Iûⁿ Hok-chhun ê Sió-toān

Iûⁿ kun Hok-chhun pún-chiâⁿ sı̄ Jı̄-lı̂m lâng. Chú kàng-seng 1874 nı̂ chiū chhut-sı̀. I ê lāu-pē choè kô͘-choá ê kang-gē; kiáⁿ ia̍h o̍h chit-hō ê thâu-lō͘. Hit-sı̂ kô͘-choá ê kang sǹg-sı̄ hó-thàn; Iûⁿ Sian-siⁿ bat kā goá kóng, jı̄-cha̍p nı̂ chêng chı̍t ge̍h-jı̍t oē thàn cha̍p-saⁿ kho͘. Tú--tio̍h hit-sı̂ Jı̄-lı̂m chı̍t-ê hiaⁿ-tı̄, chiū-sı̄ phah-gûn ê Kang-hiaⁿ kóng tō-lí hō͘ i thiaⁿ,Iûⁿ Hok-chhun chiū chai-iáⁿ kô͘-choá sı̄ ge̍k-thian; chiū m̄-ài choè. I ê lāu-pē kā i phah kàu chin thiám, chiū khat-khó͘ koh lâi choè, m̄-kú àm-chı̄ⁿ siá tı̄ i só͘ kô͘ ê teng chı̍t-kù chiū-sı̄, “He̍k-choē ū thian bû só͘ tô.” Chú-kò͘ koāⁿ--tńg-lâi, khoàⁿ khah siông-sè chiū gông-ngia̍h cháu lâi mn̄g, “Siá án-ni beh tāi?”

Lāu-pē mn̄g kiáⁿ, kiáⁿ tio̍h jı̄n, soà hō͘ i phah kàu o͘-chhiⁿ.

Hit-sı̂ goán toà tı̄ Chiang-hoà, ū ta̍uh-ta̍uh thiaⁿ-kı̀ⁿ i ê siau-sit; N̂g Bú-sēng Sian-siⁿ ū hoê-ho̍k kóng, Hok-chhun-hiaⁿ chin kan-khó͘, siông-siông hō͘ i ê lāu-pē phah, koh khu-sok chin ân, ia̍h m̄-thang lâi lé-pài, ia̍h m̄-thang chhut-mn̂g. Jı̄-lı̂m ê Kang-hiaⁿ kap Chiok-ché í-kı̍p Sin-kiat-chng ê hiaⁿ-tı̄ ū teh siong-liông, khoàⁿ ū sím-mı̍h pō͘ thang kiù--i , siūⁿ lóng bô, ba̍k-sái lâu , ba̍k-sái tih. Lō͘-boé-chhiú chiū kap N̂g Sian-siⁿ chham-siông khoàⁿ hit-ê siàu-liân-lâng oē thau-cháu kàu Chiang-hoà.

Hit-sı̂ chin chhám. Bat chı̍t-pái hō͘ i ê lāu-pē phah chin siong-tiōng; i chı̍t pún Sèng-si pàng hé sio. I chiū kóng, “M̄-bián phah, chit ki chhâ-to hō͘--lí; lí kā goá thâi--sí khah hó, goá ná Lí Lô-chhia, khek kut hêng pē, khek bah hêng bú, lêng-hûn Siōng-tè ê, goá beh tò-lâi chhē i.” In lāu-pē tāi-seng chhiò,āu-lâi khàu. Chiah koh kóng, “Poa̍h-kiáu, chia̍h a-phiàn, pháiⁿ-kiáⁿ lō͘, saⁿ-hāng chhut-chāi lí kéng; jı̍p-kàu goá m̄, sı̄ oa̍h-che̍h.”

Tú-tio̍h chit-pái Iûⁿ Hok-chhun khı̀ Pó-táu kā Lı̂m Ló-su kô͘ toā chhù; in lāu-pē chı̍t-jı̍t chı̍t-pah-chı̂ⁿ teh chhiàⁿ lâng kò͘. Chit lâng lâi kā i kóng, “Bo̍k-su tùi koe-lō͘ kè--khı̀.” Hok-chhun ê sim chiū chhéⁿ, thàn hit-sı̂ kā in lāu-pē the̍h chı̍t pah chı̂ⁿ, beh khı̀ hō͘ Jı̍t-pún i-seng khoàⁿ chèng-thâu. Tùi án-ni choè lō͘-hùi, chiū cháu kàu Chiang-hoà.

Chú-āu 1897 nı̂, koâⁿ-thiⁿ-sı̂ Iûⁿ Hok-chhun kàu Chiang-hoà. I ê lāu-pē chia̍h a-phiàn, khah ùi-hân, só͘-í bô liâm-piⁿ cháu lâi jiok. M̄-kú goán siūⁿ i toà Chiang-hoà bô sím-mı̍h thò-tòng, nā oē toà khah hn̄g khah m̄-bián kiaⁿ. Goá chiū chio i saⁿ-kap khı̀ Gû-mā-thâu. Tng-sı̂ hái-kı̂ⁿ hit phiàn toē-hng tùi Tāi-kah-khoe kàu Ou-jı̍t-chng-khoe lóng bô poàⁿ lâng pài Siōng-tè, chí-ū sè Gû-mā-thâu chı̍t-soè keng-á chhù thang chiām-toà pò͘-tō. Goán nn̄g-ê toà Gû-mā-thâu chı̍t lé-pài kú pò͘-tō; kàu pài-la̍k ê-hng ū nn̄g-ê siàu-liân lâng lâi kóng in siūⁿ beh lâi pài Siōng-tè. Lé-pài-jı̍t in ū lâi hù lé-pài; hit jı̍t koh ke-thiⁿ chı̍t-ê chiū-sı̄ Kó͘-chek, éng-sı̂ teh chhē bān-hāng-mı̍h ê goân-thâu, thiaⁿ hit-kù “Siōng-tè chhòng-chō thiⁿ kap toē” chiū sûi-sı̂ lâi sı̀n.

Kè chı̍t-ge̍h-jı̍t nā-tiāⁿ chiū í-keng ū saⁿ-cha̍p goā lâng toā-soè lâi sı̀n Iâ-so͘. Sı̄ Hok-chhun-hiaⁿ ta̍k jı̍t chin mı̂-noā, tùi chá-khí kàu àm teh pò͘-tō; kàu àm ia̍h bô thêng kang, ū cha̍p-goā lâng tı̄ Hok-im-tn̂g ûi-toh teh tha̍k jı̄-bú tha̍k-si; Hok-chhun-hiaⁿ teh kà, nā khiàm chı̍t-ê ha̍k-seng bô lâi, Sian-siⁿ chiū cháu khı̀ jiok.

Hok-chhun-hiaⁿ la̍k-ge̍h-jı̍t kú toà Gû-mā-thâu; āu-lâi koh la̍k-ge̍h-jı̍t kú toà Ka-tâu(Ka-tâu ê Hok-im-tn̂g khah bān chiū soá-khı̀ Toā-tō͘). Tiàm tı̄ Ka-tâu iû-goân sı̄ chin chhut-la̍t, chin gâu kó͘-bú; án-ni-siⁿ hit toē-hng ta̍k chng-thâu, chha-put-to oē thang kóng ta̍k lâng lóng ū thiaⁿ-kı̀ⁿ Iâ-so͘ ê siau-sit.

Hok-chhun-hiaⁿ choè Chú ê kang chı̍t nı̂ kú chiū lo̍h--khı̀ Tâi-lâm ê Toā-o̍h tha̍k chheh. Toā-o̍h ê ha̍k-seng khoàⁿ i gâu kó͘-bú gâu ko͘-chiâⁿ chiū kā i chhiok-hō choè Koe-bú-chhun.

Chhut-o̍h liáu-āu Iûⁿ Sian-siⁿ iû-goân chin hoaⁿ-hí chhut-la̍t choè Chú ê kang, nā bô pò͘-tō chiū-sı̄ thàm hiaⁿ-tı̄, nā bô thàm hiaⁿ-tı̄ chiū sı̄ khoàⁿ Sèng-keng, ia̍h lóng bô hiâm hùi-khı̀ ia̍h lóng bô hiâm tio̍h-boâ; oh-tit chhē chı̍t-lâng oē khah iâⁿ i ê chı̄n-sim kap i-ê jı̂n-ài. I ia̍h koh toà Gû-mā-thâu ê kàu-hoē 2 nı̂ kú, iā toà Tâi-lâm I-koán. Toà Gû-mā-thâu ê sı̂-chūn chiū chhoā Sian-siⁿ-niû; Sian-siⁿ-niû kap Sian-siⁿ tâng-sim chı̍t-ı̀.

Chú-āu 1909 nı̂ jı̍p-khı̀ Po͘-lí-siā, tiàm tı̄ siâⁿ-lāi, sı̄ teh ǹg-bāng oē ín-chhoā tı̄-hia ê Hàn-jı̂n, in-ūi in lóng sı̄ Pó-táu lâng soá--lâi khah choē. Khó-sioh hiah-ê lâng chin oh-tit ín-chhoā, iū-koh Sian-siⁿ ê sin-miā ná lám; kàu kū-nı̂, chiū-sı̄ 1914 nı̂, tio̍h chhut-lâi Chiang-hoà tiāu-ióng seng-khu. Hit-sı̂ iáu-bē soah kang, chiàu i ê le̍k-liōng iû-goân ū kóng tō-lí hō͘ I-koán-lāi ê pēⁿ-lâng thiaⁿ. Kàu 11 ge̍h i ê pēⁿ ná siong-tiōng, chin-chiàⁿ sı̄ kan-khó͘. Ū lâng lâi thàm i, soà lâu ba̍k-sài. Sian-siⁿ kóng, “M̄-sı̄ khàu goá, sı̄ khàu lâng ê ngı̄-sim.” Chiok-ché mn̄g, “Taⁿ lí-beh lı̄-khui bó͘-kiáⁿ , ia̍h in beh àn-cháiⁿ-iūⁿ?” Chiū ı̀n kóng, “Goá í-keng kau-tāi Iâ-so͘.” Koh mn̄g, “Ia̍h lí ê pē-bú beh cháiⁿ-iūⁿ?” Ìn kóng, “Chú kóng, Chı̄-chūi-á sı̄ goá ê lāu-bú, goá ê hiaⁿ-tı̄?”

Iûⁿ Sian-siⁿ chiong bó͘-kiáⁿ kau-tāi Chú. Chhiáⁿ khoàⁿ Pò ê lia̍t-ūi ia̍h thoè in kı̂-tó Siōng-tè, ǹg-bāng Siōng-tè chhoā in ê lō͘, koh ǹg-bāng soè-kiáⁿ oē tè lāu-pē ê kha-pō͘. Sian-siⁿ-niû sı̄ Hong-oah-lâng, ia̍h sı̄ Âng Bō͘-chhun Sian-siⁿ ê sió-bē. In tāi-ke ū khı̀ Sin-kiat-chng chiām toà.

(Tâi-oân Kàu-hoē-pò tē 360 koàn，1915 nı̂ 3 goe̍h)