Gōng Chheng--á bé chióng-koàn tio̍h toā chióng
Guā-māu
Phı̂n-hong piáu-ián pan《長期玩命》hē-lia̍t ê tē 3 kio̍k kiò chò〈空城狀態〉, hı̀ lāi-té ū 1 ê lāu-hoè-á, kóng ūi-tio̍h Ko-hiông beh hoat-hêng chhái-koàn, choan-kang beh poaⁿ khı̀ hia toà. Tong-jiân, che sı̄ pian ê kò͘-sū niâ, bē-sái kā tòng-chò chin--ê. M̄-koh iā thàu-lāu 1 ê sı̀n-sit, jı̂n-lūi sı̄ ūi-tio̍h hi-bāng leh oa̍h--ê, bô-lūn hi-bāng ê ki-lu̍t sı̄ joā sè, joā bô khó-lêng. Goá siūⁿ tio̍h kó͘-chá goán hia gōng Chheng--á bé chióng-koàn ê kò͘-sū. Hit chūn ê tē-1-tia̍t-chióng chiah 20 bān kho͘ niâ, nā oāⁿ chò chit chūn ê chı̂ⁿ sı̄ joā chē ? Goá mā bē-hiáu kóng, iōng goá gín-á-lâng ê sǹg-hoat, hit tong-sı̂ siōng kùi ê âng-tāu ki-á peng 1 ki sı̄ 5 kak gûn, chit-má chhı̄-bı̄n siōng ê ki-á peng 1 ki 15 kho͘, án-ni lâi sǹg, tú-hó 30 poē, 20 bān piàn-chò 600 bān! Kám ū chún? Che bô tiōng-iàu, hoâiⁿ-tı̍t chin chē chı̂ⁿ tō tio̍h--a. Hit chūn ê chióng-koàn kiò-chò Ài-kok chióng-koàn, ı̀-sù kóng “Bô tio̍h chióng mā chún-chò ài-kok, bē ke liáu--ê”. 1 liân kāng-hō--ê ká-ná sı̄ ū 6 tiuⁿ, 1 tiuⁿ 5 kho͘, kāng-khoán iōng ki-á peng ê kè-siàu lâi kè-sǹg, 10 ki âng-tāu-á peng eng-kai sı̄ chit sı̂ ê 150 kho͘. 150 kho͘ ê tē-it tia̍t-chióng sı̄ 600 bān, án-ni kóng--lâi, Ko-hiông ê chhái-koàn 1 tiuⁿ 100 kho͘, tē-it-tia̍t-chióng ài 400 bān chiah ū ha̍p-lí, m̄-koh in ká-ná chiah 50 bān niâ, sǹg--lâi ū khah khok-hêng. Goá m̄-sı̄ choan-bûn beh thó-lūn chhái-kim joā chē chiah ū kong-tō--ê, kan-taⁿ tı̄ kóng chit ê gōng Chheng--á bé chióng-koàn ê kò͘-sū chı̀n-chêng, ài seng liáu-kái 1 koá ki-pún poē-kéng niâ. Gōng Chheng--á sı̄ lâng kêng-thé--ê. I bô iáⁿ kóng ū joā gōng, chū in a-pa he-ku bē chò liáu-āu, chhù-nı̍h 7 hun goā tē lóng khò i leh piàⁿ, 17 hoè gín-á tō ióng gah ná gû---leh, chò toā-lâng khang-khoè, tiāⁿ-tiāⁿ tı̄ chhân---nih bong gah m̄-chai àm, chng--nih ê lâng mn̄g i kóng : “Chheng--á, lí hiah piàⁿ beh chhòng siáⁿ ?” I tō ē chin chèng-keng kā lâng ı̀n-kóng : “Goán a-pa kóng ài khah piàⁿ--leh, thang khiām khoàⁿ ū koá bó͘-pún--bô.” Tō-sı̄ án-ni, chng lāi lóng chhiò Chheng--á leh siáu chhoā bó͘, ūi bó͘ piàⁿ gah hiah kan-khó͘. Chheng--á lāu-pē tài tio̍h chèng-thâu, lāu-bú seⁿ 3 ê hāu-seⁿ 2 ê cha-bó͘ kiáⁿ liáu, sin-thé pún-chiâⁿ tō ū khah hi, koh tio̍h khoán chhù-lāi-goā kiam chò hn̂g--nih ê khang-khoè, ū-sı̂ khı̀ chhân--nih tàu choh, lio̍h-lio̍h--á tō giōng-beh hūn--khı̀. I sı̄ toā-kiáⁿ, toā-hàn sió-moē kiám i 2 hoè, sè-hàn sió-tı̄ iáu-boē tō͘-chè, lóng-sı̄ ū chhùi bô chhiú--ê, bô piàⁿ sı̄ beh án-choáⁿ koè jı̍t ? I beh kín chhoā bó͘ mā-sı̄ it tio̍h ū lâng thang tàu kha-chhiú, m̄-sı̄ chin-chiàⁿ siáu bó͘ siáu gah chit khoán hêng--ê. Tong-sı̂ ê siā-hoē bu̍t-chu khiàm-khoat, chhı̄ 1 ê gín-á toā hàn bô hiah kán-tan, cha-bó͘-kiáⁿ beh chò--lâng, lóng ài kóng phèng-kim, m̄-sı̄ pē-bú tham châi, sı̍t-chāi sı̄ seng-oa̍h pháiⁿ tō͘. Chheng--á 19 hoè hit nı̂, chhù--nih ū chhun 3 bān goā kho͘, bat khı̀ keh-piah chng siòng koè 1 ê ko͘-niû-á, siang hong lóng ū ha̍h-ı̀, m̄-koh tùi-hong mā-sı̄ kan-khó͘ ka-têng, phín-kóng phèng-kim ài 5 bān, toā-piáⁿ kap kim-á lóng táⁿ chāi-lāi, án-ni mā sǹg kong-tō. Chng-kha lâng khiàm chı̂ⁿ iōng ê sı̂, lông-hoē, gı̂n-hâng m̄-bat chhap--in koè, kan-taⁿ ē-tàng chū-le̍k-kiù-chè niâ, chio hoē-á sı̄ siōng kán-tan ê hoat-tō͘, chit chūn ê “Bı̂n-kan hō͘-chō͘ hoē” sı̄ chı̂ⁿ-hoē, hit-sı̂ lóng-sı̄ chhek-á hoē, iōng 100 kin chhek-á chò tan-ūi, pio ê kui-chek kap chit-má kāng-khoán, cheng-chha ta̍k-pái beh pio ê sı̂, hoē-thâu ài pān toh chhiáⁿ hoē-kha, che kiò chò “Chia̍h hoē”. Chheng--á in a-bú kóng beh chhut-bı̄n chio 1 tı̄n hoē-á, thang pó͘-thiap phèng-kim ê chha-gia̍h. Nah chai hit nı̂ hoat-seng Tâi-oân chhut-miâ ê pat-chhit hong-thai kiam chúi-chai, kā 1 koá khah lám ê chhù koà hian liáu-liáu, Chheng--á in tau sı̄ tek kóng-á chhù, chhù-téng khàm chháu--ê, tong-jiân bē kham--tit, kui chhù lāi im phóng-phóng, chúi hò͘ kúi nā kang iáu-boē ta. Toā-chúi koè liáu, chhù-piⁿ keh-piah lóng leh khí sin chhù, Chheng--á siūⁿ-kóng tek-kóng-á chhù pún-té tō chin bô ióng--a, chit siaⁿ bô têng khí mā m̄-sı̄ pān-hoat, bó͘ khah bān chiah chhoā bô-iàu-kín, iáu-sı̄ kui ke-hoé-á toà ê chhù ài seng khí, tō kā chı̀n-chêng só͘ khiām--ê kap hoē-thâu-chı̂ⁿ lóng iōng lâi khí chhù, pài-thok hm̂-lâng-pô--á khı̀ keh-piah chng kā hit ê ko͘-niû-á hoē sit-lé, chhiáⁿ oān--leh, ū kàu phèng-kim gia̍h chiah koh kóng. Ū 1 kù oē kóng “Sio-chiú jú khē jú phang, ko͘-niû-á jú khē jú lāu”, mā ū lâng kóng “Sè-kan kan-taⁿ 2 hāng mı̍h-kiāⁿ bē oān--leh, chèng-hú ê cho͘-á kap ko͘-niû-á ê nı̂-hoè”, koè bô joā kú, hit ê phèng-kim ài 5 bān kho͘--ê tō chò--lâng-a. Chheng--á thiaⁿ tio̍h siau-sit, bē-su sı̄ phàng-kı̀ⁿ 1 ê bó͘, sim-koaⁿ lāi chin kan-khó͘, m̄-koh seng-oa̍h ê tàⁿ-thâu-á kāng-khoán tı̄ i ê keng-kah-thâu, tāng-khoâiⁿ-khoâiⁿ, liân beh oàn-thàn to bô sı̂-kan. Khí chhù khai ê chı̂ⁿ pí i àn-sǹg--ê chhiau-koè chin chē, chı̂ⁿ bô kàu iōng, ē-tàng chio̍h--ê chioh, ē-tàng chhoah--ê mā chhoah, mı̍h-kiāⁿ khē kú ē kiám, chè khǹg kú ē ke, jú chek sı̄ jú toā-tiâu, koh bē àu bē noā, le̍k sí Chheng--á chit ê siàu-liân-ke-á. Ū 1 pái, khı̀ ke--nih lông-hoē niá pûi-liāu, tn̄g tio̍h 1 ê bē chióng-koàn ê ko͘-niû-á, kā i kóng khai 5 kho͘ gûn bé 20 bān ê hi-bāng. Pún-té Chheng--á ı̀n-kóng i sı̄ sàn lâng, bô chı̂ⁿ thang bé chit khoán mı̍h. Beh tńg--khı̀ ê sı̂-chūn, ko͘-niû-á iáu tı̄ lông-hoē kháu, khoàⁿ tio̍h Chheng--á chhut--lâi, kā i kóng : “Sè-kan chin-chiàⁿ ê sàn lâng sı̄ liān hi-bāng to bô ê lâng.” Chit kù oē hō͘ Chheng--á sim-koaⁿ-thâu chhe̍k 1 tiô, ū-iáⁿ, chiàu i bo̍k-chiân án-ni choh sit, chò gû chò bé thoa 1-sı̀-lâng, khiàm ê chè-bū mā hân bē lı̄, koh-khah bián kóng chhoā-bó͘, chhiâⁿ sió-tı̄ sió-moē, goân-pún i bô leh siūⁿ chit ê būn-tê, m̄-sı̄ i m̄ chai, sı̄ i m̄ káⁿ bı̄n-tùi hiān-sı̍t khı̀ siūⁿ, lio̍h-lio̍h--a peng-toaⁿ tō beh lâi--a, i sı̄ toā-kiáⁿ, lāu-pē ū pēⁿ, ē-sái chhéng-kiû khah bān chiah khı̀, m̄-koh chèng-hú ē-tàng hō͘ lí khiàm bē-tàng hō͘ lí tó, kín-chá-bān lóng ài hân, kàu-sı̂ chhù--nih beh án-choáⁿ ? 20 bān, nā ū 20 bān kho͘ tāi-chı̀ tō kái-koat--a ! Hit sı̂ i lak-tē-á lāi tú-hó kiáu pûi-liāu chı̂ⁿ liáu koh ū chhun, tō kéng 1 tiuⁿ tê-âng sek lâng kóng sı̄ “Chhiah-gû-á” ê 5 kho͘ gı̂n-phiò tu hō͘ ko͘-niû, kóng beh bé hi-bāng. Bē chióng-koàn ê ko͘-niû-á khoàⁿ tio̍h ū lâng hō͘ i chhui siau sêng-kong, chin chiâⁿ hoaⁿ-hí, iōng iau-kiau ê chhiò bı̄n mn̄g i kah-ı̀ siáⁿ-mı̍h hō-bé, Chheng--á chāi-lâi tō chin hán-tit kap siàu-liân cha-bó͘ gín-á chih-chiap, khoàⁿ tio̍h chit ê lâu thâu-chang-boé-á ê ko͘-niû-á jia̍t-sim leh kā i tàu kéng hō-bé, he m̄-sı̄ kan-taⁿ kā chióng-koàn bē--i niâ, sı̄ chin-chiàⁿ ê koan-sim, kám-kak chit 5 kho͘ gûn it-tēng bē ke-liáu--ê. Jı̍t-chí tùi choh-sit lâng bô siáⁿ ı̀-gı̄, m̄-koh tia̍t-su ê jı̍t-chí tùi tia̍t-pia̍t ê hi-bāng sı̄ ū ı̀-gı̄--ê, chhin-chhiūⁿ kó͘-chá ū 1 hūn pò-choá kiò chò “3 6 9 sió pò”, tō-sı̄ ta̍k kò goe̍h ê chhe 3, chhe 6 kap chhe 9, 13, 16, 19, 23, 26, 29, lóng ū chhut pò-choá, sı̄ í bûn-ha̍k ûi chú ê kó͘-chui khan-bu̍t. Ài-kok-chióng-koàn sı̄ ta̍k kò goe̍h kı̀ⁿ 5 tō khui-chióng, chhe 5, 15 kap 25, 1 kò goe̍h 3 kı̂, boé--á toè i sı̂-kiâⁿ ê “tá chia ló” mā-sı̄ kı̀ⁿ 5 tō hoat-sio. Chheng--á bé chióng-koàn liáu-āu, tán hit kò goe̍h ê 15 thang tùi chióng. Hit chūn in hit chng bô lâng ū sin-bûn pò-choá, m̄ chai beh khı̀ toh ūi tùi chióng, siūⁿ beh chhéng-kàu chng--nih ê lâng koh kiaⁿ lâng chhiò, kàu beh-tàu, tòng bē-tiâu--a, thih-bé khiâ--leh, khı̀ ke--nih chhoē sin-bûn, mā m̄ chai siáng ū leh hō͘ lâng tùi, kiâⁿ--ah kiâⁿ, koh se̍h lâi kàu lông-hoē mn̂g-chhùi, chin tú-hó, ko͘-niû-á iáu tı̄ hia, Chheng--á bı̄n âng-âng kā chióng-koàn sa--chhut-lâi, kóng i m̄ chai beh án-choáⁿ tùi chióng. Hó-sim ê ko͘-niû kā i kóng sui-bóng sı̄ 15 khui chióng, m̄-koh ài 16 ê sin-bûn chiah ū leh bē, nā bô, ē-sái bı̂n-á-chài koh cháu--1-choā, kàu-sı̂ chiah chhoā i khı̀ chióng-koàn hâng khoàⁿ khui siáⁿ-mı̍h hō-bé. Nā beh tı̄ 15 hit mê tùi chióng, ē-sái thiaⁿ kóng-pò͘ tiān-tâi, m̄-koh kan-taⁿ pò toā chióng nā-tiāⁿ, koh kóng Chheng--á in tau mā bô Radio, pháiⁿ-sè hō͘ lâng chai-iáⁿ i bé chióng-koàn, m̄-káⁿ khı̀ pa̍t-lâng hia thiaⁿ. Hoan-tńg-kang, chhân--nih ê khang-khoè pàng bē lı̄, ùi chng--nih khı̀ kàu ke-á lâi khı̀ 1-choā-lō͘ khiâ thih-bé ài tiám-goā-cheng kú, siuⁿ phah-sńg sı̂-kan, tō kā chióng-koàn lâu tı̄ sió-chiá hia, pài-thok keh-tńg-kang thè i tùi chióng, nā ū tio̍h chiah kā Chheng--á thong-ti--1-siaⁿ. Hit chái-khí, Chheng--á thàu-chá tō khı̀ lê chhân, jı̍t-thâu to iáu-boē chhut--lâi, 1-sı̂-á kiáⁿ i ba̍k-chiu tō lia̍h chhân-thâu-lō͘-á siòng--1-ē, it-tı̍t siòng kàu koè-tàu, iáu-sı̄ bô khoàⁿ tio̍h bē chiáng-koàn ê ko͘-niû. Tiong-tàu, in sió-moē koāⁿ pn̄g lâi chhân--nih hō͘ chia̍h, mā-sı̄ ná chia̍h ná khoàⁿ lō͘-á, lóng bô tn̂g thâu-chang-boé-á ê iáⁿ-jiah. 5 kho͘ beh tio̍h 20 bān, tong-jiân bô hiah kán-tan, kàu jı̍t-thâu-iáⁿ chhiâ koè chhih-tek-á boé, i chai-iáⁿ hi-bāng tō-sı̄ kan-taⁿ hi-bāng niâ, m̄-sı̄ chāi-ún--ê, lio̍h-lio̍h--á jı̍t-thâu-kng beh hoán chò âng-hê--a, sí-sim--a. Tı̄ i khan gû chún-pı̄ beh tńg khı̀ hioh-àm ê lō͘--nih, soah khoàⁿ tio̍h hit ê ko͘-niû ùi hit pêng chông--lâi, cháu gah chhoán-phı̄ⁿ-phēⁿ. Khoàⁿ tio̍h Chheng--á, ko͘-niû chiah ná chhoán ná chhiò, kóng : “Tio̍h--a, tio̍h chióng--a !” Hiong-tı̀n só͘-chāi bô choan-bûn sàng pò-choá--ê, chāi-lâi lóng-sı̄ iû-kio̍k liān phoe chò-hoé sàng--ê, 1 kang chiah sàng 1 choā niâ. Ke--nih ê chióng-koàn hâng mā ài e-po͘ 2 tiám goā chiah ū pò-choá thang hông tùi chióng, ko͘-niû-á tùi liáu, khiâ thih-bé beh lâi chng--nih, lō͘--nih thih-bé soah lak-lián, khioh kui po͘ kú chiah hó, khiâ bô kúi pō͘ koh lak, bú gah chhiú o͘-sô-sô, chhoē kau-á-chúi sé chiok kú bē chheng-khı̀, boé--á, khoàⁿ thiⁿ-sek bô chá, kui-khı̀ thih-bé phiaⁿ tı̄ lō͘ piⁿ tek-nâ lāi, kiâⁿ lō͘ lâi, chiah ē chit sı̂ chiah kàu. Chheng--á thiaⁿ tio̍h ko͘-niû hoah-kóng “tio̍h chióng”, hoaⁿ-hí gah, kám-kak i ê khı̀-ūn leh kiâⁿ--a, ū-iáⁿ ū hi-bāng tō ū ki-hoē. Boé-chhiú chiah chai i m̄-sı̄ tio̍h tio̍h 20 bān, sı̄ tùi tio̍h boé 2 jı̄, chiah 100 kho͘ niâ. Khai 5 kho͘, tio̍h 100, iáu sǹg bē bái. Chheng--á siūⁿ beh kā 100 lóng oāⁿ chò āu kı̂ ê chióng-koàn, án-ni 20 tiuⁿ khah ū iâⁿ-bı̄n, ko͘-niû kā i tòng, kóng ē jú bé jú chē, bē-su poa̍h-kiáu, jú poa̍h jú toā m̄ hó, nā ū hok-khı̀, 1 tiuⁿ tō ē tio̍h. Chheng--á tō pài-thok ko͘-niû-á thè i khı̀ niá chióng, 100 kho͘ tō kià tı̄ hit ê ko͘-niû hia, 1-kı̂ khàu 5 kho͘, ta̍k kı̂ lóng kau-koan 1 tiuⁿ. Hit àm, Chheng--á chài ko͘-niû tńg khı̀ tek-nâ chhoē i lak-lián ê thih-bé, thè i khioh hō͘ hó, siūⁿ-kóng thiⁿ to àm--a, poê i tńg khı̀ kàu ke--nih. Koh lâi piān nā chhe 6, 16 iah 26, Chheng--á nā ū êng, ū-tâng-sı̂-á ē ka-tı̄ khı̀ ke-á chhoē ko͘-niû tùi chióng. Ū-sı̂-á khang-khoè khah kiap, hit ê ko͘-niû ē the̍h sin-bûn lâi hō͘ Chheng--á tùi, piáu-sı̄ bô phiàn--i. 100 kho͘ mā poàⁿ-nı̂-goā chiah khai liáu, m̄-kok liān 2 jı̄--ê mā m̄-bat koh tùi--tio̍h. Chng lāi lâng khoàⁿ tiāⁿ-tiāⁿ ū 1 ê lâu tn̂g thâu-chang-boé-á ê ke-chhı̄ ko͘-niû lâi chhoē Chheng--á, khoàⁿ--khí-lâi koh chin iau-kiau ê bô͘-iūⁿ, ū-iáⁿ sı̄ o͘-kan-á té tāu-iû, chin-chiàⁿ bô tè khoàⁿ, gōng Chheng--á koh ū gōng-hok, soah ū koá him-siān. Tı̄ peng-toaⁿ lâi ê chêng 1 kò goe̍h, Chheng--á bián phèng-kim tō chhoā tio̍h hit ê bē chióng-koàn ê ko͘-niû-á.
(“Pha-hng ê kò͘-sū” Tâi-pak-chhı̄:Tâi-gí Thoân-pò, 2000 nı̂ 3 goe̍h Chho͘-pán)