Kò͘ Toh Chong-khèng ê Sió-toān

Ùi Wiki Tô·-su-kóan
Chong-khèng-peh sı̀ kù iàu-kín ê ûi-chiok.
Chong-khèng-peh chhut-sı̀ tı̄ Thô-hn̂g-kūn, Png-chhiū-chng Niá-téng. Saⁿ-hè lāu-pē kè-sin, bô ki-hoē thang tha̍k-chheh, só͘-í m̄-bat jı̄; it-seng sı̄ keng-lông. 
I tit-tio̍h tō-lí ê in-toaⁿ, sı̄ tùi Niá-téng soá lâi Lâm-khàm biō-kháu, kap in tiūⁿ-ḿ toà saⁿ-kūn ê só͘-chāi. I ê tiūⁿ-ḿ, Chng--sı̄ Khit, sı̄ pài Siōng-tè ê lâng, chiū siông-siông chio i ê kiáⁿ-sài kap cha-bó͘-kiáⁿ khı̀ Lâm-khàm Pài-tn̂g thiaⁿ tō-lí. Tùi hit-tia̍p Chong-khèng-ḿ chiū siông-siông chhoā i ê kiáⁿ sim-pū khı̀ lé-pài thiaⁿ tō-lí kap tha̍k Chú-jı̍t-o̍h. 
Hit-tia̍p Chong-khèng-peh iáu-bē sı̀n, chóng-sı̄ m̄-káⁿ chó͘-tòng lé-pài; ka-kı̄ pài sı̂n-bêng. Chong-khèng-ḿ siông-siông bián-lē, chio i tio̍h khı̀ lé-pài thiaⁿ tō-lí. I ı̀n i, kóng, “Choè lé-pài kiám oē pá mah?” Kè bô joā-kú chiū tú-tio̍h phoà-pı̄ⁿ, Chong-khèng-ḿ chiū sūn ki-hoē khó͘-khǹg bián-lē i tio̍h choan-sim ho̍k-sāi Siōng-tè, chiah oē-tit pêng-an. 
Tùi án-ni siū-tio̍h i ê hū-jı̂n-lâng chhim-sı̀n, jia̍t-sim thoè i kı̂-tó ê kám-hoà kap bián-lē, chiū siū kám-kek, chin hoaⁿ-hí tû ngó͘-siōng, chiū choân-ke tâng-sim sı̀n Chú, tit-tio̍h pêng-an hok-khı̀. 
Tı̄ 1898 nı̂ tùi Kai Bo̍k-su niá soé-lé. Tı̄ 1906 nı̂ tùi Lâm-khàm soá lâi Hoe-liân-káng Cha̍p-la̍k-tó͘ choh-chhân. Hit-tia̍p Hoe-liân-káng iáu-bē siat-pài-tn̂g, bô thang chū-chı̍p lé-pài. Tı̄ 1907 nı̂ koh soá lâi Kun-ui-chng. Hit-sı̂ Niû Kong-liōng Tiúⁿ-ló choân-ke iā soá khı̀ toà hia. Tùi án-ni chiū kau-poê saⁿ se̍k-sāi. Āu-lâi chiū saⁿ-chio khı̀ Hoe-liân-káng, Kai Pat-pó Sian-siⁿ ê chhù, choè lé-pài. 
Kàu 1910 nı̂ koh soá lâi Hōng-lı̂m Hang-lô͘-chhùi khai-khún sı̀ nı̂ kú. Hit-tia̍p chhiⁿ-hoan chin kiap. I ê kiáⁿ khı̀ chhân-nı̍h chò-sit, hō͘ chhiⁿ-hoan khui chhèng phah bô tio̍h, chiū cháu lı̄. Chhiⁿ-hoan chiū khı̀ chhù-lāi lia̍h ti khı̀ thâi, sı̍t-chāi chin gûi-hiám, iā chin kan-khó͘. Āu-lâi siūⁿ bô thò-tòng, chiū soá khı̀ Ta̍k-kai-phı̄ⁿ. Hit-tia̍p ū tām-po̍h pún-chı̂ⁿ, chiū tı̄-hia boé thó͘-toē khai-khún, chéng-lí; kàu kin-á-jı̍t ū toā sêng-kong. 
Hit-sı̂ tı̄ Hōng-lı̂m lâng chin chió, bô koe-chhı̄, bô pài-tn̂g thang lé-pài, chiū tı̄ ka-kı̄ ê chhù chá-àm chhoā ke-lāi toā-soè chū-chı̍p ka-têng lé-pài, ho̍k-sāi Siōng-tè. 
Lūn i ê sı̀n-gióng chin chhim. Tı̀-ı̀ toā-soè chá-àm choè ka-têng lé-pài. I ê choè lâng khûn-khiām tiong-hō͘, kap it-poaⁿ ê lâng hô-bo̍k. Bat i ê lâng ta̍k-ê o-ló i ê láu-sı̍t tiong-hō͘, gâu thiàⁿ lâng. I siông-siông kà-sı̄ kiáⁿ-jı̂, kóng, “Lán sı̀n Chú ê lâng tio̍h niū lâng phiⁿ, m̄-thang phiⁿ lâng, chiah ū hok-khı̀.” I iā gâu chun-kèng thoân-kàu-chiá. 
Tı̄ 1926 nı̂ chiaⁿ-ge̍h khí, ūi-pı̄ⁿ put-chí siong-tiōng, chiū khı̀ Hoe-liân-káng Pı̄ⁿ-ı̄ⁿ, chha-put-to saⁿ lé-pài kú chiū hó. Kàu 5 ge̍h pı̄ⁿ koh khí, tı̄-liâu bô-hāu, 7 ge̍h 8 jı̍t, hō͘ Chú kéng-tiàu lı̄-khui sè-kan, hióng-siū kú-tn̂g ê hok-khı̀; kin-nı̂ 76 hè. Bē lı̂m-chiong ê sı̂ ū kiò i ê kiáⁿ, sim-pū, sun, oá tı̄ chhn̂g-chêng; ū kóng sı̀ kù ê ûi-giân chin ū kè-ta̍t: 
1.Tio̍h thoân-pò thian-lí. 
2.Tio̍h saⁿ-hô saⁿ-thiàⁿ. 
3.Tio̍h kám-siā Siōng-tè ê siúⁿ-sù. 
4.Kā kiáⁿ-sun chiok-hok, pêng-an hù-kùi bān-bān nı̂. 
Taⁿ ǹg-bāng i ê kiáⁿ-sun oē chiàu i ê ûi-giân. Lūn i ê hō͘-è, hiān-chāi la̍k ê kiáⁿ, gō͘ ê sim-pū,nn̄g ê cha-bó͘-kiáⁿ; sun cha̍p-it ê ; sun-lú poeh ê ; ióng-lú saⁿ ê. 
Tē-jı̄ kiáⁿ Toh Khai-jı̍t kun, jia̍t-sim choè Chú ê kang chin kú, hiān-jı̄m tı̄ Siang-khoe thoân-tō. Tē-la̍k ê Toh Hêng-lı̄ kun, hiān-chāi tı̄ Tâi-lâm Sı̂n Ha̍k-hāu, lâi-nı̂ 4 ge̍h chiū chut-gia̍p. Chong-khèng-peh thang kóng chin ū hok-khı̀. Beh lı̂m-chiong ê sı̂, i ê ka-cho̍k lóng tı̄ i ê sin-piⁿ kap i kóng oē. I ê keng-kè put-chí ū thang hō͘ lâng iú-kám ê só͘-chāi. Goá siá kúi-jı̄ hō͘ lâng thang siàu-liām kap o̍h i ê hó só͘ kiâⁿ. 

(Tâi-oân Kàu-hoē-pò tē 502 koàn, 1927 nı̂ 1 goe̍h)