Ióng-kám ê Aukele 08

Ùi Wiki Tô·-su-kóan
 (An Aⁿo͘ncement and A Qoest) 
 Tu̍t-jiân, lûi-kong sih-nah gia̍p-gia̍p-sih, tân tio̍h lûi-kong boé-á ê Aukele chhoah kah iô-lâi iô-khı̀. 
 “Tán chı̍t-ē! Goá sı̄ àn Namaka hia lâi--ê!” Aukele kiaⁿ kah khàu chhut-lâi. I kóng-oē ê siaⁿ-im soah hō͘ lûi-kong ê hoê-siaⁿ oân-choân khàm-koè, thiⁿ-sı̂n kin-pún tō bô thiaⁿ tio̍h. 
 Thiⁿ-sı̂n khoàⁿ-tio̍h Aukele chı̍t-tiám-á to bô siū-siong, koh thò͘-chhut chı̍t-tō “siám-tiān-kek” , ná-chhiūⁿ beh tu̍h jı̍p-khı̀ Aukele ê kut-thâu lāi-té, hó-ka-chài. I ê hông-hoé ûi-kin kiù i chı̍t-miā, bô siū tio̍h jı̄m-hô siong-hāi. 
 Tı̄ thian-sı̂n beh koh thò͘-chhut lēng-goā chı̍t-tō “siám-tiān-kek” ê chı̀n-chêng, Aukele thiaⁿ tio̍h ū lâng tı̄ āu-piah teh hoah-hiu: “Kín nǹg jı̍p-khı̀ hûn--nih!” goân-lâi sı̄ pe̍h-chiáu-hiaⁿ í-keng jiok kàu-ūi. 
 “M̄-bián,” Aukele kū-choa̍t: “Goá ē kā chit-ê chhá-sí-lâng ê kúi-koài kái-koat tàn-tiāu, kái-kiù lán ta̍k-ê.” I chhun-chhiú beh kā chhēng tı̄ sin-khu téng ê ûi-kin thǹg-tiāu. 
 “Bē-sái-tit! Tán chı̍t-ē!” pe̍h-chiáu-hiaⁿ teh hoah:“Chit-ê lûi-kong-peh sı̄ lín bó͘ ê a-kū! Hō͘ goá lâi kah i kái-soeh!” 
 Chı̍t-ē khoàⁿ-tio̍h pe̍h-chiáu-hiaⁿ, lûi-kong-peh--a sûi kā i ê “siám-tiān-kek” khǹg kē. “Namaka ê siáng?” I mn̄g; “Chit-ê siàu-liân ê kah i ū sím-mı̍h koan-hē? I khah ū châi-tiāu thang khit-lâi thiⁿ-téng--leh?” 
 Pe̍h-chiáu-hiaⁿ kā i ê siang-chhiú chhun ho͘ koân-koân tòng tı̄ lûi-kong-peh ê bı̄n thâu-chêng: “Namaka chit-má lâng chiâⁿ hó-sè, a-kū! Chit-ūi sı̄ Aukele, sı̄ Namaka ê ang-sài, i kiò goán lâi chia kā lí thong-ti, i beh kah Aukele hun-hióng i só͘-ū ê châi-sán, “bô-lūn sı̄ tı̄ thiⁿ-téng--nih, iah-sı̄ thô͘-kha tau; tı̄ koân-soaⁿ iah-sı̄ soaⁿ-kheⁿ lāi; toā kiāⁿ tāi-chı̀, iah-sı̄ sè-hāng mı̍h-kiāⁿ lóng kāng-khoán.” 
 Lûi-kong-peh--a thiaⁿ liáu soah sió-khoá pháiⁿ-sè khit-lâi, chhiò-chhiò-á kóng: “Chin sit-lé, Aukele! Lí èng-kai ài kóng chhut lí-ê sin-hūn chiah tio̍h.” 
 “Goá ū leh chhı̀--a,” Aukele kóng tio̍h chiâⁿ khó-liân ê khoán; “m̄-koh lí-ê siaⁿ sı̍t-chāi chiok toā--ê, a-kū!” 
 Kı̂-thaⁿ ê chiáu-hiaⁿ-tı̄ lóng ûi oá koè-lâi, bô chı̍t-tah-kú-á chia-ê chhin-chiâⁿ tō chò-hoé teh khai-káng--a.” lûi-kong-peh thiaⁿ tio̍h Aukele án-choáⁿ o̍h poe koh hioh tı̄ Namaka ê chhù-boé-téng ê kò͘-sū ê sı̂-chūn, lâng sı̄ chhiò kah ha̍h-ha̍h kiò, ná-chhiūⁿ iū teh tân lûi-kong--leh. 
 “Goá chiok kú m̄-bat chiah-nı̍h hoaⁿ-hí koè--a.” lûi-kong-peh iân-lō͘ kóng iân-lō͘ teh chhit ba̍k-sái: “Khoàⁿ-tio̍h lí beh lı̄-khui, goá sim-koaⁿ-thâu chiâⁿ kan-khó͘, hi-bāng chiâⁿ kín tō ē-tàng koh kah lí kı̀ⁿ-bı̄n.” 
 Tng in gō͘-ê lâng tńg lâi-kàu chhù ê sı̂, Namaka sı̄ chiok hoaⁿ-hí--ê. I chiok choan-sim teh thiaⁿ in kóng Aukele án-choáⁿ kah a-kū kı̀ⁿ-bı̄n ê keng-koè: “Chiâⁿ hó,lí í-keng ū hoat-tō͘ thang pó-hō͘ ka-kı̄, sı̄m-chı̀ bı̄n-tùi thiⁿ-sı̂n mā kāng-khoán. Aukele, goá ū chı̍t-kiāⁿ tāi-chı̀ siūⁿ beh hō͘ lí chai-iáⁿ, lí tit-beh chò lāu-pē--a.” 
 Aukele thiaⁿ-tio̍h chit-ê siau-sit sı̄ chiok hoaⁿ-hí--ê.“Cha-po͘ gín-á?” I teh mn̄g. 
 Jı̍t-chí chı̍t-jı̍t chı̍t-jı̍t koè, Namaka hoat-kak Aukele ná-chhiūⁿ ū sím-mı̍h sim-sū ê khoán: “Aukele, khoàⁿ khit-lâi lí ná-chhiūⁿ bô kài hoaⁿ-hí lán kóng-khí bı̄-lâi ê kiáⁿ?” I mn̄g. 
 “Mā-sı̄ ē-sái án-ne kóng--chit.” Aukele hoê-tap: “Nā kóng khí gín-á tō koh hō͘ goá siūⁿ-tio̍h goá a-hiaⁿ Iku kah siàu-liân ê tı̍t-á “Chı̀-sèng” , in tı̄ chá-chêng in-ūi lí ê koan-hē tı̄ hái--nih sit-chong. Siūⁿ-tio̍h chia, goá sı̄ beh án-choáⁿ kah lí chham lán-ê kiáⁿ khoài-lo̍k seng-oa̍h ---leh?” 
 Namaka thiaⁿ liáu-āu iu-thâu-kat-bı̄n, chı̍t-chióng koh hiō-hoé koh kiaⁿ-hiâⁿ ê sim-chêng tı̄ sim-lāi chông-lâi chông-khı̀; I teh hiō-hoé khah-chá só͘ chò--ê, kiaⁿ-hiâⁿ chit-má pit-su ài bı̄n-tùi--ê. Sui-jiân lâng bô saⁿ kam-goān, put-kò mā-sı̄ khui-chhùi kóng-oē--a. 
 “Aukele, sı̄ ū pān-hoat thang hō͘ In koh oa̍h tńg-lâi. M̄-koh chit-ê hong-hoat chiâⁿ gûi-hiám---.” “Put-koán! Kín kā goá kóng!” 
 “Lí nā-sı̄ ē-tàng khı̀ the̍h-tio̍h “Sèⁿ-miā-chi-chúi” ,goá tō ū hoat-tō͘ kiù in tńg--lâi.” 
 “Tó-ūi ū?” Aukele mn̄g kah chiâⁿ chheⁿ-kông. 
 “I hō͘ lâng khǹg tı̄ “Àm-mê-chi-khut” ê chio̍h-tōng lāi-té, ia̍h tō-sı̄ ta̍k-jı̍t àm-thâu-á jı̍t-thâu lo̍h-soaⁿ ê só͘-chāi. Lí pit-su ài tı̍t-tı̍t poe ùi jı̍t-thâu lo̍h-soaⁿ ê só͘-chāi,oai tùi tò-pêng iah-sı̄ chiàⁿ-pêng lóng bē-sái-tit, bô-chià, lí tō ē chhoē bô-lō͘, éng-oán tı̄ thian-tông se̍h-lâi se̍h-khı̀, m̄-chai thang tńg-lâi.” 
 “Ah m̄-koh he kan-taⁿ sı̄ khí-thâu niā-niā, it-tān lí jı̍p-khı̀ “Àm-mê chi-khut” lāi-té, lí pit-su ài thong-koè sı̀-ê khó-phà ê siú-ūi teh thèng-hāu lí. Che sı̄ siōng gûi-hiám ê só͘-chāi, goá-ê ang-sài goá hi-bāng lí mài khı̀.” Namaka chiâⁿ siong-sim kā chia-ê oē kóng soah. 
 “Goá it-tēng ài khı̀.” Aukele chiâⁿ kian-chhı̂ teh kóng. 

Gûi-hiám ê Hui-hêng(Perilo͘s Flight)

 Tng jı̍t-thâu beh lo̍h-soaⁿ ê sı̂, Aukele khai-sí tı̍t-tı̍t poe hiòng jı̍t-thâu koè-khı̀. It-tı̍t poe, lóng bô hioh-khùn. I ia̍h m̄-bat poe kah chiah-nı̍h hn̄g koè, i kám-kak chhiú-kut lú-lâi lú-sng, pa̍k tı̄ heng-khám thâu-chêng ê hô͘-lô͘ mā put-sı̂ teh lòng-lâi lòng-khı̀. I chiok siūⁿ beh chhoē chı̍t-ê só͘-chāi hó-hó--a hioh-khùn, m̄-koh chı̍t sı̂ tı̄ hái--nih téng-koân, kin-pún chham thêng chı̍t-sı̂-ê ki-hoē to bô. 
 I lú-poe lú-bān ná-chhiūⁿ bô pí i khí-poe ê só͘-chāi khah chiap-kı̄n bo̍k-phiau ê khoán. In-ūi lâng thiám, soah iân-lō͘ poe iân-lō͘ tuh-ku, ba̍k-chiu kiông-beh kheh khit-lâi. 
 “Aukele! “sí-bông” koh poe koè-lâi--a!” Lono ê siaⁿ kā i kiaⁿ cheng-sı̂n koè-lâi. Aukele chit-má lâng chiâⁿ ut-chut, in-ūi jı̍t-thâu í-keng lo̍h-soaⁿ, koh m̄-sı̄ tı̄ i ê chiàⁿ thâu-chêng, sı̄ tı̄ i ê chiàⁿ-chhiú pêng. Lí í-keng poe oai khı̀--a, Lono kè-siok kóng: “Lán í-keng chhoē bô-lō͘--a, “mâ-hoân” tō hoâiⁿ tı̄ thâu-chêng teh tán lán!” 
 “Mâ-hoân” , í-keng tı̄ lō͘--nih loh. Hiông-hiông jı̍t-thâu hō͘ chı̍t-tui o͘-hûn cha̍h-tiâu, soà lo̍h-lâi koh lo̍h peng-hō͘, hō͘ i koâⁿ kah chhùi-khí kho̍k-kho̍k kiò. M̄-koh chit-chūn peng-hō͘ chiâⁿ kín tō soah--a. Aukele khoàⁿ-tio̍h chı̍t-chō sih-leh sih-leh ê khēng hoâiⁿ tı̄ hn̄g-hn̄g ê thâu-chêng, i siūⁿ khí chêng-kài i tō-sı̄ peh chhiūⁿ chit-khoán ê khēng chiah ē-tàng lı̄-khui soaⁿ-kheⁿ. I thoâⁿ sūn-soà poe koè-khı̀, siūⁿ beh khiā toà téng-koân. An-niâ-oê! khēng kèng-jiân sûi siau-sit khı̀, Aukele kui-sian lâng siak lo̍h-khı̀ ē-kha. 
 “Hiòng téng-koân poe! Hiòng téng-koân poe!” Lono teh hoah. Liáu chiâⁿ chē khùi-la̍t, Aukele chiah poe khit-lâi, it-tı̍t poe kàu bông-bū lāi-bı̄n. I ná-chhiūⁿ chheⁿ-mê kāng khoán, bān-bān-á chiah khı̀ hō͘ bong chhut-lâi, kui ê lâng koâⁿ kah phı̀-phı̀-chhoah. I khoàⁿ-tio̍h thâu-chêng ū lēng-goā chı̍t-tui o͘-hûn, chhāi tı̄ téng-thâu ê kèng-jiân sı̄ chı̍t-tı̄n “Siám-tiān-kek” chham-tio̍h khióng-pò͘ koh se̍k-sāi ê lûi-kong-peh ê bı̄n-siōng. 
 “Lûi-kong-peh! Kín kiù goá sı̄ lí-ê tı̍t-á!” Aukele teh hàu-kiò ê siaⁿ kin-pún tō hō͘ lûi-kong sih-nà khàm koè--khı̀, lûi-kong-peh--a put-tān bô thiaⁿ-kı̀ⁿ mā bô khoàⁿ-kı̀ⁿ. Tng-teh tân lûi-kong ê o͘-hûn soá khui ê sı̂, Aukele chiah khoàⁿ-tio̍h àm-thâu-á chhut-lâi ê tē-it-lia̍p chheⁿ teh sih. 
 “Poe khí--lih lia̍h hit-lia̍p chheⁿ lia̍h hō͘ tiâu.” Lono teh hoah. Aukele, koâⁿ kah ná chiam teh ui--leh, sui-jiân chiok thiám--ê, mā-sı̄ hiòng téng-koân poe khı̀. M̄-koh tı̄ i beh lia̍h tio̍h chı̀n-chêng, ná-chhiūⁿ liû-chheⁿ kāng-khoán, sut-u̍t chı̍t-ē tō koè--khı̀, kan-taⁿ chhun chı̍t-tō hoé-kng toè tı̄ āu-piah niā-niā. 
 “Lán chhoē bô-lō͘--a,” Aukele khàu kah chiâⁿ siong-sim: “Goá poe bē kiâⁿ--a.” 
 “M̄-thang án-ne,” Lono hoê-tap: “goe̍h-niû beh chhut-lâi--a, hiòng i poe koè-khı̀, kín lia̍h hō͘ tiâu.” 
 Aukele sı̀-kè sûn-sûn--leh, khoàⁿ-kı̀ⁿ chha-put-to sı̀-hun-chi-it ê goe̍h-niû bān-bān phû khit-lâi. I iōng chı̄n siōng boé-á chhun ê chı̍t-sut-á khùi-la̍t poe àn goe̍h-niû koè-khı̀, giú tio̍h i ê ē-kha chiam-chiam khiau-khiau ê só͘-chāi, kui-sian lâng tiàu tı̄ hia, thiám kah nńg siô-siô. 
 Goe̍h-niû-só--a chim-chiok teh khoàⁿ I. “Lí tàu-té sı̄ siáng, hó-táⁿ káⁿ kā goe̍h-niû-só--a khiú tiâu-tiâu?” I teh mn̄g: “Chham goá-ê cha-bó͘ sun-á Namaka mā m̄-káⁿ án-ne!” 
 Iân-lō͘ giú iân-lō͘ chhoán ê Aukele siūⁿ beh piáu-bêng i ê sin-hūn. 
 “Goá sı̄ Aukele. Àn “Thian-tông-chi-tē” lâi--ê, Aukele, sı̄” Oē kóng iáu-bē soah. 
 Goe̍h-niû-só chhun-chhiú kā i lia̍h khit-lâi tàn jı̍p-khı̀ thiⁿ-khong tiong, Aukele iōng i siōng boé-á chhun ê chı̍t kháu khùi hoah kóng: “Aukele lín cha-bó͘ sun Namaka ê ang-sài!” 
 “Kóng pe̍h-chha̍t!” goe̍h-niû-só chiâⁿ siū-khı̀:“Namaka ê ang-sài í-keng sí--a! I só͘-ū ê tı̄ thian-tông ê chhin-chiâⁿ choè-kı̄n taⁿ beh kā sàng chiūⁿ soaⁿ-thâu niā-niā, nā m̄-sı̄ khùn koè-thâu, goá chit-má èng-kai tō tı̄ hia kah in chò-hoé! Lí chit-ê ké-pâi--ê!” 
 “M̄-sı̄ án-ne!” Aukele khòng-gı̄: “Goá í-keng chhoē bô-lō͘ thang kiâⁿ, jı̂-chhiáⁿ lı̄-khui chhù--nih chiok kú. Namaka it-tēng lia̍h-chún goá í-keng sí--a.” 
 “Goá sı̄ beh án-choáⁿ siong-sı̀n lí--leh?” goe̍h-niû-só teh mn̄g. “Goá-ê chó͘ Lono ē kā lí kóng.” 
 Ùi Aukele ê hô͘-lô͘ lāi-bı̄n thoân-chhut Lono ê siaⁿ-im. 
 “Chit-ūi sı̄ Aukele. Àn “Thian-tông-chi-tē” lâi--ê. 
 Aukele sı̄ Iku kah Kahapa siōng thiàⁿ ê kiáⁿ. 
 Aukele sı̄ “Úi-tāi ê Mo-o A-chó͘ --- o͘-àm-chi-sı̂n” ê sun-á. 
 Aukele sı̄ lú-cho̍k-tiúⁿ Namaka ê ang-sài.” 
 “Án-ne goá siong-sı̀n.” goe̍h-niû-só kóng, chiok hoaⁿ-hí teh chhiò: “Tán chı̍t-sı̂--a hō͘ Namaka khoàⁿ-kı̀ⁿ it-tēng ē chiok hoaⁿ-hí--ê! Sui-jiân in a-má (goe̍h-niû-só)bē-hù thang khı̀ sàng i “sí--khı̀” ê ang-sài, m̄-koh soah tian-tò chhoā chı̍t-ê oa̍h-thiàu-thiàu ê ang-sài tńg-lâi hêng i !”