15
Thau ni chı̂ⁿ ê tāi-chı̀, A-eng tâu hō͘ Jı̍t-seng thiaⁿ, Jı̍t-seng kóng khai-ha̍k liáu chiah the̍h nn̄g-chheng-kho͘ hō͘--i. “Thài ē khai chiah siong?” Jı̍t-seng chiâⁿ m̄-sı̀n: “Sı̄ m̄-sı̄ kau hó-gia̍h-lâng-kiáⁿ, soah piàn phàⁿ khai--khı̀?” M̄-chai sı̄ a-kong thiàⁿ sun, tùi A-koan hoán-siông ê tāi-chı̀ iā bô tı̀-ı̀. A-eng thiaⁿ in ta-koaⁿ iáu the̍h chı̂ⁿ hō͘ A-koan, sim-lāi siūⁿ chit-ê gín-á sı̄ teh án-choáⁿ khai: “A-pa, í-āu m̄-thang the̍h hō͘--i, siuⁿ gâu khai--a-lah.” Sui-jiân Jı̍t-seng kóng-tio̍h lêng kau lêng, hōng kau hōng, ún-ku--ê kau tòng-gōng, pí téng pí ē pí boē liáu. Chóng--sı̄ kap hó-gia̍h-lâng-kiáⁿ chò-hoé, sı̍t-chāi bô hit-ê sèⁿ-miā thang hiah phàⁿ khai--lah. Khèng-tông khoàⁿ-hoat tō bô-kâng--lo͘h, “Ài chù-ı̀ A-koan tha̍k-chheh, kau-iú ê chêng-hêng, siōng tiōng-iàu hā-khò liáu-āu teh chhòng siáⁿ.” A-koan gâu khai, liân kám-á-tiàm ê chı̂ⁿ to ni, hō͘ Khèng-tông kám-kak tāi-chı̀ bô tan-sûn: “Tio̍h chhâ khoàⁿ-māi--leh chiah hó.” “Beh án-choáⁿ chhâ?” A-eng chiâⁿ hoân-ló: “Lí mā thè goá siūⁿ khoàⁿ-māi--leh. Káⁿ m̄-thang hō͘ lâng thoa pháiⁿ--khı̀ tō hāi--lo͘h.”
A-eng tùi A-koan tı̄ Tâi-tiong ê seng-oa̍h khí-ki lóng bô liáu-kái, chit-má thiaⁿ Khèng-tông kóng gâu khai kah ē thau ni chı̂ⁿ, kiaⁿ piàn pháiⁿ--khı̀. Tú teh siūⁿ kah bô phiat-pō͘, Khèng-tông kóng Chhái-gio̍k bat thê-khí in tông-o̍h ê a-chí kap A-koan kāng-pan, ē-sái thàu-koè koan-hē lâi chhâ mn̄g A-koan tha̍k-chheh ê chêng-hêng. Siáⁿ chai, chı̍t-ē mn̄g lo̍h-khı̀ kàu tè, A-koan tha̍k-chheh tuh-ku, kau put-sam put-sù ê lâm-pêng-iú, àm-sı̂ tiāⁿ-tiāⁿ kò͘ sńg tiān-oân ê tāi-chı̀, chı̍t-hāng chı̍t-hāng lāu-siap--chhut-lâi. M̄-nā A-eng, liân Khèng-tông to khı̀ hō͘ kiaⁿ chı̍t-tiô, m̄ siong-sı̀n A-koan ē piàn kah án-ne. “Chit-ê gín-á bô hó-hó-á kà, ū-iáⁿ ē bái, ū-iáⁿ ē bái.....” Sui-jiân A-eng khı̀ kah la̍k-la̍k-chhoah, m̄-koh, to bô joā kú, A-eng tâu Khegn3-tông kóng: “....Goá to iáu-boē khui-chhùi kā mē--leh, i tō kóng goá chò ma-ma choan thiaⁿ pa̍t-lâng ê pe̍h-chha̍t-oē, sı̀n ka-tı̄ cha-bó͘-kián boē koè.” A-eng it-tı̍t iô-thâu: “Iáu mē goá toā-kiaⁿ sió-koài, kap cha-po͘ gín-á chhit-thô, sńg chı̍t-ē tiān-oân, ná khò-goā oa̍h-tāng--leh, ū siáⁿ tāi-put-liáu!” Soah ná-chhiūⁿ lia̍h boē tiāⁿ: “Kám ē lán siuⁿ kó͘-pán, toè sı̂-sè boē tio̍h? Ah iah-sı̄ kā gín-á siūⁿ tùi bái khı̀?” Thiaⁿ A-eng kóng-tio̍h oē péng-lâi péng-khı̀.
“Án-ne--lah, lí tùi ha̍k-hāu lāu-su khı̀ chim-chiok, àm-sı̂-á goá poah-kang lâi chhâ khoàⁿ ū-iáⁿ kò͘ sńg--bô?” Khèng-tông an-ùi A-eng: “Bô tiāⁿ-tio̍h lán kā khoàⁿ phian--khı̀ ia̍h bô it-tēng.” Khèng-tông chiam-tùi A-koan chò-hoé hia chhit-thô pêng-iú tio̍k-chhiú. Thâu-á iáu ioh sı̄ tông-o̍h--leh, chı̍t-ē kā liáu-kái, hūn-chú ho̍k-chap, ū tô-ha̍k ê ha̍k-seng, loā-loā-sô ê chhit-thô-gín-á. Chit-tı̄n lâng kóng sı̄ pêng-iú, put-jû kóng ài chia̍h, hèng sńg ha̍p oá--lâi-ê. Í tiān-tōng iû-lo̍k-tiûⁿ ûi tiong-sim, sńg-tio̍h kui-àm m̄-chai thiám. Che thài sı̄ teh tha̍k-chheh, kin-pún sı̄ leh chhit-thô! Lēng-goā A-koan in lāu-su mā kóng i put-sı̂ teh chhéng-kà hioh-khùn. “Án-ne beh án-choáⁿ? Chı̍t-ê gín-á nah ē chiah hòng-tōng!” A-eng khı̀ koh kip, m̄ hō͘ toà Tâi-tiong, beh ah A-koan poaⁿ tńg-lâi thong-ha̍k. A-koan sí to m̄ poaⁿ tńg--lâi, A-eng chı̂ⁿ tòng hē--leh m̄ hō͘--i, siūⁿ beh pek i tńg--lâi. Khèng-tông kín cha̍h--leh, kóng tian-tò ē khı̀ hāi i. Ū-iáⁿ A-koan chhiàng-siaⁿ tńg--lâi, kóng nā bô kià seng-oa̍h-hùi khı̀, beh khı̀ iû-lo̍k-tiûⁿ chò『小妹』.... Tng teh siūⁿ bô, beh án-choáⁿ choāiⁿ A-koan kiâⁿ tńg-lâi chiàⁿ-lō͘....
Khèng-tông koh chhâ chhut chhit-thô hit-chūn, ū sin bé ki-chhia tō khiâ jı̍p-khı̀ tǹg-tiàm--ê; ū thau khan pa̍t-lâng ki-chhia--ê; ū kā ha̍k-seng khà-iû--ê; ū suh kiông-le̍k-ka, chia̍h bê-hoàn-io̍h, koh ū bē âng-tiong, pe̍h-pán--ê.... Siōng kiaⁿ-hiâⁿ sı̄ tı̄ A-koan chheh-thoah-á hoat-hiān tio̍h nn̄g-lia̍p io̍h-oân-á! Goân-lâi A-eng thiaⁿ Khèng-tông ê oē, toà só͘-hùi khı̀ Tâi-tiong, sūn-soà khǹg A-koan tńg--lâi. Siáⁿ-lâng chai A-koan lóng bô khoàⁿ-kı̀ⁿ lâng, liân ha̍k-hāu to bô khı̀, A-eng chı̂ⁿ khè chheh-thoah-á sı̂ chhiau-tio̍h hit nn̄g-lia̍p io̍h-á--ê. Kúi--lō kang lâi, ūi-tio̍h A-koan, Khèng-tông chhài-hn̂g-á bô-êng soah, tō khiâ ki-chhia khı̀ Tâi-tiong, keh thiⁿ-kng chiah tńg--lâi. Mn̄g án-choáⁿ chhâ--ê, chhiò-chhiò-á ı̀n i chhit-thô-té chhut-sin, chū-iú in ê chhit-thô-á-pō͘. A-eng bô-ı̀-tiong chhiau-tio̍h nn̄g-lia̍p io̍h-oân-á, siūⁿ-khí Khèng-tông chit kúi kang teh kóng, siàu-liân gín-á chia̍h bê-hoàn-io̍h ê tāi-chı̀.... Ūi-tio̍h kiaⁿ kap Khèng-tông sio chhut-lō͘, iā bô tán A-koan, sı̄ kín koáⁿ tńg-lâi chhài-hn̂g-á the̍h hō͘ kàm-tēng. Khèng-tông chhài tú khau hó, moh tı̄ kau--nih thoā-chúi. Thiaⁿ A-eng kóng chhiau-tio̍h io̍h-oân-á, chhài kín thoā-thoā--leh, moh khí-lâi hoāⁿ-téng, kı̀-chāi chúi lâm kah kui-niá khò͘. “Ah! Kâu-kiâⁿ--a, chı̍t-lia̍p sı̄ pe̍h-pán, chı̍t-lia̍p sı̄ pó-chè-oân pau an-hui-tha-bēng neh.”
Khèng-tông lioh--chı̍t-ē hoah chin hiông-kông: “Chhoàn kiaⁿ chhoàn tio̍h!” Chhài khǹg--lo̍h chhut-chhiú tùi ka-tı̄ āu-náu phah--lo̍h-khı̀: “Kai sí--a, hō͘ lâng khan khı̀ chia̍h to̍k--a-lah,” “Án-ne sı̄ beh án-choáⁿ?” A-eng hō͘ hoah-tio̍h khí tio̍h-kiaⁿ: “I sí to m̄ tńg--lâi, sı̄ beh án-choáⁿ?” “Lia̍h mā ài lia̍h tńg--lâi,” Khèng-tông kóng-tio̍h chám-teng-chia̍t-thih: “Bô, ah to ài ah tńg--lâi!” “M̄-koh, m̄-koh..., he io̍h-á kám hiah lı̄-hāi?” “Lí kā siūⁿ kap má-hui kāng-khoán tō bô m̄-tio̍h. Bô chia̍h ē giàn, jú chia̍h jú sí!” Khèng-tông khoàⁿ A-eng tiām-tiām, ioh sı̄ m̄-chai khin-tāng: “Lí siūⁿ, ūi-tio̍h chông chı̂ⁿ teh giàn, siáⁿ tāi-chı̀ chò boē--chhut-lâi? Thau ni chı̂ⁿ, hau-siâu-oē chı̍t toā-tui..., chhut-thâu ē jú lâi jú chē oh.” Chı̍t-ē khoàⁿ A-eng teh thı̂-thû, chin thè chhau-sim: “Nā bô kín chhoā tńg-lâi kái-tiāu, kui-boé kui-ê-lâng ē khioh-kak--lah.” “...chhoā sı̄ ài kín chhoā--tńg-lâi, m̄-koh A-koan sèng-tē hiah jia̍t, ngē ah tńg--lâi, tú kap i tı̂ⁿ boē soah.” “Chit sı̂-chūn boē-tàng hō͘ hoaⁿ-hí kam-goān--lo͘h. Chı̍t-ê chia̍h to̍k ê lâng, i kui-kho͘-lâng lóng hō͘ to̍k-phín khòng-chè--khı̀. Chı̍t-jı̍t kàu àm lóng sı̄ teh chông chı̂ⁿ bé to̍k teh giàn, nā khı̀ tn̄g chām, he pí sí to khah kan-khó͘. Ūi-tio̍h koè-giàn, siáⁿ tāi-chı̀ to chò ē chhut--lâi! A-eng, lí chai--bô? Ūi-tio̍h teh giàn, lí kiò i chhòng siáⁿ, i lóng ín--lí.....”
Chū chò-hoé í-lâi, A-eng m̄-bat thiaⁿ Khèng-tông kóng hiah chē oē. Tùi in A-koan koh kóng-tio̍h hiah koan-sim, hiah iàu-kín, hiah tio̍h-kip! Hō͘ A-eng sim-thâu chiok un-loán. “Goân-lâi goá tō-sı̄ ài Khèng-tông chit-tiám.” A-eng sim-lāi siūⁿ. Chit kúi nı̂ lâi, i it-tı̍t siūⁿ bô, tàu-té i sı̄ ài-tio̍h Khèng-tông siáⁿ? Goân-lâi sim-bo̍k-tiong ı̀-ài ê ang-sài, koh-khah tio̍h sı̄ gín-á ê hó āu-chek. Ē koan-sim, iàu-kín gín-á ê toā-sè-hāng tāi-chı̀, ē ūi gín-á ê hó-bái lâi cháu-chông.... Chı̍t-pêng ê Khèng-tông, khoàⁿ A-eng lóng bô chhut-siaⁿ, ioh sı̄ soeh-ho̍k-le̍k bô-kàu. “Chia̍h to̍k bô hó-boé, m̄-nā hāi-tio̍h ka-tı̄, mā thoa-boâ kui-ke-hoé.” Khèng-tông gō͘-hoē A-eng m̄-chai tāi-chı̀ ê khin-tāng, it-tı̍t chhiân-iân, boē-tàng tong-ki-lı̍p-toān, iū koh ū chhùi kóng kah bô noā. Tng teh àu-náu...., tu̍t-jiân thoat-kháu: “Goán A-hiong tō-sı̄ hō͘ to̍k-phín hāi sí--ê-lah!” Khèng-tông bô-ı̀-tiong thò͘ chhut loē-sim ê pı̀-bı̍t, beh am-khàm í-keng siuⁿ bān--lo͘h: “....Lí mài koè-chhùi, mā mài hō͘ Chhái-gio̍k in chai--leh ho͘hN.”
A-eng kho̍k-kho̍k tı̀m-thâu, sim-lāi leh siūⁿ, “Goân-lâi sı̄ án-ne, bo̍k-koài i lóng m̄-kóng.....” “Goá lo̍h-khı̀ Ko-hiông jı̄n-si sı̂, khoàⁿ-tio̍h chhiú-kó͘, toā-thúi choân chiam-jiah, tō chai chı̍t-tiâu miā khı̀ hō͘ to̍k-phín bé-siu--khı̀. To̍k-phín sui-jiân chē khoán, ē thê-sı̂n, chhéⁿ náu.... Kàu lí chia̍h tiâu, oāⁿ lí bô ǹg i boē-tàng koè-jı̍t. Siáⁿ-mih chhin-chiâⁿ pêng-iú, ang-bó͘, bú-á-kiáⁿ lóng tàn piⁿ--á khı̀..., kan-taⁿ ài lí ē-tàng piàⁿ to̍k-phín hō͘ teh giàn. He giàn-thâu khí-khí--khí-lâi, pí siáⁿ koh-khah kan-khó͘! Tı̄ kiáu-tiûⁿ tō bat khoàⁿ--koè.... Bái tō-sı̄ goá hit-chūn kèng-kak-sèng bô-kàu, kan-taⁿ ioh A-hiong hō͘ lâng khan khı̀ sńg, khı̀ thàn, khı̀ poa̍h, kā chhù-lāi ê chı̂ⁿ húi-húi--tiāu..., bô siūⁿ kàu i ē khı̀ hō͘ lâng chhı̄ tiâu.... Goá hit-chūn kan-taⁿ ē-hiáu kā mē, kā bu̍t...., iā boē-hiáu kā tàu-kha-chhiú, ...ah bô, goá...goá mā ē poê i khı̀ kái, chóng kóng sı̄ lóng bô khı̀ siūⁿ--tio̍h....”
A-eng tē it pái kám-siū tio̍h Khèng-tông kám-chêng ê liû-lō͘, tang-sı̂-á Khèng-tông ài in A-hiong chiah chhim..... “Goá hit-chūn sit-kak-chhah, kan-taⁿ khoàⁿ A-hiong chhù toà-boē-tiâu, saⁿ-kang, nn̄g-kang oat--leh tō soan--chhut-khı̀, ioh sı̄ hoān-chiān thau cháu khı̀ poa̍h, khı̀ thàn, thài ē chai-iáⁿ cháu khı̀ teh giàn. Nā beh chai hit-chūn tiòng-to̍k iáu bô chhim, pang i kái èng-kai kái ē--khí-lâi......” A-eng tu̍t-jiân chı̍t-chūn chı̍t-chūn ê jiû-chêng bı̍t-ı̀ lâu phiàn choân-sin. Chū tit-tio̍h A-hiong koè-sin liáu-āu, chı̍t-ê ı̀-liān put-sı̂ tiàm thâu-khak té teh se̍h, tō-sı̄ m̄-chai beh án-choáⁿ khui-chhùi. Sio̍k-gí kóng bái-bái-á-ang khah iâⁿ bô, Khèng-tông sui-jiân chho͘-hu, boē-hiáu piáu-ta̍t kám-chêng...., “...Nā bô kín chhoā tńg-lâi i, lâi kái, A-eng--a, ē chhiūⁿ goá sit-khı̀ goán A-hiong--neh.” Koan-sim ê siaⁿ-soeh mā ū iù-siù ê chı̍t-bı̄n, hō͘ A-eng chin kám-sim. “Goá lóng thiaⁿ lí ê oē, lí tio̍h-ài chhiūⁿ lāu-pē án-ne tàu kà,” A-eng chhek oá Khèng-tông ê heng-khám: “Chhiūⁿ goá thiàⁿ A-nai in án-ne. Lí kóng goá ū chhiūⁿ ma-ma án-ne sioh in--bô?” “A-nai in ka-chài ū lí leh kà leh sioh....” “Lí chai tō hó.....Aih, mài kóng gín-á--a-lah.....Lí...lí...ū ài goá--bô?” M̄-chai sı̄ siuⁿ sè-saiⁿ, iah-sı̄ siáⁿ iân-kò͘, Khèng-tông kui-ê-lâng soah ngā-ngā.
A-eng soah tio̍h koh kho͘ tńg-lâi gín-á hia: “Lí ài goá chò A-nai in ê ma-ma--bô?” Khèng-tông chhùi-kho͘ chhoah kui-po͘: “....Goá....goá...siūⁿ to m̄-káⁿ siūⁿ--neh.” Siaⁿ sui sè, A-eng lóng thiaⁿ ū jı̍p hı̄ⁿ. I tiau-ı̀-kò͘ kóng: “Goá thiaⁿ bô, lí kóng khah toā-siaⁿ--leh.” Khèng-tông hō͘ pek kah kóng kúi--lō piàn. “Chit-má lí ē-tàng siūⁿ--a, ....iah-sı̄ lí hiâm--goá?” “Bô--lah, bô--lah, ....lí mài hiâm goán chháu-pau tō hó--lo͘h.” A-eng chhiú tah Khèng-tông heng-khám-á: “Sim-koaⁿ-thâu phı̍h-pho̍k-chhái neh, m̄..., cha-po͘-lâng soah pí goán khah bô-táⁿ.” “M̄-koh....m̄-koh.....” A-eng chhiú tùi Khèng-tông chhùi am--leh, iô-thâu kiò mài chhut-siaⁿ..... Thiⁿ-sek í-keng àm--lo̍h-lâi. Chêng-ı̀ khǹg kúi--lō nı̂, it-tàn po̍k-hoat..... Ah, che kám m̄-sı̄ hó in-iân--leh? Khoàⁿ boē chheng in nn̄g-lâng, iám jı̍p-khı̀ keh-piah hoan-be̍h-hn̂g lāi, ha̍p-chàu ài-chêng ê ga̍k-chiong--lah.
