Kè-chhoā ê Kū-sio̍k

Ùi Wiki Tô·-su-kóan
Tâi-oân lâng kè-chhoā ê hong-sio̍k ū kúi-nā khoán ,koh ū ta̍k só͘-chāi kap jı̂n-chióng ê bô saⁿ-tâng .Taⁿ goá iā sı̄ bô siáⁿ chai-iáⁿ , ū-ê sı̄ chhéng-kàu pa̍t lâng . Chit pái Sin-tek thoân-tō-hoē ū phài goá lūi-chı̍p chit ê sū , ài siá tām-po̍h ı̀n-chiūⁿ Pò lâi chham-khó ; nā ū put-chiok chhiáⁿ chí-kàu , soà siá lâi cheng pó͘ , sı̄ ū choè lán tāi-ke ê lı̄-ek . 
Phoè-chhin ê hong-hoat ū kúi-nā khoán. Pē-bú chú-hun, pē-bú thoè kiáⁿ-jı̂ chú-ı̀ . 
1.Ū-ê toā-hàn hun-phoè . Sin-kiáⁿ-sài sin-niû m̄-bat saⁿ-kı̀ⁿ , kan-ta pē-bú chhin-lâng khı̀ khoàⁿ , á-sı̄ thàm-thiaⁿ . Khah chá siàu-liân ê lâm-lú nā kóng hun-in ê sū , ū-ê chin kiàn-siàu ê khoán , iā sı̄-toā-lâng khu-sok , kiám-chhái choan oá-khò hm̂-lâng siat-hoat nā-tiāⁿ . Chóng-sı̄ ū sı̍t-chāi--ê, iā ū bô sı̍t-chāi--ê ,sio̍k-gú kóng hm̂-lâng chhùi hô͘ lùi-lùi . 
2.Soè-hàn hun-phoè--ê . Tùi soè-hàn phō lâi io , ū-ê kúi-nā hè chhoā lâi , thèng-hāu toā-hàn chiah kiat-hun . 
3.Chí-pak ûi hun . Sı̄ nn̄g lâng ê bó͘ ū sin-ı̄n,tāi-seng kóng tiāⁿ-tio̍h , nā siⁿ lâm lú phoè choè ang-bó͘ , ū-ê tùi soè-hàn chiū kè-mn̂g , ū-ê kàu toā-hàn chiah chhoā , iā ū poē-iok . 
4.Khí-thâu chhoā hit-ê hō-choè kiat-hoat hu-chhe , á-sı̄ kóng thâu-mn̂g liâm chiūⁿ, nā-sı̄ bó͘ koh kè pa̍t lâng kiò-choè kè-chhe á-sı̄ kóng sio̍k-hiân . Sí ang koh kè sı̄ jı̄-hun chhin , ang-bó͘ saⁿ lı̄-khui kiò-choè siⁿ-lı̂ . 
5.Ū-ê tiōng-hu jı̍p lú-ka, kiò-choè jı̍p-mn̂g chı̀n-choè , ū lú-chú jı̍p hu-ka , pun sun thoân-sû ê koan-hē . 
6.Ū lâng lú-pı̄ siu choè bó͘ , iā ū chı̍t ê cha-po͘ chhoā kúi-nā ê bó͘ , ū-ê sı̄ ǹg-bāng hō͘-è chhiong-sēng , ū-ê sı̄ hò͘ⁿ-sek . Lâng chhoā chhin sui sı̄ pı̂n-mûi soat-ha̍p ,chóng-sı̄ iáu ū chin choē ı̄ⁿ-toan , siá poeh jı̄ (siⁿ sı̂ jı̍t-ge̍h),lâi teh hun-á tı̄ thiaⁿ-thâu,khioh chhái-chhı̄,khoàⁿ saⁿ-jı̍t-lāi bô sí oa̍h-mı̍h,á-sı̄ phah-phoà oáⁿ, khı̀-kū téng-téng , bô oan-ke , chiū-sı̄ hó chhái-thâu . Nā-sı̄ ū sím-mı̍h chó͘-gāi chiū m̄ ài , tio̍h khoàⁿ miā. Ū hó miā á bô?Ū saⁿ-chhiong á bô?Tn̂g hè-siū á bô?Choē kiáⁿ-sun á bô?Ū phoà-ge̍h á bô?Ū tài liû-hê á bô?Nā ū , siⁿ kiáⁿ ê sı̂ chúi m̄ káⁿ tín-tāng, thiaⁿ chúi-siaⁿ oē sí bú-sin,toà ka-chián pêng,thih sàu-chhiú á bô?Nā ū ,sı̄ siōng pháiⁿ-miā . Ū tn̄g-chiúⁿ á bô?Nā ū ,oē soah-sí ang .Nā ū phoà ge̍h jı̍p ke oē pāi ke , liáu chı̂ⁿ sí lâng . Ū jı̍p biō thiu chhiam,poa̍h poe thó chún,nā ū chó͘-tòng iā boē chiâⁿ . Lú-ka kéng lâm-ka iā tāi-iok saⁿ-tâng , nā bô saⁿ-ha̍h iû-goân boē chiâⁿ . Chóng-sı̄ lâm-jı̂n phoà-ge̍h sı̄ 12 ge̍h siⁿ siùⁿ lêng . Nā kàu tiūⁿ-lâng tau oē sí lâng , á-sı̄ sí cheng-siⁿ ,liáu toā chı̂ⁿ , sio̍k miâ kóng 12 ge̍h lêng phoà choè nn̄g pêng . 
Í-siōng chiah-ê sū nā siong-tong , chiū kóng phèng-kim, kè-chng , lé-gı̂ , poâⁿ-tàⁿ,ta̍k hāng , āu-lâi khoàⁿ hó jı̍t kè tiāⁿ . Ū-sı̂ chhoā soè-hàn kéng siang-jı̍t chiū ēng .Hit sı̂ lâm-ka pı̄-pān toā-piáⁿ, láu-hoe, ti-kha , chhiú-chí , lé-gı̂ téng , iā ū bô-ê sı̄ chiàu ho͘ . Lú-ka pı̄-pān hun-pau ,tó͘-á ,chhiú-kun teh--tńg-khı̀ , ū-ê bô saⁿ-tâng, iā ēng 12 hāng chéng-chí , sı̄ ǹg-bāng gâu siⁿ-thoàⁿ,chhin-chhiūⁿ chéng-chí chı̍t-iūⁿ,nn̄g chat hé-thoàⁿ khong âng-choá . Kè-tiāⁿ liáu-āu lú-ka pı̄-pān kè-chng chin choē , ū-ê saⁿ-khò͘ kui sı̀-lâng chhēng boē liáu, chhâ-liāu toā soè tû , siuⁿ,téng-téng chin choē , ū-ê kah nn̄g-khū koaⁿ-chhâ , ēng pò͘ pau soà giâ khı̀ . Hó-gia̍h saⁿ-phoè ū kah kim-gûn chin choē , chhân-khoè , lāu-pô,cha-bó͘-kán,pêng-siông ke chiū-sı̄ kè-chng nā-tiāⁿ,choē chió bô saⁿ-tâng. Lâm-ka iā choê-chéng ke-lāi ta̍k hāng , ū-ê sàng phèng-kim kúi-nā chheng , kúi-nā pah , kúi cha̍p bô tâng , chiàu in ū bô ê le̍k-liōng .
Sàng tiāⁿ í-āu , chhoā ê sı̂-kan bô tiāⁿ-tio̍h,khoàⁿ hó jı̍t nn̄g ke ū ha̍p , bô saⁿ-chhiong , jiân-āu sàng jı̍t-khò ,tio̍h lé-gı̂ ta̍k hāng , iā tēng jı̍t oân-phèng . Poâⁿ-tàⁿ ū kúi-nā jı̍t chêng sàng khı̀,ū-ê tâng sı̂ , hit sı̂ phèng-kim lé-gı̂ it-chı̄n chheng-chhó . Iā só͘ tio̍h siá jı̄-ê , choân siá hó jı̄ , toā-piáⁿ kap pa̍t hāng siá pek-chú chhian-sun , pek-liân kai-ló , khı̂m-sek hô-bêng , thian-sàng lı̂n-jı̂ .Chhoā ê sı̂ khah chhia-hoâ-ê ū taⁿ teng chhoā-kè , pàng-phàu , ēng chhun-siāⁿ kó͘-ga̍k ngiâ kè-chng , ū-ê chêng jı̍t seng ngiâ khı̀. Lú-ka ū kà lú-chú ēng oē ēng hoat , tú-tak tiōng-hu that kiō-mn̂g choè khiò . Thiaⁿ-mn̂g chêng hē chı̍t tè kó͘-í, khoà chı̍t siang oê, bı̄n-téng chı̍t ki hō͘-soàⁿ , chú-sı̂ kàu--lah nā m̄ chiàu sı̂ hō͘ lâng chhoā ,chiū ū án-ni . Chia̍h chí-bē toh , kéng tâng poè-ê ,bú,chím,ḿ,12 lâng , ko͘ bô chāi-lāi , kiaⁿ oē ko͘-khu̍t . Kiò hó miā-ê lâi chhiūⁿ-thâu tı̀-kè , chhēng âng-ó,ū-ê bô, khan chiūⁿ-kiō tı̄ toā thiaⁿ, nā-sı̄ ang bô chit ê lē . 
Jı̍p kiō ê sı̂ , kiō-hu kóng hó oē chin choē , lóng ū sı̀ kù ài thàn âng-pau . Ū lâng hoan-hù hó oē , “Chē chiàⁿ-chiàⁿ tit lâng thiàⁿ , chē hó-hó hu-chhe pó-ló , tio̍h hó chhùi , chı̍t siaⁿ kiò , siang siaⁿ ı̀n , lâng bē kàu iân seng kàu” ,ta̍k hāng hó oē chı̄n hoan-hù . Āu-lâi chiūⁿ kiō , téng-bı̄n chı̍t lia̍p âng kiō-chu , phoa̍h âng-lı̂n , chêng bı̄n tah chı̍t tiuⁿ hû , āu bı̄n chı̍t tè bí-thai ūi pat-koà , sı̄ tı̄ hiông-sı̂n ok-soah . Chhut mn̂g liáu-āu thiaⁿ-mn̂g sûi-sı̂ koaiⁿ--khí-lâi , kiaⁿ-liáu ke-hé tè i khı̀ . Ēng chı̍t ki sı̀ⁿ kap chhiú-kun pàng tı̄ lō͘--nı̍h , hō͘ goā-ke khioh tńg--khı̀ , hó--ê toà--khı̀ , pháiⁿ--ê siu tńg--lâi . Tı̄ lō͘-nı̍h nā khàu , nā kap sin-niû saⁿ-tú , tio̍h oāⁿ hoe ,kóng āu jı̍t siⁿ-kiáⁿ chiah oē oa̍h . Kè kau ,kiô , biō-mn̂g tio̍h sio-kim , pàng-phàu, tú-tio̍h sí lâng koaⁿ-chhâ tio̍h chioh chhái , chı̍t lō͘ pàng-phàu kàu lâm-ka . Thâu chêng thoa chı̍t ki tek-soe , tek-á pa̍k chı̍t tè ti-bah-tiâu , kóng sı̄ chè pe̍h-hó͘ , in-ūi chá bat ū lâng hō͘ hó͘ kā khı̀ . Kiō āu taⁿ chho͘-tháng , kiò-choè chú-sun-tháng kap kha-tháng ; kàu ūi kóng hó oē , lóng ū sı̀-kù ài âng-pau . 
Beh kàu chhù tio̍h chı̍t lâng seng khı̀ pò chai , kiò ke-lāi ê lâng siám-pı̄ , kiaⁿ saⁿ-chhiong bé-thâu , oē chiong-sin kiat-oàn . Hit lâng toà lú-ka pı̄-pān ê iân-chı̂ⁿ , o͘-thn̂g , āu-lâi chiong iân-chı̂ⁿ,o͘-thn̂g, ti sim khı̀ chú thng hō͘ chhù-lāi ê lâng lim kóng , chiah oē ū sim , ū iân, tiⁿ chhin-chhiūⁿ thn̂g . Koh ēng 12 hāng chéng-chí , ài gâu siⁿ-thoàⁿ chhin-chhiūⁿ chéng-chí . Iā ū thih-teng kóng gâu chhut teng , nn̄g chat hé-thoàⁿ , hé-thang kóng jia̍t chhin-chhiūⁿ hé . Tio̍h kui ki kam-chià ū thâu koà bé , sı̄ ū thâu ū bé . Beh khui kiō-mn̂g , kiō-hu beh âng-pau , kóng hó oē , lóng ū sı̀-kù , Tio̍h chı̍t ê gín-ná phâng tê-poâⁿ, nn̄g lia̍p kam lâi chhiáⁿ chhut kiō , sin-niû tio̍h teh âng-pau , kı̂-û tio̍h chin choē âng-pau , nā the̍h mı̍h hō͘ sin-niû lóng tio̍h âng-pau . 

(Tâi-lâm Hú-siâⁿ Kàu-hoē-pò tē 405, 407 koàn, 1918 nı̂ 12 ge̍h, 1919 nı̂ 2 ge̍h)