Chı̍t-poe léng-chúi
Guā-māu
Tha̍k Iù-tı̄-kho ê sió Bí-lē tùi Chú-jı̍t-o̍h tò--lâi, chin hoaⁿ-hí tiàm mn̂g-kháu, chiū toā-siaⁿ kiò in lāu-bú “Ma-mah, goá tò--lâi,” ma-mah o-ló i chin koai, chhin-chhiūⁿ án-ni Bí-lē ta̍k lé-pài to chin hoaⁿ-hí khı̀ tha̍k Chú-jı̍t-o̍h. Nā tò--lâi iā chin gâu kóng ló-su só͘ kóng ê kò͘-sū hō͘ ma-mah thiaⁿ. Ū chı̍t lé-pài thiaⁿ ló-su kóng, Iâ-so͘ bat tùi I ê ha̍k-seng kóng, lín nā ūi-tio̍h goá ê miâ ēng chı̍t poe ê léng-chúi hō͘ chı̀-bı̂-sè ê chı̍t ê lim, hit ê lâng iā tek-khak bô sit-lo̍h i ê pò-siúⁿ. Chiàu khoàⁿ Bí-lē tùi chit ê kò͘-sū put-chí siū kám-tōng, nā-sı̄ in lāu-bú siūⁿ che sı̄ gín-á chı̍t sı̂ ê kám-kek, tāi-khài m̄-bián kàu bı̂n-á-chài chiū bē kı̀-tit lah. Kè chá-khí, Bí-lē chiong i ê thit-thô-mı̍h-á, kap hit sian toā-sian pò͘ ang-á lóng poaⁿ chhut-khı̀ goā-tiâⁿ ê chhiū-á-kha thit-thô. Hut-jiân tùi hit pêng Éng-chím-á ka-chiah āiⁿ chı̍t ê eⁿ-á, jı̂-chhiáⁿ keng-thâu téng taⁿ chı̍t toā-tàⁿ ê hân-chû, tùi hân-chû-hn̂g beh taⁿ tò-khı̀ in chhù. Bí-lē khoàⁿ-kı̀ⁿ Éng-chím-á teh lâi, moá-bı̄n lâu-koāⁿ Chin joa̍h ê khoán, i chiū kín pàng-hē i ê ang-á, chiong i chı̍t ê sè-sè chin súi ê poe khı̀ iúⁿ chı̍t-poe léng-chúi lâi. Éng-chím-á khoàⁿ Bí-lē hiah kó͘-chui, iúⁿ chúi beh lâi hō͘ i lim, i chiū thêng-kha chiong hân-chû hioh tiàm chhiū-kha. Bí-lē siang-chhiú chiū phâng chúi hō͘ Éng-chím-á ,kóng, “Chhiáⁿ lí lim,”Éng-chím-á chiū chiap i ê chúi lâi lim, chhiáⁿ i koh khı̀ iúⁿ chı̍t-poe, Bí-lē phòng-phòng cháu koh jı̍p-khı̀ iúⁿ. Éng-chím-á tháu eⁿ-á lo̍h-lâi chhit koāⁿ, chiū koh chiap Bí-lē hit poe chúi pun eⁿ-á lim tām-po̍h, jiân-āu ka-kı̄ chiū koh lim. Chin kám-siā Bí-lē ê hó-ı̀, soà mn̄g i kin-á-jı̍t thái-ē hiah hó-ı̀. I kā i kóng khı̀ Chú-jı̍t-o̍h thiaⁿ sian-siⁿ kóng, “Chı̍t-poe léng-chúi” ê kò͘-sū, soà mn̄g i kóng, “Lí iā ài án-ni chò mah? goá pò lí bé chit khoán poe, chı̍t tè chiah chı̍t kak-gı̂n nā-tiāⁿ, sı̄ tı̄ Chı̀-sêng peh in tiàm-nı̍h bé--ê.” Kı̂-sı̍t hit tè poe m̄-nā ta̍t chı̍t kak-gı̂n, i chá-khí khı̀ bé, Chı̀-sêng peh sı̄ kàu-hoē ê tiúⁿ-ló, Bí-lē beh lâi bé chı̍t ê poe, i ka-kı̄ kéng tio̍h chı̍t ê sè-sè-ê, mn̄g lāi-bı̄n ê sin-lô khoàⁿ tio̍h goā-chē chı̂ⁿ? Lâng kā i kóng tio̍h 5 kak. I chin loé-chı̀, soà khiā tiàm toā-kūi piⁿ lâu ba̍k-sái, in-ūi i chí-ū chı̍t kak-gı̂n nā-tiāⁿ. Chı̀-sêng peh khoàⁿ Bí-lē, ē jı̄n-tit--i, chiū mn̄g i cháiⁿ-iūⁿ? Tiúⁿ-ló thiaⁿ liáu chin kám-kek, kín koh kéng chı̍t tè koh-khah súi ê hō͘ i. Bí-lē sim chin hoaⁿ-hí, phòng-phòng cháu tò-khı̀. Taⁿ chit sı̂ chiū ēng chit tè poe iúⁿ chúi hō͘ Éng-chím-á lim. Éng-chím-á hioh-khùn liáu chiū kap Bí-lē saⁿ-sı̂. Sim-lāi siūⁿ goá iā tio̍h o̍h chit ê Bí-lē. Taⁿ kàu koè chám-jiân hn̄g, ū chı̍t keng phoà chháu-chhù-á tı̄ lō͘-piⁿ. Chit keng chhù-á sı̄ Ki-hoâ ê chhù, Ki-hoâ in a-pa sı̄ chı̍t ê chùi-hàn, siông-siông sı̀-kè lim chiú, chin pháiⁿ sèng-tē. Bat chı̍t àm, tı̄ goā-bı̄n í-keng lim chùi, tò-lâi iáu-kú teh thó beh lim chiú, kiò Ki-hoâ koh khı̀ tah chiú. Hit àm lo̍h sió-hō͘-á, lō͘ ku̍t koh àm; Ki-hoâ tiû-tû m̄ khı̀, chiū hō͘ in a-pa phah, ko͘-put-chiong chiū khı̀. Àm-àm, lō͘ ku̍t, poa̍h-tó, siak chı̍t-ē, bô phah-sǹg tò-kha ê toā-thúi soà thu̍t-khū, in-ūi sàn-hiong chiū bô thang i, soà pı̀ⁿ pái-kha, kiâⁿ lō͘ chin bô chū-jiân. Bô loā-kú, lāu-pē chiū koè-sin, taⁿ chhun i kap lāu-bú kap lāu-má, chin kan-khó͘ koè-jı̍t. A-bú khı̀ kā lâng choè kang, i kap lāu-má tı̄ chhù-nı̍h, chin bô phoāⁿ, chin loé-chı̀, chiū thuh chhùi-ē-táu chē tı̄ mn̂g-piⁿ ê kē-í-á teh khoàⁿ goā-bı̄n. Éng-chím-á taⁿ han-chû lâi kàu hia, i teh siūⁿ, goá taⁿ ū ki-hoē thang choè “chı̍t poe léng-chúi” ê hó-sū. Chiū thêng-pō͘, hioh tàⁿ tı̄ Ki-hoâ ê mn̂g-kháu, tùi-pùn-ki bı̄n the̍h siāng toā-tiâu ê hân-chû kúi-nā tiâu hō͘ Ki-hoâ, Ki-hoâ chin kı̂-koài, nā-sı̄ chin hoaⁿ-hí, in-ūi in tú-teh bô bí thang chú. Ki-hoâ chiū mn̄g hit ê Éng-chím-á, lí kin-á-jı̍t thái-ē hiah hó-ı̀, beh chiong han-chû hō͘ goán. Éng-chím-á chiū kóng, Bí-lē chı̍t poe léng-chúi ê sū hō͘ i thiaⁿ. Ki-hoâ thiaⁿ liáu iā chin kám-kek. Tng Éng-chím-á khı̀ bô loā-kú, tú ū chı̍t ê i-seng khiâ chı̍t-chiah o-to-bái chin kín tùi in mn̂g-kháu koè, hit tiâu lō͘ chin kham-khia̍t, chin tǹg. Chhe̍k liáu āu-bı̄n ê hoè-bu̍t kè-téng ê mı̍h pa̍k bô tiâu ka-la̍uh khı̀, i-seng lóng m̄-chai, choè i tı̍t-tı̍t cháu-khı̀. Hit sı̂ Ki-hoâ hut-jiân siūⁿ-tio̍h i ū ki-hoē thang choè “chı̍t poe léng-chúi”ê hó-sū lah. Koáⁿ-kín chhut-lâi, khiā tiàm só͘ ka-la̍uh ê mı̍h ê piⁿ-á, toā siaⁿ hoah-hiu hit ê i-seng. Hit ê i-seng sı̄ chı̍t ê Ki-tok-tô͘, sı̄ ke-nı̍h chin chhut-miâ ê i-seng, in-ūi chin koáⁿ-kín beh khı̀ chng-nı̍h, ū chı̍t ê hū-jı̂n-lâng lân-sán, sèⁿ-miā chin gûi-hiám. I só͘ chhe̍k ka-la̍uh ēng pò͘ pau chin sù-sı̄ ê mı̍h chiū-sı̄ chō͘-sán ê ke-si. I-seng thiaⁿ lâng tı̄ āu-bı̄n teh hiu, chiū kín thêng chhia, chiah chai i ū ka-la̍uh chin iàu-kín ê mı̍h, koáⁿ-kín tò-lâi khioh, soà kā Ki-hoâ seh-siā. Ki-hoâ kin-nı̂ tú 11 hoè, in-ūi i ê pái-kha, só͘-í siông-siông bô chhut-khı̀, chiah ē tı̄ chhù-nih. I ı̀n i-seng kóng,“Bē, bē, che sı̄ o̍h chı̍t poe léng-chúi ê kà-sı̄.” I-seng thı̀m-thâu kóng, “Goá chai, goá chai, goá tò-tńg-lâi chiah lâi khoàⁿ lí,” chiū koh khiâ chhia choè i khı̀. Khah mńg-po͘ a-bú tò-lâi, Ki-hoâ chiū chiong chiah ê sū kóng hō͘ a-bú thiaⁿ. Kàu khah toā-àm, i-seng kó-jiân tò-tńg-lâi, koh tùi in mn̂g-kháu koè. Chiū chhiáⁿ Ki-hoâ kap I khı̀ i-koán, in-ūi i sı̄ chı̍t ê chhut-miâ ê goā-kho-i. Chiū chin hoaⁿ-hí thé-thiap Chú só͘ kóng chı̍t poe léng-chúi ê cheng-sı̂n, pe̍h-pe̍h lâi i Ki-hoâ. Ki-hoâ bô loā-kú chiū hó, thè ı̄ⁿ, chin kám-siā i-seng Lı̂m Sian-siⁿ ê hó-ı̀. Lı̂m Sian-siⁿ Kóng, ”Bē, bē, goá chí-ū ná-chún ēng chı̍t poe léng-chúi hō͘ lí lim nā-tiāⁿ.” Keh nn̄g, saⁿ lé-pài āu, Ki-hoâ chiū khı̀ chhoē Bí-lē ê lāu-bú, soà ài kā Bí-lē seh-siā, kóng-khí i tit-tio̍h i-hó ê goân-in. Bí-lē ê lāu-bú kap Bí-lē thiaⁿ liáu toā hoaⁿ-hí, chiū chio Ki-hoâ iā chò-hoé khı̀ tha̍k Chú-jı̍t-o̍h hó-m̄? Ki-hoâ chiū kap i khı̀. Hit lé-pài Chú-jı̍t-o̍h hāu-tiúⁿ tú beh kó͘-lē ha̍k-seng iā tio̍h chham-ka P.K.U. ūn-tōng ê sū. Tú khoàⁿ Bí-lē chhoā Ki-hoâ lâi, chiū kiò in nn̄g ê lâi choè kiàn-chèng. Tāi-ke thiaⁿ liáu toā kám-kek, jı̂-chhiáⁿ ū lâng kám-kek kàu lâu ba̍k-sái. Hāu-tiúⁿ chiū chiong chit ê “Chı̍t poe léng-chúi” ê cheng-sı̂n lâi kek-lē tāi-ke, chiong chit ê bo̍h-tit khoàⁿ-khin sió-khoá hó, chiū m̄ khı̀ choè ê cheng-sı̂n, ài chhiok-chı̀n P. K.U. ê ūn-tōng. Koh ta̍k ê nā chhin-chhiūⁿ Bí-lē chio chı̍t ê pêng-iú, taⁿ Ki-hoâ sui-jiân chiah 11 hoè, koh 10 nı̂ āu, lán siat-kàu pah chiu-nı̂ ê sı̂, Ki-hoâ í-keng 21 hoè, tông-tông sı̄ chı̍t ê hó ê chheng-liân, Iâ-so͘ hó ê ha̍k-seng. Che chiàⁿ-chiàⁿ sı̄ P. K. U. choè hó ê ūn-tōng. Hāu-tiúⁿ koh chı̍t pái toā-toā chú tiuⁿ ēng chit ê “Chı̍t poe léng-chúi” ê cheng-sı̂n, tāi-ke lâi sı̍t-hêng chı̍t ê chiap chı̍t ê, á-sı̄ hiàn sió-khoá ê só͘-ū, che chió chiū pı̀ⁿ choē-choē ê hoat-tō͘ lâi chhui-chı̀n. M̄-nā toā-lâng, chiū Chú jı̍t-o̍h choân-thé iā tio̍h kap Bí-lē khoàⁿ chê, o̍h Bí-lē lâi chı̀n-chêng. Āu-lâi tāi-ke saⁿ-kap gı̂m: “Lâng kiâⁿ sió-khoá jı̂n-ài,
Koh thiàⁿ lâng iú-hiān;
Kong-hāu m̄-sı̄ sió-khoá,
Hō͘ toē pı̀ⁿ choè thian.
Chin soè-hàn ê gín-ná,
Kiâⁿ ke̍k soè ê hó;
Iā oē lı̄-ek chin hn̄g,
Hō͘ Chú thang o-ló.” Tāi-ke ūi-tio̍h Bí-lē ê só͘ choè, sı̍t-hêng Chú Iâ-so͘ ê kà-sı̄, chiū saⁿ-kap kám-siā Siōng-tè. (Tâi-oân Kàu-hoē-kong-pò tē 793 hō, 1955 nı̂ 1 ge̍h)