Goá O̍h Tâi-gí Lô-má-jı̄ ê Kám-sióng

Ùi Wiki Tô·-su-kóan
 Chha-put-to tı̄ chhit, peh nı̂ chêng, goá khoàⁿ-tio̍h chı̍t-ê a-peh--a teh tha̍k chı̍t-tiuⁿ phoe, hit-tiuⁿ phoe siá ê jı̄ khoàⁿ--khí-lâi chhin-chhiūⁿ Eng-gú koh m̄-sı̄ Eng-gú, goá khoàⁿ kah bū-sà-sà, m̄-kú A-peh--a iōng lán ê pē-bú-oē chin sūn-chhùi kā i liām--chhut-lâi. Goân-lâi, siá--ê chiū-sı̄ Lô-má-jı̄(LMJ). Hit sı̂ goá sim-lāi hiahN chı̍t-ē, in-ūi koè-khı̀ A-peh--a lóng kóng i m̄-bat Hàn-jı̄, sı̄ chheⁿ-mê-gû, chit-sı̂ goá khiā-tı̄ LMJ ê kak-tō͘ lâi khoàⁿ, chheⁿ-mê-gû èng-kai sı̄ goá! Tùi hit-chūn khai-sí o̍h LMJ sı̄ goá siōng toā ê sim-goān. 
 Kū-nı̂ saⁿ--goe̍h thiaⁿ kóng Ko-hiông I-ha̍k Tāi-ha̍k beh khui Tâi-gú Lô-má-jı̄ gián-sı̍p-pan, goá kap goá ê ang-sài Teng Liân-chong chiū hèng-chhih-chhih pò-miâ chham-ka. Tē it chiat siōng-khò ê sı̂ Tiuⁿ Ho̍k-chû i-su kóng nn̄g kù oē hō͘ goá ı̀n-siōng chiok chhim. Tē-it, ài “chún-hun”. Hit-sı̂ sim-lāi àm-àm kiò-khó͘. Hāi--ah, kha-chhng-phoé ài peⁿ hō͘ ân, khó-lêng oē hō͘ lâng lut kah kim-sih-sih--ah. Tē-jı̄, i kiông-tiāu kóng, lán ta̍k-jı̍t teh kóng ê oē nā bô bûn-jı̄ kı̀-chài, lán ê bûn-hoà m̄ bián joā kú chiū oē siau-sit. Thiaⁿ kàu chia, loē-sim siū chin toā ê kám-tōng. Goân-lâi o̍h LMJ m̄-sı̄ kan-ta beh ē-hiáu khoàⁿ pe̍h-oē-jı̄ nā-tiāⁿ, sı̄ ūi-tio̍h thiàⁿ-sioh Tâi-oân, thiàⁿ-sioh lán ê hiong-thó͘, chó͘-sian kap kiáⁿ-sun. 
 Chit-tang lâi, siōng-khò ê koè-thêng ū tiⁿ iā ū khó͘. Khí-thâu tùi LMJ lóng bô khài-liām, keng-koè lāu-su ê chí-tō, tùi bó-im, chú-im, peh-siaⁿ-tiāu, it-poaⁿ-piàn-tiāu kàu “á”-chêng-piàn-tiāu, sûi-chêng-piàn-tiāu, chı̍t-pō͘ chı̍t-pō͘ tùi ho͘-im, thiah-im kàu ē- hiáu khoàⁿ Tâi-bûn Bóng-pò, hit-sı̂ goá kap Liân-chong tiāⁿ-tiāⁿ kā kàu-châi the̍h--teh, chē tı̄ kong-hn̂g chhiū-á kha chı̍t-lâng liām chı̍t-toāⁿ bûn-chiuⁿ, in-ūi piàn-tiāu bô kài se̍k, ū-sı̂ liām--chhut-lâi-ê kap goân-lâi ê ı̀-sù thiⁿ chha tē, goán 2 lâng chiū chhiò kah chêng-khùi m̄ chí āu-khùi, pak-tó͘ tn̂g-á kiông beh chhoah--tn̄g, jú tha̍k jú ū hèng-chhù. Ū-sı̂, ūi-tio̍h chı̍t-ê jı̄, chı̍t-ê sû 2 lâng chèⁿ kah ām-á-kún kin phû-là-sà, chhùi-kak choân pho. Ū-sı̂ ūi-tio̍h beh koáⁿ “chún-hun”, chông kah pak-tó͘ kún-ká, piān-só͘ cháu bē-lı̄, ū-sı̂ chêng-sû khah kē, chiū siūⁿ kóng, chia̍h kah chiah lāu--ah, koh lâi tha̍k-chheh, chhin-chhiūⁿ lia̍h chı̍t-boé thâng tı̄ kha-chhng ngiau. M̄-kú, chit-sı̂ chiū oē siūⁿ-tio̍h Tēⁿ Bo̍k-su, chı̍t-ê khó-kèng koh khó-ài ê lāu-lâng, tùi Tâi-lâm chē hoé-chhia kàu Ko-hiông, chı̍t-bı̄n siōng-khò chı̍t-bı̄n chhit-koāⁿ ê chêng-kéng, koh siūⁿ-tio̍h Tiuⁿ i-su, Tēⁿ Si-chong i-su kap gı̄-kang lāu-su, in ūi-tio̍h thiàⁿ-sioh Tâi-oân, chhui-tián Tâi-bûn ūn-tōng, hi-seng sı̂-kan, kim-chı̂ⁿ kap thé-la̍t, chit-chióng hōng-hiàn ê cheng-sı̂n, kó͘-lē goá koh kè-sio̍k tha̍k--lo̍h-khı̀.
 Ū chı̍t-jı̍t siu-tio̍h chı̍t-hūn choân-Lô ê khan-bu̍t, chı̍t-khoàⁿ sı̄ “TâiOânjı̄”. Tha̍k “TâiOânjı̄” ê bûn-chiuⁿ khah ū thiau-chiàn sèng, khí-thâu sı̄ bān-bān-á khoàⁿ, keng-koè chı̍t-toāⁿ sı̂-kan, tùi piàn-tiāu ê hoán-èng jú-lâi jú-kín. Chit-má khoàⁿ Hàn-Lô ê bûn-chiuⁿ tian-tò bē koàn-sı̀. Só͘-í, “TâiOânjı̄” tùi goá thêng-tō͘ ê thê-seng ū chin-toā ê pang-chān. 
 Lán ta̍k-jı̍t put-ti-put-kak teh kóng ê pē-bú-oē, keng-koè lāu-su ê hun-sek, soat-bêng chiah chai-iáⁿ, goân-lâi Tâi-gú sı̄ chiah-nı̍h iu-bí, chiah-nı̍h cheng-bı̍t, choa̍t-tùi m̄-sı̄ Pak-kiaⁿ-gú oē-tit-thang pí-phēng--ê. Chhin-chhiūⁿ chia̍h-mı̍h ê liāu-lí hong-sek chiū ū: chú, chian, chı̀ⁿ, chhá, chhoe, thǹg, thn̄g, sā, sa̍h, chhèng, hip, pheng, piak, hang, ló͘, khòng, oe, pû, chhek, tı̄m, choaⁿ, hiâⁿ téng-téng. Chhin-chhiūⁿ hêng-iông kut-bah ê siong-hāi ū: koāiⁿ--tio̍h, choāiⁿ--tio̍h, áu--tio̍h, chek--tio̍h, siám--tio̍h, náu--tio̍h, giú--tio̍h, tǹg--tio̍h téng-téng. Koh ū saⁿ-liân-im, chhin-chhiūⁿ “sio”, “sio-sio”, “sio-sio-sio”. In-ūi Tâi-gú cheng-bı̍t ê piàn-tiāu, hō͘ lán oē-tit-thang hun-pia̍t che saⁿ chióng liām-hoat ū bô kāng-khoán thêng-tō͘ ê “sio”. Khoàⁿ--khí-lâi, Tâi-gú bûn-hoà khoah koh chhim, jú gián-kiù, jú kám-kak i ê pó-kùi. Ū-sı̂ tı̄ tiān-sı̄ ê Tâi-oân-bı̂n-iâu chiat-bo̍k, khoàⁿ-tio̍h bián-kióng iōng Hàn-jı̄ lâi piáu-ta̍t koa-sû, tiāⁿ-tiāⁿ khoàⁿ kah bo̍k-bêng-kı̂-biāu, kám-kak put-ta̍t put-chhit. Só͘-í kóng--khí-lâi Hàn-jı̄ chí-put-kò sı̄ Tâi-gú bûn-hoà ê chı̍t-pō͘-hūn nā-tiāⁿ. Koè-khı̀ Kok-bı̂n-tóng chèng-hú kı̀m-chí lán kóng pē-bú-oē sı̍t-chāi sı̄ khit-chia̍h koáⁿ biō-kong.
 Tı̄ Tiong-kip-pan kiat-gia̍p tián-lé ê sı̂, Tēⁿ Bo̍k-su it-tı̍t kau-tài, chèng-su the̍h-tio̍h liáu-āu m̄-thang kā koè-khı̀ só͘ o̍h--ê khǹg tı̄ peng-khò͘ lāi-bı̄n, iah sı̄ iōng mı̂-phoē kā khàm--khí-lâi. Pē-bú-oē sı̄ Siōng-tè sù hō͘ lán choè pó-kùi ê lé-bu̍t, lán sı̄ Siōng-tè kéng-soán--chhut-lâi ê chéng-chí. Ǹg-bāng chiah ê chéng-chí oē-tit-thang khui-hoe, kiat koh khah chē ê chéng-chí, hō͘ lán ê pē-bú-oē chá chı̍t jı̍t chhut-thâu-thiⁿ. 
 Choè-āu, ū chı̍t-ê sió-sió ê kiàn-gı̄: lín ē tit thang kap lín ê ang-sài, khan-chhiú--ê, ia̍h-sı̄ ài-jı̂n-á, tàu-tı̄n lâi o̍h LMJ, pó-chèng chı̀n-pō͘ ē chin kín, kám-chêng ē koh-khah tiⁿ-bı̍t.

(Tâi-oân-jı̄ Cha̍p-chı̀ tē 9 kı̂, 2001 nı̂ 9 ge̍h)