Kiuⁿ-piáⁿ Ang-á.
Chá ū chı̍t pái ū chı̍t ê soè-hàn ê lāu hū-jı̂n-lâng, kap soè-hàn ê lāu ta-po͘-lâng, in ka-kı̄ khiā tı̄ chı̍t keng soè keng kū chhù. In lóng bô soè-hàn cha-bó͘ gín-ná, á-sı̄ ta-po͘ gín-ná. Só͘-í chı̍t jı̍t chit ê soè-hàn ê lāu hū-jı̂n-lâng ēng kiuⁿ-piáⁿ choè chı̍t ê ta-po͘ gín-ná; kā i choè chi-ku-la̍t saⁿ, ēng jio̍k-kùi-chí choè liú-á; ba̍k-chiu sı̄ ēng súi koh phauh ê phû-tô choè; chhùi ēng âng sek ê thn̂g choè; ia̍h ēng kam thn̂g choè chı̍t téng súi-súi soè téng ê bō-á.
Chit sı̂ chit ê soè-hàn ê lāu hū-jı̂n-lâng choè hó, chiū kā i chhēng saⁿ, ia̍h nı̍h i ê kha, chhin-chhiūⁿ chhēng oê ê khoán-sit, hē tı̄ chı̍t ê poâⁿ. Āu-lâi chiū chiong chit ê poâⁿ hē tı̄ hé-lô͘ iā koaiⁿ mn̂g. I siūⁿ “Taⁿ goá ū chı̍t ê goá ka-kı̄ ê soè-hàn ta-po͘ gín-ná.”
Kàu sio hó ê sı̂, i khui hé-lô͘ mn̂g, thoa chhut chit ê poâⁿ. Chit ê soè-hàn ê kiuⁿ-piáⁿ, ta-po͘ gín-ná, thiàu-chhut-lâi tı̄ thô͘-kha, ia̍h cháu-chhut mn̂g-kháu kàu tı̄ koe-lō͘ nı̍h. Chit ê soè-hàn lāu ê hū-jı̂n-lâng kap chit ê soè-hàn lāu ê ta-po͘-lâng chiàu in só͘ oē ê kín, jip i, chóng-sı̄ i chhiò iā toā siaⁿ kóng, “Cháu, cháu, khoàⁿ lín oē joā kín. Lín lia̍h goá boē tio̍h, goá sı̄ chı̍t ê kiuⁿ-piáⁿ lâng.” In lia̍h i boē tio̍h.
Chit ê soè-hàn ê kiuⁿ-piáⁿ gín-ná tı̍t-tı̍t cháu, kàu tı̄ lō͘-piⁿ ū chı̍t chiah gû.
Gû kóng, “Soè-hàn kiuⁿ-piáⁿ ê gín-ná, thêng ah, Goá ài chia̍h lí.”
Chit ê soè-hàn ê kiuⁿ-piáⁿ ê gín-ná chhiò, soà kóng, “Goá oē cháu lı̄-khui chı̍t ê soè-hàn ê lāu hū-jı̂n-lâng, kap chı̍t ê soè-hàn ê lāu ta-po͘-lâng. Goá ia̍h oē cháu lı̄-khui lí, oē o͘h.”
Hit sı̂ chit chiah gû jip i, i oa̍t-kè khı̀ khoàⁿ, kóng, “Cháu, cháu, khoàⁿ lí oē joā kín. Lí lia̍h goá boē tio̍h; goá sı̄ chı̍t ê kiuⁿ-piáⁿ lâng.”
Gû lia̍h i boē tio̍h.
Chit ê soè-hàn ê kiuⁿ-piáⁿ ta-po͘ gín-ná tı̍t-tı̍t cháu, koh cháu kàu chı̍t ê chháu-tiûⁿ ū chı̍t chiah bé. Chit chiah bé kóng, “Chhiáⁿ thêng, soè-hàn ê kiuⁿ-piáⁿ gín-ná, lí khoàⁿ liáu chin hó chia̍h.”
Chóng-sı̄ chit ê soè-hàn ê kiuⁿ-piáⁿ gín-ná toā siaⁿ chhiò, kóng, “Oh ah ! oh ah ! Goá oē cháu lı̄-khui chı̍t ê soè-hàn ê lāu hū-jı̂n-lâng, chı̍t ê soè-hàn ê lāu ta-po͘-lâng, koh chı̍t chiah gû. Ia̍h goá oē cháu lı̄-khui lí, oē o͘h.”
Hit sı̂, bé jip i, i oa̍t-kè khı̀ khoàⁿ kóng, “Cháu, cháu, khoàⁿ lí oē joā kín. Lí lia̍h goá boē tio̍h, goá sı̄ chı̍t ê kiuⁿ-piáⁿ lâng.”
Bé lia̍h i boē tio̍h.
Bô joā kú chit ê soè-hàn ê kiuⁿ-piáⁿ gín-ná kàu tı̄ chhek-chhng, ū choē-choē siak-tiū ê lâng. Chiah-ê lâng phı̄ⁿ-kı̀ⁿ chit ê kiuⁿ-piáⁿ gín-ná ài kā i lia̍h lâi, kóng, “Soè-hàn kiuⁿ-piáⁿ gín-ná, m̄-thang cháu hiah kín, lí khoàⁿ liáu chin hó chia̍h.”
Chóng-sı̄ chit ê soè-hàn ê kiuⁿ-piáⁿ gín-Ná pí tāi-seng khah chhut-la̍t cháu, ia̍h I cháu ê sı̂ kiò kóng, “Goá oē cháu lı̄-khui chı̍t ê soè-hàn ê lāu hū-jı̂n-lâng, chı̍t ê soè-hàn ê lāu ta-po͘-lâng, chı̍t chiah gû, koh chı̍t chiah bé. Iā goá oē cháu lı̄-khui lín, oē o͘h.”
Hit sı̂ i khoàⁿ-kı̀ⁿ í-keng cháu lı̄-khui siak-tiū ê lâng, i oa̍t-kè khı̀ khoàⁿ, toā siaⁿ kā in kóng, “Cháu, cháu, khoàⁿ lín oē joā kín. Lín lia̍h goá boē tio̍h, goá sı̄ chı̍t ê kiuⁿ-piáⁿ lâng.”
Ia̍h siak-tiū ê lâng lia̍h i boē tio̍h.
Āu-lâi chit ê soè-hàn ê kiuⁿ-piáⁿ gín-ná pí tāi-seng cháu khah kín. I tı̍t-tı̍t cháu, kàu i kàu chı̍t khu chhân, ū choē-choē koah-tiū ê lâng. Hiah-ê lâng khoàⁿ-kı̀ⁿ i chı̄n hó khoàⁿ, in jip i kiò kóng, “Thèng-hāu chı̍t ē ! Thèng-hāu chı̍t ē, soè-hàn kiuⁿ-piáⁿ giá-ná ! Gún ài chia̍h lí.”
Chóng-sı̄ chit ê soè-hàn ê kiuⁿ-piáⁿ gín-ná pí tāi-seng khah chhut-la̍t chhiò, ia̍h chhin-chhiūⁿ hong tı̍t cháu.
I kóng, “Oh hò͘ ! Oh hò͘ ! Goá oē cháu lı̄-khui chı̍t ê soè-hàn ê lāu hū-jı̂n-lâng, chı̍t ê soè-hàn ê lāu ta-po͘-lâng, chı̍t chiah gû, chı̍t chiah bé, koh chı̍t ê chhek-chhng ê siak tiū ê lâng. Ia̍h goá oē cháu lı̄-khui lín oē o͘h.”
Hit sı̂ i khoàⁿ-kı̀ⁿ i ū cháu chhut hiah-ê koah-tiū ê lâng, i oa̍t-kè khı̀ khoàⁿ, toā siaⁿ kā in kóng, “Cháu, cháu, khoàⁿ lín oē joā kín. Lín lia̍h goá boē tio̍h, goá sı̄ chı̍t ê kiuⁿ-piáⁿ lâng.” Ia̍h chiah-ê koah-tiū ê lâng lia̍h i boē tio̍h.
Tùi chit sı̂ chit ê soè-hàn ê kiuⁿ-piáⁿ gín-ná chı̄n khùi-thâu, sı̄ i siūⁿ bô lâng lia̍h i oē tio̍h. Tú-tú hit-tia̍p i khoàⁿ-kı̀ⁿ chı̍t chiah hô͘-lı̂ tùi chhân-nı̍h teh kè-lâi. Hô͘-lı̂ khoàⁿ-kı̀ⁿ i chiū cháu-lâi. Chóng-sı̄ chit ê soè-hàn ê kiuⁿ-piáⁿ gín-ná toā siaⁿ kā i kóng, “Lí lia̍h goá boē tio̍h.” Hô͘-lı̂ chiū cháu khah kín, kiuⁿ-piáⁿ gín-ná ia̍h cháu khah kín, i teh cháu ê sı̂ chhiò-chhiò kóng, “Goá oē cháu lı̄-khui chı̍t ê soè-hàn ê lāu hū-jı̂n-lâng, chı̍t ê soè-hàn ê lāu ta-po͘-lâng, chı̍t chiah gû, chı̍t chiah bé, chı̍t ê chhek-chhng ê siak-tiū ê lâng, koh chı̍t ê chhân-nı̍h ê koah-tiū ê lâng. Ia̍h goá oē cháu lı̄-khui lí, oē o͘h. Cháu, cháu, khoàⁿ lí oē joā kín. Lí lia̍h goá boē tio̍h, goá sı̄ chı̍t ê kiuⁿ-piáⁿ lâng.”
Hô͘-lı̂ kóng, “Mih-tāi, goá nā oē ia̍h bô beh lia̍h lí. Goá bô siūⁿ beh kiáu-jiáu lí.”
Tú-tú hit sı̂, chit ê soè-hàn ê kiuⁿ-piáⁿ gín-ná kàu tı̄ chı̍t tiâu khoe. I boē siû kè-khı̀, ia̍h i ài cháu lı̄-khui gû, bé kap lâng.
Hô͘-lı̂ kóng, “Thiàu tı̄ goá ê bé, goá beh chài lí kè-khı̀.” Só͘-í chit ê soè-hàn ê kiuⁿ-piáⁿ gín-ná thiàu tı̄ hô͘-lı̂ ê bé, ia̍h hô͘-lı̂ siû jı̍p khoe. Lı̄ hoāⁿ bô joā hn̄g, i oa̍t-thâu kóng, “Soè-hàn ê kiuⁿ-piáⁿ gín-ná, lí tı̄ goá ê bé siuⁿ tāng, kiaⁿ-liáu lí oē phah tâm. Thiàu tiàm goá ê ka-chiah.”
Chit ê soè-hàn ê kiuⁿ-piáⁿ gín-ná chiū thiàu tiàm hô͘-lı̂ ê ka-chiah. Koh khah khı̀ tām-po̍h, hô͘-lı̂ kóng, “Goá kiaⁿ-liáu chúi beh im-tio̍h lí ; thiàu tiàm goá ê keng-thâu.”
Chit ê soè-hàn ê kiuⁿ-piáⁿ gín-ná chiū thiàu tı̄ i ê keng-thâu.
Kàu tı̄ khoe-tiong, hô͘-lı̂ kóng, “Chhám lah, soè-hàn ê kiuⁿ-piáⁿ gín-ná, goá ê keng-thâu sı̄ chı̀m-tio̍h; thiàu tiàm goá ê phı̄ⁿ goá chiah oē hō͘ lí lı̄ chúi. ”
Só͘-í chit ê soè-hàn ê kiuⁿ-piáⁿ gín-ná thiàu tı̄ i ê phı̄ⁿ.
Tú-tú hô͘-lı̂ kàu tı̄ hoāⁿ ê sı̂, i thâu kiu chı̍t ē, kā i sahN chı̍t ē.
Chit ê soè-hàn ê kiuⁿ-piáⁿ gín-ná kóng, “Ai ah ! Goá khı̀ sı̀ hun chı̍t lah !” Koh chı̍t siaⁿ i kóng, “Hâⁿ, goá khı̀ chı̍t poàⁿ lah !” Iū koh chı̍t siaⁿ kóng, “Goá sı̀ⁿ-miā ! Goá khı̀ sı̀ hun saⁿ lah !” Hit-tia̍p liáu-āu, chit ê soè-hàn ê kiuⁿ-piáⁿ giá-ná lóng bô koh kóng chı̍t kù.
(1) Mn̄g. Kiuⁿ-piáⁿ ang-á ū gâu cháu á bô ? Ū, gû, bé, kap kúi-nā lâng lóng lia̍h I boē tio̍h.
(2) Āu-lâi cháiⁿ-iūⁿ hō͘ Hô͘-lı̂ chia̍h khı̀ ? In-ūi hô͘-lı̂ ēng khúi-khiat ê pō͘ lâi phiàn i.
Sèng-keng kóng, “Soè-kiáⁿ ah, pháiⁿ-lâng ín-iú lín m̄-thang thàn i.” Chim-giân 1 chiuⁿ 10 chat.
Koh kóng, “Hō͘ lán bô choè gín-ná, tiòng-tio̍h lâng khúi-khiat ê kè, kap khi-phiàn ê hoat-su̍t, hō͘ it-chhè pa̍t kàu ê hong iô-tāng, chhe-lâi chhe-khı̀, thàn ta̍k hāng ê ı̄ⁿ-toan.” Í-hut-só͘ 4 chiuⁿ 14 chat.
Soè Chiah Lông kap Sai
Bat ū chı̍t ê toā ê chhiū-nâ, tı̄ chit ê chhiū-nâ ū chı̍t chiah toā chiah sai chiū-sı̄ chhiū-nâ ê ông. Put-lūn sím-mı̍h sı̂ i ài chia̍h, chiū tùi toē-nı̍h ê chio̍h-tōng chhut-lâi chhut siaⁿ háu. I háu kúi siaⁿ, lóng-chóng chiah-ê soè chiah-ê siù chı̄n kiaⁿ, só͘-í in tùi in ê khang chhut-lâi,cháu chia, cháu hia, lâi siám-pı̄. Chóng-sı̄ sai oē khoàⁿ-kı̀ⁿ in tı̄ tá-lo̍h. Ia̍h i sahN in, hāi-sí in, kā in thun-lo̍h-khı̀.
I siông-siông án-ni choè, kàu lō͘-bé bô chı̍t hāng mı̍h oa̍h tı̄ chhiū-nâ, chí-ū chhun sai kap nn̄g chiah lông, chı̍t chiah soè chiah lông-pē, kap chı̍t chiah soè chiah lông-bú.
In cháu chı̄n choē pái kàu chı̄n sán chı̄n siān, ia̍h boē koh cháu khah kín. Ū chı̍t jı̍t sai chı̄n kūn, chit chiah lông-bú chı̄n kiaⁿ kóng, “Ai ! Lông-pē ! Lông-pē ! Goá siūⁿ lán ê sı̂ kàu lah ! Sai tek-khak oē kā-tio̍h lán.”
Lông-pē kóng, “Chheh ! Gōng, Gōng ! Lông-bú ! Lâi, lán koh cháu chı̍t tè-á !”
In chiū tı̍t-tı̍t cháu chı̄n kín, ia̍h hit pái sai lia̍h in bô tio̍h.
Chóng-sı̄ tı̄ lō͘-bé ū chı̍t jı̍t sai lâi koh khah kūn ê sı̂, ia̍h soè chiah lông-bú chı̄n kiaⁿ kàu beh sí. I toā siaⁿ kóng, “Ai, Lông-pē, Lông-pē ! Goá siūⁿ lán ê sı̂ tek-khak kàu lah ! Chit pái sai oē chia̍h lán.”
Chit chiah soè chiah lông-pē kóng, “Bô, lông-bú, m̄ bián hoân-ló ! Lí chiàu goá só͘ kā lí kóng ê choè; chiū bô tāi-chı̀.”
Hit sı̂ hiah-ê káu-koài ê soè chiah lông só͘ choè ê, chiū-sı̄ saⁿ khan chhiú lâi kàu tı̄ sai ê só͘-chāi, tú-tú chhin-chhiūⁿ in ê ı̀-sù ài kap i saⁿ-kap tiàm.
Sai khoàⁿ-kı̀ⁿ in lâi, khiā khí-lâi, háu chı̍t siaⁿ chı̄n hiông, ia̍h kóng, “Lín chiah-ê pháiⁿ-miā mı̍h ! Liâm-piⁿ beh hō͘ goá kā lín chia̍h khı̀ ! Lín cháiⁿ-iūⁿ bô khah chá lâi ?”
Lông-pē thâu àⁿ kàu chı̄n chhih kóng, “Sı̄ o͘h, Sai-pē, gún pún khah chá beh lâi; gún chai gún eng-kai tio̍h lâi; gún ia̍h ài lâi; chóng-sı̄ ta̍k pái gún khí-sin beh lâi, chiū ū chı̍t chiah chı̄n hiông ê toā chiah sai tùi chhiū-nâ chhut-lâi, háu, hō͘ gún kiaⁿ, só͘-í gún cháu-khı̀.”
Chit chiah sai, toā siaⁿ háu, kóng, “Lí teh kóng sím-mı̍h ? Bô pa̍t chiah sai tı̄ chit ê chhiū-nâ, lí chai mah ?”
Soè chiah lông kóng, “Ū-iáⁿ, ū-iáⁿ, Sai-pē, Goá chai pa̍t lâng ia̍h phah-sǹg án-án; chóng-sı̄ sı̍t-chāi ū koh chı̍t chiah sai. I ê khah toā lí chhin-chhiūⁿ lí ê khah toā goá chı̍t iūⁿ. I ê bı̄n sı̄ ke chı̄n hiông, ia̍h i ê háu ê siaⁿ sı̄ koh khah thang kiaⁿ. A̍ih ! i sı̄ pí lí ke joā thang kiaⁿ leh !”
Tùi án-ni chit chiah sai khiā khí-lâi háu kàu chhiū-nâ oē choah. I kóng, “Chhoā goá khı̀ chhē chit chiah sai. Goá beh chia̍h i, ia̍h āu-lâi beh chia̍h lín.”
Chiah-ê soè chiah lông thiàu khı̀ thâu-chêng, ia̍h sai kiâⁿ tı̄ āu-bı̄n. In chhoā I kàu chı̍t ê só͘-chāi, ū chı̍t ê ı̂ⁿ koh chhim ê chíⁿ, ū chheng ê chúi. In se̍h tı̄ chit pêng, sai khiā tı̄ hit pêng.
Soè chiah lông kóng, “Sai-pē, i tiàm tı̄ hia lah ! I tı̄ ē-toé !”
Sai lâi kūn-oá khoàⁿ tùi chúi lo̍h-khı̀, ia̍h koh chı̍t chiah sai ê bı̄n tùi chúi-lāi khoàⁿ chhut-lâi.
I khoàⁿ-kı̀ⁿ án-ni koh toā siaⁿ háu, iô i ê chang, ia̍h chhùi-khí giàng-giàng. Chúi-lāi ê sai ia̍h iô i ê chang, giàng i ê chhùi-khí.
Téng-bı̄n chit chiah sai koh iô i ê chang, hm̄-hm̄ háu, ia̍h tián chı̍t ê hiông ê bı̄n. Chóng-sı̄ chúi-lāi ê sai ia̍h tú-tú chhin-chhiūⁿ án-ni, lâi o̍h i. Téng-bı̄n chit chiah sai tòng boē tiâu. I chiū thiàu lo̍h chíⁿ-lāi, jip hit chiah sai.
Chóng-sı̄ lí tek-khak chai bô koh pa̍t chiah sai, chí-ū sı̄ chúi tò-chiò ê siōng nā-tiāⁿ.
Só͘-í chit chiah khó-lı̂n ê lāu sai lèng-lâi, lèng-khı̀, boē tit thang chiūⁿ kiā-kiā ê chíⁿ-piⁿ, i chiū chı̀m-sí.
I chı̀m-sí liáu, chiah-ê soè chiah lông saⁿ khan chhiú, ná thiàu ná se̍h chit ê chíⁿ, ia̍h chhiùⁿ kóng, “Sai sí lah ! Sai sí lah ! Gún ū hāi-sí beh hāi gún hit chiah sai ! Sai sí lah ! Sai sí lah ! Hoh! hoh ! hoh !”
(1) Mn̄g. Chhiū-nâ lāi tē it béng ê siù sı̄ sím-mı̍h ? Sai.
(2) Sai cháiⁿ-iūⁿ oē poa̍h-lo̍h chúi ? In-ūi kiau-ngō͘, tı̀-kàu gōng-gōng tiòng tio̍h lông ê kè.
Sèng-keng kóng, “Choan-bū kín-sı̄n, chhı̂-siú, kéng-séng, in-ūi lín ê tùi-te̍k Mô͘-kúi, chhin-chhiūⁿ háu ê sai sı̀-koè kiâⁿ, chhē thang thun-kā ê lâng.” Pí-tek chiân-su 5 chiuⁿ 8 chat.
Koh kóng, “Pháiⁿ-lâng ê lō͘, chhin-chhiūⁿ o͘-àm, ka-kı̄ m̄ chai in-ūi sím-mı̍h Poa̍h-tó.” Chim-giân 4 chiuⁿ 19 chat.
