Kám-un-cheh ê khí-goân

Ùi Wiki Tô·-su-kóan

Kong-goân 1620 nı̂, chı̍t chiah kiò-choè "Gō͘-goe̍h-hoe" (The Mayflower) ê toā phâng-chûn, tùi Eng-kok hiòng Bí-chiu chhut-hoat. Chûn-téng chài 102 ūi kiò-choè "Chheng-kàu-tô͘" (Puritan) ê Ki-tok-tô͘. In teh chhiau-chhoē chı̍t-ê thang chū-iû kèng-pài Siōng-tè kap seng-oa̍h ê só͘-chāi. Tı̄ poàⁿ-lō͘ tiong, chit-chiah chûn tú-tio̍h toā-hong, lı̄-khui goân-tēng ê hâng-soàⁿ. Kàu hit nı̂ ê 12 goe̍h, in tı̄ hiān-chāi kiò-choè Phó͘-lı̄-mâu-sū (Plymo͘th) ê só͘-chāi teng-lio̍k Pak Bí-chiu. Tng-sı̂ thiⁿ-khı̀ chin koâⁿ, in ê chia̍h-mı̍h ia̍h chin chió, tı̀-kàu ū-lâng í-keng phoà-pēⁿ. Keng-kè chı̍t nı̂ ê ló͘-le̍k khai-khún, kàu tē-jı̄ nı̂ thâu-chı̍t-pái siu-sêng ngó͘-ko̍k ê sı̂ (1621 nı̂ chhiu-thiⁿ), chí-ū chhun chı̍t-poàⁿ ê lâng iû-goân oa̍h--teh. Chóng-sı̄ chit chı̍t-nı̂ ê khó-giām, hō͘ in tùi beh tı̄ Bí-chiu tèng-kun hoat-tián chhiong-moá sı̀n-sim. M̄-nā án-ni, in í-keng kap goân-chū-bı̂n Ìn-tē-an-lâng kiàn-lı̍p iú-gı̂, thang chò-hoé seng-oa̍h, koh hō͘-siong pang-chān. Kong-goân 1621 nı̂ 12 goe̍h 13 jı̍t, chiah-ê thâu-chı̍t-kûn ê ı̂-bı̂n chū-chı̍p, khèng-chiok ı̂-bı̂n sêng-kong, tāi-ke tâng-sim kám-siā Siōng-tè. Jiân-āu in chò-hoé hióng-siū só͘ siu-sêng ê hong-sēng lông-sán, pau-koat hoé-ke, gô, ah, hoan-be̍h kap kim-koe. Ìn-tē-an-lâng chiâⁿ-choè in ê lâng-kheh. Siāng-sı̂ in ia̍h kú-hêng kı̂-tó-hoē kap kı̂-thaⁿ ê oa̍h-tāng. Kàu Lı̂n-khéng (Abraham Lincoln) choè Bí-kok chóng-thóng ê sı̂, chiah tı̄ 1863 nı̂ chèng-sek chè-tèng múi-nı̂ 11 goe̍h tē-sı̀ ê pài-sı̀ choè choân-kok ê Kám-un-cheh (Thanksgiveng). Taⁿ Kám-un-cheh í-keng chiâⁿ-choè sè-kài-sèng ê cheh-jı̍t, sı̄ ūi-tio̍h kok-lâng ê kok hit-nı̂ ê siu-sêng kám-siā ê cheh-kı̂. Só͘ tāi-piáu ê ı̀-gı̄ pau-koat: kám-un ê sim-ı̀, tùi hiong-thó͘ ê thiàⁿ, í-kı̍p cho̍k-kûn ê hô-pêng siong-chhú, hun-hióng kap koan-hoâi téng-téng, koh tı̄ kám-un ê tiong-kan hō͘-siong chiok-hok. (Tâi-oân Hiong-thó͘ cha̍p-chı̀ 50 kı̂, 2001 nı̂ 11 goe̍h)