Chı̍t ê láu-sı̍t ê gín-ná

Ùi Wiki Tô·-su-kóan

e̍k Chin chá, chin chá í-chêng, tı̄ Tiong-kok ê pak-pō͘, ū chı̍t ê só͘-chāi. Ū chı̍t nı̂, tú-tio̍h toā chúi-chai, só͘ ū ê chhù kap toē-chiūⁿ só͘ hoat siⁿ ê gō͘-kak lóng hō͘ chúi chhiong liáu-liáu. Chin-choē lâng lóng bô mı̍h thang chia̍h, iā bô chhù thang toà, seng-oa̍h lóng chin kan-khó͘, te̍k-pia̍t sàn-chhiah ê gín-ná thong-jı̍t bô mı̍h thang chia̍h, khı̀ sı̀-koè teh pun-chia̍h. Chúi-chai kè-liáu bô joā-kú, ū chı̍t jı̍t ê chá-khí sı̂, ū chı̍t ê thâu-mn̂g chhùi-chhiu pe̍h ê lāu a-kong-á chhut-hiān tı̄ chı̍t só͘-chāi, i khoàⁿ-tio̍h hit ê sán koh iau ê gín-ná, sim-lāi hui-siông ê kan-khó͘, só͘-í kiò chı̍t ê kè lō͘ ê ta-po͘ lâng lâi, hoan-hù i chiong chı̍t tiuⁿ ê kò-sı̄ tah tı̄ siâⁿ-piah, kā hiah ê bô mı̍h thang chia̍h ê gín-ná kóng: “Tùi bı̂n-á-jı̍t khí, tı̄ chit só͘-chāi, ta̍k jı̍t beh pun nn̄g lia̍p bân-thô hō͘ in chí-ki.” Tē jı̄ chá-khí, hit ê hó sim ê lāu a-kong-á hoan-hù nn̄g ê kang-lâng taⁿ nn̄g tàⁿ chin toā tàⁿ ê bân-thô lâi, hē tı̄ tah kò-sı̄ hia. Tng in kàu ūi ê sı̂, í-keng pâi chı̍t toā tı̄n ê gín-ná, ū toā hàn ê, ū soè-hàn ê, iā ū in ê ma-ma phō lâi ê, in í-keng chin kú bô chia̍h tio̍h hit khoán ê bân-thô. Tng in chia̍p-tio̍h pe̍h koh phang ê toā-lia̍p bân-thô ê sı̂, tāi-ke lóng hoaⁿ-hí kàu phut-phut-thiàu. Chóng-sı̄ kè chı̍t-ē-á-kú. Chêng-hêng bô-siāng loh. In-ūi toā-hàn gín-ná khi-hū soè-hàn ê, m̄-sı̄ chhiúⁿ in ê bân-thô, tō sı̄ ēng soè-lia̍p ê bân-thô kiông pek oāⁿ toā-lia̍p ê bân-thô, só͘-í tı̄ hit ê toā-tiâⁿ, m̄-sı̄ oan-ke sio-mē ê siaⁿ, chiū-sı̄ gín-ná teh khàu ê siaⁿ. Chóng-sı̄ tı̄ gín-ná ê tiong-kan, ū chı̍t ê soè-hàn cha-bó͘ gín-ná, i ê thài-tō͘ chin un-jiû koh chin ū lé-sò͘, ta̍k jı̍t pun bân-thô ê sı̂, i lóng bô kap lâng chiⁿ choè thâu-chêng, iah tng lāu-a-kong-á pun bân-thô hō͘ i ê sı̂, i lóng ēng siang-chhiú khı̀ chiap, koh kā hit ê lāu a-kong-á kiâⁿ-lé, kóng, “To-siā,” jiân-āu ēng cháu--ê, chiong bân-thô the̍h tńg-khı̀ chhù kap i tó tı̄ chhn̂g-nih teh phoà-pı̄ⁿ ê ma-ma saⁿ-kap chia̍h. Ū chı̍t jı̍t, chit ê cha-bó͘ gín-ná koh lâi niá nn̄g lia̍p ê bân-thô, the̍h tńg-khı̀ chhù, i ê ma-ma khoàⁿ liáu, mn̄g i kóng: “A-hūi, lí kin-á-jı̍t ê bân-thô thái oē chiah soè-lia̍p?” “Ma-ma, hit ê a-kong-á pun hō͘ goá, goá chiū the̍h tńg-lâi, khah soè mā bô iàu-kín, ū thang chí-ki tō-hó.” A-hūi kóng liáu, chiū oat-jı̍p khı̀ chàu-kha, phâng chı̍t oáⁿ pe̍h kún-chúi thang lâi phè bân-thô. A-hūi kap i ê ma-ma kám-siā liáu. A-hūi chiū the̍h hit lia̍p khah soè-lia̍p ê bân-thô toā-toā kā lo̍h-khı̀; hut-jiân tı̄ i ê chhùi-lāi “khàuⁿ” chı̍t-ē, ná chhin-chhiūⁿ kā-tio̍h chı̍t lia̍p tēng ê chio̍h-thâu. Só͘-í A-hūi koáⁿ-kín chiong bân-thô the̍h chhut--lâi, hē tı̄ phoà toh-téng, ēng chhiú peh hō͘ khui, siông-sè khoàⁿ chin, goân-lâi lāi-bı̄n pau chı̍t tè kim sih-sih ê kim-kak. A-hūi ê ma-ma khoàⁿ-kı̀ⁿ án-ni, iā chiong i chhiú-lāi hit lia̍p bân-thô peh-khui, lāi-bı̄n iā pau kim-á tı̄ hia. Nn̄g tè kim-kak hē tı̄ toh-téng, sı̍t-chāi chin súi koh chin ū lō͘-ēng. M̄-kú A-hūi ê ma-ma khoàⁿ-tio̍h hiah-nih kùi-khı̀ ê n̂g-kim, chiū kā A-hūi kóng: “A-hūi, che kiám-chhái sı̄ hit ê lāu a-kong-á khǹg m̄-tio̍h, lí koáⁿ-kín the̍h khı̀ hêng--i.” A-hūi thiaⁿ liáu kóng, bô m̄-tio̍h, chiū chiong kim-á the̍h tı̄ chhiú-lāi, saⁿ pō͘ choè nn̄g pō͘ cháu chhut-khı̀. A-hūi khoàⁿ tio̍h hit ê lāu a-kong-á iáu tı̄ hia, koáⁿ-kín chiong hit nn̄g tè kim-á the̍h chhut--lâi, kóng: “A-peh ah! Lí tú-chiah pun hō͘ goá ê bân-thô lāi-toé, ū pau nn̄g tè ê kim-á, goá siūⁿ sı̄ lí hē m̄-tio̍h khı̀, goá ê ma-ma kiò goá the̍h lâi hêng lí.” Chit ê lāu a-kong-á thiaⁿ liáu hui-siông hoaⁿ-hí, bı̂-bı̂-á chhiò, kā A-hūi kóng: “Taⁿ, m̄-bián hêng goá lah, che sı̄ goá tiâu-kò͘-ı̀ hē tı̄ bân-thô-lāi, sàng hō͘ lí, chit kúi jı̍t lâi, lí chin ū lé-māu, koh sêng-sı̍t, hō͘ goá ū chin chhim ê ı̀n-siōng, goá chin hoaⁿ-hí, che put-kò sı̄ sió-sió ê lé-mı̍h, lí the̍h tńg-khı̀, ǹg-bāng lí í-āu iû-goân choè chı̍t ê sêng-sı̍t ê gín-ná.” A-hūi thiaⁿ liáu kā hit ê lāu a-kong-á seh-siā, koáⁿ-kín cháu tńg-khı̀ chhù. Hit sı̂ ûi-lûi tı̄ hia ê gín-ná lóng kám-kak tio̍h ka-kı̄ ê kiàn-siàu, siāng-sı̂ iā hián-chhut him-soān ê ba̍k-chiu khoàⁿ A-hūi ēng khin-khoài ê kha-pō͘ cháu tńg-khı̀ i ê chhù. (Lú-soan Ge̍h-khan Tē 74 kı̂, 1966 nı̂ 2 ge̍h)