Cha̍p-chí-moē kı̀-sū

Ùi Wiki Tô·-su-kóan
  Sin-bûn kóng tı̄ Bí-kok Tek-chiu ū 1 ê hū-jı̂n lâng 1 the seⁿ 8 ê, chit ê sè-kan sı̍t-chāi ū-iáⁿ sı̄ bû-kı̂-put-iú, bô 1 hāng tāi-chı̀ sı̄ lán káⁿ khak-tēng--ê, goá leh siūⁿ-kóng kám ū khó-lêng hit 8 ê lóng cha-bó͘--ê ? Nā 1 khùn 8 ê seⁿ chò chin sio-siâng ê sió-chiá khiā tı̄ bı̄n-thâu-chêng, m̄ chai siáⁿ-mih kám-siū ? 
  Chit phiⁿ beh kóng--ê kap seⁿ cha-po͘, cha-bó͘ bô koan-hē, sı̄ hiông-hiông siūⁿ tio̍h ū 1 chióng chiáu-á kiò chò cha̍p-chí-moē, goá chò gín-á sı̂-tāi bat chhı̄--koè, siong-sı̀n ū keng-koè hit ê nı̂-tāi--ê ke-kiám mā lóng chai--tām-po̍h-á. 
  Chin chē siàu-liân pêng-iú lóng ē tâu-kóng: “Goán a-pa goán bú--á tiāⁿ-tiāⁿ ài kóng in hit ê sı̂-tāi seng-oa̍h joā khùn-lân tú joā khùn-lân, goán chit tē ê gín-á lóng hó-miā m̄-chai......” Che iā bo̍k-koài, bô keng-koè kāng-khoán seng-oa̍h keng-giām--ê sı̄ chin oh lí-kái pa̍t-chióng siā-hoē chōng-hóng ê kè-ta̍t-koan. Hit tong-sı̂ goá mā chiah 6 hoè gín-á niâ, m̄ chai-iáⁿ siáⁿ-mih sı̄ khùn-khó͘, hoâiⁿ-tı̍t chhù-piⁿ keh-piah ta̍k-ê kāng-khoán sı̄ án-ni leh seng-oa̍h, bô tè chò pí-phēng. Goá kan-taⁿ chai-iáⁿ a-chek tı̄ gō͘-keng-boé thâu-chêng ê nı̂-chı̂ⁿ kha tèng chiáu-tû-á, kóng beh chhı̄ cha̍p-chí-moē . 
  Chhı̄ cha̍p-chí-moē kap seng-oa̍h kan-khó͘ ū siáⁿ koan-hē ? Che sı̄ chin ho̍k-cha̍p ê būn-tê, bô hoat-tō͘ 3, 2 kù-oē tō kóng gah chim-chiok, goá iáu-sı̄ phı̂n-thâu-á kā kò͘-sū kóng--lo̍h-khı̀. 
  Goán 3 chek iáu boē khı̀ ke--nih ê hı̀-hn̂g o̍h piān-sū chı̀n-chêng, hit chūn i chò peng tńg-lâi iā ū kúi-nā-nı̂--a, thoân-thóng ê choh-sit hiâm kan-khó͘ koh bô lı̄-sûn, chhù--nih to ū 2 ê a-hiaⁿ leh choh--a, i siūⁿ-beh cháu-chhoē ka-tı̄ ê chhut-lō͘, seng khı̀ ē-thâu Chúi-té-liâu kap lâng kong-ke chhı̄ ti liáu chı̂ⁿ, mā ū khı̀ pak-pō͘ o̍h bē thô͘-thoàⁿ, seng-lí kiáⁿ oh seⁿ, m̄-sı̄ ta̍k-ê lóng ū châi-tiāu thàn chit khoán chı̂ⁿ--ê, thiaⁿ-kóng i chò--koè ê thâu-lō͘ bē chió, m̄-koh bô 1 tô͘ cheng-kong--ê, bô ta-lí-oâ, tńg lâi chng-kha chia̍h thô͘, ut tı̄ chhân-thâu-á kúi nā kang, it-tı̍t kàu hit ê pêng-iú lâi goán tau. 
  Hit kang, Ip-á peh chhoā 1 ê chhēng se-bi-lo͘h ê chheⁿ-hūn lâng lâi goán tau, kā goá kóng: “Lín tau ê lâng-kheh lak tı̄ lō͘--nih hō͘ goá khioh--tio̍h, A-sià, kiò lín 3 chek--á the̍h ı̀n-á lâi niá !”
  Ip-á peh kóng oē tō-sı̄ gia̍t-gia̍t, goá chò gín-á tō thiaⁿ koàn-sı̀, chai-iáⁿ sı̄ beh chhoē goán 3 chek--á ê lâng-kheh tı̄ lō͘--nih kā Ip-á peh mn̄g-lō͘, chiah chhoā i lâi--ê. Goá chhoā hit ê lâng-kheh khı̀ Toā-kau ē chhân-thâu-á chhiū-á kha chhoē tı̄ hia leh tuh-ku ê 3 chek. 
  Hit ê chheⁿ-hūn lâng sı̄ 3 chek khah chá tı̄ Tâi-pak se̍k-sāi--ê, pún-té mā chin lo̍h-phek, kóng-sı̄ ū pêng-iú leh tàu khan-sêng chiah ū kin-á-jı̍t ē-tàng chhēng gah chiah-nı̄ chhiⁿ-chhioh, siūⁿ tio̍h goán 3 chek--á chit ê hó pêng-iú, hó-khang--ê choan-kang lâi tàu sio pò. 3 chek--á chin kám-tōng, mn̄g i ū siáⁿ hó khang-thâu, kám chiâⁿ-sı̍t ū pang-chān ? Lâng-kheh kóng sı̄ m̄-taⁿ pang-chān goán a-chek niâ, liān chng--nih ê chhù-piⁿ keh-piah mā tı̀-ı̀m ē tio̍h. 
  Siau-sit tō án-ni thoàⁿ--chhut-lâi, kóng-sı̄ Jı̍t-pún-lâng tng-leh siáu sńg chiáu-á, m̄-koh in bô êng ùi chiáu-á kiáⁿ kò͘ gah toā, m̄-chiah ē beh ùi Tâi-oân chı̀n-kháu chiah-ê chiáu-á, tú-hó hit ê lâng-kheh in pêng-iú ê kong-si sı̄ chò chit khoán seng-lí--ê, i hū-chek sı̀-koè tàu chhoē lâng chhı̄ chiáu-á. Chng-kha lâng thiaⁿ tio̍h chiáu-á ē-tàng bē chı̂ⁿ, ta̍k-ê ū-iáⁿ hoaⁿ-hí, tı̄ chit phiàn pêng-iûⁿ, ū chhiau-koè 1 poàⁿ ê chhân leh pò͘ tiū-á, chhù-kak chiáu tō-sı̄ ài chia̍h chhek-á m̄-chiah kiò-chò chhek-chiáu-á, ta̍k khu chhân mā ū hiaⁿ-tı̄-á leh kò͘, m̄-koh jú lâi jú bô-hāu. Hiaⁿ-tı̄-á sı̄ kóng tiū-chháu-lâng, goán choh-sit lâng nā kóng chhut tiū-chháu-lâng, chiáu-á tō m̄ kiaⁿ--a, lóng kóng-sı̄ hiaⁿ-tı̄-á. Kóng--lâi mā chin chhiò-khoe, chhek-chiáu-á m̄-taⁿ m̄ kiaⁿ chiah-ê hiaⁿ-tı̄-á, tian-tò kui tı̄n poe lâi poe khı̀ leh him-sióng, gı̄-lūn pí-phēng khoàⁿ toh 1 sian tiū-chháu-lâng khiā ê chu-sè khah hó-khoàⁿ. Choh-chhân lâng khı̀ gah kí chiáu-á it-tı̍t chhoh, he chiáu-á mā m̄ jı̄n-su, chiuh-chiuh kiò mē tńg--khı̀. Choh-sit lâng siūⁿ-kóng pa̍t hāng tō m̄ chai, nā chiáu-á sı̄ moá-sı̀-koè, cheng-chha ū khah pháiⁿ lia̍h niâ. 
  Lâng-kheh chhiò-chhiò-á kái-soeh, m̄-sı̄ beh ài chhek-chiáu-á, in Jı̍t-pún lâng kah-ı̀--ê sı̄ bûn-chiáu, gím-chiáu, cha̍p-chí-moē chit lūi ê chiáu-á, chng-kha lâng soah lóng gāng--khı̀, tı̄ chhân-chng, nā beh kóng chiáu-á lūi sı̄ chin chē, chhek-chiáu-á mài kóng, koh ū o͘-chhiu, o͘-chhùi-pit-á, pe̍h-thâu-khiat-á, bāng-tang-á, ı̀ⁿ-á, chhiⁿ-tı̄-á, âng-thâu-á.....siáⁿ-mih koài-hoe cha̍p-sek--ê to ū, tō-sı̄ m̄ chai ū siáⁿ-mih bûn-chiáu, gím-chiáu, cha̍p-chí-moē. Lâng-kheh the̍h chhut kúi tiuⁿ siòng-phı̀ⁿ, kái-soeh kóng toh 1 chiah sı̄ bûn-chiáu, 1 chiah kong-si chhut kè 60 kho͘, toh 1 chiah sı̄ gím-chiáu 1 chiah sı̄ 90 kho͘, lēng-goā he cha̍p-chí-moē 1 chiah sı̄ 20 kho͘, lóng-sı̄ chhı̄ gah piàn chiáu-thûn-á tō ē-sái bē, kong-si ū lēng-goā chhiàⁿ lâng choan-bûn leh pū chiáu-á kiáⁿ, ē-sái khı̀ kā kong-si bé tńg lâi chhı̄. 
  Chng-kha choh-sit lâng thiaⁿ tio̍h 1 chiah chiáu-á ta̍t kúi 10 kho͘, ta̍k-ê chı̍h-á thò͘-thò͘, hit chūn ê kang-kè, 1 ê pò͘-chhân kang mā chiah 30 kho͘ niâ, 1 chiah khoàⁿ--khí-lâi to bô siáⁿ ê m̄-chiâⁿ chiáu-á nah ē hiah hó kè ? Kui chng lóng hán--khí-lâi, hit ê lâng-kheh koh khı̀ pa̍t chng soan-thoân ê sı̂-chūn, chng-lāi lâng leh hoē-kóng chit khoán thâu-lō͘ ē chò--tit, hoâiⁿ-tı̍t pò-chhân, chhah kam-chià 1 kah tng siu--khí-lâi, chún-kóng bián pún choân thàn--ê mā bô kúi ı̂ⁿ, chhı̄ chiáu-á koh-sı̄ khin-khó khang-khoè, kám-sı̄ thiⁿ-kong-peh--á leh tàu pó-pı̀ chiah ū chit khoán hó-khang ê tāi-chı̀ ? Kan-taⁿ chng-á lāi siōng bô lâng-iân, chiòng-lâng hiâm ê phoà-keh Sêng--á 1 ki sái-poe chhùi kóng : “Sè-kan ū hiah hó ê tāi-chı̀ ? Mài gōng--a, hó-khang--ê nah ū thang tio̍h gah lán ! Hit kho͘ lâng lín m̄ thang khoàⁿ i se-bi-lo͘h chhēng gah chhio-chhio, hoān-sè sı̄ pián-sian-á !”
  Goán 3 chek--á chin khı̀, mē i kóng : “Lí chit ê hau-siâu Sêng--á, hit ê lâng sı̄ goá ê pêng-iú, sı̄ goá khah bat--i iah-sı̄ lí khah se̍k-sāi ? Lí ka-tı̄ sàn gah kúi beh lia̍h--khı̀, koh iā ē kóng lâng ê êng-á-oē ! Hoâiⁿ-tı̍t hó-gia̍h sàn sı̄ lín tau ê tāi-chı̀, mài tı̄ chia o͘-pe̍h loān liām-siâu phah-khok tō hó. Phoà-keh Sêng--á phoà-keh chhùi !”
  Koè kúi kang, lâng-kheh koh lâi chng--nih, chhoā goán 3 chek kap kúi ê chhù-piⁿ khı̀ kàu Hûn-lı̂m hái-kháu, hia ū lâng khah chá chhı̄ cha̍p-chí-moē, kóng ū thàn tio̍h chı̂ⁿ. Kui tı̄n lâng khiâ thih-bé khı̀, lóng chài kui láng chiáu-á tńg--lâi, kóng-sı̄ hit hō͘ Hái-kháu lâng ū-iáⁿ chhı̄ koè 1 chúi 50 chiah cha̍p-chí-moē, lóng-chóng bē 1000 kho͘, tō kā chı̂ⁿ oāⁿ chiáu-á kiáⁿ, 1 chiah 5 kho͘, lóng-chóng 200 chiah, chhı̄--3-kò-goe̍h-a tō koh ē-sái bē, hit sı̂ tō ū 4000 kho͘--a, khah iâⁿ leh chò 1 kah tē. Koh kóng tán pún-chı̂ⁿ khah chho͘--leh, chiah oāⁿ bé 1 chiah 20 kúi kho͘ ê bûn-chiáu iah-sı̄ gím-chiáu tńg lâi chhı̄, án-ni thàn khah ū. 
  Chng-lāi lâng chı̂ⁿ chah bô hiah chē, mā iáu kiaⁿ-kiaⁿ, tō 1 ê khai 50 kho͘, bé 10 chiah cha̍p-chí-moē tńg--lâi, goán 3 chek--á 1 pái hiông-hiông tō bé 100 chiah cha̍p-chí-moē koh bûn-chiáu, gím-chiáu 1 hāng 5 tùi, bô kàu chı̂ⁿ in pêng-iú seng hō͘ i khiàm, kóng tán bē liáu thàn chı̂ⁿ chiah hân. 
  Goá khí-seng lia̍h-chún chiáu-á chia̍h thâng tō hó, nah chai kóng ài koh kā kong-si bé choan-kang ūi chit khoán chiáu-á chè-chō ê chhı̄-liāu, bí-á kap hoan-be̍h-á lo̍h khı̀ lām--ê, chhin-chhiūⁿ lâng án-ni, 1 kang chhı̄ 3 tǹg, ta̍k chái-khí to ài chheng chiáu-tû-á, thiam chhı̄-liāu, chheng-chúi, kā chiáu-á sái piàⁿ chheng-khı̀. Goá chin ài tàu-saⁿ-kāng, bûn-chiáu, gím-chiáu iah-sı̄ cha̍p-chí-moē lóng iáu sè-chiah, mn̂g n̂g-n̂g, té-té, m̄-koh chiuh-chiuh kiò ê siaⁿ, tı̄ tiām-chēng ê thàu-chá tia̍t-pia̍t hó thiaⁿ. 
  Chiáu-á 1 jı̍t 1 jı̍t toā, goá ê gín-á phoāⁿ, A-seng kap Kheh-lâng gín-á A-phng-á, A-jun-á lóng chin him-siān, tiāⁿ-tiāⁿ lâi goán tau khoàⁿ chiáu-á, in siūⁿ-beh chhı̄ chiáu-á chia̍h chhı̄-liāu, goá kóng in bē hiáu, bē sái o͘-pe̍h chhı̄, hit chūn, goá sim-chêng chiok iāng. Chin kín, chiáu-á mn̂g jú hoat jú tn̂g, chiáu-á mā súi--khí-lâi, bûn-chiáu sı̄ pe̍h--ê, mn̂g pe̍h-siak-siak; gím-chiáu sı̄ chhiⁿ lām pe̍h, koh-khah súi, cha̍p-chí-moē mā chin kó͘-chui. Chiáu-á jú toā chiah 3 chek--á sim-koaⁿ jú hoaⁿ-hí, goá tō jú hoân-ló, goá chai-iáⁿ chiah-ê kó͘-chui ê chiáu-á ē hō͘ a-chek bē--khı̀. 
  Hoân-ló bóng hoân-ló, chiáu-thûn-á chóng--sı̄ ài bē chiah ū chı̂ⁿ, hit kang, lâng-kheh kap 2 ê kong-si ê lâng sái 1 tâi hoè-bu̍t-á chhia lâi, lâng-kheh siāu-kài hit ê mā-sı̄ chhēng se-chong--ê kóng-sı̄ kong-si ê keng-lí, lēng-goā 1 ê sı̄ sái chhia ê ūn-choán-chhiú, ū chhı̄ chiáu-á--ê lóng lâi goán mn̂g-kháu-tiâⁿ kau. Keng-lí kóng kè-siàu kap chı̀n-chêng phín--ê bô-kâng--a, Jı̍t-pún hit pêng chhı̄-chháu ê koan-hē. Chhı̄ chiáu-á hō͘ hı̀-hè kiò, siūⁿ-kóng chit siaⁿ hāi--a. 
 Phoà-keh Sêng--á tı̄ piⁿ--á léng-léng kóng : “Goá to chai--leh, chhut būn-tê--a hohN !”
 Keng-lí soan-pò͘ kóng khah chá 1 chiah 90 kho͘ ê bûn-chiáu, chit-má 1 chiah chhun 80 niâ; gím-chiáu mā ū lak, khah chá sı̄ 60, chit chūn chhun 55 kho͘. 3 chek--á kóng i 1 hāng chiah lóng chhı̄ 10 chiah niâ, ka-chài sńg-sit bô chē, siōng koan-sim--ê sı̄ cha̍p-chí-moē lak joā chē ? Chng-lāi lâng mā lóng chhı̄ cha̍p-chí-moē niâ, ta̍k-ê hı̄ⁿ-á giú tn̂g-tn̂g chim-chiok thiaⁿ. 
 Keng-lí kóng: “Mā m̄ chai án-choáⁿ, che cha̍p-chí-moē chin hoán-siông, 1 chiah soah tò-khí 5 kho͘, chit-má 1 chiah sı̄ siu 25 kho͘.”
  Chiòng-lâng ū kàu hoaⁿ-hí, kan-taⁿ phoà-keh Sêng-á bı̄n âng-âng. Keng-lí kā chiáu-á lóng lia̍h jı̍p khı̀ chhia téng ê chiáu-lang-á lāi, jı̂m 1 chih gı̂n-phiò chhut--lâi, beh hoat hō͘ ta̍k-ê. 3 chek--á kóng beh koh chhı̄, mn̄g i kám ū chài chiáu-á kiáⁿ lâi ? 
 Keng-lí kóng : “Bô--lah, lín nā beh koh bé chiáu-á kiáⁿ lâi kā goá teng-kı̀, bı̂n-á-chài chiah chài--lâi, m̄-koh kè-siàu ài seng phín--1-ē, bûn-chiáu kap gím-chiáu 1 tùi kiám 2 kho͘, cha̍p-chí-moē pún-té 1 chiah ài khí 5 kak, m̄-koh ūi tap-siā goân kheh-hō͘, kin-á-jı̍t bē ê chı̂ⁿ beh oāⁿ chiáu-á kiáⁿ--ê, 1 chiah kāng-khoán sı̄ 5 kho͘, nā beh ke bé iah-sı̄ sin kheh-hō͘ lóng tio̍h-ài 1 chiah 5 kho͘ poàⁿ chiah beh bē. Beh ài--ê kin-á-jı̍t ài seng teng-kı̀, bı̂n-á-chài chiah ū in ê gia̍h.”
  Ū lâng kóng lı̂m-sı̂ lı̂m-iāu bô chı̂ⁿ thang bé, keng-lí kóng sı̄ seng teng-kı̀, tán lia̍h tio̍h chiáu-á kiáⁿ chiah hù chı̂ⁿ tō ē sái. Chit pái, liān siōng thih-khí kiam phoà-keh ê Sêng--á mā teng-kı̀ 100 chiah ê cha̍p-chí-moē, koh ū keh-piah chng thiaⁿ tio̍h hong-siaⁿ cháu--lâi-ê mā lóng chhiúⁿ beh teng-kı̀, ùi koè-tàu bú gah beh-àm chiah chhù-lí hó-sè. 
  Hoan-tńg-kang, 1 khùn 3 tâi hoè-bu̍t-á chhia chài chiáu-á kiáⁿ kap chhı̄-liāu lâi, sǹg-sǹg--leh, liān hak chhı̄-liāu ê chı̂ⁿ lóng-chóng chit thoaⁿ tō siu beh 20 bān. Koh lâi, kui chng lóng leh chhı̄ cha̍p-chí-moē, A-seng, A-phng-á kap A-jun-á in lóng bián koh lâi goán tau khoàⁿ chiáu-á--a. 
  Tong-jiân, 3 kò goe̍h āu, tō chhoē bô hit keng kong-si ê lâng, chiáu-á m̄ chai beh bē hō͘ siáng, kui tı̄n lâng lâi chhoē goán 3 chek--á, i soah kóng mā m̄ chai hit ê pêng-iú toà toh-ūi, khah chá tı̄ Tâi-pak mā chiah kap i kı̀ⁿ koè 2 pái bı̄n niâ. 
  Phoà-keh Sêng--á kóng: “Goá to chai--leh, gōng chng-kha sông !”
  Goán 3 chek--á mē kóng : “Lí ka-tı̄ m̄-sı̄ mā liáu 550 kho͘ ! Lóng-sı̄ hō͘ lí tài soe-siâu--ê, téng piàn lí bô bé, goán tō lóng thàn ū tio̍h chı̂ⁿ!”
  Chit pái ê cha̍p-chí-moē sū-kiāⁿ, goán chng--nih ê kiat-lūn sı̄ “Phoà-keh Sêng--á hāi--ê”.