I Kiù Goá Thoat-lı̄ Tùi-te̍k Hām-hāi
TĪ 1875 nı̂ Sèng-tàn-cheh ê chêng-mı̂, San-Ki sian-siⁿ, chē chûn keng-kè Tek-lia̍p-oá hô teh lú-hêng. Che sı̄ chı̍t ê léng-chēng ê àm-mı̂, thiⁿ-téng chē-chē kng-chhiⁿ chū-chı̍p ia̍p-ia̍p sih, tı̄ kah-pán téng ū chē-chē iû-kheh chū-chı̍p teh iû-siúⁿ chúi-kéng, tı̄ hit sı̂ ū lâng chhiáⁿ San-ki sian-siⁿ chhiùⁿ-koa. I the-oá tı̄ chûn-téng ê toā-ki ian-tâng piⁿ, tı̄ be̍k-tó tiong kia̍h-ba̍k gióng-bōng moá-pò͘ ê kng-chhiⁿ. I siūⁿ beh chhiùⁿ chı̍t-tè Sèng-tàn koa, chóng-sı̄ lāi-sim ū chı̍t-chióng kı̂-biāu ê le̍k-liōng chhiok-chı̀n i chhiùⁿ chit tè ‘Bo̍k-chiá ê koa.’ Hit sı̂ khong-khı̀ hui-siông ê tı̂m-chēng, tùi koa-chhiú ê lêng-hûn só͘ liû-lō͘ chhut-lâi ê koa-tiāu, pho-tōng tı̄ chûn-téng kap an-chēng ê hô-chúi, múi chı̍t ê iû-kheh ê sim lóng siū chhim-khek ê kám-tōng.
Tng San-ki sian-siⁿ chhiùⁿ liáu ê sı̂, ū chı̍t ê chho͘-hàn, toà tio̍h le̍k-chı̄n hong-song ê bı̄n-māu, chı̀n-chêng kàu tı̄ San-ki sian-siⁿ ê bı̄n-chêng kóng, “Lí tı̄ Lâm-pak chiàn-cheng ê sı̂ bat ka-jı̍p tı̄ Pak-kun bô?” San-ki sian-siⁿ ı̀n kóng, “Sı̄, goá sı̄ tı̄ 1862 nı̂ ka-jı̍p Pak-kun ê.” “Lí ē kı̀-tit tı̄ 1862 nı̂ ê chı̍t ê ge̍h-kng àm, ū tng-kè chiú-kiⁿ peng mah?” San-ki sian-siⁿ kám-kak hui-siông ê kı̂-koài, ı̀n kóng “Sı̄! Goá ē kı̀-tit hit mı̂.” Chit ūi chhiⁿ-hūn lâng kóng “Chóng-sı̄, goá sı̄ sio̍k tı̄ Lâm-kun. Tng goá khoàⁿ-kı̀ⁿ lí ê kong-ūi ê sı̂, goá sim-lāi siūⁿ, ‘Chit ê peng-á í-keng bô miā lah,’ chiū sûi-sı̂ kia̍h-khí chhèng ǹg lí biâu-chún. Hit sı̂ goá khiā tı̄ ı̀m-ńg ê ē-bı̄n, chiong sin-khu lóng bih-teh, nā sı̄ lí khiok choân-sin hián-lō͘ tı̄ ge̍h-kng tiong. Hit sı̂ lí kap tú-chiah chı̍t-iūⁿ, kia̍h-ba̍k ǹg thiⁿ chiū khai-sí chhiùⁿ-koa. Im-ga̍k, te̍k-pia̍t sı̄ chhiùⁿ-koa, tùi goá ū chı̍t-chióng sı̂n-pı̀ ê khip-ín-la̍t, só͘-í goá chiū chiong chhèng pàng lo̍h-lâi. Sim-lāi kóng, “Hō͘ i chhiùⁿ liáu, thèng-hāu i chhiùⁿ-liáu, chiah lâi khui-chhèng.” I tiāⁿ-tio̍h sı̄ bē thang tô-siám sí bô. Goá ê chhèng chí chún-chún phah i oē tio̍h. Hit sı̂ lí chhiùⁿ ê koa, chiū-sı̄ lí tú-chiah chhiùⁿ ê.
Kiù-chú goān Lí choè goá bo̍k-chiá, Goán lóng oá-khò Lí hû-chhı̂, Chhoā kàu chháu-po͘ hō͘ goá lim-chia̍h, Pı̄-pān iûⁿ-tiâu lâi pó-pı̀; Goán tùi sio̍k Lí, an-ún chū-chāi, Lí oē chhun-chhiú gâu pó-hō͘; Hō͘ goán thoat-lı̄ tùi-te̍k hām-hāi, Chhoā sit-bê--ê kui chiàⁿ-lō͘; Kiù-chú Iâ-so͘, Kiù-chú Iâ-so͘, Lí sio̍k-hoê goán, goán sio̍k Lí, Kiù-chú Iâ-so͘, Kiù-chú Iâ-so͘, Lí sio̍k-hoê goán, goán sio̍k Lí.
Chit ê koa-sû ín-khí goá sim-lāi chē-chē hoê-ek. Goá siūⁿ-khí goá ê iù-liân, siūⁿ-khí hit ūi kèng-ùi Siōng-tè ê lāu-bú. I bat chē-chē pái chiong chit-siú si-koa chhiùⁿ hō͘ goá thiaⁿ. Khó-sioh i chá-chá chiū sí, nā m̄-sı̄ i chá-sí, goá ê seng-gâi tek-khak ū toā-toā ê bô saⁿ-tâng lah. Lí chhiùⁿ liáu, goá í-keng bô la̍t thang ǹg lí khui-chhèng. Chiàn-āu goá sı̀-kè liû-lōng. Goá tú-chiah khoàⁿ-kı̀ⁿ lí khiā teh kı̂-tó, tı̄ goá ê ba̍k-chiu-chêng, chhin-chhiūⁿ phû-khí chá-sı̂ lí ê bô͘-iūⁿ. Lí ê si-koa kiò-chhíⁿ goá ê sim, taⁿ chhiáⁿ lí chín-kiù goá, i-tı̄ goá lêng-hûn ê pı̄ⁿ.”
San-ki sian-siⁿ chhim-chhim siū kám-tōng, sûi-sı̂ chhun siang-chhiú phō chit-ūi tı̄ loē-chiàn tiong bat choè i tùi-te̍k ê lâng. Chiū-sı̄ tı̄ Sèng-tàn chêng-mı̂ hit-mı̂, chit-ūi chhiⁿ-hūn lâng ū chhoē-tio̍h hó ê bo̍k-chiá choè i ê Kiù Chú.
Iâ-so͘ kóng “Goá chiū-sı̄ hó ê bo̍k-chiá, hó ê bo̍k-chiá ūi-tio̍h iûⁿ pàng-sak sı̀ⁿ-miā… Goá chiū-sı̄ mn̂g, nā ū tùi Goá jı̍p ê, beh tit-tio̍h kiù, koh beh chhut-jı̍p, iā beh tit-tio̍h chháu-liāu.” －－(Iok-hān 10; 9, 11).
Úi-tāi Ê Kiō-hu
Ū chı̍t-jı̍t chı̍t ê bô pêng-siông ê lâng-kheh lâi goá ê chhù, i chiū-sı̄ tùi chhim-soaⁿ chhut-lâi ê soaⁿ-pau. Khoàⁿ i ê thài-tō͘ pèng bô chho͘-ló͘, keng-koè chı̍t-ūi soan-kàu-su ê kài-siāu, chiū kap goá ak-chhiú, kā goá kóng, “Pêng-an.” Goá sı̍t-chāi khoàⁿ che sı̄ Chú ê tō-lí só͘ chō-chiâⁿ ê sı̂n-jiah. Chı̍t ê thâi-lâng ê bı̂n-cho̍k, chiâⁿ-choè Iâ-so͘ ê ha̍k-seng. Kı̂-biāu ah! Chú ê toā lêng-le̍k !
Goá chin hoaⁿ-hí chiap-thāi i choè goán ê lâng-kheh. Goán saⁿ-kap chia̍h-pn̄g, gı̂m-si. Goá thiaⁿ-tio̍h i ū chin súi ê siaⁿ, goá chheng-chàn i ê sı̂, i kóng in soaⁿ-tē lâng lóng sı̄ chin ài chhiùⁿ-koa, iā kóng i ê siaⁿ pèng bô pí pa̍t lâng khah súi. Āu-lâi goá chai-iáⁿ in sı̄ chı̍t ê chhiùⁿ-koa ê bı̂n-cho̍k, ū sı̂ o̍h chı̍t-tiâu sin ê koa, lâng chiū chhiùⁿ kàu bô ài chia̍h-pn̄g.
Iá-bân ê sèng-chit taⁿ bô khı̀, iā bô ū oàn-hūn kap sat-jı̂n. In tùi Ki-tok só͘ niá-siū ê oa̍h-miā tùi in ê koa-siaⁿ piáu-hiān chhut-lâi, in hiông-ok ê bı̄n-māu iā pı̀ⁿ choè un-jiû khó-ài lah !
“Hiaⁿ-tı̄, lí cháiⁿ-iūⁿ bô phāiⁿ to?” Kiám m̄ sı̄ múi chı̍t ê thó͘-jı̂n lóng ài phāiⁿ to mah?” tâm-oē ê sı̂ goá mn̄g i chit ê būn-tê.
“Sı̄, goán lóng put-sı̂ ài phāiⁿ to, bô lâng oē-thang bián-kióng goán pak lo̍h-lâi. Í-chêng ū chı̍t ê koaⁿ kàu goán chng, bēng-lēng m̄-chún phāiⁿ to jı̍p chhı̄-tiûⁿ, kiat-kó jiá-khí chèng-lâng ê siū-khı̀, chiū thoa i chhut-lâi thâi-sí, goán iû-goân phāiⁿ to, pa̍t-lâng m̄-káⁿ lâi kan-sia̍p.”
Goá chiū koh mn̄g i “Án-ni lí ê to phāiⁿ tı̄ tó-ūi?”I kóng “Tı̄ kúi-nı̂ chêng goá chiū hiat-kak lah!”
“Lí kiám bô ài lí ê to mah?”
“Ū, goá ài goá ê to, chóng-sı̄ goá koh-khah ài Ki-tok.”
“Sı̄-chūi kiò lí m̄-thang phāiⁿ to?”
“Bô, chóng-sı̄ goá sı̀n Ki-tok liáu-āu chiū siūⁿ, choè Ki-tok-tô͘ m̄ eng-kai phāiⁿ to, goá chiū pak lo̍h lâi.”
“Pa̍t-lâng cháiⁿ-iūⁿ?” “Iā sı̄ án-ni, lí kàu chhı̄-tiûⁿ, khoàⁿ-kı̀ⁿ hiah-ê bô phāiⁿ to ê chiū-sı̄ Ki-tok tô͘.”
Che iā sı̄ kı̂-chek, Ki-tok ê kám-hoà-la̍t chiah toā, toè I ê lâng lóng tit-tio̍h oa̍h-miā ê choán-piàn. Goá chiū koh mn̄g i sı̀n Chú ê keng-koè.
I kóng “Goá iáu soè-hàn ê sı̂, goán ê chng lāi hut-jiân ū chı̍t ê kı̂-koài ê siⁿ-hūn lâng lâi, i chin koân toā, bı̄n toà chhiò-iông, chóng-sı̄ chin-choē lâng kóng kap chit ê lâng óng-lâi it-tēng oē siū sı̂n ê hêng-hoa̍t. Só͘-í bô lâng ài chhin-kı̄n i. I lóng teh kóng “Siōng-tè” ê sū, goán siūⁿ ài thiaⁿ, chóng-sı̄ iā chin kiaⁿ.”
Thiaⁿ kóng ū lâng phoà-pı̄ⁿ chin siong-tiōng chia̍h i ê io̍h-oân chiū khoài hoê-ho̍k. Ū lâng chiū-kūn i, chóng-sı̄ bô lâng chiap-siū i só͘ kóng ê Iâ-so͘ Ki-tok, tāi-ke put-kò khoàⁿ i choè chı̍t ê hó i-seng.
I ê thiàⁿ-sim chin kám-tōng lâng, i pun io̍h hō͘ pı̄ⁿ-lâng, thè in kı̂-tó. Lâng ê sim chiām-chiām kui-ǹg i, sui-jiân m̄ káⁿ chiap-siū i só͘ kóng ê tō-lí, chı̀-chió iā jı̄n-tēng i sı̄ chı̍t ê hó lâng.
Ū chı̍t-jı̍t chı̍t-kiāⁿ sū iô-tāng choân chng ê lâng, ū lâng toā-siaⁿ hoah, in-ūi khoàⁿ-tio̍h hit ê “hó lâng” kng kiō, kiō-téng só͘ chē ê sı̄ phoà-pı̄ⁿ tı̂m-tāng ê kiō-hu. Tú-á chit ê “hó lâng” kiám m̄ sı̄ chē kiō chhut-chng khı̀, cháiⁿ-iūⁿ hiān-chāi sı̄ i teh kng? Tāi-ke chin kı̂-koài. Lēng-goā chı̍t ê kiō-hu chiū kóng “Tı̄ poàⁿ lō͘ goá ê tâng-phoāⁿ phoà-pı̄ⁿ hoat-sio, m̄-chai lâng, chit ê lâng-kheh chiū kóng tio̍h kín tńg lâi chng-lāi, chiū kap goá tàu kng chit ê tâng-phoāⁿ, I sı̍t-chāi sı̄ hó-lâng!” Kóng liáu ū ba̍k-sái lâu lo̍h, chèng-lâng ê ba̍k-chiu iā tâm. Tùi hit sı̂ khí, sı̀n Iâ-so͘ ê lâng ke-thiⁿ choē-choē, chhin-chhiūⁿ hoé thoàⁿ kàu choân chng, āu-lâi i kà goán tha̍k Pe̍h-oē-jı̄, chhiùⁿ koa. Khó-sioh i taⁿ lı̄-khui goán khı̀ lah! I khı̀-sè ê siau-sit thoân kàu goán toà ê só͘-chāi ê sı̂, tāi-ke lóng toā pi-siong, chhin-chhiūⁿ sit-lo̍h lāu-pē chı̍t-iūⁿ”.
Kóng kàu chia i iā lâu ba̍k-sái, goá chin siū kám-tōng, chin ài khı̀ khoàⁿ i ê bōng, chiū kap pêng-iú saⁿ-kap khı̀. Thiⁿ-khı̀ chin joa̍h, goán ê sim iā chin jia̍t. Goán kàu bōng-chêng khoàⁿ-tio̍h bōng-pâi siá “Hù Lêng-jı̂n ê bōng, ” tâng-kiâⁿ ê pêng-iú kóng “I chha chı̍t-tiám chiū bô tı̄ chia lah! In-ūi i bat hoe-sim beh tò-khı̀ kò͘-hiong.” Goán chiū iau-kiû i kóng khah chheng-chhó hō͘ goán thiaⁿ.
I kóng “Hù sian-siⁿ tı̄ thó͘-jı̂n tiong kang-chok ê sı̂, chin-choē khùn-lân iā chin gûi-hiám. I chı̄n liáu i ê le̍k-liōng, chı̄n-sim kı̂-tó, chóng-sı̄ lóng bô kiat-kó. I khoàⁿ-kı̀ⁿ kang-chok ê biâu-bông, tı̄ sit-bāng tiong chiū koat-ı̀ beh tńg-khı̀, i seng siá phoe hō͘ i nı̂-lāu ê lāu-bú.” “Só͘ thiàⁿ ê ma-ma, lı̄-khui lí kap kò͘-hiong í-keng chin-choē nı̂ lah! Goá tı̄ chit ê iá-bân ê só͘-chāi, kia̍h-ba̍k bô chhin, iā bô ū kang-chok siōng ê an-ùi, goá ná-chún sı̄ teh lōng-hùi oa̍h-miā ê le̍k-liōng kap chheng-liân ê sı̂-kan, it-chhè lóng bô ū oa̍h-khı̀, bô ū kè-ta̍t, goá koat-ı̀ beh tńg-lâi, Chú it-tēng oē liáu-kái goá ê thòng-khó͘……”
Chit-tiuⁿ phoe kià kàu chı̍t ê kùi-cho̍k ê ka-têng, nı̂-lāu ê lāu-bú ê chhiú ūi-tio̍h chit-tiuⁿ phoe teh chhoah, i su-liām i tı̄ hn̄g-hn̄g ê kiáⁿ, chóng-sı̄ i m̄ ài i tńg-lâi, I kūi-lo̍h ūi i kı̂-tó. I kín-kín siá chı̍t tiuⁿ kó͘-lē ê phoe hō͘ i. Kı̂-tiong kúi kù iàu-kín ê oē sı̄ án-ni:
“Kiáⁿ ah! Lí kiám boē thang koh thun-lún tiap-á-kú mah? Goá beh khún-chhiat ūi lí kı̂-tó, goá iā chhiáⁿ chin-choē thiàⁿ Chú ê lâng ēng kı̂-tó chi-chhı̂ lí, lí m̄-thang pàng-sak choè-āu ê sı̂-kan!”
Bô-kú hok-im ê mn̂g toā-khui, chit ê úi-tāi ê kiō-hu…kùi-cho̍k ê kiáⁿ, Chú tiong-sı̍t ê po̍k-jı̂n, khoàⁿ-kı̀ⁿ joā-choē sit-lo̍h ê lêng-hûn tit-kiù, joā-choē lâng ê seng-oa̍h kái-piàn, iu-siong ê ba̍k-sái bô koh lâu, hoaⁿ-hí ê ba̍k-sái chhèng-chhut. I sı̍t-chāi sı̄ chı̍t-ūi úi-tāi ê khai-thok-chiá !
Tı̄ che úi-jı̂n ê bōng-chêng goá koh khoàⁿ-kı̀ⁿ sin ê kang-chok ê ı̄ⁿ-siōng, khoàⁿ-kı̀ⁿ chêng-bı̄n kang-chok ê kéng-siōng.
Ū Ǹg-bāng
Tı̄ chı̍t ê chheng-chēng ê àm-mı̂, ta̍k-lâng lóng í-keng teh an-bı̂n, chóng-sı̄ tı̄ chı̍t-keng soè-soè keng ê chhù-lāi, ū chı̍t ê khó-lı̂n ê lāu-bú, phō i í-keng tn̄g-khùi ê soè-kiáⁿ teh háu. I tı̄ ke̍k-kı̂ khùn-khó͘, bô ǹg-bāng ê seng-oa̍h tiong, lia̍h chit ê soè-kiáⁿ An-lí choè ı̂-it ê an-ùi. Sui-jiân i ū tiōng-hu, chóng-sı̄ hòng-tōng ài lim-chiú ê tiōng-hu, hoán-tńg sı̄ ke-thiⁿ i ê kan-khó͘. Ta̍k ē-hng i lim kàu poàⁿ-mı̂ chiah tńg-lâi. Ke-lāi só͘ ū oē boē-tit ê mı̍h, lóng hō͘ i the̍h khı̀ boē liáu-liáu, i jı̍t-jı̍t ná tūi-lo̍h, chhin-chhiūⁿ sı̄ chı̍t ê choa̍t-bāng ê lâng.
Kin-á-jı̍t hū-jı̂n-lâng Chu-lí khı̀ kā lâng soé-saⁿ tńg-lâi, hoat-hiān tio̍h i ê soè-kiáⁿ An-li hoat-sio chin koân, ū teh chhoán, i ài koáⁿ-kín phō khı̀ hō͘ i-seng khoàⁿ, chóng-sı̄ i só͘ chhun ê 2 kho͘ gûn bô kàu-gia̍h thang hō͘ i-seng. I tiû-tû, m̄ káⁿ khı̀, ǹg-bāng An-lí ê jia̍t oē kín-kín thè. I ēng kún-chúi hō͘ i lim, tı̄ i ê sin-piⁿ kūi-lo̍h kı̂-tó. Chóng-sı̄ kàu àm, i khoàⁿ-tio̍h soè-kiáⁿ í-keng tn̄g-khùi. “Ah! Khó-lı̂n ê kiáⁿ, nā m̄ sı̄ lí ê lāu-pē hō͘ chiú bê-khı̀, lán m̄ bián tı̀-kàu án-ni.” I teh háu, teh lâu ba̍k-sái.
I hut-jiân siūⁿ beh ēng hit niá siu tı̄ siuⁿ-á lāi ê chı̍t-niá súi-saⁿ kap chı̍t siang sin-oê kā i chhēng. I iā koh soé chı̍t-kha siuⁿ-á lâi té soè-kiáⁿ ê sin-si. Hit àm i khùn tı̄ An-lí ê siuⁿ-á piⁿ, kap i só͘ thiàⁿ ê kiáⁿ koè choè-āu ê chı̍t-mı̂.
Àm-mı̂ í-keng chhim, chia̍h chiú-chùi ê Bó͘-buh chiàu-siông jı̍p chhù. I tian-tian tò-tò jı̍p lâi chhù-lāi, khoàⁿ-kı̀ⁿ chı̍t ê siuⁿ-á lāi-bı̄n té chı̍t ê gín-ná, i koh khoàⁿ-kı̀ⁿ gín-ná ê kha ū chhēng chı̍t-siang sin phoê-oê. I ná khoàⁿ ba̍k-chiu ná kim, choè-āu i chhun chhiú khı̀ thǹg hit siang oê, chiū koh chhut-khı̀. I the̍h hit siang oê beh khı̀ tó-ūi? I kiám m̄-chai i ê kiáⁿ í-keng sí mah? I koh kiâⁿ, kiâⁿ kàu chiú tiàm, ēng oê oāⁿ chı̍t-poe chiú, chiū koh lim. I tùi chiú-tiàm chhut-lâi ê sı̂, tú-tio̍h chı̍t ê sûn-keⁿ ê kéng-chhat, i chiū kap i sio-phah. Kéng-chhat chiong i sàng lo̍h liû-tı̀-tiûⁿ koaiⁿ.
Hit mı̂ i tı̄ liû-tı̀ tiûⁿ, bı̂n-bāng tiong khoàⁿ-kı̀ⁿ chı̍t-lâng, iô-iô pái-pái jı̍p chı̍t keng chhù, chhù-lāi ū chı̍t kha siuⁿ-á, té chı̍t ê gín-ná ê sin-si. I koh khoàⁿ, khoàⁿ tio̍h hit ê lâng chiong gín-ná só͘ chhēng ê oê, thǹg khí-lâi, chiū kàu chiú-tiàm oāⁿ chı̍t-poe chiú lim.
Bāng kàu chia, i cheng-sı̂n khí-lâi, i tio̍h kiaⁿ ka-kı̄ cháiⁿ-iūⁿ kàu tı̄ chia －liû-tı̀-tiûⁿ－i koh siūⁿ… i siūⁿ chhut bāng tiong hit ê lâng chiū-sı̄ i .I tio̍h toā-kiaⁿ. “Goá ê kiáⁿ sí-khı̀ mah? Goá the̍h i ê oê khı̀ boē!! Ah! Kai-sí ê goá, khó-òⁿ ê goá, bô ǹg-bāng lah! bô ǹg-bāng lah! Chū-sat!” I chai choē lah! I khoàⁿ chhut pún-sin sı̄ joā-nı̍h khó͘-òⁿ ê lâng, i m̄ ài koh oa̍h, i beh kha̍p-thâu, “1…2…3…”, tng i teh chiong thâu kha̍p piah ê sı̂, hut-jiân thiaⁿ-tio̍h chı̍t ê siaⁿ “Ū ǹg-bāng! ū ǹg-bāng!” I tio̍h-kiaⁿ, khoàⁿ sı̀-ûi, chóng-sı̄ bô lâng, koh chı̍t pái I koh kha̍p “1…2…3…” koh thiaⁿ-kı̀ⁿ “Ū ǹg-bāng! ū ǹg-bāng!” Chit ê siaⁿ tùi tá-lo̍h lâi? I siūⁿ, siūⁿ…“Ah! Sı̄ lah, goá tı̄ soè-hàn ê sı̂ lāu-bú bat kā goá kóng, lâng bô-lūn tú-tio̍h sím-mı̍h, bô-lūn kiâⁿ kàu sím-mı̍h tē-pō͘, nā chiū-kūn Chú Iâ-so͘ chiū ū ǹg-bāng.”
Chú ê siaⁿ kiò-chhíⁿ chit ê choē-jı̂n, hit àm i thiaⁿ-kı̀ⁿ hit ê siaⁿ, i ū lâi chiū-kūn Chú ı̂-it ê ǹg-bāng. I tı̄ Chú ê bı̄n-chêng lâu ba̍k-sái jı̄n i ê toā-choē, i koat-sim tı̄ i chhut-khı̀ í-āu beh choè chı̍t ê sin ê lâng, lâi thoân chit-ê ū ǹg-bāng ê hok-im hō͘ lâng thiaⁿ.
Keh chá-khí i tùi kéng-chhat jı̄n chhò, chiū siū tháu-pàng. I koáⁿ-kín tńg-khı̀ chhù, seng kàu i ê kiáⁿ ê siuⁿ-á piⁿ jı̄n-choē, “Kiáⁿ ah! Sià-bián lí ê lāu-pē, …i í-keng kái-piàn lah!” I ê hū-jı̂n-lâng khoàⁿ-kı̀ⁿ chit ê kong-kéng, boē kı̀m-tit lâu pi-siong kap hoaⁿ-hí saⁿ-chham ê ba̍k-sái. I sûi-sı̂ the̍h i ê saⁿ khı̀ oāⁿ soè-kiáⁿ ê oê tńg-lâi, koh kā i chhēng hó sè.
Āu-lâi i kó-jiân chhut-khı̀ ke-thâu hāng-boé kóng tō-lí hō͘ gín-ná thiaⁿ, lâng ki-chhiò i chia̍h chiú-sian, chóng-sı̄ I kiàn-chèng chia̍h chiú-sian oē piàn choè thoân-tō. I jı̍t-jı̍t thoân chit ê ū ǹg-bāng ê kok-im, i ài pa̍t-lâng m̄-thang koh kiâⁿ i í-chêng só͘ kiâⁿ ê lō͘.
Chit ê Bó͘-buh āu-lâi chiâⁿ choè chı̍t ê iú-le̍k ê thoân-tō-chiá, tı̄ i sí ê sı̂, ū 4000 lâng chham-ka i ê chòng-sek.
Ū Thiaⁿ Soè-kiáⁿ Ê Kı̂-tó
Ū chı̍t ūi Ki-tok-kàu ê thoân-tō-chiá, tı̄ Lûn-tun tang-pêng ê pı̂n-bı̂n-khut teh thoân-tō. Chı̍t-jı̍t i keng-koè chı̍t lông liâu-oán ê chhù, chiū thàm chı̍t-keng chı̍t-keng ê pâng-keng, i khoàⁿ-kı̀ⁿ chı̍t keng kiaⁿ-lâng ù-oè ê pâng-keng, chiū sak-khui hit ê mn̂g jı̍p-khı̀, lāi-bı̄n chēng-chēng bô lâng, oa̍t-tńg-sin beh chhut-lâi, chóng-sı̄ tı̄ mn̂g-āu ū lâu-thui thong-kàu thian-pông, i kiâⁿ-oá lâu-thui peh-chiūⁿ-khı̀ thian-pông téng, ba̍k-chiu ke̍k-le̍k khoàⁿ àm-sàm oe̍h-soè ê pâng-keng ê sı̀-ûi, āu-lâi hoat-hiān piah-kak ū tó chı̍t ê gín-ná, i chiū mn̄g “Sió pêng-iú! Lí tı̄ chia teh choè sím-mı̍h?” Gín-ná tio̍h-kiaⁿ kóng “Tiām! Nā hō͘ pa-pa chai chiū oē hāi! “Tàu-té lí tı̄ chia teh choè sím-mı̍h?” Koh chı̍t-pái mn̄g--i, gín-ná chiū oa̍t-tńg-sin hō͘ i khoàⁿ, ka-chiah-phiaⁿ huih-jiah moá-moá, chéng kàu âng-âng, sı̄ hō͘ i ài lim-chiú ê lāu-pē phah kàu moá-sin ê siong-jiah!
“Sió pêng-iú! Lí m̄-thang tiàm chia, oē sí-khı̀--ò͘! Goá kiù lí, chhoā lí lı̄-khui chit só͘-chāi”, i chı̀n-chêng beh phō gín-ná, chóng-sı̄ gín-ná kóng “A-peh! Goá gı̂m goán tı̄ Chú-jı̍t-o̍h só͘ kà ê Chàn-bí-koa hō͘ lí thiaⁿ.” I ê sim tiap-á-kú tio̍h-kip ài thiaⁿ gín-ná só͘ beh gı̂m chhut--lâi ê si, gín-ná chiū ēng chin se̍k-liān ê kháu-tiāu kap kı̂-tó ê sim khai-sí gı̂m:
“Un-jiû koh khiam-sùn chhin-ài ê Iâ-so͘, Kiû Lí àⁿ-lo̍h siông khoàⁿ-kò͘, Chú ah! Kiû Lí lı̂n-bín loán-jio̍k siáu-jı̂, Iông-ún goá kap Lí khiā-khí, Goá chin ài tı̄ Lí sin-piⁿ, An-hioh tı̄ Lí heng-chêng, Chú Iâ-so͘ ah! Kiû Lí chún goá, Tı̄ Lí pêng-an ê sèng-siâⁿ, Lâu chı̍t-ūi hō͘ Lí soè-kiáⁿ.”
Chit ūi thoân-tō-chiá kám-kak sim sng, ná thiaⁿ ná lâu tông-chêng ê ba̍k-sái, i hoan-hù gín-ná an-chēng tı̄ hia thèng-hāu, i oē sûi-sı̂ tò-tńg-lâi. Kóng liáu-āu chiū lo̍h lâu-thui khı̀ siat-hoat beh hō͘ gín-ná chiām-sı̂ hioh-khùn ê só͘-chāi. I koáⁿ-kín koh tò-tńg-lâi peh-chiūⁿ lâu-thui, peh-kàu chı̍t-poàⁿ, seng thàm-thâu khoàⁿ pâng-lāi kèng-jiân bô siaⁿ, tiām-chēng kàu-ke̍k. I kı̂-koài, chiū chhut-siaⁿ kiò gín-ná “Sió pêng-iú! Sió pêng-iú!” Lóng bô ı̀n-siaⁿ, hit sı̂ gín-ná í-keng sí-khı̀ lah! Chiàu tú-chiah i ka-kı̄ só͘ gı̂m ê si, Chú Iâ-so͘ ū thiaⁿ soè-kiáⁿ ê kı̂-tó:
“Tı̄ Lí pêng-an ê sèng-siâⁿ, Lâu chı̍t-ūi hō͘ Lí soè-kiáⁿ.”
