跳至內容

Gô͘ Bûn-súi

Ùi Wiki Tô·-su-kóan

Tı̄ Tâi-oân thâu-chı̍t-ê pún-tē lâng tng thoân-tō kap tiúⁿ-ló ê chit chiū-sı̄ Gô͘ Bûn-súi. I sui-jiân koè-sin í-keng kú, chē-chē hiaⁿ-tı̄ iáu teh siàu-liām i, só͘-í tı̄ Kàu-hoē-pò lio̍h-á lâi kóng-khí i-ê tāi-chı̀ ún-tàng ē hō͘ lán siū bián-lē soà thang kám-siā Siōng-tè.

Bûn-peh pún-jiân toà Chiang-chiu, tı̄ hia tng niû-chhe; boē thàn tō-lí ê tāi-seng iā sı̄ gâu chia̍h a-phiàn. Goá ū thiaⁿ-kı̀ⁿ lâng teh kóng, Saⁿ-cha̍p-goā nı̂ chêng, Tn̂g-thâu-mn̂g-chha̍t kong-phoà siâⁿ ê sı̂, Bûn-peh cháu-khı̀ Ē-mn̂g, āu-lâi thiaⁿ tō-lí jı̍p kàu-hoē.

Tông-tı̄ sı̀ nı̂, Má I-seng koè-lâi Tâi-oân, Bûn-peh iā kap i lâi. Khí-thâu nn̄g lâng ài toà Hú-siâⁿ, chóng-sı̄ tú-tio̍h pháiⁿ-lâng ê chó͘-tòng, in chiah poaⁿ-khı̀ Kı̂-āu tiàm hia chò Chú ê kang.

In-ūi Bûn-peh bô loā-toā bat jı̄, nı̂-hoè iā chē, pún-sin m̄-káⁿ siūⁿ pa̍t-jı̍t ē tng thoân-tō ê chit; m̄-kú chı̍t-nn̄g nı̂ ê tiong-kan Má I-seng khoàⁿ I jia̍t-sim koh chin-chiàⁿ ū hó bô͘-iūⁿ, chiū kah i chiām-sı̂ khı̀ toà Pi-thâu kóng tō-lí. Hit-sı̂ chia ê koaⁿ put-chí m̄-ài goā-kok lâng lâi Tâi-oân chò seng-lí siat kàu, só͘-í Bûn-peh tı̄ Pi-thâu thoân hok-im, peh-sı̀ⁿ ê sim-koaⁿ toā iô-tāng tı̀-kàu siâⁿ-lāi ê húi-lūi chū-chı̍p thiah lé-pài-tn̂g, koh lia̍h Tióng-hiaⁿ koaiⁿ-lo̍h kaⁿ, Bûn-peh iā hiám-hiám hō͘ in thâi.

Tông-tı̄ peh nı̂, hiah-ê sū lóng pān kàu bêng-pe̍k, koaⁿ-hú chhut kò-sı̄ chún lâng chhut-chāi i jı̍p-kàu, Má I-seng chiū tò-tńg-lâi Hú-siâⁿ, hō͘ Bûn-peh toà têng-á-kha ê pài-tn̂g thoân tō-lí. Kong-sū goân-nı̂, in-ūi i sin-thé chin lám, soah-kang koè Tn̂g-soaⁿ, tı̄ hia saⁿ-nı̂ kú khah siông tó tı̄ bı̂n-chhn̂g, liáu-āu chiū “tò-khı̀ kap Ki-tok saⁿ-kap tı̄-teh”.

Tùi goá lâi Tâi-oân ê sı̂ kàu i tò-khı̀ Tn̂g-soaⁿ, goá chha-put-to ta̍k jı̍t kap Bûn-peh kau-poê chiah ū siông-sè bat i. Lūn i-ê khoán-sit chit-tia̍p beh kóng-khí sı̀ hāng nā-tiāⁿ: ----

1. I ta̍k-jı̍t káng-kiù Sèng-keng. Ì-sù sı̄ m̄-nā chhoē sím-mı̍h tú-ha̍p ê tō-lí thang kóng-chhut tı̄ lé-pài-tn̂g; in-ūi Bûn-peh lia̍h-chò Siōng-tè ê tō-lí ná-chhin-chhiūⁿ ka-tı̄ ê bí-niû, iā chai pún-sin tāi-seng tio̍h siū i-ê kám-hoà chiah ē-kham-tit pò-iông hō͘ pa̍t-lâng thiaⁿ. Khoàⁿ i án-ni lâi tùi-tiōng Sèng-keng sı̄ hō͘ lán ē kı̀-tit Tāi-pı̍t-ông só͘ kı̀, “Lí-ê lu̍t-hoat, goá chı̄n-chāi thiàⁿ-sioh, siàu-liām kàu kui-jı̍t.”

2. I ta̍k-jı̍t choan-bū kı̂-tó. Lūn chit-ê tāi-chı̀, Bûn-peh kó-jiân chò chèng hiaⁿ-tı̄ ê hó bô͘-iūⁿ. Chē-chē lâng ê kı̂-tó sı̄ ê-hng chá-khí liām kúi-kù chin pau-hâm ê oē chiah soah, hoán-tńg Bûn-peh bô lūn sím-mı̍h sı̂ sím-mı̍h tāi-chı̀, i-ê sim tiāⁿ-tio̍h ǹg-hiòng tı̄ téng-bı̄n; iā m̄-nā pek-chhiat thè pa̍t-lâng kı̂-tó in-ūi i siông-siông hián-chhut kám-in ê sim ūi-tio̍h chêng só͘ tit-tio̍h--ê.

3. I gâu liāu-lí kàu-hoē ê sū. Jı̄-cha̍p-goā nı̂ chêng toà chia ê goā-kok sian-siⁿ kàu Tâi-oân kúi-nā goe̍h jı̍t nā-tiāⁿ; koh, ta̍k só͘-chāi ê kàu-hoē sı̄ siat bô loā-kú, só͘-í hit-tia̍p chit-ê thò-tòng chai-iáⁿ ê pún-tē lâng lâi tàu pang-chān, chin-chiàⁿ ū ki-hoē thang chò toā lō͘-ēng. Bûn-peh he̍k-sı̄ khó͘-khǹg lâng, he̍k-sı̄ siat-hoat liāu-lí tāi-chı̀, tāi-kē lóng chai i m̄-sı̄ ūi-tio̍h miâ-siaⁿ á-sı̄ sím-mı̍h su-khia ê ı̀-sù lâi kiâⁿ. Hiaⁿ-tı̄ kap kàu-hoē-goā ê lâng hoaⁿ-hí chhoē i siū i-ê kà-sı̄.

4. I put-koán sı̂ ài lâng tit-tio̍h kiù. Jı̍t-sı̂ i siông-siông khı̀ kap chhù-piⁿ sio-bat ê lâng kóng tō-lí, ta̍k mê-hng tı̄ pài-tn̂g iā kap in chū-chı̍p khui-thiah Sèng-keng khó͘-khǹg lâng tio̍h hoán-hoé sı̀n-khò Iâ-so͘. Bó͘-jı̍t, i án-ni teh thoân, ū lâng jı̍p-lâi thiaⁿ tia̍p-á-kú, sim chiū siū kám-kek. Goān Thiⁿ-pē hō͘ hit-ê bó͘-lâng iáu kú-kú tı̄ kàu-hoē-lāi chò Siōng-tè chı̄n-tiong ê lô͘-po̍k. I sı̀ⁿ Lí miâ-kiò Pà, jı̄-cha̍p-goā nı̂ chêng khai-lō͘ khı̀ Po͘-siā pò-iông hok-im, chit-chūn i tı̄ Gû-taⁿ-oan chò thoân-tō sian-siⁿ.

(Tâi-oân-hú-siâⁿ Kàu-hoē-pò tē 100 koàn,1893 nı̂ 8 ge̍h)