goá khı̀ pa̍t-ê só͘-chāi, in-ūi goá ài kap lí chò-hoé.” A-hoa ê siaⁿ hut-jiân sit-lo̍h chū-jiân oa̍h-khı̀.
“Tı̄ chia goá oē-thang gı̂m-si, oē-thang chhēng saⁿ, chhēng oê, koh iā oē-thang chhut-lâi ke-lō͘ khoàⁿ-lâng.” A-hoa só͘ kiò chhut-lâi ê oē ū phah-tio̍h Pek-jím ê sim. I lóng bô ı̀n-tap sím-mı̍h, chí-ū tùi i ê chhn̂g khí-lâi, tı̄ hit-ê piah-kak kiâⁿ-lâi kiâⁿ-khı̀, āu-lâi chiū kiâⁿ kàu A-hoa ê chhn̂g.
“Goá beh kā lí hō chı̍t-ê miâ, chò Lı̄-lı̄.” A-hoa ê ba̍k-chiu chin toā-khui.
“Lı̄-lı̄ sı̄ bô chhù ê sió-niau, iā sı̄ goá ê eⁿ-á! I ka-kı̄ lâi jı̍p thâu-ke niû ê chhù!”
“Sı̄..., Lı̄-lı̄ tú-tú sı̄ lí!” Pek-jím chhun i ê chhiú lâi bong A-hoa ê thâu-khak.
“Pa-pa, goá tı̄ chia miâ chò Lı̄-lı̄, āu-lâi m̄-chai beh koh piàn sím-mı̍h miâ?”
“Lı̄-lı̄, lí ê miâ taⁿ éng-oán sı̄ Lı̄-lı̄, tek-khak bô koh piàn-oāⁿ.”
A-hoa chin hoaⁿ-hí chiū koh tó hó-sè, i ê bı̄n chhiò-chhiò, khiok ba̍k-chiu khai-sí teh ài khùn lah.
“Lı̄-lı̄, ba̍k-chiu khoeh-khoeh, kín-kín khùn, lán bı̂n-á-jı̍t iáu-kú ū kang-chok.” Pek-jím pang-chān i kah-phoē hō͘ hó-sè.
“Pa-pa, an-bı̂n!” A-hoa chiū choán i ê sin-khu beh jı̍p-bı̂n, chóng-sı̄ hut-jiân koh péng khí-lâi.
“Pa-pa, beh khùn ê sı̂ lâng tio̍h ài kı̂-tó, goá chin kú lóng boē kı̀-tit lah. A-lông ê a-má ta̍k-mı̂ lóng chhoā A-lông kı̂-tó. Pa-pa, lí oē-hiáu kı̂-tó boē?”
“Goá boē hiáu-tit!” Pek-jím iô i ê thâu, “Lı̄-lı̄, lí kı̂-tó hō͘ goá khoàⁿ.” A-hoa chiū koh chı̍t-pái khí-lâi, kūi tı̄ chhn̂g-téng, siang-chhiú ha̍p-ha̍p, ba̍k-chiu khoeh-khoeh lâi kı̂-tó.
“Thiⁿ-téng ê Siōng-tè, kiû Lí chiàu-kò͘ goá kap pa-pa pêng-an keng-koè chit-ê o͘-àm mı̂. Oá-khò Chú Iâ-so͘ ê miâ, A-men!” A-hoa chin hoaⁿ-hí, chiū koh jı̍p chhn̂g tó-teh.
“Thiⁿ-téng ê Siōng-tè lóng chai-iáⁿ lán ê tāi-chı̀, ta̍k-sı̂ lóng teh khoàⁿ-kò͘ lán, thiⁿ-téng sı̄ Siōng-tè kap thiⁿ-sài só͘ toà ê só͘-chāi, hia sı̄ chin khoài-lo̍k, êng-kng ê só͘-chāi, ta̍k-jı̍t lóng oē-thang thiaⁿ toâⁿ-khı̂m, chàu-ga̍k ê siaⁿ, lâng nā sı̀n Iâ-so͘ chiū sí-liáu oē-thang kàu hit-ê só͘-chāi khı̀. Pa-pa, lí kiám chai-iáⁿ hit-ê só͘-chāi?” A-hoa chiong kèng-khiân ê lāu hū-jı̂n lâng só͘ kóng ê oē lâi koh têng-su̍t tı̄ Pek-jím ê bı̄n-chêng. Pek-jím lóng bô chhut-siaⁿ. A-hoa chiū jı̍p-bı̂n khùn-khı̀.
Pek-jím thiaⁿ A-hoa thêng-kú bô koh kóng-oē chiū chai-iáⁿ sı̄ khùn-khı̀. I koh chı̍t-pái ēng chhiú thoa-phoē lâi kā A-hoa kah, soà bong i ê thâu-khak, chiū àⁿ-chhùi chim i ê thâu-hia̍h.
“An-bı̂n khó-lı̂n bô chhù ê sió-niau!”
Pek-jím chiū chiām-sı̂ kiâⁿ-ta̍h tı̄ pâng-keng lāi, āu-lâi chiū jı̍p chhn̂g beh khı̀ khùn.
“Pa-pa, beh khùn ê sı̂ lâng tio̍h ài kı̂-tó!” Hut-jiân A-hoa ê oē koh phû-chhut tı̄ i ê sim-lāi.
“Thiⁿ-téng ê Siōng-tè, kiû lí chiàu-kò͘ goá kap pa-pa!” Pek-jím chiū thêng-sin, lâi kūi tı̄ chhn̂g-téng.
“Thiⁿ-téng ê Siōng-tè lóng chai-iáⁿ lán ê tāi-chı̀, ta̍k-sı̂ lóng teh khoàⁿ-kò͘ lán, thiⁿ-téng sı̄ Siōng-tè kap thiⁿ-sài só͘ teh toà ê só͘-chāi.”
Pek-jím chiū bān-bān chiong i ê bı̄n ǹg tı̄ hit-ê koâiⁿ-koâiⁿ ê thiⁿ-téng khı̀.
“Hia sı̄ chin khoài-lo̍k, êng-kng ê só͘-chāi, ta̍k-jı̍t lóng oē-thang thiaⁿ toâⁿ-khı̂m chàu ga̍k ê siaⁿ, lán nā sı̀n Iâ-so͘ chiū sí-liáu oē-thang kàu hit-ê só͘-chāi khı̀.” Hiah-ê oē chhin-chhiūⁿ cháu-bé-teng ê iáⁿ lâi kek-khí Pek-jím ê sim.
“Siōng-tè ah! Siōng-tè ah!” Pek-jím khui-siaⁿ lâi kı̂-tó Siōng-tè, chóng-sı̄ i hoat-kiàn i bô koh ū pa̍t-mı̍h oē thang koh kè-sio̍k.
I chí-ū tiām-tiām tı̄ hia kūi, āu-lâi thó͘ chı̍t-ê khùi chiū jı̍p chhn̂g khı̀ khùn.
Kè-jı̍t, pı̂ⁿ-pı̂ⁿ tı̄ hit ē-po͘, tı̄ tùi-hoāⁿ ê kheh-koán ê hū-jı̂n lâng ū khoàⁿ-kı̀ⁿ Pek-jím kap A-hoa saⁿ-chhoā kàu tı̄ hit-ê hái-hoāⁿ ê chúi-gı̂n-teng kha lâi.
In sûi-sı̂ chún-pı̄ khai-sí kang-chok. Pek-jím seng gı̂m-si, āu-lâi lâng chiām-chiām oá-lâi ê sı̂ chiah hō͘ A-hoa gı̂m. Í-keng ū chin-choē lâng oá-lâi ûi-lûi in, tı̀-kàu ū thiaⁿ-kı̀ⁿ siaⁿ, bô khoàⁿ-kı̀ⁿ in ê iáⁿ.
A-hoa gı̂m-si liáu ū chin-choē lâng hoaⁿ-hí, lâi phah-chhiú, iā ū lâng teh hiat-chı̂ⁿ. Khiok Pek-jím koh kè-sio̍k lâi gı̂m-si. I ê siaⁿ-im put-chí ū oa̍h-khı̀, tı̀-kàu lâu-téng ê hū-jı̂n lâng oē-thang thiaⁿ-tio̍h hiah-ê giân-sû.
Tı̄ chit-ê toā-seh chhiòng-hêng ê pháiⁿ-mı̂, Goá ū bāng-kı̀ⁿ chı̍t-ê pháiⁿ-bāng, Hit-ê pháiⁿ-bāng phah-chhùi goá ê sûn-chêng, I ê iáⁿ chiong-jı̍t toè-tiâu goá ê sim.
Goá ê pháiⁿ-bāng kā-tiâu goá ê sı̀ⁿ-miā, Hō͘ goá tı̄ i lāi-bı̄n iu-chhiû pi-ai, I tı̄ goá ê sim-lāi khiā ông-kı̂, Goá ê kó͘-tōng liân-ha̍p tı̄ i ê chōng-hú.
Goá ê pháiⁿ-bāng, lí sı̄ goá ê sı̀ⁿ-miā, Lı̄-khui lí goá bô ū pa̍t ê ǹg-bāng, In-ūi lí chhoā goá jı̄n-bat lí ê ò-pı̀, Hō͘ goá bêng-pe̍k lí ê pù-ū.
Tı̄ lí ê chháu-tiûⁿ ū hoan-lo̍k ê siaⁿ, Sı̄ oa̍h-miā khoài-lo̍k ê hoan-ho͘, Lí ê soaⁿ-thâu ū kng-bêng ê ian-hoé, Soaⁿ-kok sı̄ lí bān-ū ê pó-khò͘.
Goá ê sim beh khoài-lo̍k gı̂m-si, In-ūi hit-ê toā-seh pháiⁿ-mı̂ ê bāng, Chhoā goá jı̍p chı̍t ê bí-biāu ê sè-kài.Sı̄ tû-khı̀ tùi chı̍t ê pháiⁿ-bāng hō͘ lâng oē chai ê....
Pek-jím gı̂m-si liáu, A-hoa chiū koh soà-chiap gı̂m. In ê siaⁿ-im ū khip-ín káng-to͘ ê chiòng-lâng, chha-put-to chhin-chhiūⁿ o͘-soaⁿ ê lâng ûi-lâi in.
Ū choē-choē lâng tùi hn̄g-hn̄g lâi hiat-chı̂ⁿ hō͘ in.
Lâng sı̀-soàⁿ liáu-āu, A-hoa ū pang-chān Pek-jím lâi tı̄ hit-ê sı̀-ûi chhoē chı̂ⁿ.
Chit-pái ê kang-chok te̍k-piat sêng-kong, in só͘ tit-tio̍h ê chı̂ⁿ chin-choē. Pek-jím chin boán-chiok hoaⁿ-hí. Nn̄g-lâng chiām-sı̂ tı̄ chio̍h-liâu chē, liáu-āu chiū saⁿ-chhoā koè toā-lō͘, lâi jı̍p hit-keng sı̍t-tn̂g.
“Lı̄-lı̄, kin-á-jı̍t lán oē-thang chia̍h khah hó ê mı̍h!” Beh jı̍p tiàm ê sı̂ Pek-jím chiū án-ni kóng. In saⁿ-kap chē tı̄ phó͘-thong in teh chē khah lāi-bı̄n ê toh. Pek-jím chiū kiò sū-hāu ê gín-ná lâi. “Chhiáⁿ lí chit-tǹg kā goán ke-thiⁿ chı̍t-boé hı̂ hō͘ goán.”
Bô-kú chiū phâng só͘ beh chia̍h ê pn̄g-chhài chhut-lâi. Pek-jím ū te̍k-piat ê cha̍p-chhài pn̄g, A-hoa ū i ê chhài, koh ke-thiⁿ chı̍t-boé hı̂.
A-hoa chin hoaⁿ-hí, in-ūi m̄-bat khoàⁿ-tio̍h chit-khoán ê hı̂.
“Lı̄-lı̄, chit-boé hı̂ sı̄ lí ê hūn!” Pek-jím sak-oá hı̂ tı̄ A-hoa ê bı̄n-chêng.
“Pa-pa, lí iā tio̍h saⁿ-kap chia̍h!” A-hoa koh sak kàu tiong-ng.
“Pa-pa bô ài chia̍h hı̂, só͘-í chhiáⁿ lí chia̍h.” Pek-jím koh sak-oá khı̀. I ê bı̄n chin chhiò. Chóng-sı̄ A-hoa kám-kak chin khó͘-sim.
“Pa-pa, chiah-nı̍h hó-chia̍h ê hı̂, lí nā bô chia̍h goá ka-kı̄ chia̍h ū sím-mı̍h hó-chia̍h?” Pek-jím ê bı̄n koh chhiò-chhiò, chiū chiong hı̂ sak kàu tiong-ng.
“Nā-sı̄ án-ni pa-pa iā chia̍h, chóng-sı̄ Lı̄-lı̄ tio̍h chia̍h hō͘ khah hó-khoàⁿ leh!”
In chin hoaⁿ-hí khoài-lo̍k lâi beh khai-sí chia̍h, khiok A-hoa hut-jiân koh siūⁿ-tio̍h chı̍t-ê sū.
“Pa-pa, lán beh chia̍h-pn̄g ê sı̂ iā bô kı̂-tó?! A-lông nā beh chia̍h hó-chia̍h ê mı̍h-kiāⁿ tio̍h kám-siā. Chit-boé hı̂ tı̄ lán sı̄ hó-chia̍h ê mı̍h-kiāⁿ, lán tio̍h kám-siā, nā ū kám-siā Siōng-tè chiah beh koh siúⁿ-sù tı̄ āu-pái!”
Pek-jím khai-sí beh chia̍h ê chhiú koh pàng-lo̍h khı̀. “Lı̄-lı̄, lí chhoā pa-pa kám-siā kı̂-tó.” A-hoa kín-kín lâi siūⁿ kı̂-tó ê oē, chiū khai-sí àⁿ-thâu lâi kám-siā. “Thiⁿ-téng ê Siōng-tè, goán kám-siā Lí siúⁿ-sù goán chia̍h-mı̍h. Goán iā kám-siā Lí hō͘ goán chit-boé hó-chia̍h ê hı̂, khò Iâ-so͘ ê miâ, A-men.” In chiū khai-sí lâi chia̍h. Pek-jím pang-chān A-hoa lâi chia̍h hit-boé hı̂, kiaⁿ-liáu ū chhı̀.
“Hı̂, bah kap chhài lóng-sı̄ Siōng-tè ê mı̍h, kin-chio iā sı̄ Siōng-tè ê... Siōng-tè sı̍t-chāi chin thiàⁿ lán, ta̍k-jı̍t lóng hō͘ lán ū thang chia̍h.” A-hoa kè-sio̍k kóng-oē.
Chóng-sı̄ Pek-jím chin ēng sim teh chí-tō A-hoa tio̍h lim-thng, tio̍h pe-pn̄g, tio̍h phùi-chhı̀, chhit-chhiú, chióng-chióng ê sū.
Chit chióng ê seng-oa̍h keng-kè bô kú, A-hoa í-keng ū koh piàn chı̍t-chióng ê lâng chhut-lâi lah. I piàn-chiâⁿ chı̍t-ê chin-súi, chin hó-khoàⁿ ê gín-ná. Koè-khı̀ hit-ê chiau-chūi, pháiⁿ-khoàⁿ ê iūⁿ-siùⁿ lóng jı̄n boē chhut-lâi. I ê bı̄n ū hoat-chhut kng-chhái oa̍h-khı̀.
Pek-jím sui-jiân tı̄ bô chū-iû ê o͘-àm tiong, iáu-kú chin hoaⁿ-hí lâi khoán-thāi A-hoa, soé sin-khu, chéng-lí thâu-mn̂g, chhēng saⁿ, sı̄ ài hō͘ A-hoa chiâⁿ-chò chı̍t-ê put-chí khó-ài kó͘-chui ê cha-bó͘ gín-ná.
Ū chı̍t-pái in teh kang-chok ê sı̂, Pek-jím ū thiaⁿ-tio̍h chı̍t ê hū-jı̂n lâng án-ni kóng,
“Chit-ê gín-ná chin-chiàⁿ súi, chin khó-ài, chhin-chhiūⁿ thiⁿ-sài ê khoán!”
Hit chı̍t-mı̂ saⁿ-kap kı̂-tó liáu, A-hoa jı̍p bı̂n ê sı̂ Pek-jím chiū pang-chān A-hoa kah phoē, i chē tı̄ A-hoa ê chhn̂g, thiaⁿ A-hoa teh khùn pêng-an ê hoâⁿ-siaⁿ, lâi siūⁿ-tio̍h hit-ê hū-jı̂n-lâng só͘ kóng ê oē. I chiū chhun-chhiú bong A-hoa ê thâu-khak. “Siat-sú goá nā ū ba̍k-chiu, goá chiū oē-thang khoàⁿ lí ê bı̄n!” I ê chhiú chiū bong i ê bı̄n, phı̄ⁿ, ba̍k-chiu kap chhùi-phoé. “Lı̄-lı̄, lí sı̍t-chāi chin khó-ài! Lí sı̄ goá ê sió thiⁿ-sài! Lí sı̄ goá bāng-sióng tiong ê thiⁿ-sài!” Pek-jím chim i ê thâu-hia̍h. I ê ba̍k-chiu ū ba̍k-sái.
“Goá it-chhè ê pháiⁿ-bāng lóng soah lah! M̄-sı̄ ū sím-mı̍h sè-kan ê toā-sū, chí-ū lí ê chhut-hiān hō͘ goá ê it-chhè lóng toā piàn-oāⁿ.”
Pek-jím ê ba̍k-sái tı̍t-tı̍t lâu-chhut. I gı̄m-oá A-hoa ê chhiú tı̄ i heng-chêng. I ê bı̄n ǹg tı̄ thiⁿ.
“Siōng-tè ah, goá tio̍h kám-siā Lí, in-ūi Lí ū siúⁿ-sù goá chit-ê sió thiⁿ-sài. Lí chai goá ê pi-chhám, goá ê ko͘-toaⁿ!”
Ū chı̍t-mı̂ Pek-jím bāng-kı̀ⁿ ū chı̍t-ê iô-nâ. Chhut-sı̀ bô kú, iù-eⁿ ê A-hoa tó tı̄ hit lāi-bı̄n. Hit-ê iô-nâ iā sı̄ hoe-nâ, in-ūi ū chin-choē chháu-hoe am-moá A-hoa ê sin-khu.
Chí-ū A-hoa ê kha-boé, sı̄ chhēng chı̍t-siang pe̍h-sek ê oê..., kap tı̀ chı̍t-téng chháu bō-á ê thâu-khak ū khoàⁿ-kı̀ⁿ nā-tiāⁿ.
A-hoa ê bı̄n chin súi tı̄ hit-ê am-ba̍t ê bō-á ē. I ê ba̍k-chiu kheh-kheh. Tı̄ iô-nâ ê sı̀-piⁿ lóng ū sàn-moá ê chháu-hoe.
Āu-lâi ū chı̍t-ê chhēng o͘-sek ê lé-ho̍k ê bo̍k-su chhut-hiān lâi beh lám hit-ê iô-nâ khı̀. Pek-jím ū mn̄g bo̍k-su beh lám iô-nâ khı̀ tó-ūi. Bo̍k-su kóng eⁿ-á í-keng sí-khı̀, beh tı̄ hoé-lô͘ lāi sio i ê sin-si. Pek-jím toā kiaⁿ-hiâⁿ, m̄-sı̀n ū chit-ê sū. I chiū beh chhiúⁿ A-hoa. Khiok bo̍k-su ū chiong Pek-jím oe-cháu, chiū chiong iô-nâ ê sin-si hē tı̄ chı̍t ê iām-jia̍t ê hoé-lô͘ lāi.
Iām-hoé ū sio hit-ê iô-nâ kap lāi-bı̄n ê eⁿ-á A-hoa. I ê thâu-khak, bō-á, thâu-mn̂g lóng sio-lo̍h khı̀.
Āu-lâi sio i ê kha, i ê oê.... Bô loā-kú A-hoa chiū tı̄ hit-ê iām-hoé ê lāi-bı̄n siau-bia̍t khı̀.
Pek-jím khui-siaⁿ toā-khàu. I chhíⁿ khí-lâi ê sı̂, hoat-hiān i iáu teh háu, khiok i bô kı̀m-chí i ê ba̍k-sái lâi kè-sio̍k háu.
I kín-kín khí-sin khí-lâi, cháu-kàu A-hoa ê chhn̂g lâi bong A-hoa. I ê chhiú lia̍h-tio̍h A-hoa ê chhiú ê sı̂ i chiah pàng-sim, thêng-chí i ê ba̍k-sái.
I chiām-sı̂ chin gông-ngia̍h, khiā tı̄ A-hoa ê chhn̂g-piⁿ.
“I kiám oē lı̄-khui goá khı̀?! Kiám-chhái ū i ê chhin-lâng beh chhoē-tio̍h i lâi chhoā i khı̀. Á-sı̄ hit-ê thâu-ke niû beh chhoē tio̍h i.”
Pek-jím siūⁿ kàu chia, chiū m̄-káⁿ koh siūⁿ. I ê sim ka-léng-sún chı̍t-ē, in-ūi hiah-ê su-siúⁿ hō͘ i ê sim chin put-an, khoà-lū.
Pek-jím koh lâu ba̍k-sái chhut-lâi. I chiū kūi tı̄ A-hoa ê chhn̂g-chêng lâi khan A-hoa ê chhiú lâi ha̍p-oá tı̄ i ê siang-chhiú lâi kı̂-tó.
“Siōng-tè ah, goá su-iàu goá ê thiⁿ-sài, sı̄ lí só͘ siúⁿ-sù hō͘ goá ê..., kiû Lí m̄-thang koh tùi goá chhiúⁿ-khı̀ goá ê thiⁿ-sài, chhin-chhiūⁿ í-chêng ê khoán.”
Pek-jím ê kı̂-tó í-keng piàn-chò teh háu lah. Khó͘-miā ê Pek-jím, tı̄ chit-ê put-hēng ê gín-ná ê sin-chiūⁿ kā-tiâu i ê sı̀ⁿ-miā. I ê ba̍k-sái moá-lâu tı̄ i ê bı̄n.
Hit chı̍t-mê Pek-jím lóng boē khùn-tit. I tı̄ sim-lāi teh siūⁿ kiám-chhái tio̍h chhoā A-hoa lı̄-khui chit-ê só͘-chāi, kàu Tâi-lâm khı̀. Sı̄ kiaⁿ-liáu chit-ê káng-to͘ ū chin-choē lâng teh chhut-jı̍p.
Iáu-kú beh kàu tı̄ Tâi-lâm, chit-ê sū hō͘ Pek-jím ê sin pı̂ⁿ-pı̂ⁿ chin oh tam-tng tit. Tâi-lâm tı̄ Pek-jím ê sim sı̄ chı̍t ê thang chiù-chó͘, khó-ò͘ⁿ ê toē-hng. Sı̄m-chı̀ po̍k-kek sı̂-tāi tı̄ Tâi-lâm só͘ tú-tio̍h hiah-ê ke̍k-kı̂ pi-chhám ê jı̍t iáu-kú chhin-chhiūⁿ siong-hûn tı̄ Pek-jím ê sim teh thàng-thiàⁿ. Só͘-í chit nn̄g ê ı̀-liām tı̄ i ê sim saⁿ-kap chhiong-tu̍t, hoán-ho̍k bû-siông teh tui-pek i.
Kàu tı̄ thiⁿ-kng ê sı̂, i iáu boē-thang tit-tio̍h kái-koat. Kiat-kio̍k in chiū chiàu-siông koh toà tı̄ Ki-lûn.
Ū chı̍t-pái in chiàu-siông tı̄ chúi-piⁿ ê chúi-gûn-teng kha teh chò kang ê sı̂, hit-sı̂ tú-tú A-hoa teh gı̂m-si. Pek-jím ū thiaⁿ-tio̍h nn̄g-ê hū-jı̂n-lâng saⁿ-kap teh chheng-chàn A-hoa ê gâu.
“Chit-ê gín-ná kap A-ngá chin sio-siâng. Hit-ê ba̍k-chiu, chhùi, thâu-mn̂g lóng oân-choân siâng-khoán!” Ū chı̍t-ê án-ni kóng.
“Ū-iáⁿ to tio̍h, kiám-chhái sı̄ A-ngá ê chhin-lâng!” Koh lēng-goā chı̍t-ê hū-jı̂n-lâng án-ni soà-chiap. Chóng-sı̄ chiah-ê oē jı̍p tı̄ Pek-jím ê sim ê sı̂, i pêng-chēng ê sim chiū khí toā hong-éng khí-lâi. I ê chhiú iā m̄-chai-iáⁿ sı̄ teh oe sím-mı̍h, i ê sim chhiong-moá tio̍h put-an.
Só͘-í kàu A-hoa gı̂m-si liáu, chiū kín-kín lâi lı̄-khui hit-ê só͘-chāi.
Koè-jı̍t Pek-jím chiū bô chhut-lâi kang-chok lah. Hit-ê lâu-téng bô-liâu ê hū-jı̂n-lâng ū hoat-hiān tio̍h Pek-jím kap A-hoa sı̀, gō͘-jı̍t bô koh chhut-lâi tı̄ chúi-piⁿ chò-kang. I phah-sǹg in sı̄ phoà-pı̄ⁿ, á-sı̄ chhut-goā khı̀.
Kó-jiân tùi án-ni liáu-āu lán lóng boē-thang koh tı̄ Ki-lûn ê lō͘-piⁿ chhoē-tio̍h Pek-jím kap A-hoa.
Hân-léng, ta-sò ê koâⁿ-thiⁿ í-keng koè-liáu lah. Thiⁿ-toē chiām-chiām choán-jı̍p tı̄ oa̍h-miā hoàn-loān ê chhun-thiⁿ lah. Tò-chhù ū oa̍h-miā ê hoaⁿ-hí kap khoài-lo̍k chhiong-moá. Le̍k-sek ê tāi-toē moá-moá ū seng ê kó͘-tōng kap hoan-ho͘. Chhiū-ba̍k chháu-hoe lóng koh ho̍k-oa̍h. Thiⁿ-téng ê pah-chiáu iā lóng tńg-lâi lah. Lâng-lâng ê bı̄n hoán-chiò chhun-thiⁿ ê kng-liāng kap oa̍h-khı̀.
Chit-ê sı̂ lán beh chhoē-tio̍h Pek-jím kap A-hoa tı̄ pah-hoe ê soaⁿ-niá Pak-tâu. In nn̄g-lâng saⁿ khan-chhiú tı̄ Pak-tâu ê ke-lō͘ teh kiâⁿ-iû.
Pek-jím lóng thêng-chí in ê kang-chok, bô tı̄ chèng-lâng ê bı̄n-chêng lō͘-bı̄n. Koh ia̍h chı̄n-liōng siám-pı̄ khah choē lâng teh chhut-jı̍p ê só͘-chāi.
Chhin-chhiūⁿ kong-hn̂g, chhia-chām, téng-téng.
In ê sı̂-kan lóng sı̄ tı̄ sek-lāi, á-sı̄ tı̄ khah an-chēng ê āu-soaⁿ.
Pek-jím in só͘ toà ê lú-koán ê āu-bı̄n ū chı̍t-ê khoah-toā koh súi ê āu tiâⁿ. Tùi chit-ê āu-tiâⁿ oē-thang khoàⁿ-kı̀ⁿ chin-hn̄g soaⁿ-iá ê kong-kéng. Tı̄ hia iā ū chin súi ê chhiū-ba̍k, hoe-chháu moá-moá sı̄. A-hoa chin ài chit-ê só͘-chāi, só͘-í chá-àm in nn̄g-lâng siông-siông chhoā kàu chit-ê só͘-chāi lâi thit-thô, iû-siúⁿ soaⁿ-kéng ê bí-sek. Kiok-hoe í-keng siā liáu lah. Moê-hoe kap thô-hoe khui-moá soaⁿ-phiâⁿ soaⁿ-niá. Chháu-hoe iā lóng chê-chê teh gia̍h-thâu hòng-chhái lah.
Tı̄ chhiū-téng ū pah-chiáu ê siaⁿ-im teh hō͘ chı̍t ê chhun-thiⁿ ê bí-biāu ke-thiⁿ êng-iāu, nāu-jia̍t.
“Chhun-thiⁿ koh tńg-lâi lah! Thiⁿ-toē ū hoaⁿ-hí ê hoan-ho͘! Ū oa̍h-miā ê hoán-lān!”
Pek-jím ê sim iā tit-tio̍h chin toā ê kek-tōng. I sui-jiân bô khoàⁿ-kı̀ⁿ sím-mı̍h, chóng-sı̄ tı̄ i ê sim-lāi chhiong-moá tio̍h chhun-thiⁿ ê kng-bêng oa̍h-khı̀.
In keng-koè chit-ê moê-hoe hn̂g lâi kàu chı̍t-ê chhiⁿ-chhùi ê chháu-po͘, chiū saⁿ-kap chē tı̄ hit-ê un-loán ê chháu-téng. A-hoa khoàⁿ-tio̍h chı̍t-kûn ê hoe, chiū cháu-lo̍h ē-bı̄n ê soaⁿ-phiâⁿ lâi beh bán-hoe. “Pa-pa, hia ū chin-choē chin súi ê hoe!!” Pek-jím ū kiò A-hoa tio̍h m̄-thang khı̀ siuⁿ hn̄g, chóng-sı̄ A-hoa kám-thàn bô soah teh soat-bêng hoe ê súi, kap soaⁿ-kéng ê bí-biāu.
Āu-lâi A-hoa kó-jiân ū bán chı̍t toā-pé ê hoe tńg-lâi.
“Pa-pa, lí khoàⁿ chiah-nı̍h kah súi ê hoe!” Pek-jím chhun-chhiú lâi bong-hoe, koh phı̄ⁿ hoe ê bı̄. “Ū-iáⁿ, chin súi, chin phang ê hoe!”
“Chiah-ê hoe, goá beh sàng pa-pa!” A-hoa án-ni kóng. Pek-jím chiū chiap hiah-ê hoe.
“Lı̄-lı̄, chin to-siā!” Pek-jím chiū chia̍p-chia̍p lâi phı̄ⁿ hoe. A-hoa tı̄ i ê sin-piⁿ teh khai-sí thit-thô pa̍t-mı̍h sū. In nn̄g-lâng ê sim lóng chin hoaⁿ-hí khoài-lo̍k.
Hut-jiân A-hoa ū hoat-chhut kı̂-koài ê chhiò-siaⁿ chhut-lâi. “Lı̄-lı̄, lí teh chhiò sím-mı̍h?!” Pek-jím chiū mn̄g i. “Pa-pa, lí ê thâu-khak ū chhah sím-mı̍h lí kiám-chai?” A-hoa kè-sio̍k teh chhiò. Pek-jím chhun-chhiú bong-tio̍h ū chı̍t-lúi hoe chhah tı̄ thâu-khak. “Lı̄-lı̄, lí iā oē chok-gia̍t!” Pek-jím iā chin hoaⁿ-hí.
“Pa-pa, lí lia̍h goá boē-tio̍h!” A-hoa ū cháu lı̄-khui Pek-jím. “Pa-pa, chhiáⁿ lí lia̍h goá khoàⁿ oē-tio̍h á-boē?”
“Hó, nā lia̍h-tio̍h lí chiū ài gı̂m-si.” Pek-jím chiū khí-sin beh lâi lia̍h A-hoa. A-hoa chin hoaⁿ-hí, chiū gi-gi chhiò lâi cháu. Pek-jím siang-chhiú khui-khui lâi beh lia̍h A-hoa.
Tı̄ hia choán-se̍h bô-kú Pek-jím soà tak-tio̍h mı̍h-kiāⁿ lâi poa̍h-tó tı̄ thô͘-bı̄n. “Ah!” I ê sin-khu ū kō tùi hit-ê soaⁿ-phêⁿ lo̍k-khı̀, kàu ē-bı̄n ê chháu-po͘. A-hoa khoàⁿ-kı̀ⁿ Pek-jím tak-tó, koh lı̀n-lo̍h ē-bı̄n, soà lóng boē tín-tāng, chiū bı̄n piàn-sek kiaⁿ-hiâⁿ, kín-kín cháu-kàu Pek-jím ê só͘-chāi lâi beh lám Pek-jím khí-lâi.
“Pa-pa! Pa-pa! Pa-pa!” A-hoa í-keng kiaⁿ kàu soà lâu ba̍k-sái lah. Chóng-sı̄ Pek-jím hut-jiân chhiò chhut-lâi, chiū khí-lâi phō A-hoa tı̄ i ê heng-chêng.
“Lı̄-lı̄, pa-pa bô án-choáⁿ lah, lí m̄-bián kiaⁿ!” Pek-jím chhiò bô-soah.
“Pa-pa, Pa-pa!” A-hoa chiū ēng i ê chhiú lâi bong Pek-jím ê bı̄n, chhin-chhiūⁿ ài beh khak-sı̍t i bô án-choáⁿ ê khoán. Āu-lâi in saⁿ-kap lám-oá lâi khui-siaⁿ toā-chhiò. Khiok in ê ba̍k-chiu lóng ū ba̍k-sái.
In ê hēng-hok thang kóng sı̄ kàu tı̄ choa̍t-téng. Tı̄ in tiong-kan só͘-ū ê thiàⁿ-sim sı̄ sio̍k thiⁿ ê thiàⁿ, sı̄ hán-tit ū lâng oē-thang keng-giām tio̍h, oē-thang lí-kái ê thiàⁿ. Tı̄ chit-ê thiàⁿ ê lāi-bı̄n Pek-jím ū kám-kak i sı̄ sè-kài siōng choè hēng-hok ê lâng. Khiok i iā khak-sı̍t i ê sè-kài lóng oân-choân piàn-oāⁿ lah. Chit-ê sè-kài iā thang kiò-chò thiàⁿ ê sè-kài. Thiàⁿ í-goā tı̄ i ê lāi-bı̄n lóng boē-thang chhoē-tio̍h pa̍t-hāng mı̍h.
