Hùn-bông chhián-soat 03
Guā-māu
Tē jı̄-cha̍p khò Bé-ia̍h ê Phı̀-jū (Ⅱ) Tia̍p-á kú hit ê chiáu-á ê siaⁿ koh thiaⁿ-kı̀ⁿ, thâng chiū hoaⁿ-hí thiàu-thiàu, koh tia̍p-á kú i chiū pe lo̍h toē, tı̄ hit khu ko-lê-chhài hn̂g kak chiū kóng, “Pêng-iú ah, ū siau-sit lah, chı̄n hó ê siau-sit, chóng-sı̄ goá nā kóng, lí bô beh sı̀n.” Thâng sûi-sı̂ ı̀n i kóng, “Nā kā goá kóng, goá ta̍k hāng lóng sı̀n.” Chiáu-á chiū ēng chhùi kí hiah-ê nn̄g kóng, “Tio̍h tāi-seng kā lí kóng, in tio̍h chia̍h sím-mı̍h, taⁿ hō͘ lí-ioh khoàⁿ lí phah-sǹg sím-mı̍h.” Thâng chiū ı̀n i kóng, “Lō͘-chúi kap bı̍t.” “M̄ tio̍h, ū pa̍t mı̍h khah khoài tit-tio̍h, lí ia̍h oē pún-sin kín-kín tit-tio̍h.” Thâng kóng, “Goá só͘ oē tit-tio̍h chiū-sı̄ ko-lê-chhài hio̍h nā-tiāⁿ.” Chiáu-á kóng, “Hō͘ lí ioh-tio̍h lah.” Thâng kóng, “Tek-khak m̄ sı̄, in-ūi in lāu-bú ū hoan-hù m̄-thang hō͘ in chia̍h khah chho͘ ê mı̍h.” Chiáu-á kóng, “Lāu-bú lóng m̄ chai-iáⁿ, lí siáⁿ-sū lâi mn̄g goá, āu-lâi lí lóng bô beh sı̀n, lí bē bat keng-kè ê sū chiū m̄ sı̀n.” Thâng ı̀n kóng,“Só͘ kā goá kóng ê, goá ta̍k hāng beh sı̀n.” Chiáu-á chiū kóng, “Bô iáⁿ, goá kā lí kóng chı̍t hāng lí m̄ sı̀n, iáu ū kúi-nā hāng goá beh cháiⁿ-á kóng, taⁿ thâng ah, lí phah-sǹg chiah-ê sió-sió ê nn̄g oē chhut sím-mı̍h ?” Thâng chiū ı̀n, “Chū-jiân oē chhut bé ia̍h.” Chiáu-á kóng, “Boē, oē chhut thâng, khah thêng lí oē khoàⁿ-kı̀ⁿ.” Chiáu-á chiū pe-khı̀, in-ūi i m̄ ài tiàm-teh, kap i ê pêng-iú saⁿ-chı̀ⁿ. I khı̀-liáu, hit ê thâng kóng, taⁿ goá phah-sǹg chiáu-á ū tı̀-sek, ia̍h hó sim, chóng-sı̄ i bô sím-mı̍h gâu, ia̍h ū bú-bān goá, sı̄ goá ū chhò-gō͘, goá phah-sǹg chit pái i pe siuⁿ koâiⁿ soà kiau-ngō͘. Goá iáu-kú teh siūⁿ i pe khı̀ hia, káⁿ ū khoàⁿ-kı̀ⁿ sím-mı̍h. Chiáu-á koh lâi gı̂m kóng, “Lí nā sı̀n goá, goá chiū koh kóng.” Thâng koh-chài ı̀n kóng, “Lâng só͘ kā goá kóng, goá ta̍k hāng sı̀n.” Chiáu-á kóng, “Nā-sı̄ án-ni ū chı̍t ê hó ê siau-sit, goá iáu-bē bat kā lí kóng, chiū-sı̄ lí pún-sin khah kú beh pı̀ⁿ choè bé-ia̍h.” Thâng chin siū-khı̀ kóng, “Pháiⁿ chiáu-á, lí khoàⁿ goá khah sió-khoá, lí chiū bú-bān goá, lí m̄ nā gōng ia̍h chân-jím. Tio̍h pe-khı̀-lah, m̄ ài koh-chài kap lí kóng-oē.” Chiáu-á kóng, “Goá chêng ū kā lí kóng, lí bô beh sı̀n goá ê siau-sit.” Thâng kóng, “Nā kā goá kóng, goá ta̍k hāng sı̀n, chóng-sı̄ tio̍h ū chêng-lí, nā kóng, bé-ia̍h nn̄g pı̀ⁿ thâng, thâng pı̀ⁿ choè bé-ia̍h, che sı̄ bô ha̍p lí, lí choè gâu ê chiáu-á ia̍h m̄ sı̀n chit kù.” Chiáu-á kóng, “Goá cháiⁿ-iūⁿ m̄ sı̀n, goá ū sı̀-koè pe, ia̍h ū khoàⁿ chin choē kı̂-koài ê tāi-chı̀, só͘-í goá oē sı̀n, lí m̄ sı̀n sı̄ in-ūi lí siông-siông tiàm tı̄ ko-lê-chhài hio̍h kiâⁿ-lâi kiâⁿ-khı̀ nā-tiāⁿ.” Thâng chiū kóng, “Lí teh gōng, lí phah-sǹg goá m̄ chai sím-mı̍h oē chiâⁿ ê tāi-chı̀, sím-mı̍h boē chiâⁿ ê tāi-chı̀. Taⁿ khoàⁿ goá ê seng-khu chhiⁿ-chhiⁿ, tn̂g-tn̂g, ia̍h ū choē-choē kha, beh pı̀ⁿ choè ū sı̍t koh súi-súi ê bé-ia̍h mah ? Lí chin gōng ah.” Chiáu-á kóng, “Sı̄ lí gōng, ka-kı̄ phah-sǹg ū tı̀-sek, lí ài gı̄-lūn só͘ boē hiáu-tit ê tāi-chı̀. Goá tùi thiⁿ-téng ū tit-tio̍h chit ê hó ê siau-sit, goá í-keng sı̀n, lí ia̍h tio̍h sı̀n.” Thâng chiū kóng, “Goá bē bat kı̀ⁿ kè, goá cháiⁿ-iūⁿ tio̍h sı̀n.” Tú-tú teh kóng-oē ê sı̂, ū mı̍h kha̍p-tio̍h thâng ê sin-piⁿ, i oa̍t thâu khoàⁿ, ū cha̍p-sò͘ bé thâng-á, sı̄ tùi hiah-ê bé-ia̍h nn̄g chhut-lâi, teh sô-lâi, sô-khı̀, teh chia̍h ko-lê-chhài hio̍h. Hit ê thâng chiū kiàn-siàu, tı̍t-tı̍t kı̂-koài, i siūⁿ thâu chı̍t hāng ê oē nā ū iáⁿ, tē jı̄ hāng ê sū ia̍h oē sı̀n-tit. Chit ê thâng kā chiáu-á kóng, “Chhiáⁿ lí kà-sı̄ goá, án-cháiⁿ-iūⁿ thang sı̀n, thang oá-khò.” Án-ni chiáu-á chiū chiong thiⁿ-toē ta̍k hāng kı̂-koài, ò-biāu ê sū kā i kóng. Tùi hit-tia̍p í-āu thâng kā i ê tâng-phoāⁿ kóng, i oē sí, āu-lâi oē pı̀ⁿ bé-ia̍h, chóng-sı̄ in m̄ sı̀n, phah-sǹg i sı̄ hoat kông, beh jı̍p tı̄ kián ê lāi-bı̄n lâi pı̀ⁿ i ê sin-thé i tı̍t-tı̍t kóng, “Goá pa̍t jı̍t beh pı̀ⁿ bé-ia̍h.” I ê tâng-phoāⁿ phah-sǹg i teh chū-liām. Kàu sı̂, i chin-chiàⁿ pı̀ⁿ bé-ia̍h, beh koh sí ê sı̂ i chiū kóng, “Goá chı̍t-sı̀-lâng ū khoàⁿ chin choē kı̂-koài ê tāi-chı̀, taⁿ āu-lâi só͘ beh lâi ê sū goá lóng bô khoà-lū, beh an sim sı̀n.” Tē jı̄-cha̍p-it khò Oa-sèng-thun Chit ê sı̄ Bí-kok ê kiaⁿ-siâⁿ, tı̄ kok ê tang pêng, Khò͘-lûn-pí-a ê só͘-chāi, khí tı̄ Phó͘-thàu-má hô piⁿ, lı̄ Niú-iok siâⁿ 753 lí. Chit ê siâⁿ bô ûi chhiûⁿ, chiu-ûi 33 lí sù-hong, sui-jiân án-ni ê toā, nā-sı̄ tû-khı̀ koe-lō͘, hoe-hn̂g, khàng-toē í-goā, só͘ chhun khah bô chı̍t poàⁿ ê toē sı̄ khí chhù. In-ūi siâⁿ-lāi kúi-nā só͘-chāi hoe-hn̂g chám-jiân toā, siâⁿ-nı̍h ê koe-lō͘ ia̍h sı̄ khoah koh choē tiâu, siat-sú ta̍k tiâu saⁿ-chiap tı̍t-tı̍t ū 567 lí. Chit ê siâⁿ cháiⁿ-iūⁿ oē khí kàu chiah hó-sè ? Ū chı̍t hāng iân-kò͘, in-ūi chit só͘ chāi bē khí siâⁿ ê sı̂, chit ê toē sı̄ khòng-iá. Āu-lâi siūⁿ beh chhian-soá kiaⁿ-siâⁿ, chiū tiāⁿ-tio̍h tı̄ chit só͘-chāi khí. Bē khí ê tāi-seng ū hō͘ chı̍t ê Hoat-kok lâng ūi só͘ tio̍h khí ê tô͘; chit ê lâng só͘ ūi ê khoán sı̄ khioh Hoat-kok chı̄n súi ê siâⁿ ê khoán, só͘ siat-hoat put-chí hó-sè. Hit sı̂ lâng khoàⁿ i só͘ ūi ê tô͘ kap só͘ pun ê toē, choē-choē lâng chhiò i gōng. In-ūi hit sı̂ lâng chió, toē khoah, ta̍k lâng phah-sǹg só͘ khí ê chhù mih-sái tio̍h lı̄ hiah khui; kàu kin-á-jı̍t lâi khoàⁿ, siâⁿ-lāi ta̍k hāng ê chhù-sū, koh chhù kap koe-lō͘ lóng boē siuⁿ khoah, siuⁿ oe̍h, tùi án-ni chèng-lâng o-ló chit ê ūi-tô͘ ê lâng ê tı̀-sek, chhin-chhiūⁿ ū sian-kiàn ê châi-tiāu. 1892 nı̂ ū boé chı̍t tè khàng-toē chha-put-to siâⁿ ê sı̀ hūn chı̍t choè hoe-hn̂g ê lō͘-ēng. Chit ê toē ê tiong-ng ū chı̍t tiâu hô thàu kàu chı̄n hn̄g, siang pêng ū bō͘-sēng ê chhiū-nâ, tùi án-ni ke-thiⁿ chit ê hoe-hn̂g ê kéng-tı̀, siâⁿ-nı̍h bô lūn sím-mı̍h lâng thang kàu chia thit-thô, tiâu-ióng seng-khu. Koh ū Bı̂n-chú ê chhù ia̍h sı̄ ēng sia̍h-chio̍h khí, goā-bı̄n iû-chhat put-chí pe̍h, só͘-í miâ kiò “Pe̍h ê chhù.” Tı̄ chit ê chhù ê lāi-bı̄n ū chı̍t keng sı̄ Bı̂n-chú kap gı̄-oân chū-chı̍p ê só͘-chāi. Ia̍h ū choē-choē keng kok-ka ê chhù súi koh hó; ū khí chhin-chhiūⁿ thah ê khoán tı̄ Phó͘-thàu-má hô piⁿ, koâiⁿ 555 chhioh, téng-bı̄n chhāi Oa-sèng-thun ê siōng, khai gûn 250,0000 goā kho͘, che sı̄ peh-sı̀ⁿ khí lâi kı̀-liām Oa-sèng-thun. Tē jı̄-cha̍p-jı̄ khò Chhim hái kı̂-koài ê oa̍h mı̍h Tı̄ sè-kan toā kı̂-koài ê mı̍h ū choē-choē hāng, chiū chiah-ê tiàm tı̄ hái-toé ê oa̍h mı̍h ia̍h thang sǹg chāi-lāi. Hái ê chhim khín bô pı̂ⁿ, ū só͘-chāi khah khín, nā ēng mı̍h lâi tūi-lo̍h chı̍t nn̄g lí chhim nā-tiāⁿ chiū kàu hit ê toé. Ū só͘-chāi khah chhim tāi-iok kàu jı̄ saⁿ-cha̍p lí ê chhim ia̍h bē kàu toé. Che sı̄ in-ūi hái-toé kap ta-toē lı̂-á saⁿ-tâng. Toē ū só͘-chāi sı̄ koâi-soaⁿ, ū só͘-chāi sı̄ chhim-khiⁿ, ū só͘-chāi sı̄ pı̂ⁿ-iûⁿ, koâiⁿ kē bô tâng. Hái-toé ia̍h sı̄ án-ni, ū ūi chhim, ū ūi khín. Sı̀ gō͘-cha̍p nı̂ chêng bô lâng phah-sǹg oa̍h mı̍h oē tiàm tı̄ hái-toé. Che sı̄ cháiⁿ-iūⁿ? In-ūi in ê seng-khu siū hái-chúi teh put-chí tāng beh thái tòng oē tiâu. Nā-sı̄ hái-nı̍h ê oa̍h mı̍h, ū-ê oē tiàm tı̄ chúi-nı̍h chı̍t chheng poeh pah tn̄g chhim, ia̍h oē kham-tit, chóng-sı̄ ū-ê boē kham-tit hiah chhim. Hái ê oa̍h mı̍h oē kham-tit chit hō teh ê la̍t kàu hiah tāng, kiám m̄ sı̄ chı̄n kı̂-koài ? Nā-sı̄ chit hō chhim-hái ê hı̂ nā bô siū chúi teh ê la̍t kàu chiah tāng chiū boē oē oa̍h, boē kham-tit kàu chúi-bı̄n í-keng sí lah. Lūn in ê sí sı̄ in-ūi siû kè-thâu koâiⁿ. I ê chhe lâi ê kūi ná tiòng, chiū ná koâiⁿ, tı̍t-tı̍t tiòng kàu piak-khui, chiū i ê ngó͘-chōng, ba̍k-chiu lóng chhut-lâi, che sı̄ in-ūi i siû kè-thâu koâiⁿ ê iân-kò͘, só͘-í hō͘ chúi teh ê la̍t khah khin, pak-tó͘ lāi ê la̍t khah tāng, chiū tı̀-kàu sit-lo̍h i ê sı̀ⁿ-miā. Hái-toé ê hı̂ mih-sái tio̍h ū ba̍k-chiu ? In-ūi tı̄ hia àm-àm, jı̍t ê kng bô chı̍t tiám-á oē chiò kàu. Sı̍t-chāi sı̄ án-ni, sui-jiân ū ba̍k-chiu iah bô lō͘-ēng, só͘-í choē-choē hı̂ sı̄ chhiⁿ-mı̂, bô khoàⁿ-kı̀ⁿ. Chóng-sı̄ ū hō ê hı̂ ka-kı̄ ū kng. Ū chı̍t hō, i ê kng sı̄ tı̄ ka-chiah niā ê só͘-chāi, kui choā chhin-chhiūⁿ teng ê khoán. Ū hō i ê kng sı̄ tı̄ thâu-khak chhin-chhiūⁿ tı̀ kè ê khoán-sit. Ū hō i ê kng sı̄ tı̄ chhùi-ē-táu. Ia̍h chı̍t hō khah kı̂-koài, tı̄ i ê ka-chiah-chit ê só͘-chāi ū hoat chı̍t ki, tı̄ i ê ki bé ū kng chhin-chhiūⁿ teng ê khoán, i nā iau ê sı̂ ài chia̍h pa̍t hō ê hı̂, chiū bih tı̄ soa-nı̍h, i ê chhùi chhut-lâi ēng i ka-chiah-ê kng lâi ia̍t siâⁿ pa̍t hō ê hı̂ oá, jiân-āu chiū kā i thun lo̍h-khı̀. Hit hō bô ba̍k-chiu ê hı̂ tı̄ siang-pêng kı̂ ê só͘-chāi ū hoat chhı̀. Chiah-ê chhı̀ ê lō͘-ēng sı̄ thang bong hı̂ lâi tit-tio̍h chia̍h. Tē jı̄-cha̍p-saⁿ khò Kim siâⁿ tı̄ tá-lo̍h ? Bāng-kı̀ⁿ ū nn̄g ê gín-á, chı̍t ê hiaⁿ, chı̍t ê sió-bē, hiaⁿ miâ kiò Thian-sù, sió-bē miâ kiò Siok-tek; hit nn̄g ê gín-á bô pē-bú, ū chı̍t ê peh sı̄ lāu lâng koh khah bô thiàⁿ in. Ū chı̍t jı̍t gín-á hō͘ in peh hiâm koh koáⁿ in chhut-khı̀. Gín-á sim kan-khó͘, chiū saⁿ-kap cháu, cháu kàu chı̍t ê khoe-piⁿ tiàm hia chē-teh iu-būn. Hut-jiân khoàⁿ-kı̀ⁿ chı̍t ê lāu-lâng chhiú the̍h chı̍t tiuⁿ phoe, chiū kūn-oá the̍h khı̀ hō͘ in. Gín-á chiū kı̂-koài, kóng, “Che káⁿ m̄ sı̄ goán ê, in-ūi bô lâng kap goán saⁿ-bat.” Hit ê lâng chiū kóng, “Sı̄, Ông kià beh hō͘ lín, chhiáⁿ lín kàu I ê siâⁿ, kap i saⁿ-kap tiàm.” Gín-á chiū thiah-khui lâi khoàⁿ, khoàⁿ-kı̀ⁿ ū kim-kim chı̄n súi ê jı̄ siá kóng, “Tio̍h chiū-kūn Goá, kı̀ⁿ-nā kui-sūn Goá chiah oē oa̍h.” Thian-sù tha̍k kúi-nā piàn, kóng, “Chiah-ê sím-mı̍h ı̀-sù ? Ông tı̄ tá-lo̍h ? Lō͘ tı̄ tá-lo̍h ? Ông nā-sı̄ ài goán khı̀, goán hoaⁿ-hí khı̀.” Siok-tek ia̍h sı̄ kóng án-ni, chiū kiû hit ê lāu lâng kā in chhoā lō͘; lāu lâng hoaⁿ-hí, kā in chhoā kàu khoe-kı̂ⁿ kóng tio̍h liâu kè-khı̀, koh pò in khoàⁿ hit pêng ū soaⁿ, ū lâng teh peh, koh soaⁿ-téng ū siâⁿ; siâⁿ mn̂g, siâⁿ chhiûⁿ sı̄ kim ê. Lāu lâng kóng, “Chia chiū-sı̄ Kim siâⁿ, siâⁿ-lāi bô pı̄ⁿ-thiàⁿ, bô kan-khó͘, ia̍h bô choē.” Gín-á thiaⁿ-liáu chiū iu-būn, kóng, “Goán sı̄ ū choē, káⁿ boē kham-tit jı̍p.” Tı̄ khoe-piⁿ ū choē-choē gín-á, ū-ê teh chō kiô, ū-ê teh kò chûn, koh ū kúi-nā lâng í-keng lo̍h chúi, teh-beh liâu kè-khı̀. Chit nn̄g ê gín-á khoàⁿ-kı̀ⁿ chiū kiaⁿ kóng, “In teh-beh tı̂m lo̍h-khı̀.” Lāu lâng kā in kóng, “Lín ia̍h tio̍h chhin-chhiūⁿ án-ni liâu kè-khı̀, in-ūi Ông ēng chit ê khoe, sı̄ beh hō͘ lâng tùi chia liâu kè, lâi tit-tio̍h chheng-khı̀.” Tùi hit-tia̍p gín-á chiū kóng, “Goán beh liâu kè-khı̀.” Chiū lo̍h chúi liâu kè-khı̀. Hit ê khoe bô joā chhim, bô kú chiū kàu hit pêng hoāⁿ. Gín-á ê saⁿ lóng soé kàu chheng-khı̀, chiū liâm-piⁿ peh chiūⁿ soaⁿ. Teh peh soaⁿ ê sı̂, Siok-tek bô soè-jı̄ kiâⁿ, chiū poa̍h-tó, i ê saⁿ koh bak lâ-sâm, sim chin kan-khó͘, kóng, “Goá ê saⁿ taⁿ koh bak lâ-sâm, boē tit thang jı̍p siâⁿ.” Lāu lâng kā gín-á kóng, “Goá chhoā lí kàu chı̍t ê soè káng lâi soé. Káng chúi sı̄ tùi toā khoe tit-tio̍h.” Gín-á soé-liáu chiū chheng-khı̀, koh khí-sin kiâⁿ kàu siâⁿ mn̂g. Tı̄ siâⁿ mn̂g ū nn̄g ê thiⁿ-sài teh sûn khoàⁿ ài jı̍p siâⁿ ê lâng saⁿ ū chheng-khı̀ á bô; nā chheng-khı̀ ê lâng chiū tit-tio̍h jı̍p, bô chheng-khı̀ ê lâng boē tit thang jı̍p. Thian-sù kap Siok-tek jı̍p-khı̀, thiⁿ-sài khoàⁿ-kı̀ⁿ in ê saⁿ chheng-khı̀, chiū chhoā in khı̀ kı̀ⁿ Ông. Ông khoàⁿ-kı̀ⁿ chiū chin hoaⁿ-hí, chin thiàⁿ in, hō͘ in tiàm hok-khı̀ ê só͘-chāi. Kim siâⁿ chiū-sı̄ chí sím-mı̍h ? Khoe sı̄ chí sím-mı̍h ? Kiù-chú kóng I sı̄ “Oa̍h-miā ê chúi,” koh kóng, “I ê pó huih oē soé-tû lâng ê choē.” Lán tio̍h chiū-kūn Kiù-chú, thang tit-tio̍h sim chheng-khı̀, chiah oē jı̍p thiⁿ siâⁿ, kı̀ⁿ-tio̍h Chú, éng-éng kap I tiàm. Tē jı̄-cha̍p-sı̀ khò Chháu-meh Oa̍h-tāng mı̍h ū choē-choē hō bô tiàm tiāⁿ-tio̍h só͘-chāi. Ū hō chiàu i ê sı̂-chūn lâi, chiàu sı̂-chūn khı̀. Chháu-meh sı̄ án-ni. Ū kok chháu-meh chin choē, oē hāi-tio̍h lâng, lán Tiong-kok bô. In beh khı̀ pa̍t só͘-chāi ê sı̂ siông-siông tàu kui tı̄n.Ū chı̍t pái Gô-lô-su ê peng tı̄ lō͘-nı̍h tú-tio̍h chı̍t tı̄n, m̄ chai kúi pah bān chiah. Chiong peng bé ê seng-khu thâu bı̄n lóng khı̂ⁿ ba̍t-ba̍t, só͘-toà ê mı̍h ia̍h hō͘ in chia̍h-khı̀, só͘-í goân-soè chiah bēng-lēng peng-sū chat-iâⁿ lâi thèng-hāu chháu-meh pe siān hioh-khùn ê sı̂ chiah koh khí-sin.Āu-lâi chháu-meh lóng hioh tı̄ thô͘-kha-nı̍h, saⁿ-têng saⁿ-tha̍h, chha-put-to tha̍h kàu kúi-nā chhùn kāu, soà hō͘ peng bé ta̍h-ta̍h sí. Chháu-meh tú-tú chhut nn̄g ê sı̂, sı̄ bô sı̍t thang pe, tio̍h ēng sô. Bat chı̍t pái chı̍t lâng khoàⁿ-kı̀ⁿ chháu-meh kui tı̄n sô lâi, chiū hoah lâng kín-kín khı̀ kā i hāi-sí. Ū hāi-sí kúi cha̍p bān chiah, iû-goân bô chhái kang, in-ūi chháu-meh ū kúi-nā pah bān, hāi-sí boē liáu, só͘-í só͘ ū ê gō͘-kak kap chhiū-ba̍k lóng hō͘ i chia̍h liáu-liáu. Nā tú-tio̍h ū sím-mı̍h cha̍h-teh put-lūn chhiûⁿ á-sı̄ chhù, koh khah koâiⁿ ia̍h sı̄ poâⁿ kè-khı̀. Ū-sı̂ tú-tio̍h o͘-im thiⁿ chiū bô kiâⁿ, hit só͘-chāi chiū hō͘ i chia̍h koh khah chhám. Ku-pí-lō͘ ê hái-sū chháu-meh ia̍h chin choē. Bat chı̍t pái ū lâng chhiàⁿ lâng lâi châu-bia̍t i, iàu-kín tio̍h hāi-sí i ê nn̄g. I ê nn̄g chhin-chhiūⁿ tāu-ngoeh, chı̍t ngoeh tiāⁿ-tio̍h saⁿ-cha̍p-gō͘ lia̍p. Chhit ge̍h jı̍t kú ê tiong-kan ū siu nn̄g bān tàⁿ nn̄g. Sui-jiân châu-bia̍t kàu án-ni, iáu sı̄ chin choē. Chháu-meh ê sı̍t sı̄ hoe-tiám; sı̍t sui-jiân chin toā, iáu-kú bô sím-mı̍h gâu pe; kui tı̄n teh pe éng sı̄ sūn hong. Chhut Ai-kı̍p-kı̀ ū kı̀-chài Siōng-tè kàng chai-ē hō͘ Ai-kı̍p lâng, chiū khí tang hong chhe chháu-meh lâi; Mô͘-se thoè Ai-kı̍p lâng kiû, Siōng-tè chiū ēng sai hong chhe in khı̀. Chháu-meh oē hāi lâng, ia̍h oē choè lō͘-ēng, ū só͘-chāi lâng lia̍h lâi pē kàu ta-ta, chiū thâu, sı̍t, kha, phoà-khı̀, seng-khu bō choè hún, kiau bı̍t chia̍h. Ū-ê chiong iâm-chúi hiâⁿ kún-kún oa̍h-oa̍h ê chháu-meh hiat tı̄ chúi; āu-lâi hô͘ khí-lâi, pha̍k ta, siu; beh chia̍h chiū ēng iû chı̀ⁿ; lâng lia̍h i choè hó chia̍h ê mı̍h.