Jī kiat chin
Jī-kiat chùn(二結圳), che teng-lo̍k chò bûn-hòa kéng-koan.
bûn-hòa kéng-koan
[siu-kái]tē chi̍t-ê tio̍h-sī kóng lán chá-kî chi̍t tiâu chùn-kau téng-î sī chi̍t tiâu siā-khu ê sèⁿ-miā, kán-tan kóng sī án-ne. lâng kah chi̍t-ê chùn-kau koan-hē hui-siông i̍t-chhiat, pau-koat kóng lán kòe-khì gín-ná bô iû-éng-tî, bô thit-thô ê só͘-chāi, chhiūⁿ chit-tong-chūn joa̍h-thiⁿ lóng tī chùn-kau té iû-éng, chún-chò lán siā-khu ê iû-éng-tî, ē-hiáu iû-éng tio̍h-sī tī chùn-kau lāi-té o̍h ē-hiáu ê, jî-chhiáⁿ lāi-té ū chin-chē siat-si, mau chúi-tî siat-si, chúi-tî siat-si lóng sī goán gín-ná ē-tàng the̍h--lâi chò sǹg-kóng thit-thô ê mi̍h-kiāⁿ.
ìn-siōng
[siu-kái]óa ìn-siōng chin chhim, tō͘-sī kóng, góa hia ū chi̍t-ê tùi chùn-kau téng-thâu koh-ū chi̍t-ê chùn-kau. hit pêng ê chúi beh poaⁿ kòe--lâi chit pêng ū chi̍t-ê chúi-kiô, bat thiaⁿ-kòe bô? chúi-kiô tú-tú hoâiⁿtī chùn-kau ê téng-thâu, goán chúi-kiô ē-kha tú-hó kah chùn-kau ê chùn tú-hó liân-tiâu tio̍h, goán nā kám-kak kóng lí nā ū ióng-khì, lí ài khì chit pêng kah chǹg kòe chúi-kiô koh phû chhut--lâi, to piáu-sī kóng lí ē-hiáu iû-éng.03:20 kán-tan kóng lí ē-hiáu bī-chúi tī chúi-kiô ē-kha kòe. só͘-í che tùi goán lâi kóng ìn-siōng chin chhim.
iōng-tô͘
[siu-kái]Tē nn̄g-ê tio̍h-sī kóng, góa lóng ē khì chùn-kau bong lâ-giâ, lia̍h hî-á, che mā chin chhù-bī, che tio̍h-sī tùi gín-ná lâi kóng. in-ūi góa tho̍k kok-sió, goán ha̍k-hāu tú tī chùn-kau pêng, só͘ goán nā beh hit-tang-chūn hioh-tang lóng ài tōa piàⁿ-sàu. tōa piàⁿ-sàu goán to͘ kah thang-á, mi̍h-kiāⁿ, toh-á, í-á lóng poe̍h poe̍h khí--lâi gia̍h gia̍h ê lâi chùn-kau chia sé, che tùi goán lâi kóng ìn-siōng mā chin chhin, kah bîn-chiòng ū koan-hē tio̍h-sī tī chia sé-saⁿ, sé-chhài, sé chi̍t kóa jiō-tháng, chāi-chá hit-chióng bô-saⁿh hit-lō sǹg-kóng piān-só͘ lóng lâi chia.
Seng-oa̍h kái-piàn. ū chin-chē lán kóng ê 階梯式 tio̍h-sī chi̍t kóa khám-á, o̍h-khì sé-saⁿ, che lóng-sī án-ne. koh-lâi tō͘-sī sáⁿ, lán chò-chhân ê lâng, joa̍h-thiⁿ lóng-ē kah gû khan lâi chia phàu-chúi, hō͘ i hioh-khùn. gû chò-sit chò-soah, chin thiám. to͘ khan lâi chia hō͘ bih e chúi té lāi-té sǹg-kóng phàu-chúi án-ne nah-liâng.
chhek-chéng
[siu-kái]sī lán kóng ê pò͘-chéng chìn-chêng, lán ài chò chhek-chéng chhek-chéng tō͘-sī beh pò͘-chéng ài-iōng n̂g-á?(04:51) n̂g-á lí to͘ ài-iōng chhek-chéng khì phàu hō͘ hoat-gê.04:54 kah khì gia̍h lia̍p, sǹg-kóng n̂g-á chhân lāi-té.(04:58) tōa châng kah thio khí-lâi pò͘-chhân, i-mā lóng kah chhek-á, the̍h--lâi chit-ê chùn-kau téng-thâu lâi chìm, chìm hō͘ hoat-gê.
ji̍t-siông seng-oa̍h
[siu-kái]Chùn-kau kah góa tú-á kóng ê tō͘-sī kóng kî-si̍t kah lán ê hí-ê bîn-chiòng ê ji̍t-siông seng-oa̍h hí-ê koan-hē hui-siông bi̍t-chhiat, tān-sī lán khòaⁿ tio̍h tō͘-sī kóng bān-bān-á khì kah khòng âng-mô͘-thô͘ , pún-lâi thó͘ piah, pún-lâi thó͘ piah, kau-â tē lóng choân chi̍t kóa soa-chio̍h-á lóng khì kah khòng khí-lâi.
chiām-chiām phò-hoāi
[siu-kái]Góa kám-kak kóng i án-ne ē phò-hāi chit-ê chùn-kau. tē-it ê tō͘-sī kóng phò-hāi i-ê seng-thài, tē-jī ê tō͘-sī kóng khòng chò âng-mô͘-thô͘ liáu-āu, kah í-chêng hí-ê khám-á?? hí-ê sé-saⁿ tiûⁿ, gû beh phàu-chúi hí-ê só͘-chāi, gín-ná beh thit-thô hí-ê khong-kan lóng kah phò-hoāi tiāu.
cheng-chhú teng-lo̍k
[siu-kái]Ūi-tio̍h beh hō͘ tō-lō͘ khah khoan, só͘-í kah chùn-kau ê téng-thâu lóng kah khàm kòa liáu-āu khì chò tō-lō͘ , só͘-í, goán tī 94 nî hit-tang-chūn-á chú-tōng khì kah cheng-chhú, lâi kah teng-lo̍k chò lán ê bûn-hòa kéng-koan, ki-pún-siāng sī beh pó-chûn i-ê jîn-bûn, chúi-bûn, kah seng-thài, bûn-hòa kéng-koan teng-lo̍k sī goán ê chi̍t chióng chhiú-tōaⁿ, kán-tan kóng sī án-ne, thàu-kè che chióng ê teng-lo̍k ê chit-ê hong-sek lán ē-tàng pó-chûn chit-ê Jī-kiat chùn chit-ê chùn-kau i-ê seng-thài, i-ê jîn-bûn(人文), i-ê chúi-bûn, chit-ê iūⁿ-thài.
song-sū
[siu-kái]Jī-kiat chùn koh lēng-gōa chit-ê hui-siông tio̍ng-iàu ê kong-lêng, tio̍h-sī kóng lán lâng nā sí hit-sî-chūn-áū chi̍t-ê gî-sek, )tio̍h-sī lâng iáu-bōe ji̍p-bo̍k.
ji̍p-bo̍k
[siu-kái]ji̍p-bo̍k tio̍h-sī beh khǹg tì koaⁿ-chhâ lāi-té kiò-chò ji̍p-bo̍k, iá-bē ji̍p-bo̍k chi-chêng ài ū chi̍t-ê gî-sek tio̍h-sī kah i-ê seng-khu sé hō͘ chheng-khì.
thoân-thóng kái-piàn
[siu-kái]in-ūi chi̍t tiâu chùn-kau mā ē kái-piàn chi̍t-ê bîn-sio̍k, chi̍t-ê thoân-thóng, chi̍t chióng ê lâng beh kòe-óng í-āu chit-ê ji̍p-bo̍k ê keng-kòe chit-ê gî-sek, chím-má kin-pún to kau-á mā khàm liáu-liáu-á beh chhiáⁿ-chúi ê só͘-chāi lóng bô-á, mā-ē mā-ē éng-hióng tio̍h lán ê bîn-sio̍k, só͘-í, bóe-á lán kah chi̍t-ê Jī-kiat chùn pó-chûn liáu-āu to pó-liû chin chē chi̍t chióng khám-á khá lo̍h-ê tio̍h-sī tong-jiân m̄-sī kóng beh hō͘ lâng choan-bûn chhiáⁿ-chúi, tong-jiân tio̍h-sī kóng hi-bōng thàu-kè chit-ê khám-á khá tiông-sin koh kah ho̍k-kiàn chit-ê kòe-thêng tong-tion, tiông-sin hō͘ lâng kah chúi, tiông-sin chò liân-kiat.
tīn-thâu
[siu-kái]ū chin-chē tīn-thâu(陣頭) tī chi̍t-ê chong-kàu ê oa̍h-tāng ê kòe-thêng tong-tiong, i ē khì khong tiâu, i ē khì chio chi̍t kóa pêng-iú kiōng-tông lâi chham-í, gia̍h tōa sian ang-á, chhiùⁿ pak-koán, á-sī lâi chò chi̍t kóa koan-liân téng-téng, che lóng-sī tī chi̍t-ê siā-hōe kiat-kò͘ ê chi̍t-ê hui-siông tio̍ng-iàu, chi̍t-ê in-sò͘ . chi̍t-ê in-sò͘ , chi̍t-ê kî-chek, tī bān-bān-á, tùi chong-kàu, sìn-gióng, kái-piàn ê kòe-thêng tong-tiong, bān-bān-á, í-keng, í-keng siau-sit-á.
óa-kái
[siu-kái]hí-ê í-keng 崩盤, lán kóng kiò-chò 瓦解 í-keng lóng sòaⁿ tiāu khì-à, só͘-í, chhiūⁿ lán chím-má tn̂g-kî, put-koán sī kóng bûn-hòa chu-sán pó-chûn iú-hêng ê, bû-hêng ê, kî-si̍t tùi-èng ê tio̍h-sī góa tú-á kóng ê hí-ê tāi-chì.
khong-kan kah koan-hē
[siu-kái]Chò sêng iú-hêng kau-á âng-mô͘-thô͘ khòng khí-lâi liáu-āu, téng-î kah lâng kah chúi koan-hē chhiat-tn̄g khí. lán tī kóng chit-ê bûn-hòa chu-sán pó-chûn chit-ê tāi-chì, it-tit teh kiông-tiau m̄-sī khong-kan, sī khong-kan kah lâng ê koan-hē, lán hi-bōng thàu-kòe khong-kan ê pó-chûn, khí pó-chûn lâng kah chit-tè thó͘-tē ê koan-hē, thàu-kòe lâng kah thó͘-tē ê koan-hē lâi chhio̍k-chìn lâng tùi thó͘-tē ê jīn-tông, che-sī lán biān-tùi lán bûn-hòa pó-chûn chòe chú-iàu hí-ê bo̍k-te̍k.
gî-sek ì-gī
[siu-kái]Góa sī kám-kak kóng che-sī chi̍t-ê góa kám-kak gî-sek, bîn-sio̍k gî-sek āu-piah lóng ū chi̍t-ê chin chhim ê i-hām(10:48), góa kám-kak chi̍t-ê mi̍h-kiāⁿ mā-sī ài pó-chûn, chi̍t-ê chi̍t chióng ê āu-piah só͘ tāi-piáu ê hit-ê ì-gī, góa sī kám-kak kóng tùi jîn-lūi chìn pō͘ kòe-thêng tong-tiong chi̍t-ê hui-siông tio̍ng-iàu ê chi̍t-ê bûn-hòa lāi-hâm. chi̍t-ê mi̍h-kiāⁿ lóng ē-tàng kán-tan kóng tio̍h-sī kóng kî-si̍t m̄-koán sī kóng chiam-tùi chi̍t-ê lâng, put-koán sī kóng tùi lûn-lí lâi kóng, lán kóng ê he lûn-lí put-chí sī lâng, pau-koat lán ê thó͘-tē, pau-koat lán ê seng-oa̍h, pau-koat lán kóng ê tùi chi̍t-ê ka-têng, lâng kah lâng tiong-kan ê hí-ê koan-hē, kî-si̍t lóng thàu-kè chi̍t kóa bîn-sio̍k, chi̍t kóa chong-kàu, chi̍t kóa gî-sek khì kah kiàn-kò͘ khì kiàn-kò͘, pau-koat láng kóng biō bu̍t bûn-hòa, láng kóng kin-á-ji̍t kóng chiam-tùi láng ê biō bu̍t bûn-hòa lâi kóng i mā-sī kāng khoán, biō bu̍t bûn-hòa i thàu-kè gî-sek, thàu-kè khéng-tēng ê chi̍t-ê kú-pān kú-pān kòe-thêng, tiông-sin kah lâng khong tiâu.12:02 i m̄-sī chong-kàu, i sī chi̍t-ê siā-hōe, i put-chí siā-hōe, i m̄-sī chi̍t-ê hō-chò bûn-hòa.