Hok-jı̂n hiaⁿ

Ùi Wiki Tô·-su-kóan

Kiau chin chē chiàn-āu chhut-sı̀ ê gín-á kāng-khoán, oa̍h tı̄ hit-ê ko-ap thóng-tı̄, it-chhè tio̍h-ài têng-thâu lâi ê sı̂-tāi, lông-chhoan bô châi-tiāu khı̂ⁿ-ke, Hok-jı̂n hiaⁿ gō͘-tang-chè ê Ka-gı̄ Ko-kang chhím chhut-gia̍p, tō lı̄-khui kò͘-hiong Lo̍k-chháu, khı̀ tı̄ toā-to͘-chhı̄ toà kang-tiûⁿ. Hit-chūn tiān-oē iáu m̄-sı̄ chin phó͘-phiàn, nā m̄-sı̄ chiok kín-kip ê chōng-hóng, bān-hāng tāi-chı̀ lóng khò siá-phoe teh liân-lo̍k. Thàu-koè chhin-chiâⁿ pêng-iú siāu-kài, i toà-koè kúi-nā jiah: bat khı̀ Ko-hiông, khı̀ Tâi-tiong chò ê-á......siōng boé--á chiap-tio̍h ko-kang tong-o̍h Kiàn-chı̀ ê phoe, choaⁿ-á lâi tı̄ Tâi-pak Chhim-kheⁿ-á toà ní-chéng-chhiúⁿ. I chin chù-ı̀ chı̍t-ê pún-chiâⁿ tı̄ kong-si cháu gia̍p-bū--ê, hit-ê gia̍p-bū-á lı̄-iōng chhut-tiuⁿ ê ki-hoē kā ūn-siau soàⁿ-lō͘ bong chheng-chhó, boé--á ka-tı̄ chhut-lâi chò thâu-ke. Hit-chūn i tō liáu-kái, nā beh thàn-chı̂ⁿ, chò chit-lō “bú”--ê khah oh lia̍p-chek, tı̄ i siàu-liân ê sim-lāi, phah-sǹg beh ǹg chit-ê hong-hiòng phah-piàⁿ. Boé--á sı̍t-chāi kò-sèng pí-kàu khah kó͘-ı̀, chhù--nih koh hoán-tùi, pún-chiâⁿ thè-ngó͘ liáu-āu, ū beh àn ka-tı̄ ê kè-oē chı̀n-hêng, soah bô hoat-tō͘ kè-sio̍k. 1978 nı̂ lâi tı̄ Lâm-a, 1981 nı̂ ê sı̂, pún-té ū ki-hoē seng khí-lih chò chō͘-lí kang-têng-su, soah in-ūi bô khı̀ chhiúⁿ-tiúⁿ hia “kiâⁿ-ta̍h”, choaⁿ-á sún-sit chit-ê ki-hoē, m̄-koh i bô hiō-hoé, kan-taⁿ sim-lāi chin khoàⁿ bē koè, siūⁿ kóng nah tio̍h án-ne, chit-chióng ùi China lâi ê àu-pō͘ (the̍h chı̂ⁿ lâi kóng), kám tio̍h? Kám ū kong-pêⁿ? Chham-ka kang-hoē ūn-chok chı̀n-chêng, i tō chin chú-tōng teh kā kang-hoē hoán-èng chhiúⁿ--nih bô ha̍p-lí ê tāi-chı̀, choaⁿ-á hō͘ lâng tiám-iû chò kı̀-hō. 1994 nı̂ ê sı̂, kang-hoē giú i chhut-lâi soán kang-hoē kàm-sū. I tō án-ne chò chı̍t-jı̄m, pêng-sūn pêng-sūn, bô siáⁿ toā tāi-chı̀, put-jı̄-kò, tı̄ 1994 nı̂-boé, chı̍t-ê cha-bó͘ tông-sū ê tāi-chı̀ soah hō͘ i jú bak jú chhim, liâu--lo̍h-khı̀-a. Hit-chūn chit-ê cha-bó͘ tông-sū chhı̀-iōng-kı̂ saⁿ-kò-goe̍h ê piáu-hiān, téng-si bô moá-ı̀, bô àn-sǹg beh koh kā chhiàⁿ. To beh oá-nı̂--a, hit-ê tông-sū kap téng-si chham-siông, khoàⁿ ē-tàng nı̂-āu chiah lı̄-chit--boē, téng-si kā tap-èng, āu--lâi soah koh hoán-hoé. Chit-ê tông-sū tú-hó sı̄ Hok-jı̂n hiaⁿ in chhiúⁿ--nih-ê, kang-hoē chiap-siū chit-ê sin-sò͘-àn, beh khı̀ chhoē téng-si thó kong-tō. Sū-āu téng-si koài Hok-jı̂n hiaⁿ lóng tı̄ kang-hoē pò-kò chı̍t-koá ū-ê bô-ê, beh kā chhoē mâ-hoân. kang-hoē kàn-pō͘ thiaⁿ--tio̍h chin bē-sóng, chı̍t-tı̄n lâng chhoā--leh tō beh khı̀ lí-lūn. Tāi-chı̀ bú kah chiâⁿ toā-tiâu, kong-si beh pek hit-chūn tâng-chê jı̍p-khı̀ pān-kong-sek ê 10 goā ê lâng chhiam chhiat-kiat-su, nā bô, tō beh kā in kı̀-kò, kı̀-kò ē éng-hióng nı̂-té khó-chek, khó-chek jú koân chióng-kim tō pí-kàu khah chē. Kong-si khai-sí iōng kok-chióng àu-pō͘ beh sái-lāng--in, nā bô tō kóng: “Bô-chhái lí chò hiah kú--a, to beh thè-hiu--a, koh lâi bú chit-chhut--ê, m̄-sı̄ chiok bô-chhái......” Lō͘-boé ta̍k-ê iáu sı̄ bô chhiam, koh kui-tı̄n chông khı̀ Tâi-pak Tâi-sok chóng-kong-si thâu-chêng giú pe̍h-pò͘-tiâu-á khòng-gı̄. Sı̄ án-choáⁿ bē nńg-jio̍k? Siūⁿ-tio̍h bó͘-kiáⁿ, siūⁿ-tio̍h thâu-lō͘, nah ē káⁿ chhiong--lo̍h? Hok-jı̂n hiaⁿ kóng: “Ah, tō kám-kak goán ia̍h bô chò m̄-tio̍h--a, beh án-choáⁿ chhiam ē lo̍h?” Tō-sı̄ chit-lō tan-sûn, kian-chhı̂ sı̄-hui ê sim, m̄-chiah ta̍k-ê keng--koè-khı̀-a, kiat-kó, kàu nı̂-boé kong-si mā bô kā in kı̀-kò. Teh kóng chit-ê lē ê sı̂, ū chin chē goán chiah-ê tha̍k-chheh gín-á hoān-sè ē siūⁿ kóng, nā ū būn-tê tō『據理力爭』, nah tio̍h kiaⁿ......m̄-koh Hok-jı̂n hiaⁿ kóng tı̄ chhiúⁿ--nih, téng-si chiáng-ak khó-chek hun-sò͘, mā chiáng-ak chióng-kim hun-phoè, bián-kóng ta̍k-ê mā chhoah. Goán ke̍k-ke ē-tàng tùi-pí kóng, che hām lāu-su chiáng-ak ha̍k-seng á ê hun-sò͘ kāng-khoán, ha̍k-seng-á nā tú-tio̍h bô kong-pêⁿ ê tùi-thāi, siūⁿ beh hoán, m̄-koh siūⁿ tio̍h ka-tı̄ iáu-boē chhut-gia̍p, ū tang-á chin chē put-boán tō thun lo̍h-khı̀ pak-tó͘ lāi, bı̄n-tùi chit-khoán chêng-sè, ha̍k-seng-á tō bô it-tēng káⁿ koh chhiàng--lo̍h, lán kám ū khó-lū tio̍h in bı̄n-tùi--ê sı̄ keng-chè lâi-goân, sı̄ seng-chûn būn-tê, sı̄ ka-têng ê bı̄-lâi neh. Lán nah ē-tàng iōng tō-tek teh iau-kiû--in? Tha̍k-chheh-lâng kám sı̄ taⁿ-á khoàⁿ tio̍h ka-tı̄ ê sè-kài? Tō-sı̄ chit-lō kian-chhı̂ sı̄-hui ê kò-sèng, chá-kı̂ tóng-goā ūn-tōng hām ke-thâu iû-hêng tng jia̍t ê sı̂, Hok-jı̂n hiaⁿ oan-na ē khı̀ hoah chhut sim-lāi ê oē. I jı̄n-ūi kok-ka ē-tàng tùi-pí chò kong-si, bān-nı̂ kok-hoē tō chhan-chhiūⁿ kong-si--nih bô ha̍p-lí ê chè-tō͘, kong-si--nih ê tāi-chı̀ to teh hoán-èng--a, kok-ka--ê soah m̄-bián mā tàu chhut-la̍t? Thiaⁿ i teh kóng bān-nı̂ kok-hoē, i jı̄n-ūi bô kong-pêⁿ, hām chhiúⁿ--nih ê tāi-chı̀ kāng-khoán. Sui-bóng chit-má Bı̂n-chı̀n-tóng bú kah chiah àu, m̄-koh i bē án-ne tō bô koan-sim chèng-tı̄, i kóng nā bô koan-sim, kám kóng beh pàng hō͘ koh khah noā? Kang-hoē --nih ū pān tha̍k-chheh-hoē, beh cheng-ka kàn-pō͘ ê lí-lūn jı̄n-bat, Hok-jı̂n hiaⁿ kóng tha̍k sı̄ tha̍k ū, m̄-koh ká-ná khah bô hoat-tō͘ tı̄ hiān-sı̍t--nih iōng--tio̍h. Tha̍k-chheh-hoē su-iàu chı̍t-toāⁿ sı̂-kan lúi-chek chiah khoàⁿ ē tio̍h hāu-kó, m̄-koh i kóng--ê, soah m̄-sı̄ tú-hó kā lán chit-ê siā-hoē ê būn-tê hián-sı̄--chhut-lâi? Tha̍k-chheh--ê khiàm sı̍t-chiàn, sı̍t-chiàn--ê su-iàu lí-lūn? Saⁿ--goe̍h ê Chhiū-nâ-á, hong ū lio̍h-á khah léng, lâng kóng “chhun-thiⁿ āu-bú-bı̄n”, kang-lâng ê ūn-miā bē-su tı̄ chhun-thiⁿ--nih kāng-khoán, toh chı̍t-kang chiah ē sio-lo̍h? Toh chı̍t-kang chiah ē sap hō͘-mn̂g-á? Bô-lâng chai. Khoàⁿ-tio̍h Hok-jı̂n hiaⁿ tùi kong-gı̄ sı̄-hui chiah kian-chhı̂, koh ū i ê chhiò-bı̄n, goá bē-su khoàⁿ-tio̍h sio-lo̍h ê Chhiū-nâ-á kéng-tı̀, hoe-á chháu-á lóng hoat kah chiok om̄--ê, kang-lâng ê ūn-miā sı̄ ka-tı̄ chhòng-chō--ê! (TGB Thong-sı̀n tē 49 kı̂, 2003 nı̂ 10 goe̍h)