Cha̍p-hāng Koán-kiàn/Tē 8 hāng

Cha̍p-hāng Koán-kiàn (1925 nî)
Tē-peh hāng Lūn jîn-ài
Chok-chiá: Chhoà Poê-hoé

Chò lâng ê hôan-ló

Lâng o̍ah tī chit sè-kan , m̄-chai kúi-lâng ē thang bô hôan-ló? Tû-khí sèng-jîn kap pe̍h-chhi í-gōa , phah-sǹg bô lâng ē thang bô hôan-ló. Sèng-jîn ê tek-hēng kap thiⁿ pêⁿ-kôan, i ê khùi-la̍t kap Sîn siong-tong. Só͘-í i ê só͘ chò chū-chāi, i ê sim-lāi hô-lo̍k. Ia̍h pe̍h-chhi ê lâng thang kóng chôan-jiân bô kám-kak, i bô ū sím-mi̍h hi-bōng; put-kò thiⁿ-kng chiū khí--lâi, ji̍t-àm chiū tó--lo̍h-khì khùn; pak-tó͘ iau, bô hó-pháiⁿ, the̍h-tio̍h chiū chia̍h; chhùi-ta , bô sio-léng , kìⁿ-tio̍h chiū lim. Chit chōng chhin-chhiūⁿ hái-gōa ê sàn-sian. Chóng-sī chit nn̄g-chéng í-gōa ê lâng, m̄-chai iáu ū bô hôan-ló ê lâng, bô?

Lâng tû-khì pe̍h-chhi, sui-sī khah gōng, thiⁿ-tē ê khoah-tōa i ū khòaⁿ-kìⁿ , i ka-tī ê sió-sè lóan- jio̍k iā sī ū kám-kak. Chiong lâng lâi pí thiⁿ-tē ê khoah-tōa , láu-si̍t m̄-ta̍t-tio̍h thiⁿ-thang ê ji̍t-iáⁿ-lāi teh poe chi̍t-lia̍p ê thô͘-soa-lia̍p-á-kiáⁿ! Koh-chài lâng ê hòe-siū khah-tn̂g iā sī oh-tit thang kòe chi̍t-pah. Tī-sî chi̍t ê chheng-chhun siù-liân ê tōa hó-hàn , bô chi̍t tia̍p-á-kú ê tiong- kan,tio̍h pìⁿ-chiâⁿ chi̍t ê ún-ku kia̍h kóaiⁿ-á ê lāu-lâng. Chi̍t-pêng , lâng ê sim chho͘ chhin-chhiūⁿ hái, táⁿ tōa kah beh pau thiⁿ; i so͘ hi-bōng--ê, si̍t-chāi sī chhim; só͘ beh chò--ê, si̍t-chāi sī chē, Âi--ah! Lō͘-tô͘ chhia-khí beh tú-thiⁿ, ji̍t-thâu cháiⁿ-iūⁿ kiông-kiông lo̍h tùi soaⁿ-āu khì! Lâng m̄-bián kóng sī ū chò pháiⁿ-tāi, kīn-kīn tùi lâng ka-tī ê lóan-jio̍k, khùi-la̍t m̄ chiông i ê sim-gōan, ta̍k lâng tek-khak to tio̍h iô-thâu thó͘ tōa-khùi.

Góa ū chi̍t ê pêng-iú, i sī tha̍k-chheh lâng, i sī put-chí ū chì-khì. I khòaⁿ-kìⁿ lán ê siā-hōe chi̍t ji̍t chi̍t ji̍t hāi; i siông-siông thó͘-khùi kóng, 『Tio̍h ài kái-kiù.』M̄-kú i kám-kak si̍t-chāi iú-sim khò-ē-chū ê lâng chò sī chin-chió; koh-chài i iū chai-iáⁿ hōan-sū kan-ta ū lâng chò bē lâi, ū lâng í-gōa tio̍h koh ài ū chîⁿ. Kàu-bóe i chiū tōa koat-sim: chi̍t chhiú lám gîn, chi̍t chhiú khan kiáⁿ, lī-khui ke-kòan kut-jio̍k khì tī hn̄g-hn̄g ê só͘-chāi chò seng-lí. Hiah ê gîn sī i ê châi-sán ê tōa pō͘-hūn, hit ê kiáⁿ sī i to̍k-to̍k chi̍t-ê sè-kiáⁿ. I iōng hiah ê gîn chò seng-lí, sī beh chè-chō āu-lâi o̍ah-tāng ê chu-kim; ia̍h i chhōa hit ê kiáⁿ tī i ê sin-piⁿ ka-tī kà, sī siūⁿ beh ióng-sêng si̍t-chāi tiòng-iōng ê jîn-châi. Lí khòaⁿ i ê kè-e̍k , khí m̄-sī kin-chat mah?

Khó-lîn, i kan-ta ū chi̍t hāng chún-pī bē thang kàu, chiū-sī khó-sioh i ê sèⁿ-miā ū khah té. I chò bô nn̂g saⁿ nî ê seng-lí; sui-jiân sī put-chí ū lī-ek, chóng-sī kàu i beh kòe-sin ê sî-chūn, i ê gín-ná iû-gôan sī sè-hàn. i ê sim-chì chāi i ê sim-lāi khang-khang tī-teh ká! Lí siūⁿ , i ê sim-koaⁿ hô-téng ê kan-khó͘?

Ū chin-chē ê gâu-lâng án-ni kóng , 『Lâng it-seng só͘ kiâⁿ só͘ chò, kan-ta sī tùi chi̍t khóan ê su-io̍k lâi.』Chit ê su-io̍k sī sím-mi̍h? Chiū-sī ài pó ka-tī ê pêng-an. Lâng ūi-tio̍h beh pó ka-tī ê pêng-an, chiū koh seⁿ-chhut nn̄g chéng ê liām-thâu: Tit mi̍h, sī beh hō͘ i ê seng-khu ióng-kiāⁿ; pak-tó͘ nā iau ū thang chia̍h, seng-khu nā kôaⁿ ū thang chhēng, hō͘ lâi , ji̍t pha̍k ê sî ū thang tòa. Tit kiáⁿ, sī ài beh ū hō͘-sû, in-ūi kiáⁿ sī ka-tī ; kiáⁿ sī tùi i ê seng-khu seⁿ--chhut lâi ê, só͘-í lia̍h-chò sī i ka-tī ; kiáⁿ beh o̍ah chiū-sī i ê o̍ah, kiáⁿ-sun nā ióng-kiāⁿ, i khòaⁿ chò chiū-sī i ê pêng-an lah.

Beh tit mi̍h, m̄-sī mi̍h ū hān, iū-koh bē iōng-tit khin-khin tit ē tio̍h. Tùi chia, lâng kap lâng tio̍h ài kèng-cheng; m̄-nā sī phín khùi-la̍t, iā sòa tio̍h phín tì-sek. Khah ióng ê lâng chhiúⁿ khah-iâⁿ, khah khiáu ê lâng tit khah chē. Ia̍h chi̍t pêng ài seⁿ-kiàⁿ, só͘-í tio̍h chhōa bó͘. Bó͘, tio̍h ióng-kiāⁿ koh-chài súi koh gâu; m̄-kú sè-kan chit hō cha-bó͘-gín-ná sī khah chió, só͘-í tì-kàu ài saⁿ-cheⁿ. Láu-si̍t, kó͘-chá chhōa bó͘ sī khí lâng chhiúⁿ lâi--ê; hiān-sî chāi iá-bân lâng ê tiong-kan , iā sī ū chit-khóan ê hong-sio̍k.

M̄-bián kóng sī iá-bân lâng, chāi bûn-bêng lâng ê tiong-kan, ūi-tio̍h beh chhōa-tio̍h hó ê bó͘, m̄-chai tio̍h hùi-liáu lōa-chē ê khó͘-sim; che sī lâng-lâng ti̍t-chiap só͘ ū keng-giām ê tāi-chì . Chiàu chit khóan ê ha̍k-chiá só͘ kóng , lâng put-lūn kàu sím-mi̍h sî-tāi, to lóng tio̍h ài sio-thâi sio-chhiúⁿ-to̍at ; lâng tio̍h ū cheng-piàⁿ, chiah sī ū chìn-pō͘.

Lán nā hian kòe-khì ê le̍k-sú khòaⁿ, chiū chai-iáⁿ téng-bīn ê só͘ kóng m̄-sī chôan-jiân bô iáⁿ-chiah; thang kóng sū-si̍t khah chē sī án-ni. Thang chai kòe-khì ê lâng , ūi-tio̍h beh pó o̍ah-miā ê iân-kò͘, m̄-chai hùi-chī lōa-chē ê sim-sîn, siū-liáu lōa-chē ê hôan-ló.

Chóng-sī téng-bīn hit-chat ê ì-kiàn ū chin tōa chhò-gō͘. I kóng kòe-khì ê lâng khah chē lóng sī saⁿ cheng-piàⁿ, chit tiám sī sū-si̍t; kóng lâng pún-lâi tio̍h ài ū cheng-piàⁿ , ū cheng-piàⁿ sī eng- kai ,chit tiám chiū-sī tōa-tōa ê chhò-gō͘. Nā-sī án-ni, lâng kóam m̄-sī éng-óan lô-khó͘ ut-būn mah? Kiù-kèng chò lâng sī bô sim-sek, tit mi̍h iā sī bô lō͘-ēng; seⁿ-kiáⁿ iáu-kú sī khah hùi-khì. Thang kóng Ìn-tō͘ lâng chhut-ke siu khó͘-hēng , m̄ hān-tiāⁿ m̄ chia̍h-mi̍h, pàng teh hō͘ i gō; iáu- kú tian-tó sī chē teng-chhn̂g, chìm khe-chúi, thiàu hóe-tui, thang hō͘ i khùi-si khah kín tn̄g; án- ni iáu-kú sī khah-tio̍h, khah thiat-té. Kai-chài jîn-seng m̄-sī eng-kai ài saⁿ cheng-piàⁿ ; chit tiâu pháiⁿ-lō͘ sī lâng gû-gōng ê sî chiah ū kiâⁿ. Lâng nā jú gâu, jú chìn-pō͘, i chū-jiân ka-tī ē-hiáu o̍at- thâu kiâⁿ kùi khah kôan khah pêⁿ-tháⁿ ê só͘-chāi khì. Hit tiâu sī sím-mi̍h lō͘? Lō͘-bóe sī kàu tó-lo̍h?