7. “Phah hō͘ lí sí” (3)
Bē khùn-tit soà koh siūⁿ tio̍h hit jı̍t i phah Lē-hoâ, mē Lē-hoâ ê oē, koh chı̍t-kù chı̍t-kù kı̀ khí--lâi siūⁿ:
“Bu̍t chı̍t-ē tháu-khùi leh, ē hō͘ lí khı̀--sí, iān-thâu kā lí kóng seng-khu tio̍h m̄-thang bak-kiaⁿ-lâng, lí chiah thiau-ı̀-kò͘ bak-kiaⁿ-lâng, án-ni kiám ē khoàⁿ-tit, chı̍t seng-khu bē su ná kúi, iā teh lâu-phı̄ⁿ, khoàⁿ-tio̍h chin chheh” ...... “Bē tit lín pē sí ......”.
Ka-kı̄ siūⁿ liáu chin pháiⁿ-sè, gín-ná te̍k-piat ài sńg chúi, tio̍h ē kı̀-tit Siōng-tè tùi khí-thâu chiū-sı̄ hō͘ gín-ná tióng-toā tı̄ chúi ê tiong-kan. EN-á chiâⁿ thai tı̄ lāu-bó ê pak-tó͘ té, chiū-sı̄ phû, á-sı̄ chı̀m, chiū-sı̄ koà ui siū pau tı̄ thai-i ê lāi-bı̄n, thai-i moá-moá ū iông-chúi, iā eⁿ-á chiū-sı̄ chı̀m tı̄ iông-chúi ê lāi-bı̄n kàu kàu-ge̍h chiah seⁿ chhut--lâi. Só͘-í gín-ná toā pō͘-hūn to͘ sı̄ ài sé-e̍k, ài bak-chúi, koh lâng pún sı̄ thô͘ chhòng-chō--ê, só͘-í gín-ná chin ài tiàm thô͘-nı̍h pê, thô͘-nı̍h sô, lí nā hō͘ i lo̍h khı̀ thô͘-kha o̍h kiâⁿ, chiap-tio̍h thô͘-khı̀, ē khah ngē-chiāⁿ, khah khoài ē kiâⁿ. Gín-ná ài sńg thô͘ sı̄ thian-sèng, ài sńg chúi iā-sı̄ thian-sèng. Tek-khak m̄ sı̄ thiau-ı̀-kò͘, kè-oē-tek beh khı̀-sí lāu-bó, chiah bêng-ti kò͘-hoān, pháiⁿ-sim, ok-ı̀ hoān-choē. Só͘-í Siok-cheng siū-khı̀ Lē-hoâ sı̄ bô ı̀-sù.
“Bu̍t chı̍t-ē tháu-khùi leh”
Phah gín-ná sı̄ chhut tùi thiàⁿ, tı̄ kàu-io̍k siōng (1) ūi beh tèng-chèng gín-ná ê chhò-gō͘, (2) ūi beh tiám-chhéⁿ, hō͘ i ū chhim-khek ê kı̀-ek, choē ê khó-phàⁿ, (3) phah, chiū-sı̄ choē ê kang-chı̂ⁿ, hō͘ lâng phah i ka-kı̄ ná-chún kám-kak tùi án-ni, i ê choē ná chún tit-tio̍h sià-bián ê an-sim. Nā-sı̄ thiàⁿ ê pán-poe, pán-poe ê ē-bı̄n ū thiàⁿ ê ba̍k-sái, ū sı̂ chin ū ı̀-gı̄, m̄-kú nā-sı̄ phah “tháu-khùi--ê” án-ni sı̄ bô ı̀-sù. Án-ni phah gín-ná choè lí ê siau-khı̀-tâng, siau-khı̀-sán, nā bô phah--lâng, lí ê khı̀ m̄ chiū bē siau, tiāⁿ kek-leh ê khoán, án-ni phah sı̄ siau lí ê khı̀, bo̍k-koài hō͘ lí phah ê gín-ná m̄-goān--lí.
Mē gín-ná sı̄ “thiau-ı̀-kò͘” che sı̄ oan-óng, sı̄ chiong bô iáⁿ ê choē lâi ka-bû tı̄ bē hiáu piān-hō͘ iù-jı̂ ê téng-bı̄n, sı̄ chin óng-khut gín-ná ê bû-siâ thian-chin. Sı̄ mē iâⁿ sı̄-siàu, bô kiàn-lı̍p lí ê tek-hēng, iā bô lı̄-ek gín-ná ê kàu-io̍k.
“Khoàⁿ-tio̍h chin chheh ....... bē tit lín pē sí ...... ”. Gín-ná lóng bē hiáu lí-kái. A-bú sı̄ ma-ma, thài ē pı̀ⁿ lāu-pē, án-choáⁿ ma-ma ē chin chheh--i. Put-ti put-kak ē pı̀ⁿ “ùi-khū” kiaⁿ-hiâⁿ, bô chhin, ū keh-mo̍͘h ê kám-kak, pē-kiáⁿ, bó-kiáⁿ m̄-thang hō͘ sè-kiáⁿ seⁿ khí ùi-khū, kiaⁿ-ùi ê sim, kiáⁿ tùi pē-bó èng ū ê sim sı̄ “kèng-ùi” m̄ sı̄ “kiaⁿ-ùi”. Tùi chun-kèng lâi seⁿ-chhut sūn-ho̍k chiah hó, m̄-thang hō͘ sı̄-sè tùi kiaⁿ--lí, chiah seⁿ-chhut sūn-ho̍k, án-ni m̄ hó. Koh bô kéng ūi, bô kéng chhoê-á gia̍h khí--lâi loān-bu̍t, ū sı̂ chin sit-pāi, koh khah khok-hêng chiū-sı̄ phah liáu, hō͘ lâng phah ê gín-ná chin thiàⁿ teh háu, tng i teh háu ê sı̂ chek-sı̂ kiò i tiām-tiām, liân chhńg to͘ m̄-thang, tō bē ēng-tit, nā chhńg beh koh phah, chin-chiàⁿ hêng-ge̍k, pí kéng-chhat hêng-sū teh hêng hoān-lâng koh khah chân-jím.
Lâng hō͘ lâng phah ta̍k ê to͘ ē thiàⁿ, thiàⁿ chiū ē háu, háu chiàⁿ-chiàⁿ sı̄ tháu-khùi, hō͘ lâng phah ê sı̂ sı̂n-keng chin kín-tiuⁿ, chin thòng-khó͘, sim-chōng chin chhéng, huih sit-lo̍h pêng-hêng, hut-jiân iū kiò i chek-sı̂ tio̍h tiām, m̄-thang chhńg, khàu ho͘-khip chū-jiân ē khah kín, hı̀-thé, khı̀-kńg chū-jiân ē sit-lo̍h siông-thài, ū sı̂ ho͘-khip ē bē sūn, kiò i chek-sı̂ tio̍h tiām, bē su ki-khı̀, sui-jiân tiān-liû chhiat tn̄g, mā iáu ē ke tńg chı̍t-ē-á chiah tiām. Só͘-í gín-ná ngē tòng tiām i ê kám-chêng, hiat-liû, khı̀-thé ê eng-kai-jiân iáu ē ū ê oa̍h-tāng, ū sı̂ gín-ná ē tı̀-kàu hoat sio, thâu-khak gông, m̄-nā kàu-ióng-siōng bô ta̍t bo̍k-tek, jı̂-chhiáⁿ tùi gín-ná sin-thé seng-lí-siōng iā-sı̄ chin ok éng-hióng. Só͘-í thang kóng phah gín-ná m̄ sı̄ tē-it hó ê kàu-siū hoat sı̄ sı̍t.
Ēng phah lâi kà gín-ná, m̄ ta̍t-tio̍h ēng o-ló lâi léng-tō iáu khah hó, chin chhut-miâ ê oē án-ni kóng, “Lí ēng chı̍t-ka-lûn ê to̍k-io̍h lâi beh lia̍h ho͘-sı̂n, m̄ ta̍t-tio̍h ēng chı̍t-tiám-a bı̍t, lia̍h iáu khah chē.” Lí ēng pı̀ⁿ-bı̄n jióng, háng-hoah, phah lâi kà gín-ná, nā oāⁿ choè ēng chhiò-iông, chhin-chhiat ê chí-sı̄ lí siūⁿ án-choáⁿ? Pêⁿ-pêⁿ ê ké-oāⁿ lâi kóng, kiám-chhái chı̍t-bı̄n ē chiâⁿ choè chek-oàn, gūi-siān, ké-choè ê hâng-ho̍k, chit-pêng ē chiâⁿ-choè chhin-bı̍t-kám, tùi sim-té ê hoaⁿ-hí hâng-ho̍k iā bô tek-khak, chóng-sı̄ ū lâng sı̄ lia̍h choè bô kiù-kiù jióng, bô phah, sı̄ sit-lo̍h sı̄-toā-lâng ê koân-ui, che sı̄ chin toā ê chhò-gō͘.
Siok-cheng ka-kı̄ siūⁿ kàu chia chin kiàn-siàu, chiū koat-sim ài ké-oāⁿ i kà gín-ná ê hong-hoat. Só͘-í i chiū khí-lâi kūi-lo̍h kı̂-tó, kiû Chú siúⁿ-sù i ū tı̀-hūi thang kà-sı̄ i ê sè-kiáⁿ. Tùi hit sı̂ khí i siông-siông chù-ı̀ gián-kiù jı̂-tông sim-lí, kap sek-èng jı̂-tông sim-lí ê kàu-siū-hoat.
Taⁿ lán nā beh gián-kiù jı̂-tông sim-lí kap hit ê sek-èng jı̂-tông sim-lí ê kàu-siū hoat ū chē-chē hoat-tō͘.
1. Chù-ı̀ lán sin-piⁿ ê sè-kiáⁿ, ta̍k-jı̍t ê seng-oa̍h, put-lūn i ê kóng oē, kú-tōng it-chhè.
2. Siông-siông siūⁿ lán ka-kı̄ ê koè-khı̀, choè gín-ná hiàng-tang-sı̂ ê khoán.
3. Tha̍k koan-hē gín-ná sim-lí, kap kàu-siū-hoat ê chheh.
4. Hù kàu-oân káng-sı̍p-hoē, thiaⁿ ū keng-giām ê choan-ka káng-ián, chí-tō.
5. Lí chiong só͘ tha̍k, só͘ thiaⁿ ê hong-hoat sı̍t-chāi keng-giām khoàⁿ-māi, khoàⁿ gín-ná ê hoán-èng cháiⁿ-iūⁿ, ná kái-chı̀n chiū ē ná ē-hiáu kà gín-ná.
Tùi hit sı̂ khí Siok-cheng kà sè-kiáⁿ ê thài-tō͘ toā piàn-oāⁿ.
Keh kúi-nā jı̍t pó-bó koh lâi, hit sı̂ nn̄g-lâng koh tâm-khí chiah-ê sū tāi-ke chin hoaⁿ-hí. Lāu-su chai Siok-cheng chip-sū chin khiam-pi hoaⁿ-hí chiap-siū i, chiū chiap-soà kóng koh-khah iàu-kín ê sū hō͘ i thiaⁿ. Tùi án-ni tāi-ke chin hó kau-poê.
8. Hù Chú-jı̍t-o̍h kàu-oân lêng-siu-hoē (1)
Tùi kap Iù-tı̄-hn̂g ê pó-bó tâm-lūn āu, Siok-cheng chiū chai i tùi kà gín-ná ê hong-hoat iáu chin bô kàu-gia̍h. Só͘-í hit-nı̂ joa̍h-thiⁿ ê Chú-jı̍t-o̍h kàu-oân lêng-siu-hoē, i chiū poah-kang khı̀ ka-jı̍p, tı̄ hit tiong-kan ū chı̍t ê káng-tê kiò-choè “Sèng-keng kàu-io̍k-ha̍k ê chin thê” sı̄ L. J. S. bo̍k-su kóng--ê, i chiū chin tı̀-ı̀ kā i thiaⁿ. Thiaⁿ liáu hui-siông ê kám-tōng, chiū koh khah bêng-pe̍k “Chong-kàu kàu-io̍k tàu-tí sı̄ sím-mı̍h?” Taⁿ chiong bo̍k-su só͘ kóng ê kài-siāu tı̄ chia.
Sím-mı̍h kiò-choè Sèng-keng kàu-io̍k-ha̍k? Lán tio̍h tāi-seng liáu-kái “Sèng-keng” sı̄ sím-mı̍h? Sèng-keng kán-tit lâi kóng chiū-sı̄ “Siōng-tè ê oē.”
Taⁿ Siōng-tè ê oē ū tùi 3 hong-bı̄n lâi piáu-bêng.
1. Tùi sian-ti lâi soan-iông.
II Pí-tek 1:20－21 án-ni kóng: “Tē-it, tio̍h seng chai, kı̀ⁿ-nā Sèng-keng tiong sian-ti ê oē, bô thang thàn su-khia ê ı̀-sù lâi khui-thiah. In-ūi boē ū sian-ti ê oē tùi lâng ê ı̀-sù chhut; chiū-sı̄ tùi Siōng-tè lâi ê lâng, hō͘ Sèng Sı̂n kám-tōng lâi kóng.”
Lán nā khoàⁿ Kū-iok sian-ti ê chheh, lán siông-siông beh hoat-hiān chhin-chhiūⁿ ē-bı̄n ê oē.
“Goá Iâ-hô-hoa kóng” (Í-sài-a 1:18).“Iâ-hô-hoa chhin-chhùi kóng.” (Í-sài-a 1:20).“Iâ-hô-hoa hoan-hù Mô͘-se kóng.” (Lı̄-bı̄-kı̀ 6:1, 8).“Lóng sı̄ chiàu Iâ-hô-hoa hoan-hù Mô͘-se ê.” (Lı̄-bı̄-kı̀ 8:9).“Chhit-goe̍h jı̄-cha̍p-it jı̍t, Iâ-hô-hoa ê oē thok sian-ti Hap-kai kóng.” (Hap-kai 2:1).
Tùi í-siōng ê oē lán thang chai sian-ti só͘ thoân m̄ sı̄ thoân i ka-kı̄ ê ı̀-sù, sı̄ thoân Siōng-tè só͘ hoan-hù ê. Só͘-í sian-ti put-kò sı̄ Siōng-tè ê tāi-giân-jı̂n nā-tiāⁿ.
2. Tùi Sèng-keng ê siá-chok lâi hián-bêng.
II Thê-mô͘-thài 3: 16 kóng, “Kı̀ⁿ-nā hō͘ Siōng-tè be̍k-sı̄ ê keng......”.
Siá keng m̄ sı̄ sûi-piān lâi siá, sı̄ tùi Siōng-tè “be̍k-sı̄” chiah lâi siá. Chhut Ai-kı̍p-kı̀ 34:27 kóng, “Iâ-hô-hoa tùi Mô͘-se kóng, “Lí tio̍h siá chiah-ê oē, in-ūi Goá sı̄ chiàu chiah-ê oē kap lí í-kı̍p Í-sek-lia̍t lı̍p-iok.’ ”
Khé-sı̄-lio̍k 22:18－19. “Goá tùi hoān-nā thiaⁿ chit pún chheh chhàm-gú ê oē ê lâng choè kan-chèng, siat-sú ū lâng ke-thiⁿ i, Siōng-tè beh chiong chit pún chheh só͘ kı̀ ê chai-ē ke-thiⁿ tı̄ i; siat-sú ū lâng san-tû chit pún chhàm-gú ê chheh ê oē, Siōng-tè iā beh tùi chit pún chheh só͘ kı̀ oa̍h-miā ê chhiū kap sèng-siâⁿ, san-tû i ê hūn-gia̍h.”
Tùi téng-bı̄n ê oē lán chiū chai Sèng-keng sı̄ Siōng-tè be̍k-sı̄ lâi siá ê keng. Lâng m̄-thang sûi-piān san-tû á-sı̄ ke-thiⁿ.
3. Tùi Iâ-so͘ chhin-chhùi ê só͘ kóng, kap I ê só͘ kiâⁿ lâi hián-bêng.
Hui-le̍k kā I kóng “Chú ah, ēng Pē hō͘ goán khoàⁿ, chiū kàu-gia̍h. Iâ-so͘ kā i kóng, Hui-le̍k Goá kap lín tiàm chiah kú, lí iáu m̄-bat Goá mah? Í-keng khoàⁿ-kı̀ⁿ Goá ê, chiū-sı̄ khoàⁿ-kı̀ⁿ Pē.” (Iok-hān 14:8, 9).
Iâ-so͘ kiò kóng, “Sı̀n Goá ê lâng m̄ sı̄ sı̀n Goá, chiū-sı̄ sı̀n chhe Goá ê. Khoàⁿ-kı̀ⁿ Goá ê, chiū-sı̄ khoàⁿ-kı̀ⁿ chhe Goá ê....... Lâng nā thiaⁿ Goá ê oē iā m̄ siú, Goá bô sím-phoàⁿ i; in-ūi Goá lâi, m̄ sı̄ beh sím-phoàⁿ sè-kan, sı̄ beh kiù sè-kan. Khı̀-sak Goá, iā m̄ chiap-la̍p Goá ê oē ê lâng, chiū ū sím-phoàⁿ i ê, chiū-sı̄ Goá só͘ kóng ê tō-lí, beh tı̄ boa̍t-jı̍t sím-phoàⁿ i. In-ūi Goá só͘ kóng m̄ sı̄ chhut tı̄ ka-kı̄, chiū-sı̄ chhe Goá ê Pē, I ū bēng-lēng Goá, tio̍h thoân sím-mı̍h, kóng sím-mı̍h. Goá chai I ê bēng-lēng sı̄ éng-oa̍h, só͘-í Goá só͘ kóng ê, sı̄ chiàu Pē só͘ thoân hō͘ Goá ê, lâi kóng i.” (Iok-hān 12:44－50).
Án-ni, Siōng-tè chiong Iâ-so͘ Ki-tok kàng-sè tı̄ sè-kan, chiū-sı̄ I pún-sin ka-kı̄ tián-khui le̍k-sú-tek ê khé-sı̄ tı̄ sè-kan. Sèng-keng kàu-io̍k-ha̍k chiū-sı̄ kin-kù Siōng-tè ê oē lâi kà-sı̄; só͘-í sı̄ tùi Siōng-tè chhut-hoat, ēng Siōng-tè sèng-kiat ê thiàⁿ lâi léng-tō pı̄ kàu-io̍k-chiá (ha̍k-seng) kàu tı̄ Siōng-tè, chiū-sı̄ chhoā ha̍k-seng kàu tı̄ Chú, thang siū Chú ê pó-huih sé-chheng, têng-thâu-siⁿ, chheng-gı̄, chiâⁿ-sèng, ǹg oân-choân chhin-chhiūⁿ Thiⁿ-pē ê oân-choân ê bo̍k-phiau lâi chiân-chı̀n. Chit-khoán ê kàu-io̍k kiò-choè “Sèng-keng kàu-io̍k-ha̍k.”
“Sèng-keng kàu-io̍k-ha̍k ê chin thê”, oāⁿ chı̍t-kù oē lâi kóng, chiū-sı̄ “Ki-tok-kàu ê chong-kàu kàu-io̍k tàu-tí sı̄ sím-mı̍h?” Koh oāⁿ oē lâi kóng, chiū-sı̄ “Chú-jı̍t-o̍h (kàu-hoē ha̍k-hāu) ê kàu-io̍k-tek kin-pún goân-lí tàu-tí tı̄ tó-ūi?” Kiám-chhái ū chin chē thang kóng, nā-sı̄ sió-tı̄ chit sı̂ sı̄ beh kio̍k-hān tı̄ Chú-jı̍t-o̍h kàu-io̍k lâi kóng nā-tiāⁿ.
(1) Chiū-sı̄ kóng lán ê Chú-jı̍t-o̍h eng-kai kin-kù sím-mı̍h lâi kà? (2) Iā eng-kai tio̍h án-choáⁿ-iūⁿ lâi kà?
Taⁿ lán eng-kai tio̍h kin-kù Sèng-keng, Sèng-keng sı̄ sím-mı̍h? Sı̄ Siōng-tè ê oē, Siōng-tè ê oē Sèng-keng ê poè-āu ū sím-mı̍h? Ū Siōng-tè pún-sin. Só͘-í Chú-jı̍t-o̍h kàu-io̍k ê kin-kù sı̄ Siōng-tè, tùi Siōng-tè chhut-hoat, ēng Siōng-tè ê thiàⁿ lâi léng-tō, poê-io̍k ha̍k-seng, koh kàu-boé sı̄ chhoā ha̍k-seng kàu Siōng-tè, án-ni chiū-sı̄ chhin-chhiūⁿ Pó-lô só͘ kóng “Tùi sı̀n kàu tı̄ sı̀n ê kang-chok.”
Hiaⁿ-ché lán sı̄ phāu chit khoán sı̀n-sim, su-siúⁿ lâi choè kang á m̄-sı̄?
9. Hù Chú-jı̍t-o̍h kàu-oân lêng-siu-hoē (2)
1. Sèng-keng kàu-io̍k-ha̍k ê bo̍k-tek?
Oāⁿ-oē lâi kóng, siat Chú-jı̍t-o̍h kà ha̍k-seng ê bo̍k-tek chāi tı̄ tó-ūi?
Chiū-sı̄ chāi tı̄ chhoā lâng kàu tı̄ Iâ-so͘, Iâ-so͘ sı̄ chı̄-chūi? (Iâ-so͘ ê pún-chit).
Iok-hān 1:1-2. “Tı̄ khí-thâu ū tō (oē), Tō kap Siōng-tè saⁿ-kap tı̄-teh, Tō chiū-sı̄ Siōng-tè, chit ê Tō tı̄ khí-thâu kap Siōng-tè saⁿ-kap tı̄-teh.” Chit-jı̄ “tō”--jı̄ goân-bûn ê ı̀-sù chiū-sı̄ kóng oē ê “oē”. Chú Iâ-so͘ lı̂m-kàu sè-kan, chiū-sı̄ “Tō chiâⁿ jio̍k-thé, khiā-khí tı̄ lán tiong-kan.” Lán tùi Chú Iâ-so͘ chiah ū in-tián kap chin-lí, “bē bat ū lâng khoàⁿ-kı̀ⁿ Siōng-tè, chí ū tı̄ Pē sim-hoâi tiong to̍k-siⁿ ê Kiáⁿ ū piáu-bêng I.” Iâ-so͘ chiū-sı̄ Siōng-tè sim-hoâi tiong ê oē, chiū-sı̄ Siōng-tè sim-hoâi tiong ê tō, chiâⁿ choè lâng, chiū-sı̄ tō hoà-sin choè jio̍k-thé, chiâⁿ-choè lâng ê iūⁿ-siùⁿ lâi piáu-hiān tiàm tı̄ lâng ê tiong-kan, só͘-í sè-kan chí-ū Iâ-so͘ ū chin-lí, ū oa̍h-miā, sı̄ lō͘ hō͘ lán thang tùi I lâi chiū-kūn Pē. Bô Iâ-so͘ chiū bô chín-kiù, bô chin-lí, bô oa̍h-miā, án-ni Iâ-so͘ goân-pún sı̄ Siōng-tè, lı̂m-kàu hoān-kan lâi kiù-sè, I só͘ kóng só͘ choè chiū-sı̄ piáu-hiān Siōng-tè, I chiū-sı̄ Sèng-keng, án-ni lán kà lâng tha̍k Sèng-keng ê bo̍k-tek chiū-sı̄ beh hō͘ lâng tùi Sèng-keng lâi jı̄n-bat Iâ-so͘, só͘-í lán chiah tio̍h kà Chú-jı̍t-o̍h ha̍k-seng tha̍k Sèng-keng, che chiū-sı̄ Sèng-keng kàu-io̍k ê bo̍k-tek.
Iā tùi Sèng-keng jı̄n-bat Iâ-so͘ liáu-āu, ǹg-bāng ha̍k-seng ē chiàu Sèng-keng, chiū-sı̄ chiàu Siōng-tè ê oē lâi kiâⁿ, hō͘ lâng tùi têng-thâu-siⁿ lâi chı̀n-pō͘ kàu tı̄ oân-choân chhin-chhiūⁿ lán ê Thiⁿ Pē ê oân-choân, chit ê un-sù kiò choè“chiâⁿ-sèng”, chóng-sı̄ che m̄ sı̄ it-tiâu it-se̍k ē-thang oân-sêng ê sū, che sı̄ bô thêng-hioh ê chı̀n-pō͘, só͘-í Pó-lô kóng, “Goá m̄ sı̄ kóng goá í-keng tit-tio̍h, á-sı̄ í-keng oân-choân, to̍k-to̍k cháu chı̀n-chêng khoàⁿ oē thang tit-tio̍h Ki-tok ê Iâ-so͘, só͘-í tit-tio̍h goá...ǹg só͘ chhah ê pio lâi cháu, kàu tit-tio̍h Siōng-tè tı̄ Ki-tok Iâ-so͘, tùi téng-bı̄n tiàu lán ê siúⁿ.” (Hui-lı̍p-pí 3:). Chhoā pı̄ kàu-io̍k-chiá (ha̍k-seng) ǹg téng-bı̄n cháu, lâi tit-tio̍h Siōng-tè ê siúⁿ, che sı̄ Sèng-keng kàu-io̍k ê bo̍k-tek.
2. Sèng-keng kàu-io̍k ê hong-hoat
Siōng-tè thàu koè Iâ-so͘ Ki-tok téng-bı̄n ê tiàu choè toā ê pò-siúⁿ sı̄ sím-mı̍h?
(1) Oāⁿ choè sin ê lâng, têng-thâu-siⁿ. (2) Sià-bián choē tit-tio̍h chheng-gı̄. (3) Siúⁿ-sù Sèng Sı̂n hō͘ lán kiat Sèng Sı̂n ê koé-chí, chiū-sı̄ chiâⁿ-sèng. (4) Hō͘ lán êng-kng ê piàn-hoà, ē sí ê thè-oāⁿ choè boē hiú-noā ê thé, chiap-la̍p lán kàu tı̄ Thiⁿ-pē ê ke, tı̄ hia tit-tio̍h éng-oán oa̍h. Chóng-kóng chiū-sı̄ hō͘ lán ho̍k-kui choè Siōng-tè ê kiáⁿ-jı̂, che chiū-sı̄ só͘ kóng tùi thiⁿ ê tiàu ê pò-siúⁿ.
Lí siūⁿ beh hō͘ lâng tit-tio̍h chit khoán ê siúⁿ, tio̍h ēng sím-mı̍h hong-hoat lâi kà, chiah ē hō͘ ha̍k-seng tit-tio̍h chit ê siúⁿ.
Sè-kan só͘ kóng ê kàu-io̍k-hoat, tāi-khài ū chit kúi-nā khoán (kàu-siū-hoat)
1. “Tô-iá sek ê” (=kó͘ Tiong-kok sek).
“Tô” chiū-sı̄ sio-hûi ê hûi-iô, chiong thô͘ chhut-chāi sai-hū ê ı̀-sù lâi choè, chiàu i ê só͘ ài ê khoán-sit kap só͘ ài ê sek-tı̀, kā i choè liáu, thn̄g liáu, sio liáu,chiū chiâⁿ choè chı̍t hāng mı̍h lâi kióng-èng tı̄ chhı̄-tiûⁿ hoàn-bē.
“Iá” chù tâng, thih ê lô͘, chiàu sai-hū só͘ ài lâi iûⁿ tâng, thih, á-sı̄ seⁿ, jiân-āu tò tı̄ “hoan-soa ê bô͘” lâi chù hō͘ i chiâⁿ khı̀-kū lâi kióng-èng lâng ê su-iàu.
Í-siōng bô-lūn thô͘, tâng, thih, (ha̍k-seng) in lóng bô chú-koân, chú-koân sı̄ chāi tı̄ sai-hū chiū-sı̄ kàu-su, ha̍k-seng sı̄ chhut-chāi in so-ı̂ⁿ, tēⁿ-píⁿ, chiàu só͘ léng-tō kà-sı̄ lâi chiâⁿ-choè bı̄-lâi ê khı̀-kū, á-sı̄ kóng gín-ná ná pe̍h-choá bô sek-tı̀, chhut chāi lâng kā i ní o͘, chiū pı̀ⁿ o͘, ní âng chiū pı̀ⁿ âng, á-sı̄ kóng “Koàn-chù-sek” tı̍t-tı̍t kā i koàn lo̍h khı̀, hui-koán i ū siau-hoà á-bô, lóng put-koán, khoàⁿ ha̍k-seng choè chı̍t ê té-mı̍h ê khı̀-kū, lāi-bı̄n khang-khang tı̍t-tı̍t kā i piàⁿ--jı̍p chiū-sı̄, khò-thêng kóng liáu chiū hó lah. Lán chai chit khoán kàu-siū-hoat hiān-chāi bē thong, che sı̄ oân-choân khoàⁿ ha̍k-seng choè pı̄-tōng.
2. “Khé-hoat sek ê” (=Eng-kok sek).
Chù-jı̍p-sek sı̄ khoàⁿ ha̍k-seng choè m̄-bat poàⁿ-hāng, in sı̄ khang-hi, só͘-í lán tio̍h kā i piàⁿ-jı̍p, khé-hoat-sek sı̄ tú-tú tò-péng, sı̄ kóng ha̍k-seng ê lāi-bı̄n in ka-kı̄ ū chhiong-moá chē-chē ê châi-lêng, tı̀-sek. Lán tio̍h chim-chiok khoàⁿ gín-ná ê te̍k-tiông tı̄ tó-ūi, lán tio̍h tùi hia ûn-ûn-á kā i thiu-chhut kā i “hú-tō” pang-chān ín-chhoā, chiàu in ta̍k lâng ê châi-tiāu khı̀ hoat-tián, che sı̄ khah sio̍k tı̄ “kò-jı̂n ê chū-iû kàu-io̍k”, che sı̄ khah ha̍p tı̄ hiān-tāi ê kàu-io̍k su-tiâu (kàu-io̍k su-siúⁿ ê tiâu-liû).
Tiong-kok sek ê kàu-io̍k sı̄ chù-tiōng tı̄ “Sian-kak kak hō͘ kak, siāng-si hā hāu iā”. Ì-sù chiū-sı̄ tāi-seng bat ê, kà iáu boē bat ê, i téng-bı̄n ê lâng kiâⁿ hō͘ ē-bı̄n ê lâng o̍h.
Jı̍t-pún ê kàu-io̍k: “kàu” tha̍k choè “XXXX”, kap “ài” tha̍k choè “XXX” siāng ı̀-sù. “io̍k” tha̍k choè “XXXX”, kap “hù” tha̍k choè “XX立XX” siāng ı̀-sù, só͘-í “kàu-io̍k” nn̄g-jı̄ kap “ài hù”=“í ài hú-lı̍p chi” ēng thiàⁿ lâi pang-chān i khiā-chāi, lóng siāng ı̀-sù.
3. “Tō-siōng sek ê” (=Tek-kok sek).
Tek-kok ê kàu-io̍k, te̍k-pia̍t tı̄ chong-kàu hong-bı̄n chin chú-tiuⁿ “Tō-siōng sek” ê kàu-siū-hoat, goá chin chàn-sêng chit ê hong-sek, in-ūi lán ê bo̍k-tek m̄ sı̄ beh chè-chō “Tı̄-kok pêng thian-hā” ê jı̂n-châi, iā m̄ sı̄ beh chō chhut só͘ kiò choè sin-sū, kun-chú, siok-lú, lú-sū ê lâng, lán iàu-kín sı̄ ǹg-bāng beh tit-tio̍h “thiⁿ-nı̍h ê kok-bı̂n”, chiū-sı̄ beh chhoā lâng kàu Iâ-so͘, hō͘ lâng “kı̀ⁿ-nā chiap-la̍p I ê, chiū-sı̄ sı̀n I (Iâ-so͘) ê miâ ê lâng, I chiū siúⁿ-sù in ū koân chiâⁿ-choè Siōng-tè ê kiáⁿ-jı̂”. Kı̀-jiân chiâⁿ-choè Siōng-tè ê kiáⁿ, choè thian-kok-bı̂n liáu-āu, i chū-tōng-tek ē ha̍p Siōng-tè ê sèng chí-ı̀ khı̀ kiàn-siat Siōng-tè ê kok, chiū chū-jiân ē khı̀ choè pang-chān hō͘ I (Siōng-tè) ê chí-ı̀ tit-chiâⁿ tı̄ tē-nı̍h ê sū-gia̍p.
Taⁿ chit ê tō-siōng-sek ê kàu-io̍k-hoat tàu-tí sı̄ cháiⁿ-iūⁿ?
