跳至內容

Kò͘ Lí Tek Tiúⁿ-ló ê sió-toān

Ùi Wiki Tô·-su-kóan

Kò͘ Lí Tek Tiúⁿ-ló sı̄ Kò͘ Lí Kiong Sian-siⁿ ê tē-jı̄ kiáⁿ, Chú-āu 1878 nı̂ chiaⁿ-goe̍h 4 jı̍t chhut-sı̀ tı̄ Sia-á Lūn-á-téng. Siāng hit nı̂ Lūn-á-téng ê pài-tn̂g tı̄ 4 goe̍h 14 jı̍t iā chhut-sı̀. Tı̄ Chú-āu 1936 nı̂ 12 goe̍h 7 jı̍t, ngó͘-chiân 5 tiám, chiū siū Chú ê sèng-tiàu lı̄-khui sè-kan, hióng-siū 59 hè. Tı̄ 1888 nı̂, Lí Tiúⁿ-ló 10 hè ê sı̂, chiū tùi Tân Êng-hui Bo̍k-su siū soé-lé, āu-lâi chiap-la̍p Sèng-chhan. Tùi soè-hàn ê sı̂ siū ka-têng ê chong-kàu kàu-io̍k, só͘-í tı̄ it-seng chin thiàⁿ-thàng Siōng-tè ê sèng-hoē. Hiān-sı̂, i ū lâu saⁿ ūi kong-chú kap saⁿ ūi ê chhian-kim. Lūn-khí i ê gâu liāu-lí ka-têng, á-sı̄ thiàⁿ Siōng-tè ê sèng-hoē, toā-toā choè hiān-tāi ê Ki-tok-tô͘ ê bô͘-hoān. Tióng-lâm Chı̀n-seng Sian-siⁿ, ū chut-gia̍p Su-hoān ha̍k-hāu, chiū siū jı̄m-bēng choè Kong-ha̍k-hāu ê Sian-siⁿ, iā bat choè kàu-hoē ê chip-sū, hiān-sı̂ hōng-chit tı̄ Lı̄-te̍k-kán Kong-ha̍k-hāu. Sı̀-lâm Í-lo̍k hiaⁿ, ū chut-gia̍p Tâi-pak jı̄-tiong, soà-chiap jı̍p Ko-téng ha̍k-hāu, in-ūi sin-thé loán-jio̍k ê iân-kò͘, chiū thè-hāu, tı̄ ka-têng teh pang-chān ka-sū. Gō͘-lâm Ngá-kok hiaⁿ, ū chut-gia̍p Gı̂-lân Lông-lı̂m ha̍k-hāu, chiū hùn-hoat ài ūi Chú choè kang, jı̍p Tâi-pak Sı̂n Ha̍k-hāu. Tióng-lú Sim-chû chí, ū pit-gia̍p Tām-chúi Lú Ha̍k-ı̄ⁿ, āu-lâi chhut-kè Tê-siong kong-hoē lí-sū, Báng-kah Chhoà Thian-chù Chip-sū, hiān-chāi ū saⁿ-ūi kong-chú lóng jı̍p tiong-téng ha̍k-hāu. Sam-lú Chhun-chí, ū pit-gia̍p Tām-chúi Lú Ha̍k-ı̄ⁿ, chiū ū jı̍p Tâi-pak Pı̄ⁿ-ı̄ⁿ Chō͘-sán-hū káng-sı̍p-só͘, pit-gia̍p liáu-āu, chiū kè hiān-ha̍k Ko-hiông chiu ki-su Tân Chúi-seng Sian-siⁿ, iā hiān-chāi khai-gia̍p Sán-pô tı̄ Kong-hiông-chhı̄, put-chí siū it-poaⁿ ê sán-ka hoan-gêng. Sı̀-lú Chhiu-lân chí, pit-gia̍p Tâi-pak Tē-saⁿ ko-lú Su-hoān-kho, chiū jı̄m-bēng choè Kong ha̍k-hāu ê Sian-siⁿ, āu-lâi chiū chhut-kè tı̄ hiān-jı̄m Gı̂-lân Bo̍k-su Tı̄ⁿ Chhong-kok Sian-siⁿ. Lí Tek Tiúⁿ-ló it-seng chı̄n-la̍t tı̄ chú-lú ê kàu-io̍k, put-sı̂ i ê lô-khó͘, tùi siàu-liân chiū khûn-khûn choè kang, iā put-chí chiat-khiām, put-lūn cháiⁿ-iūⁿ sı̄ ài i ê kiáⁿ-jı̂ tit-tio̍h kàu-io̍k thang lâi lı̄-ek siā-hoē, í-kı̍p Siōng-tè ê sèng-kok. Tı̄ Chú-āu 1924 nı̂ 3 goe̍h 30 jı̍t, siū hoē-iú ê kong-kú, siat-lı̍p choè Saⁿ-kak-po͘ kàu-hoē ê Tiúⁿ-ló, le̍k-jı̄m choē-choē nı̂, iā bat siū-phài choè Tāi-gı̄ Tiúⁿ-ló, put-chí ūi-tio̍h kàu-hoē lâi hi-seng. Lí Tiúⁿ-ló put-chí hó-táⁿ kan-chèng Chú ê Hok-im, lâi chhián-bêng tō-lí, iā put-chí choē pái kap lâng piān-lūn. Ū chı̍t pái kap chı̍t ê Chin Iâ-so͘-kàu ê lâng piān-lūn, in-ūi i siông-siông beh lâi ín-iú in ê ke. Só͘-í kóng Siōng-tè sı̄ chı̍t ê, Ki-tok sı̄ chı̍t ê, mih-sái kóng lín ê chiah sı̄ chin, goán ê sı̄ ké--ê, to̍k-to̍k tio̍h siūⁿ, goá sı̄ Siōng-tè ê kiáⁿ á m̄-sı̄ ? Tio̍h sı̍t-chāi lán ê choē ū hō͘ Chú ê pó-huih lâi soé-chheng choè iàu-kín. Iā tùi Siōng Chú tio̍h ū kèng-khiân. I ta̍k jı̍t khûn-khûn choè kang, nā kàu Siōng-tè ê sèng-jı̍t, chiū tek-khak hioh-khùn, nā m̄-sı̄ tú-tio̍h ke̍k toā ê chó͘-tòng, tek-khak kàu pài-tn̂g. Sui-jiân sin-thé tùi khah chá chiū ū chit-ê ūi-pı̄ⁿ, iáu-kú choè kang, á-sı̄ ho̍k-sāi Siōng Chú bô làng. Ū kúi-nā pái ūi-thiàⁿ, iáu-kú kàu pài-tn̂g, iā chēng-chēng thiaⁿ tō-lí. Ta̍k pái lóng khah chá kàu pài-tn̂g, chiū tı̄-hia hian-khui Sèng-chheh lâi tha̍k. Tı̄ 1936 nı̂ 12 goe̍h 6 jı̍t ê sèng-jı̍t iáu-kú kàu pài-tn̂g, tı̄ hit-ê-hng iáu teh kóng kin-ê-hng beh ū ka-têng lé-pài, chiū-sı̄ lán tau, kàu hit àm tāi-iok chı̍t tiám cheng ê sı̂, ū khah kan-khó͘, chiū ai 2, 3 siaⁿ khah toā siaⁿ, chiū tùi i ê hū-jı̂n-lâng kóng, goá hiān-sı̂ chin kan-khó͘, goá ê thiàⁿ ū thiu thàu kah-chiah sim khı̀, iā Tiúⁿ-ló-niû chiū chı̄n só͘ oē ê lâi kā i chiàu-kò͘, i chiū kı̂-tó, “Chú Iâ-so͘ ah ! Goá hiān-sı̂ ê sin-thé thàng-thiàⁿ kàu-ke̍k, nā-sı̄ Lí ê chí-ı̀, kiû Lí hō͘ goá an-jiân lı̄-khui chit-ê kan-khó͘ ê sè-kan. Chú ah ! Kiû Lí tio̍h chiap-la̍p goá ê lêng-hûn......” Āu lâi chiū khah hó. Kàu ngó͘-chiân 5 tiám, chiū siū Chú ê sèng-tiàu, khoàⁿ i ê bı̄n-iông bô chı̍t-sut-á ê iu-khó͘, chin chhiò-iông iā bô sit-sek. Tı̄ 12 ge̍h 10 jı̍t ngó͘-chiân 9 tiám-poàⁿ, tùi Tân Khoe-chùn Bo̍k-su ê su-sek, tı̄ ka-kı̄ ê chhù kú-hêng sēng-tāi ê kò-pia̍t-sek. Hoē-chiòng tāi-iok oá 200 miâ, ta̍k lâng bô m̄ ūi-tio̍h i ê sí lâi ai-siong. Sı̍t-chāi Lí Tek Tiúⁿ-ló put-lūn tùi lāi, tùi goā lóng hō͘ lâng o-ló. Sit-lo̍h Lí Tek Tiúⁿ-ló, sı̄ chhin-chhiūⁿ sit-lo̍h kàu-hoē tiōng-iàu ê niû-thiāu. Goān Siōng Chú pang-chān i ê ûi-cho̍k, éng kap in bô lı̂, lâi an-ùi in. (Tâi-oân Kàu-hoē Kong-pò tē 624 hō,1937 nı̂ 3 ge̍h)