11
VII. Ài lōng-phoà ka-têng á-bô?
Nā-ài khı̀ án-ni choè chiū lōng ē phoà.
1. Chhóng-sé kı̀ 16:1-7. 21:8-21.
Khı̀ o̍h Sat-lāi kā i ang A-pek-lân tàu soán sè-ı̂. Hit-sı̂ i sı̄ chiong lú-pı̄ Hā-kah, hō͘ i kap i ê tiōng-hu thong-pâng, kàu-boé loān kàu tio̍h koáⁿ chhut-khı̀. M̄-nā koáⁿ sè-ı̂-á, liān kiáⁿ iā m̄-tı̍hⁿ, koh hit ê koáⁿ-hoat sı̄ chin chân-jím. A-pek-lân ke-hoé hiah toā, bē chhut-tit chı̍t chiah iûⁿ, chı̍t chiah lû hō͘ in. Chiàu Chhòng-sè-kı̀ 21:I só͘-kı̀.
“A-pek-lia̍p-hán chá-chá khí-lâi, the̍h piáⁿ kap chı̍t phoê-tē ê chúi hō͘ Hā-kah; hē tı̄ i ê keng-thâu téng; liân gín-ná soà kah i khı̀; i chiū khı̀, kàu Pia̍t-sı̄-pa ê khòng-iá chiū kiâⁿ bô lō͘.” Chúi chia̍h liáu Hā-kah chiong kiáⁿ khǹg tiàm chhiū kha, put-jím khoàⁿ kiáⁿ gō sí, chhùi-ta sí, só͘-í lı̄ hn̄g-hn̄g pàng-siaⁿ thı̂-khàu i ê pháiⁿ-miā. Tng Í-sı̍t-má-lı̄ boē chhut-sı̀ ê sı̂ chiū hō͘ chú-bó pháiⁿ khoán-thāi. Chhòng 16:6 siá kóng.
“Sat-lāi khó͘-chhó͘ i, i chiū tùi Sat-lāi ê bı̄n-chêng tô-cháu.” Ūi chit ê sū A-pek-lân kap Sat-lāi tı̄ ka-têng ū put-tn̄g ê hong-pho, tha̍k Chhòng 16:4-6 chiū chai. Hā-kah sè-ı̂-á ū sin chiū siū tek-thióng khoàⁿ-khin chú-bú, oan-ke kàu ke-káu to bô pêng-an. Sat-lāi khàu-loā A-pek-lân. A-pek-lân bē jím tit ka-têng put-sı̂ loān, chiah tùi Sat-lāi kóng “Lú-pı̄ tı̄ lí ê chhiú, lí thang sûi-ı̀ khoán-thāi i”. In-ūi Sat-lāi giâ Iâ-hô-hoa lâi hia̍p-chè pek i ê tiōng-hu, Sat-lāi kóng “Goān Iâ-hô-hoa tı̄ lí goá ê tiong-kan phoàⁿ-toàn”. Sat-lāi chin-chiàⁿ théng i ê toā-bó͘ ê chhû-ui. Toā khó͘-to̍k jı̂ te̍k khó͘-to̍k. Kàu-boé Hā-kah khoàⁿ-phoà, ang-sài kah bē choè chú, théng toā-bó͘ khó͘-to̍k--i. Put-tek-í tio̍h cháu, siūⁿ beh sí, hēng-gū thiⁿ-sài chhut-hiān kiò i tò lâi. Chóng-sı̄ kàu-boé kiáⁿ chhut-sı̀ to cha̍p-goā hoè lah, iā-sı̄ ngē-ngē koh koáⁿ chhut-khı̀. Bô pun kàu chı̍t-tè oáⁿ, chı̍t-siang tı̄, khang-chhiú koáⁿ chhut-khı̀. Án-ni lâng nā ài lōng-phoà ka-têng ê tē it hong-hoat tio̍h chhui-chiàn sè-ı̂ hō͘ ang-sài.
Tùi-tı̄ A-pek-lân kap Hā-kah thong-pâng ê sū Sèng-keng kā lán kóng saⁿ-hāng tāi-chı̀.
1. Kap Hā-kah thong-pâng hit-sı̂ sı̄ boē siū kat-lé chêng “kū-lâng A-pek-lân” ê sı̂, m̄-sı̄ oāⁿ-sin choè “A-pek-lia̍p-hán” ê sı̂.
2. Ūi-tio̍h chit-chân sū, m̄-nā ı̂m-loān, sı̄ ēng lâng ê tı̀-sek beh lâi tāi-thè Siōng-tè ê kè-oē. Só͘-í ka-têng seⁿ-khí toā-hong-pho, tio̍h kàu tû-khı̀ chiah ē soah.
3. Pêng-sı̂ hō͘ Siōng-tè soán--i, khoàⁿ choè pêng-iú khoán-thāi choè-hoé kiâⁿ, choè-hoé kóng-oē ê A-pek-lân. Tùi chhoā sè-ı̂ Hā-kah hō͘ Siōng-tè chek-pı̄. Chhiáⁿ tha̍k Chhòng-sè-kı̀ 17:1.
“A-pek-lân káu-cha̍p-káu hè ê sı̂, Iâ-hô-hoa tùi A-pek-lân hián-hiān, kā i kóng, Goá sı̄ choân-lêng ê Siōng-tè, lí tı̄ Goá ê bı̄n-chêng kiâⁿ-choè tio̍h oân-choân.” Chit-kù ū hâm-khǹg chek-pı̄ ê ı̀-sù. Koh lán khoàⁿ Chhòng-sè-kı̀ 16:16. Hā-kah seⁿ Í-sı̍t-má-lı̄ ê sı̂ A-pek-lân sı̄ 86 hoè. Kàu 17:1 A-pek-lân koh thiaⁿ Iâ-hô-hoa ê siaⁿ ê sı̂ sı̄ 99 hoè, án-ni thâu boé iok 13-14 nı̂ kú, Siōng-tè bô kap A-pek-lân kóng-oē. Che sı̄ goā-nih thang kiaⁿ ê sū ah! Ūi chhoā sè-ı̂ hō͘ Siōng-tè bô hoaⁿ-hí kàu án-ni.
2. Chhòng 25:28. 27:1-8.
O̍h Í-sat kap Lı̄-pek-ka in ang-á-bó͘. Seⁿ nn̄g ê kiáⁿ chı̍t ê Í-sò, chı̍t ê Ngá-kok. Lāu-pē thiàⁿ toā-kiáⁿ Í-sò; in-ūi i siūⁿ kóng chit ê ē khı̀ phah-la̍h choè hó chhài thang hō͘ i phoè sio-chiú. Lāu-bó thiàⁿ Ngá-kok, in-ūi i siūⁿ chit ê khah koai, khah ū oē kóng, ē pang-chān i choè ke-lāi ê kang tiâⁿ. Án-ni chı̍t lâng phian-ài chı̍t ê. Lān-pē kap toā-kiáⁿ su-iok beh kā i chiok-hok. Lāu-bó kà kiáⁿ kóng pe̍h-chha̍t, pang-chān i phiàn lāu-pē. Hāi tit ke-lāi loān chhau-chhau, hiám-hiám chiū jiá-chhut kut-jio̍k hiaⁿ-tı̄ sio chân-sat. Ka-chài Ngá-kok cháu tit lı̄. Nā-ài ke-têng loān, chiū ang-bó͘ toā-sè-sim koh phian-ài kiáⁿ-jı̂, lōng kiáⁿ-jı̂ sio-cheⁿ ke-hoé, án-ni iû-goân chin khoài-phoà. Iā m̄-sı̄ bô pò, Ngá-kok phiàn in lāu-pē, kàu nı̂-lāu iā-sı̄ hō͘ in kiáⁿ phiàn. I ê kiáⁿ iā-sı̄ hiaⁿ-tı̄-á sio hāi.
3. Sū-su-kı̀ 16:19-21.
O̍h chham-sun hòng-tōng, chiong chhiong-ki Tāi-lı̄-lah ê toā-thúi choè chím-thâu. Liû-liû khı̀, nā án-ni choè ka-têng m̄-nā ē loān, iā khó-lêng chhin-chhiūⁿ Chham-sun ē lo̍k-phek.
4. Sat-bí-ní siōng 2:12-17. 3:10-18.
O̍h Í-lı̄ bô tiau-tok kiáⁿ. Kiáⁿ Hô-hut-nı̂, Hui-nı̂-khap bû ok put-chok, biáu-sı̄ Siōng-tè. Kàu-boé m̄-nā ka-phoà jı̂n-bông; liân Iok-kūi tō soà sit-lo̍h.
5. Sat-bó-ní hā 11:2-27.
O̍h Tāi-pı̍t ê siâ-loân, tham Ou-lı̄-a ê bó͘ Poa̍t-sı̄-pa. Tāi-pı̍t kiâⁿ-iû tı̄ ông-kiong ê liâng-tâi-téng, bô tiuⁿ-tı̂ khoàⁿ tio̍h chı̍t ê hū-jı̂n-lâng teh sé-e̍k, iông-māu chin súi. Án-ni ū choē á-bô? Goá siūⁿ bô. Bô tiuⁿ-tı̂ khoàⁿ kúi-nā ê hū-jı̂n lâng lóng chin-súi, lóng chhiah-sin lō͘-thé teh sé-e̍k, ún-tàng chin hó khoàⁿ. Thang khiā hia khoàⁿ á-bô? Tû khoàⁿ ka-tı̄ ê XX í-goā, goá siūⁿ choa̍t-tùi m̄-thang. Siat-sú bô tiuⁿ-tı̂ hō͘ lí khoàⁿ tio̍h; goá siūⁿ lán tio̍h kín oat-cháu m̄-thang koh khoàⁿ. In-ūi lâng loán-jio̍k kiaⁿ liáu tiāⁿ tiàm hia khoàⁿ sim-lāi ē seⁿ-khí siâ-liām. Tāi-pı̍t khoàⁿ liáu bē soah tit, soà chhe-lâng thàm-thiaⁿ hit ê hū-jı̂n-lâng sı̄ chı̄-chūi? Tı̄-chia í-keng chhò-gō͘. Hit ê lâng sı̄ chı̄-chūi èng-kai kap Tāi-pı̍t bô kan-sia̍p. Hô-pit thàm-thiaⁿ? Kı̀-jiân chai sı̄ Ou-lı̄-a ê bó͘, án-ni sı̄ iú hu chi hū. Sı̄ ū ang ê cha-bó͘-lâng, koh sı̄ ka-tı̄ ê pō͘-hā ê bó͘, chai liáu kā Ou-lı̄-a tàu hoaⁿ-hí chiū hó. M̄-bián chhe lâng khı̀ chiong hū-jı̂n-lâng chiap lâi. Hū-jı̂n-lâng siū tiàu iat-kiàn tāi-ông che sı̄ chin êng-kng. Chū-jiân m̄-káⁿ ge̍k-chí chiū lâi. Lâi, sù-iat kā i bián-lē, in-ūi sı̄ ka-tı̄ ê pō͘-hā ê chhe-chú. Án-choáⁿ tio̍h chai i ê XX tú-á chheng-khı̀. Tı̄ chia Tāi-pı̍t chin kai-sí. Chhia lo̍h-kiā sè-bı̄n oh tòng lah, kàu-boé chū-jiân péng-chhia. Tâng-pâng lah, ū sin-ı̄n lah. Kàu-chia hoán-hoé iáu sı̄ tāi-tiōng-hu. Hô-pit ka-tı̄ thau-chia̍h, o͘-káu thau-chia̍h, chiah kiò pe̍h-káu tò lâi siū choē. Tú-tio̍h Ou-lı̄-a iū gōng-tiong, m̄ tò-khı̀ tı̀ Ou-soan-bō͘. Goān tiàm ông-kiong ku jı̂m-chı̂ⁿ-kha. Che-iūⁿ ê chı̄n-tiong èng-kai tio̍h kı̀ tāi-kong chı̍t-chhù, toā-toā ka-chióng. Sím-mı̍h Tāi-pı̍t chiah soà it-put-chok jı̄-put-hiu. Chiàm-bó͘ toa̍t-chhe, soà ēng léng-to sat-jı̂n kè, pek Ou-lı̄-a hām-tı̄n chō-sı̄ put-kiù.
Chit khoán-sū ū pò á-bô? Ū. I ê kiáⁿ Àm-lùn kan-ı̂m sió-moāi Thaⁿ-má. Ap-sa-liông iā-sı̄ i ê kiáⁿ pò-oan thâi-sí hiaⁿ-tı̄ Àm-lùn liáu-āu chiū tô-cháu. Āu-lâi bô͘-hoán, hiám-hiám pek-sí lāu-pē Tāi-pı̍t. Pek-tit Tāi-pı̍t cháu-thâu bô lō͘ thàu-mê koè Khip-lûn-khe, siám-pı̄ tı̄ soaⁿ-kan khòng-iá lâi cháu-miā. Kai-chài Tāi-pı̍t chiong-lâi ū toā-toā chhàm-hoé, tit-tio̍h Iâ-hô-hoa ê sià-bián.
6. Ông siōng 11:1-14.
O̍h Só-lô-bûn lāu hoan-tian. Thióng-ài goā-kok ê bí-lú, ū hō͘ hui 700 ê lóng-sı̄ kùi-cho̍k ê, koh ū pı̀n-hui 300 ê, chiàⁿ-keng, hō͘-hui, pı̀n-hui sǹg kúi chheng ê bó͘. Chin-sı̄ kai-sí. Sèng-chheh siá “Chiah-ê lú-chú iú-he̍k i ê sim …… khı̀ pài pa̍t ê Siōng-tè, i ê sim bô sûn-choân ǹg Iâ-hô-hoa i ê Siōng-tè.” Āu-lâi ūi-tio̍h hiah-ê bó͘, khí-biō kap Sèng-tiān saⁿ ǹg. Kap hiah-ê bó͘ khı̀ sio-hiuⁿ tı̄ ngó͘-siōng ê chè-toâⁿ.
Sèng-keng kı̀-kóng “Lūn kàu chiah-ê lia̍t-kok, Iâ-hô-hoa bat hoan-hù Í-sek-lia̍t lâng kóng, Lín m̄-thang khı̀ in hia, in iā m̄-thang lâi lín chia, in-ūi in oē hō͘ lín ê sim phian-oai, khı̀ toè in ê siōng-tè; chóng-sı̄ Só-lô-bûn loân-ài hiah-ê cha-bó͘-gín-ná, kap in kiat-hun.”(I Liat-ông 11:2). Khí sèng-tiān toā jia̍t-sim, siá Si-phian ê chı̍t-pō͘-hūn, siá Chim-giân, siá Ngá-ko, siá Thoân-tō, tù-su lı̍p-soat, khong-chiân choa̍t-hō͘ ê toā tı̀-hūi ê bêng-kun Só-lô-bûn sit-pāi kok phoà tı̄ chiah-ê pài ngó͘-siōng ê cha-bó͘-gín-ná. Ah! Chham-sun, Tāi-pı̍t, Só-lô-bûn sui sı̄ eng-hiông, tāi-tı̀ iā lân-koè bí-jı̂n-koan. Chin-chiàⁿ tio̍h kéng-kài-ah lú-sek.
7. Lia̍t-ông siōng 16:29. 22:40. Lia̍t-ông hā 9:29-37.
Khoàⁿ Í-sek-lia̍t ông A-khap chhoā Se-tùn ông pài-pu̍t lâng ê cha-bó͘-kiáⁿ Iâ-sián-piat. Jiá-chhut Iâ-hô-hoa ê siū-khı̀ 3 nı̂ poàⁿ bô lo̍h-hō͘ toā ki-hng. Goân-in chiū-sı̄ choân-kok piàn-tē khí pu̍t-biō. Tùi Se-tùn tı̍t su-jı̍p Âng-ı̂, Sai-kong, peh-sı̀ⁿ thang kóng choân-kok ngó͘-siōng-kàu hoà. Chhut Sian-ti Í-lı̄-a kap hiah-ê Sai-kong, Âng-ı̂ tàu-hoat. Siōng-tè khah iâⁿ, chiah koh sı̀n-gióng ho̍k-heng. Ūi án-ni Iâ-sián-piat tāi-théng chhû-ui, ke-bó ē thı̂, bēng-lēng tui sat Í-lı̄-a. Í-lı̄-a chı̍t-sı̂ toā-kiaⁿ, cháu-kàu bô iông-sin chi tē, soà tı̄ lô-tı̂n chhiū-ē kiû sí. Āu-lâi siat-kè hō͘ Ông chiàm Ná-po̍k ê phô-tô-hn̂g, ēng chio̍h-thâu tı̀m sí bû-kò͘ ê Ná-po̍k, choē-chek têng-têng tha̍h-tha̍h, kàu-boé A-khap kap A-lân ông chiàn-cheng tı̄n-bông. Āu-lâi Iâ-sián-piat tı̄ se-chng-lâu siū Iâ-hō͘ kiò thài-kàm tùi lâu-téng ê thang-á kā i chhia lo̍h khı̀; i ê huih choāⁿ tio̍h chhiûⁿ-piah, sin-si hō͘ lâng thún-ta̍h. Kàu beh kā i tâi ê sı̂ chiah kan-ta chhoē tio̍h i ê thâu-khak, kap kha-tê, kap chhiú-chiúⁿ. Kı̂-û ê lóng hō͘ káu thoa khı̀ chia̍h. Í-sek-lia̍t kok tùi án-ni toā soe-bı̂, kàu-boé bông-kok.
Téng-bı̄n chit chhit ê kò͘-sū sı̍t-chāi hō͘ lán chin thang kiaⁿ. Lâng nā ài chhoē sí-lō͘, ài ka-têng phoà, kok-ka bông tio̍h khı̀ o̍h. Ok iú ok-pò, siān iú siān-pò, m̄-sı̄ bô pò, sı̄ jı̍t-chí boē tò. Lán ê sı̀n-gióng kiám ē ta̍t-tio̍h A-peh-lia̍p-hán, Í-sat, Ngá-kok. Lán ê eng-hiông tı̀-sek kiám ē ta̍t-tio̍h Chham-sun, Tāi-pı̍t, Só-lô-bûn; choè m̄-tio̍h Iâ-hô-hoa Siōng-tè to iû-goân khiàn-chek bô sià-bián. Hô-hòng lí, kap goá. Tio̍h sió-sim kéng-séng.
Chí-moāi ah, lí ài koh o̍h á-bô? Nā-ài, khı̀ o̍h Ná-pho-lûn ê kiau-chhe, chhá-loān Ná-pho-lûn kò͘ pān chèng-sū, m̄ kap i tām ài-chêng. Kò͘ chiàn-cheng, tang-cháu se-phun, lâm-chûn pak-bé , m̄ kap i sàn-pō͘ thiàu-bú. Loān kàu Ná-pho-lûn bô hoat i ta-oâ. O̍h Thok-ní-su-thài ê bó͘ tiāⁿ loān in ang bē hiáu ài-chı̂ⁿ. Loān kàu Thok-ní-su-thài (XXXXX) cháu bô lō͘, āu-lâi khı̀ sí tiàm tı̄ beh khı̀ Iâ-lō͘-sat-léng sèng-tē sûn-lé ê chı̍t-ê sió ia̍h-thâu. O̍h Lı̂m-khéng in bó͘ chhiah-te-te, ke̍h-ke̍h-jiáng, khı̀--tio̍h teh lim tê liân tê-poe to tı̀m-khı̀. Pek tit Lı̂m-khéng tio̍h chhut-khı̀ liû. O̍h So͘-kek-la̍h-tí ê bó͘ kā tiōng-hu lâm chúi. O̍h Iok-hān oē-su-lé ê bó͘ bû-kò tiōng-hu thó cha-bó͘ thau seⁿ-kiáⁿ. Bē-bái ò͘; poh-káⁿ sı̄ chhoā tio̍h chhiah cha-bó͘, in ang chiah ē lóng choè sè-kài ê úi-jı̂n iā bô tek-khak. Lí khoàⁿ í-siōng ê lē kiám m̄-sı̄ lóng án-ni? Lâng kóng hō͘ chhiah bó͘ kà chı̍t-pái, pí hō͘ pa̍t lâng kà saⁿ-pái khah ū kong-hāu. Án-ni chhoā tio̍h chhiah bó͘ ê lâng bô tek-khak sı̄ bái. Tān-sı̄, mài-tit khah hó.
Taⁿ chhin-ài ê chí-moāi, láu-sı̍t kóng í-siōng chiah-ê bô kò͘ tiōng-hu ê keng-chè, bı̄n-phoê, kiuh-kiuh-jióng nga̍uh-nga̍uh-liām-bô soah ê sū, ún-tàng ē chiong tiⁿ-bı̍t ê ka-têng lōng kàu ná-chún oa̍h-tē-ge̍k ê khó͘-chhám.
Iā hiaⁿ-tı̄, lâng tı̄ sè-kan nā bē-tit chiong i ê ka-têng choè i cheng-sı̂n-tek un-loán in-ài an-hioh ê só͘-chāi. Tio̍h koh-khı̀ chı̂n-lâu chhó͘-koán, âng-teng le̍k-chiú, hoa-ke liú-hāng lâi chhoē hoan-lo̍k an-ùi ê lâng sı̍t-chāi chhi-chhám ah!
Bu̍t-lūn tı̄ chong-kàu sim-lêng-siōng ê an-ùi sı̄ tùi Siōng-tè lâi tit-tio̍h. Nā-sı̄ Jio̍k-thé-siōng cheng-sı̂n ê an-ùi, hiat-ka̍k ka-têng, kóng tı̄ pa̍t-ūi iáu ū pí ka-têng khah hó ê só͘-chāi. Tı̄ sè-kan iáu ū pí pē bú iáu khah ū thang chun-kèng, iáu ū lâng pí kut-jio̍k ê hiaⁿ-tı̄ khah chhin, iáu ū lâng pí ka-tı̄ ê ang-bó͘ khah saⁿ-thiàⁿ, chit ê lâng ê seng-oa̍h ún-tàng chin bô chū-jiân. Èng-kai sı̄ seng hàu-kèng pē-bó, seng kut-jio̍k hiaⁿ-tı̄ saⁿ-chhin, seng ang-bó͘ saⁿ-thiàⁿ, āu-lâi tùi kı̄n kàu-hn̄g, thiàⁿ chhù-piⁿ soà kàu thiàⁿ chèng-lâng, án-ni chiah bē sı̄ hui, thâu-boé tian-tò.
12
VIII. Ài ha̍k-sı̍p hu-hū ê ài-chêng hō͘ i éng-kò͘ á-bô?
Goá siūⁿ ta̍k lâng to ài. Nā-sı̄ án-ni tio̍h lâi seng tèng-chèng 2 hāng su-siúⁿ.
1. Tio̍h hun-piat “Loân-ài chū-iû” kap “Chū-iû loân-ài” ê su-siúⁿ.
“Loân-ài chū-iû;” ı̀-sù sı̄ chhut-chāi lí beh loân-ài, á-sı̄ m̄ loân-ài. Á-sı̄ kóng lí tùi chit chân sū phāu hoán-tùi ê su-siúⁿ, lí m̄ ài kap ı̄ⁿ-sèng kóng loân-ài ê sū. Kóng khah kín lí beh kè, m̄-kè, beh chhoā, m̄-chhoā, lí ū chū-iû. Á-sı̄ kóng lí ū chū-iû thang kéng lí só͘ ài ê lâng, lâi saⁿ phit-phoè. Nā án-ni ê thêng-tō͘ ê ké-soeh, kó-chin ta̍k lâng to ū chū-iû-koân. Tian-tò ēng kiông-koân lâi pek hun, á-sı̄ ēng kim-chı̂ⁿ lâi bé ê kiat-hun sı̄ chhò-gō͘. Lâng chiàu lí-khı̀, lú-sèng èng-kai ū chū-iû thang kè i só͘ ài kè, loân i só͘ ài loân ê lâng. Lâm-sèng èng-kai ū chū-iû thang chhoā i só͘ ài chhoā, thiàⁿ i só͘ ài thiàⁿ ê lâng.
Chóng-sı̄ “Chū-iû loân-ài” chiū m̄-thang. Chiàu khah chē lâng ê ké-soeh kóng chit kù sı̄ pı̀ⁿ choè bô tēng-sèng. Á-sı̄ chiong loân-ài choè iû-hı̀, thit-thô, kún-chhiò. Bô chū-chè, bô liâm-thí. Ou-âng-tah, loān-loān kau, loān-loān chhap, saⁿ-kak, sı̀-kak ê to-kak ı̂m-loān. Lâng nā kóng “Lâng khó-í chū-iû loân-ài” chiū sēng chit ê “chū-iû” lâi loān-loān choè, che sı̄ chin kiàn-siàu. Sè-kan bô pí chit hāng koh-khah kiàn-siàu. M̄-nā kiàn-siàu, ún-tàng beh tú-tio̍h toā chhi-chhám. Só͘-í thâu chı̍t-tiám lâm-lú ı̄ⁿ-sèng ê tiong-kan tek-khak tio̍h pó-sioh sûi-lâng ê jı̂n-keh. Koh tio̍h pó-siú ka-têng hu-hū ê sèng-kiat. M̄-thang phāu sím-mı̍h “Loân-ài chū-iû,” “Chū-iû loân-ài” ê kháu-hō, bô chun-tiōng hu-hū ê tō-lí, án-ni lâi ka-têng chin oh hô. Só͘-í nā ài hu-hū ài-chêng éng-kò͘, tē-it tio̍h tèng-chèng chit ê su-siúⁿ.
2. Tio̍h tèng-chèng “Kiat-hun sı̄ loân-ài ê bōng.” Chit kù oē iā-sı̄ m̄-tio̍h. Goá í-keng kóng liáu lah, nā m̄-sı̄ ang-bó͘ kı̂-sı̍t sı̄ bô “loân-ài” thang kóng. Ang-bó͘ ı̄ⁿ-sèng ê tiong-kan, chiah ū lí loân, goá ài ê thiàⁿ-chêng thang kóng. Nā m̄-sı̄ ang-bó͘, bô-lūn kau-poê goā chhim to-sı̄ iú-gı̂. Nā boē choè ang-bó͘ chiū seng seⁿ-khí loân-ài, án-ni sı̄ siâ-loân. Nā í-keng hú-hun ê lâm-lú, tēng-hun liáu lah, só͘-í ē-tit cheng-sı̂n-tek ê saⁿ loân-bō͘, saⁿ ı̀-ài, án-ni iú-ki chek-khó. Chin ê loân-ài sı̄ tùi kiat-hun hit-jı̍t khí, cheng-sı̂n, jio̍k-thé oân-choân it-tı̀, só͘ ūi-chi nn̄g-ê chiâⁿ-choè chı̍t-thé. Hit-sı̂ só͘ hoat-chhut siang-hong tiⁿ-bı̍t ê kám-chêng chiah thang kóng sı̄ chin ê loân-ài. Án-ni “Kiat-hun m̄-sı̄ loân-ài ê bōng, tian-tò ài kóng kiat-hun sı̄ loân-ài ê sı̍t-hiān,” ā-sı̄ “tàn-seng” chiah tio̍h. In-ūi “Loân-ài” nā bô “kiat-hun” chiū loân-ài bô thang sı̍t-hiān. Sı̄ choá-bı̄n, toh-téng ê khang-tâm nā-tiāⁿ. Bô kiat-hun lâi sı̍t-hiān ê loân-ài, kiò choè khang-loân, á-sı̄ sit-loân chiū-sı̄ án-ni. Chóng-sı̄ chē-chē lâng tian-tò kóng sı̄ loân-ài ê sı̂ khah tiⁿ-bı̍t, chèng-keng kiat-hun ê sı̂ sı̄ hoat-kiàn tio̍h chē-chē mâu-tún, khi-phiàn, kan-khó͘. Tng loân-ài ê sı̂ chin siang-hó, lí-sióng chin koân, san-bêng hái-sè, lı̂m-thng ta̍h-hoé to goān pe̍k-siú kai-ló. Chèng-keng kiat-hun liáu hiah-ê lí-sióng, hiah-ê kau-poê khó-kiàn sı̄ bông-bo̍k, bô lí-sèng. Kò͘ khoàⁿ bı̄n siú, kò͘ khoàⁿ kim-chı̂ⁿ. Bô teh siūⁿ jı̂n-keh, bô teh siūⁿ sı̀n-gióng. Kàu-sı̂ chhám lah, kiat-hun liáu lí bat goá, goá bat lí lah. Ku-kha sô-sô chhut-lâi lah. Ká-biān-kū hian khí-lâi lah. Só͘-í loân-ài tong-sı̂ ê tiⁿ-bı̍t lóng bô khı̀ lah. Só͘ lâu-teh ê chiū-sı̄ seng-oa̍h-khó͘, cheng-sı̂n-khó͘, khó͘-khó͘-khó͘. Só͘-í kóng loân-ài sı̄ tiⁿ-bı̍t ê lo̍k-hn̂g, in-ūi hit-sı̂ lóng sı̄ tı̀ ká-biān-kū tāi-ke chiong hó the̍h lâi kóng, the̍h lâi khoàⁿ. Goá phiàn lí, lí phiàn goá, choè chheⁿ-mê hı̀, ká-chong hı̀. Kàu kiat-hun liáu sí lah, tāi-ke chiah lō-lō, ku-koà hian-khui, ku-kha sô chhut-lâi, àng-té ê tāu-chhài, kha-té ū hoat-mn̂g á-bô lóng chai lah. Siang-hong toā oàn-hı̄n, toā loé-chı̀, chiù-chhàm kiat-hun. Só͘-í kóng “Loân-ài sı̄ tiⁿ-bı̍t ê lo̍k-hn̂g, iā kiat-hun sı̄ loân-ài ê bōng” chiū-sı̄ án-ni. Chit ê su-siúⁿ tio̍h tèng-chèng, nā bô hu-hū ê ài-chêng bē éng-kò͘.
3. Tio̍h hō͘-siōng chù-ı̀ seng-oa̍h ê sió-sū.
(1) Sio lí-kái, saⁿ tông-chêng, saⁿ thé-thiap, saⁿ lé-jiōng. Chhin-chhiūⁿ chhut-jı̍p ê sı̂ sio chioh mn̄g. Tiōng-hu kā hū-jı̂n-lâng kóng “Goá beh lâi khı̀ lah.” Hū-jı̂n-lâng tùi tiōng-hu kóng “Lí tò-lâi lah.” Tāi-ke ēng chhiò-chhiò lâi saⁿ-mn̄g chin hó.
(2) Sio-sàng chı̍t tiám-á tán-lō͘. Tiōng-hu chhut-goā tò-lâi, bé hū-jı̂n-lâng só͘ ài ê hoe, hún sió-khoá-mı̍h. Hū-jı̂n-lâng chhut-goā tò-lâi bé chı̍t-tiám-á koé-chí.
(3) Chù-ı̀ tiōng-hu sin-piⁿ ê seng-oa̍h. Ū toà chhiú-kin á-bô? Lāi-saⁿ lâu-koāⁿ kín oāⁿ, ū toà jı̂n-tan á-bô? Ke chhēng chı̍t niá saⁿ, koâⁿ-koâⁿ.
(4) Ū-sı̂-á chú tām-po̍h tiōng-hu khah ha̍h-chhùi ê chhài. Lán sui-bóng sı̄ sàn-sàn ah. Ū ki-hoē chı̍t poàⁿ pái-á khek-liám, chiū chú chı̍t oáⁿ hō͘ tiōng-hu hoaⁿ-hí.
(5) Gâu an-ùi, gâu pang-chān. Sió-khoá sū to hó. Tiōng-hu beh kià chē-chē phoe, lâi tàu kô͘ iû-phiò, á-sı̄ gia̍h ka-to lâi tàu ka phoe-lông ê kak. Sui-sı̄ sió-khoá, kha-lâi chhiú-lâi hō͘ tiōng-hu ū phoāⁿ. Choè lí khı̀ khùn, pàng chı̍t ê bong kàu siān m̄-hó. Lí nā ē tit, ū sı̂ pang-chān hū-jı̂n-lâng chhiūⁿ-chúi, sàu thô͘-kha, chih phoē chin hó.
(6) Sio kı̀-liām seⁿ-jı̍t, kı̀-liām kiat-hun-jı̍t. Tāi-ke siàu-liām chhoā liáu chin tio̍h, kè liáu chin hó. Án-ni chiah ē ná hó.
(7) Ū ki-hoē hâm-hâ tio̍h choè-hoé sàn-pō͘ choè-hoé kiâⁿ-kiâⁿ, choè-hoé tām-lūn chá siàu-liân saⁿ-thiàⁿ ê kò͘-sū. Thiàⁿ ê kò͘-sū, sı̄ kū iáu-kú éng-sin. Kiat-hun siōng khoàⁿ-khoàⁿ leh tong-sı̂ ê phoe tha̍k-tha̍k chhiò-chhiò leh chin hó.
4. Chit kúi-tiám mài hoān tio̍h khah hó.
(1) M̄-thang ēng tông-chêng-sim khı̀ chhoā sin-thé bô tàu-tah, tı̀-le̍k kám-chêng ū koh-iūⁿ ê lâng, kàu-boé tông-chêng-sim nā tn̄g-chām hō͘-hoé chiū hāi.
(2) Keng-chè, tē-ūi lı̄ siuⁿ hn̄g ê lâng chin-só͘-ē tio̍h sè-jı̄. In-ūi kiaⁿ liáu poê-toè bē kàu ē seⁿ būn-tê.
(3) Ì-chı̀, chhù-bı̄, seng-oa̍h khoân-kéng put-hô ê lâng khah oh tit tiau-hô.
(4) Sı̀n-gióng put-tông ê lâng siāng gûi-hiám. Ē seⁿ chhut tông-chhông ı̄ⁿ-bōng. Chı̍t ê kàu boé ǹg-bāng beh khı̀ Thian-tông, chı̍t ê siūⁿ beh khı̀ se-thian. Ná lāu ná kiâⁿ ē ná lı̄-khui, pō͘-tiau ē ná-bē hô.
(5) Jı̂n-chéng, kok-che̍k bô tâng iā ū khùn-lân. Chóng-sı̄ tı̄ sı̀n-gióng kap thiàⁿ-chêng nā it-tı̀ ū-sı̂ khó-lêng choè bí-moá ê ka-têng.
Í-siōng ê sū sı̄ khah hó tio̍h chù-ı̀. M̄-sı̄ kóng choa̍t-tùi m̄-thang kè-chhoā. Nā ē bián-tit sı̄ khah thò-tòng iā bô tek-khak.
5. Chit kúi-tiám tio̍h te̍k-pia̍t chù-ı̀.
(1) M̄-thang sio-mē. Sio-phah koh khah m̄-thang. Liû-seng-ki ê khek-phoâⁿ bô lūn goā hó thiaⁿ, nā ū khı̂, chhiùⁿ lâi kàu hia ē chhia̍t-chhia̍t-háu iā sı̄ pháiⁿ thiaⁿ.
Phah-sǹg kı̂-û ê hó thiaⁿ. Hu-hū ê kám-chêng-siōng, sim-pâng tiong tek-khak m̄-thang hō͘ i ū khı̂, m̄-thang hō͘ i ū lı̍h-hûn chiah hó. Ì-kiàn nā bē hô, tio̍h sio-niū, m̄-thang chı̍t ê chiàm teh kóng, m̄-thang toā-siaⁿ jiáng, un-un-á kóng. Siāng-hó lóng mài kóng hō͘ ang phiⁿ kàu tó-ūi? Hō͘ bó͘ phiⁿ kàu tó-ūi? Nn̄g ê chhe̍k-kàu-tı̍t ū sáⁿ-mı̍h hó. Iâⁿ ē khah toā-hàn, su ē khah sè-hàn á m̄-sı̄? Kin-tú m̄-sı̄ siāng chı̍t-thé. M̄-bián chèⁿ, lún-khı̀ hit ê siāng-gâu. Chio choè-hoé kūi-lo̍h kı̂-tó hit ê koh khah gâu. Chı̂ⁿ bô nn̄g ê poa̍h-bē-tân. Nn̄g ê pêⁿ-pêⁿ put-sēng-soàn chiah ē oan-ke. Jı̍t-pún sio̍k-gú kóng ang-bó͘ oan-ke káu to bô ài phı̄ⁿ.
(2) M̄-bián kiông-kiông kiò lí ê tâng-phoāⁿ, tio̍h khut-ho̍k kap lí siāng-khoán chhù-bı̄, siāng-khoán sim-sèng. Sı̄ ēng thiàⁿ ê kám-hoà, tông-hoà. Ti sèng chiū khó-í tông-ki. Kiông-kiông beh kiau-chèng gû-kak ē hāi-sí gû. Chho͘, pêⁿ, tı̍t-á chiū hó. Khiau-khiau-á tı̍t, tı̍t-tı̍t-á khiau. M̄-thang sū-sū tio̍h gia̍h chhioh lâi pí. Bô kàu chhùn-chhioh chiū bē ent7-tit. Án-ni ē put-sı̂ thûi kòng phah.
(3) M̄-thang loān-loān hiâm. O-ló khah hó, saⁿ chun-kèng, saⁿ o-ló, saⁿ seh-siā. Jı̍t-pún-oē kóng “XXXXXXX XXXX” ê oē khah chē ê ka-têng sı̄ tē-ge̍k. “XXXXXX XXXXX” ê siaⁿ khah chē ê ka-têng sı̄ lo̍k-hn̂g. Lán nā ài ka-têng hô, tio̍h siông-siông saⁿ chun-chhûn, saⁿ seh-siā.
(4) Put-lūn tı̄ tó-ūi tio̍h ko-kí lán ê hū-jı̂n-lâng, tio̍h chun-kèng lán ê tiōng-hu. Choa̍t-tùi m̄-thang tùi pa̍t-lâng phoe-phêng ka-tı̄ ê hū-jı̂n-lâng ê loat-tiám. M̄-thang tı̄ pa̍t-lâng ê bı̄n-chêng khoàⁿ-khin ka-tı̄ ê tiōng-hu. Iā tı̄ ka-tı̄ ê hū-jı̂n-lâng ê bı̄n-chêng lâi o-ló pa̍t-lâng ê bó͘ súi, gâu iā-sı̄ gōng-sū. Nā ē lí-kái khiok bô iàu-kín. Hū-jı̂n-lâng chē-chē chin gâu chia̍h-chhò͘, chit-tò͘ sim chin chhim, só͘-í siám-pı̄ chit khoán gōng-sū khah hó.
(5) Tio̍h choa̍t-tùi sio sı̀n-iōng. M̄-thang gı̂ sim tāng, nn̄g-lâng tiāⁿ sio tng, sio chhoē phāng. Chin kai-sí, lōng-ké sêng chin chiū chhám.
(6) Lí ài lí ê tiōng-hu thiàⁿ lí, hit ê hong-hoat chiū-sı̄ lí seng thiàⁿ i. Lí ài lí ê hū-jı̂n-lâng thiàⁿ lí, hit ê hong-hoat chiū-sı̄ lí seng thiàⁿ i. Tû chit ê hong-hoat í-goā bô pān-hoat. Lí ê tiōng-hu ū sím-mı̍h pháiⁿ sı̍p-koàn oh ké. M̄-sı̄ ēng oan-ke, á-sı̄ khı̀ kā i thau tng, ēng lí chhut-tùi sim-té sêng-ı̀ thiàⁿ-thàng ê ba̍k-sái ūi-tio̍h i kı̂-tó siāng-hó. Goā ok, goā ngē-sim, ài phah lâng ê cha-po͘-lâng, thiàu bē chhut hū-jı̂n-lâng thiàⁿ-sim ê ba̍k-sái, kap tùi sim-té chhut thiàⁿ-thàng ê bâ-bún-chhiò. Chhiò, khàu sı̄ lú-sèng choè kiông ê bú-khı̀.
Í-siōng ê hong-hoat khı̀ kiâⁿ khoàⁿ-māi. Chē-chió ún-tàng ē chı̀n-pō͘ hu-hū ê thiàⁿ-chêng.
