跳至內容

Ióng-kám ê Aukele 05

Ùi Wiki Tô·-su-kóan
 (Death Comes Stalkeng) 
 Aukele chhiú the̍h hô͘-lô͘, kín chhiong khı̀ pêⁿ-tâi ê piⁿ--a. 
 “Thiàu!” Aukele tùi Iku-lani kah “Chı̀-sèng” toā-siaⁿ hoah. 
 “Tòng--leh, bē-sái chit!” Kama-kahi bēng-lēng kóng. 
 Aukele í-keng thiàu lo̍h-khı̀ hái--nı̍h, khai-sí siû lı̂-khui phâng-chûn, i chai-iáⁿ i siōng sè-hàn ê hiaⁿ-ko choa̍t-tùi m̄-káⁿ ûi-poē Kama-kahi ê bēng-lēng. 
 Tng i khoàⁿ-tio̍h hái-kı̂ⁿ ū chı̍t-ê hū-jı̂n-lâng teh iô chı̍t-ki iōng chiáu-mo͘ chò ê kı̂-á sı̂, tu̍t-jiân-kan chı̍t-chūn kim-kng, hō͘ i-ê ba̍k-chiu thı̀ lóng bē-khui. Soà lo̍h-lâi Aukele hn̄g-hn̄g khoàⁿ-kı̀ⁿ Kama-kahi hit-chiah phâng-chûn teh to̍h-hoé, m̄-tāⁿ teh chhut-ian, hoé koh to̍h kah chiok iām. 
 Tı̄ i iáu bē siû kàu hái-kı̂ⁿ ê sı̂, hit-chiah phâng-chûn,i-ê cha̍p-ê hiaⁿ-ko kah i-ê tı̍t-á --- choân-pō͘ lóng í-keng siau-sit tı̄ hái--nı̍h loh. 
 “Goá khó-liân ê hiaⁿ-tı̄, lín kèng-jiân chòng-sin hái-té, liân hō͘ lâng siu-si ê ki-hoē tō bô! Aukele iân-lō͘ khàu iân-lō͘ liām. In-ūi lâng chiok thiám, soah lâi tó tiàm lō͘-piⁿ khùn khı̀, m̄-koh chhiú iû sı̄ kā hô͘-lô͘ gia̍p tiâu-tiâu. Koè bô goā-kú, i khı̀ hō͘ káu-pūi-siaⁿ kah chi-chi-cha̍k-cha̍k ê kóng-oē siaⁿ chhá cheng-sı̂n. 
 “Aukele, cheng-sı̂n--o͘h! Sí-bông í-keng chiām-chiām pek-kı̄n--loh!” 
 Aukele lâng chē khit-lâi. ba̍k-chiu sı̀-kè khoàⁿ, m̄-kú chham chı̍t-chiah hô͘-sı̂n báng-á to bô khoàⁿ-kı̀ⁿ. I hiông-hiông siūⁿ tio̍h che èng-kai sı̄ àn hô͘-lô͘ lāi chhut-lâi ê Lono ê siaⁿ. 
 “Lono chó͘! lí kám ē-sái kā goá kóng beh án-choáⁿ chiah hó?” Aukele kóng. 
 Lono ı̀n-kóng: “Lú-cho̍k-tiúⁿ Namaka í-keng phài nn̄g-ê Kupoa lâi beh thâi lí, chit nn̄g-ê koapoa sı̄ sı̄n-thâng-á kah niáu-chhí-á ché, lí ē sái tı̍t-chiap kiò in-ê miâ, in nā tio̍h-kiaⁿ tō ē khiā toà lí chit-pêng, kā lí tàu-saⁿ-kāng.” 
 Bô goā-kú chit-nn̄g-ê Kupoa chhut-hiān tı̄ soa-po͘ téng-thâu, chı̍t-ê thâu sêng sı̄n-thâng-á, chit-ê sêng niáu-chhí-á, Aukele lâng khiā khí-sin lâi kiâⁿ hiòng in nn̄g-ūi: 
 “Lín nn̄g-ê ko͘-niû-á chhiáⁿ! sı̄n-thâng-á chí! niáu-chhí-á chí!” 
 Nn̄g-ê ko͘-niû-á chı̍t-sı̂ bı̄n-á chheⁿ-sún-sún, ná-chhiūⁿ chiok kiaⁿ-hiâⁿ ê khoán: chit-ê phiau-phiat ê siàu-liân-ke ná ē chai-iáⁿ goán-ê miâ? Chai-iáⁿ Kupoa ê lêng-le̍k! I èng-kai mā-sı̄ Kupoa chiah tio̍h! siáng ē chai-iáⁿ i ū goā lı̄-hāi--leh? Lêng-khó kah i chò pêng-iú, m̄-thang kah i chò-tùi chiah hó. 
 “Hoan-gêng! Hoan-gêng! Tó-ūi lâi ê chheⁿ-hūn lâng-kheh,” sı̂n-thâng-á chí kóng-oē: “sı̄ sím-mı̍h hong kā lí siàn lâi ‘Halani jı̍t-lo̍h-chi-tó’--neh?” 
 “Goá sı̄ ūi-tio̍h tui-kiû hô-pêng lâi--ê.”Aukele hoê-tap: “Tı̄ lı̄ chia chiok hn̄g ê “Thian-tông-chi-tē” tō bat thiaⁿ lâng kóng lín chia ê tó-sū chiâⁿ súi.” 
 “Lí-ê chûn--leh! Chit-kú tı̄ tó-ūi?” niáu-chhí ché toè-leh mn̄g. 
 Chit-nn̄g-ê Kupoa hō͘-siōng teh sái-ba̍k-boé. “Í-keng hō͘ lán-ê lú-cho̍k-tiúⁿ Namaka húi-biat--a!” sı̂n-thâng-á ché kóng: “Chit-má phài goán beh lâi thâi lí!” 
 “Lín kám chin-chiàⁿ ē án-ne chò?” Aukele mn̄g-kóng. 
 Sı̂n-thâng-á ū chı̍t-sut-á tiû-tû: “lán ná ū khó-lêng thâi-sat lán chhoē bē-tio̍h ê lâng--leh? lán ùi soa-po͘ kàu soaⁿ-téng sı̀-kè chhoē thàu-thàu, chham chı̍t-chiah hô͘-sı̂n báng-á lóng bô khoàⁿ-kı̀ⁿ, tio̍h--hō͘ⁿ?” 
 Niáu-chhí-á ché tı̀m-thâu piáu-sı̄ tông-ı̀: “Moela ê hı̄ⁿ-khang hiah-nı̍h-á lāi to bô thiaⁿ-kı̀ⁿ ū chheⁿ-hūn-lâng lâi-koè, lán tong-jiân sím-mı̍h mā bô khoàⁿ-kı̀ⁿ.” 
 “Mahalo! ló͘-la̍t!” Aukele kā in soeh to-siā, sim-lāi tām-po̍h-á hoâi-gı̂. Lō͘-boé chit-nn̄g-ê Kupoa tō lı̂-khui i. 
 Bô goā-kú “Lono a-chó͘! Chhiáⁿ kā goá kóng beh án-choáⁿ èng-hù chiah hó.” Aukele ai-kiû kóng. 
 Lono kè-siok kóng: “Lú-cho̍k-tiúⁿ Namaka phài i sı̀-ê chiáu-á Kupoa lâi beh thâi lí, lí ē-sái tı̍t-chiap kiò in-ê miâ, kāng-khoán in tō ē khiā toà lí chit-pêng, thè lí kóng-oē.” 
 Aukele se̍h-sin khoàⁿ-tio̍h àn soaⁿ-lun lâi ê sı̀-ê siàu-liân ê cha-po͘-lâng --- seⁿ-chò chiâⁿ koân, put-chí-á ióng-kiāⁿ koh ian-tâu. Aukele kiâⁿ hiòng-chêng kah in phah chio-ho͘, ba̍k-chiu lia̍h hiòng hâ tı̄ in-ê khò͘-thâu ū chhái-sek ê malo kim-kim-khoàⁿ, chiah chiap-leh kah in kóng-oē. 
 “Lín ta̍k-ê hó! Pe̍h-chiáu-hiaⁿ, phú-chiáu-hiaⁿ, thô͘-chiáu-hiaⁿ, chheⁿ-chiáu-hiaⁿ.” 
 Kı̂-tiong ê saⁿ-ê siàu-liân-ke khai-sí khı̀-phut-phut kiâⁿ hiòng i chit-pêng koè--lâi. lēng-goā hit-ê koáⁿ-kín kā in tòng tiâu--leh. 
 “Lí hó, chheⁿ-hūn lâng-kheh!” hit-ê siàu-liân-ke kóng: “Lí kám sı̄ lâi “Sàng-bah-chhı̄-hó͘”, ho͘ⁿ? lí kám chai-iáⁿ chia sı̄ goán toā-chí-thâu-á ê tē-poâⁿ?” i tō-sı̄ “Téng-káng ū miâ-siaⁿ, ē-káng ū chhut-miâ” ê lú-cho̍k-tiúⁿ Namaka!” 
 “Goá sı̄ thiau-kang lâi chiàm i-ê tē-poâⁿ--ê.” Aukele ı̀n-kóng. 
 Pe̍h-chiáu-hiaⁿ thiaⁿ liáu chiâⁿ hoaⁿ-hí, iōng chiok sè ê siaⁿ-im kóng: hiaⁿ-ko, hoān-sè i tō-sı̄ Namaka ê tùi-chhiú! Siūⁿ khoàⁿ māi--leh, i bô tiāⁿ-tio̍h ē-tàng thè lán chhut chı̍t-kháu-khùi--ō͘! 
 Chit saⁿ-ê hiaⁿ-tı̄ chiâⁿ sı̄n-tiōng teh khó-lū chit-chân tāi-chı̀: “Í-āu lán tō m̄-bián koh ı̄ hit-lō “Konane” hiat chio̍h-thâu ê pá-hı̀--loh.” Phú-chiáu-hiaⁿ kóng. 
 “Í-āu lán tō m̄-bián koh chhoân chia̍h-liāu hō͘ hit-chiah m̄-chiâⁿ káu-á chia̍h--á.” Thô͘-chiáu-hiaⁿ chiok hoaⁿ-hí teh kóng. 
 “Í-āu m̄-bián koh thiaⁿ chı̍t-ê cha̍p-liām ê cha-á-lâng ê bēng-lēng--a.” chheⁿ-chiáu-hiaⁿ chiâⁿ kek-tōng toè-leh kóng. 
 “Kám ài chhoā chit-ê chheⁿ-hūn-lâng kah lán chò-hoé tńg-khı̀?” pe̍h-chiáu-hiaⁿ bı̄n tài chhiò-iông teh mn̄g. 
 “È! Hó!” kı̂-tha saⁿ-ê mā tâng-chê hoah--chhut-lâi. 
 Pe̍h-chiáu-hiaⁿ se̍h-sin tńg-hiòng Aukele. ”Namaka ē pàng káu-á chhut-lâi kā lí kā. Lí kám ū hoat-tō͘ pó-hō͘ lí ka-kı̄?” 
 “Bô būn-tê.” 
 “Án-ne chiâⁿ hó, koh kóng hō͘ khah chheng-chhó--leh. Chhian-bān m̄-thang jı̍p-khı̀ i-ê chhù-lāi. M̄-thang chia̍h i chhiáⁿ lí ê mı̍h-kiāⁿ, m̄-thang khoàⁿ bô-khí goán toā-chí-thâu-á, i sı̄ chı̍t-ê hui-siông ū ui-la̍t ê ang-ı̂.” 
 “Tán--chı̍t-ē!” Aukele phah-khui i-ê hô͘-lô͘, the̍h chhut chiáu-mo͘ chò ê ûi-kin, moa-tiàm sin-khu, chiah-koh kā hô͘-lô͘ koà khàm--khit-lâi: “Goá chún-pı̄ hó-á.” 
 Chit-tı̄n lâng kiâⁿ koè soa-po͘, thâu-chêng chhah chı̍t-ki chiáu-mo͘ chò ê kı̂-á, pe̍h-chiáu-hiaⁿ toā-siaⁿ hoah kiò: “Toā-chí-thâu-á, goán í-keng chhoē tio̍h hit-ê hō͘ Moela pūi ê lâng tńg--lâi-loh.” 
 “Kiò i jı̍p-lâi.” chhù-lāi thoân-chhut ê siaⁿ-im. 
 “Lí kā goá chhut-lâi!” Aukele m̄-tāⁿ kū-choa̍t, koh án-ne hoah kóng. 
 “Lí teh bēng-lēng goá?” sûi-āu chı̍t-ê cha-bó͘-lâng ê bı̄n chhut-hiān tı̄ mn̂g-kha kháu, chit-ê cha-bó͘-lâng chiông-lâi m̄-bat khoàⁿ-koè chhin-chhiūⁿ Aukele chiah-nı̍h ian-tâu ê siàu-liân-ke, lâng koh koân toā, thâu-mn̂g tn̂g-tn̂g o͘-kim o͘-kim, chit-ê cha-bó͘-lâng ba̍k-chiu hiông-kài-kài teh khoàⁿ Aukele. 
 “Lí sı̄ siáng? Chiah toā-táⁿ káⁿ bēng-lēng goá chhut-lâi?” i mn̄g-kóng. 
 Aukele kiâⁿ hiòng thâu-chêng, khui-chhùi kóng:“Goá sı̄ Aukele. 
 Àn “Thian-tông-chi-tē” lâi--ê. Aukele, Iku kah Kahapa siōng thiàⁿ-thàng ê hāu-seⁿ;” 
 Aukele, “Ou-àm-chi-sı̂n” Mo-o ê kim-sun. 
 Aukele, thàm-hiám-chiá. 
 Aukele, m̄ kiaⁿ-sí ê lâng.” 
 Namaka àn thô͘-kha kā chiáu-mo͘ chò ê kı̂-á poe̍h--khit-lâi, piàⁿ-miā teh iāⁿ, má-siōng tō ū chı̍t-phı̀ⁿ hoé-hái kā Aukele ûi tiâu--leh. 
 Tng hoé hoa khı̀ ê sı̂, Aukele iû-goân khiā kah hó-sè hó-sè. Chı̍t-tiám-á to bô sún-hāi--tio̍h. Mo-o ê hông-hoé ûi-kin chin-chiàⁿ kiù-tio̍h i. 
 Namaka khoàⁿ-tio̍h chiok siū-khı̀: “Moela!” i toā-siaⁿ hoah kiò, chı̍t-chiah chiok toā-chhāi ê káu-á má-siōng chhiong lâi i-ê sin-khu piⁿ. 
 “Kā hō͘ sí!” i bēng-lēng. 
 Chit-chiah toā-chiah káu “Pho̍k!” chı̍t-ē pà-tùi Aukele khı̀. Aukele kā i-ê ûi-kin thǹg lo̍h-lâi hàiⁿ nn̄g-saⁿ-ē, thiàu kah chı̍t-poàⁿ ê chit-chiah toā-chiah káu, tu̍t-jiân pı̀ⁿ-sêng tı̄ thô͘-kha ê chı̍t-tui hoé-hu. Namaka lia̍h hoé-hu kim-kim-khoàⁿ, bô sáⁿ siong-sı̀n i só͘ khoàⁿ--tio̍h ê khoán i kui-ê lâng soah gōng-sı̂n gōng-sı̂n, chı̍t-kù oē to kóng bē chhut-chhùi, sim-lāi chiok oàn-hūn Aukele, mā chiâⁿ m̄-kam sit-khı̀ Moela. 
 “I kám-sı̄ chiâⁿ pháiⁿ tùi-hù ê lâng, toā-chí-thâu-á?” pe̍h-chiáu-hiaⁿ teh mn̄g: “Chit-ê lâng ê ióng-khı̀ chham ui-le̍k, èng-kai ē-tàng kah lí pí chı̍t-ē-á koân-kē, kám m̄-sı̄?” 
 “Bô m̄-tio̍h!” Namaka ı̀n kóng, m̄-koh i-ê gán-sı̂n iû-goân hiông-kài-kài: “Lán ta̍k-ê lâi kā hoan-gêng chı̍t--ē!” I siang-chhiú phah saⁿ-ē phok-á, ē-kha-chhiú-lâng má-siōng khoán-chhut kúi-lo̍h poâⁿ ê liāu-lí chhut-lâi --- Aukele khoàⁿ kah kiông-beh lâu chhùi-noā, in-ūi tı̄ hái-siōng hiah-nı̍h kú ê sı̂-kan kin-pún tō m̄-bat khoàⁿ-kı̀ⁿ chiah chheⁿ-chhau phong-phài ê chhài-sek. 
 Hang-ê soaⁿ-ti bah, pû-ê hái-hı̂ kah han-chı̂, kah iù-mı̄-mı̄ ê soaⁿ-ō͘-á. I-ê chhùi-noā í-keng hō͘ chia-ê san-tin-hái-bı̄ siâⁿ kah chhap-chhap tih--a. 
 “To-siā, cho̍k-tiúⁿ!” Chiâⁿ pháiⁿ-sè, goá ū chiù-choā koè, kan-taⁿ ē-sái chia̍h goá chah lâi ê mı̍h-kiāⁿ niā-niā.” I kā hô͘-lô͘-koà phah-khui, the̍h-chhut hit-mı̄ chài-seng ê chhiū-hio̍h-á, tu kàu i-ê chhùi-kı̂ⁿ. 
 Namaka ná-chhiūⁿ tèng-su ê ke-kak kāng-khoán, thâu-khak lê-lê tiām-chih-chih, chı̍t-kù oē to bô kóng, tian-tò sı̄ chit-sı̀-chiah chiáu-hiaⁿ-tı̄ khiā tı̄ piⁿ-á chiok hoaⁿ-hí teh him-sióng chit-chhut hó-hı̀.