Jı̄-cha̍p Sè-kí ê Chú-jı̍t-o̍h 02

Tē 2 Phiⁿ Chóng-lūn Tē 2 Chiuⁿ Chú-jı̍t-o̍h ê chı̀n-hoà Chú-jı̍t-o̍h ê khai-chó͘. Chú-jı̍t-o̍h ê chhut-sı̀ tı̄ chit sè-kan, sui-jiân sı̄ kı̄n-lâi ê sū, nā chhoē hit ê chin hn̄g ê chó͘-sian, chiū chai tek-khak m̄-sı̄ kı̄n-sè chiah khai-sí, chhiû goân-thâu sı̄ tı̄ kó͘-tāi ê Iû-thài kok. Tong-sı̂ tı̄ Iû-thài kok, tı̄ hoē-tn̂g ê piⁿ-á lēng-goā ū khí sè-keng ê chhù, tı̄ hia ēng Siōng-tè ê tō-lí kà-sı̄ chin chē gín-ná. Chit ê thang kóng sı̄ kin-á-jı̍t ê Chú-jı̍t-o̍h ê goân-chó͘, chin sēng-hóng iā sı̍t-chāi sı̄ chò Iû-thài kàu-hoē ê ki-chhó͘. Chóng-sı̄ khó-sioh, chiah ê jı̂-tông kàu-io̍k, le̍k-sú-siōng keng-koè chin chē ê piàn-chhian, āu-lâi chha-put-to lóng tn̄g-chām ê khoán, put-kò iáu-kú tām-po̍h ū lâu chı̍t tiâu ê miā-me̍h. Chú-jı̍t-o̍h ê chhut-sı̀. Chı̍t tiâu sió-khoá iáu lâu-teh ê miā-me̍h, tit-tio̍h lo̍h-hō͘ ê in-hūi kap jı̍t-kng, soà koh puh-gê, sı̄ tı̄ A. D. 1780 nı̂ (180 nı̂ chêng) 8 ge̍h tı̄ Eng-kok Glo͘cester chit ê siâⁿ, chia sı̄ chè-chō chiam ê só͘-chāi, ū chin-chē kang-chhiáng, iā sò͘-bān ê jı̂-tông hō͘ hia ê kang-chhiáng chhiàⁿ, chiah ê gín-ná ta̍k-jı̍t khı̀ kang-tiûⁿ chò kang, soà bô sı̂-kan khı̀ ha̍k-hāu tha̍k-chheh, lóng sı̄ bûn-bông ê, liān ka-tı̄ ê miâ to bē hiáu siá. Tùi án-ni in hioh-khùn ê lé-pài-jı̍t án-choáⁿ teh koè-jı̍t thang chhui-sióng iā chai. In kui kûn kiâⁿ tı̄ ke-lō͘, só͘ chò lóng sı̄ loān-pō͘ lām-sám, bû-ok put-chok, chí ū lōng-hùi in ê sı̂-kan kap kim-chı̂ⁿ, put-sı̂ hō͘ iú-sim ê lâng sim-sng, sim-sng ê lâng ê kı̂-tiong ū chı̍t ê phok-ài koh gı̄-kiap ê lâng, miâ kiò Robert, i khoàⁿ tio̍h hiah ê jı̂-tông ê khoán-sit ū só͘ siūⁿ ê khoán, liâm-piⁿ ēng ka-tı̄ ê chı̂ⁿ soè chı̍t keng chhù, chhiàⁿ 4 ê lú kàu-su, chı̍t lâng ēng 5 kak gı̂n chò siā-lé, tı̄ lé-pài-jı̍t lé-pài-sek ê chêng-āu nn̄g pái tı̄ hia kà-sı̄ jı̂-tông, khí-thâu chheng chit ê chò Chú-jı̍t-o̍h. Chit ê chiàⁿ-chiàⁿ chiū-sı̄ kin-á-jı̍t ê Chú-jı̍t-o̍h ê khí-goân. Choè-chho͘ ê Chú-jı̍t-o̍h Tong-sı̂ Robert só͘ khai-sí ê Chú-jı̍t-o̍h sı̄ sím-mı̍h khoán? Chiàu i khai-sí ê goân-in lâi chhui-sióng chiū chai, sı̄ chhin-chhiūⁿ kin-á-jı̍t ê phó͘-thong kàu-io̍k kap chong-kàu kàu-io̍k lām chò-hoé ê khoán, tāi-seng kā in kà “b. ch. chh”, chı̍t hong-bı̄n kóng Siōng-tè ê tō-lí hō͘ in thiaⁿ. Le̍k-sú-ka XXXX só͘ tù ê chheh “Eng-kok sú” ê lāi-bı̄n ū kóng-khí Robert só͘ khai-sí ê Chú-jı̍t-o̍h chiū-sı̄ tı̄ Eng-kok ê phó͘-thong kàu-io̍k ê khai-toan.” Chú-jı̍t-o̍h ê chı̀n-hoà Chong-kàu-kài ê tiōng-tùi John Wesley choè-chá chiū chù-ı̀ Robert só͘ chhòng-siat ê Chú-jı̍t-o̍h, sêng-jı̄n hit ê lı̄-ek kap kong-hāu put-chí toā. Chóng-sı̄ āu-lâi ka-tı̄ ū chin toā ê khó-lū, tû-khı̀ hit tiong-kan lóng-chóng ê phó͘-thong kàu-io̍k, hō͘ i pı̀ⁿ-choè sûn-jiân ê chong-kàu kàu-io̍k ê só͘-chāi, chit ê thang kóng tı̄ Chú-jı̍t-o̍h sı̄ chin toā ê chı̀n-hoà, Robert kan-ta khai-sí Chú-jı̍t-o̍h nā-tiāⁿ, chóng-sı̄ Wesley hō͘ i tāi-seng pı̀ⁿ-chò chı̍t ê kian-kò͘ ê ha̍k-hāu, pí chı̍t ê lē lâi kóng, chhin-chhiūⁿ Robert khoàⁿ-tio̍h phōng-kó ka-la̍uh lo̍h thô͘-kha ê hiān-siōng, chóng-sı̄ Wesley ēng ín-la̍t ê hoat-chek lâi kā soat-bêng, Wesley bēng-lēng i ka-tı̄ só͘ chhòng-lı̍p ê Bí-í-bí hoē hiah ê kàu-hoē, kiò in tio̍h siat-lı̍p Chú-jı̍t-o̍h hō͘ jı̂-tông ê chong-kàu kàu-io̍k ē chhiong-sēng. Bí-í-bí hoē ê kàu-hoē ū kin-á-jı̍t hiah sēng-tāi ê goân-in, chú-iàu sı̄ chāi-tı̄ khoàⁿ-tāng Chú-jı̍t-o̍h ê khùi-la̍t. Só͘-í XXXX kóng, “Bí-í-bí phài ê heng-khí sı̄ tùi jı̂-tông ê ho̍k-heng lâi,” sı̍t-chāi chin ū lí ê oē. Kin-á-jı̍t ê khoán-sit Án-ni Chú-jı̍t-o̍h tùi Wesley ū chit toāⁿ ê chı̀n-hoà, chóng-sı̄ kàu kin-á-jı̍t ū koh ke chı̍t chân ê chı̀n-hoà, chiū-sı̄ chiàu kàu-io̍k-ha̍k ê tāi goân-lí, èng-iōng jı̂-tông-ha̍k kap jı̂-tông sim-lí-ha̍k, tùi jı̂-tông lâi si-hêng chong-kàu ê kàu-io̍k, koh tı̄ goā-hêng siōng lâi khoàⁿ, hit ê chı̀n-pō͘ chin toā, hiān-sı̂ pı̀ⁿ-choè ū 200 bān ê sian-siⁿ kap 2500 bān ê ha̍k-seng ê toā ha̍k-hāu. Í-siōng só͘ kóng sı̄ kan-ta hit ê tāi-iàu, chóng-sı̄ lia̍t-ūi tùi chit ê ē thang chai Chú-jı̍t-o̍h chı̀n-hoà lâi kàu kin-á-jı̍t ê khài-iàu. Nn̄g Ê Thoân-thé Ū nn̄g-tūi thoân-thé ê lâng, chē nn̄g-chiah chûn chhut-goā thit-thô, chı̍t ê thoân-thé sı̄ sı̀n Chú ê, koh chı̍t ê thoân-thé sı̄ bô sı̀n Chú. Chı̍t ê Ki-tok-tô͘ chē m̄-tio̍h, soà chē tı̄ bô sı̀n Chú ê thoân-thé ê chûn, chı̍t ê m̄-sı̄ Ki-tok-tô͘ iā chē m̄-tio̍h, soà chē tı̄ hit ê sı̀n Chú ê thoân-thé ê chûn. Nn̄g chiah lóng khui chûn, hit ê Ki-tok-tô͘ tı̄ m̄-sı̄ Ki-tok-tô͘ ê thoân-thé tiong, hui-siông kan-khó͘, in-ūi i m̄-ài chham-ka tı̄ hit ê oē chia̍h-hun, lim-chiú, poa̍h-kiáu ê thoân-thé--nih, só͘-í sim-lāi chhiong-moá put-an, hit ê m̄-sı̄ Ki-tok-tô͘ tı̄ Ki-tok-tô͘ ê chûn-téng, iā bē sóng-khoài. Che sı̄ in-ūi in ê sı̀ⁿ-miā kok ū bô saⁿ-tâng, só͘-í chu-bı̄ iā bô saⁿ-tâng.