Kı̂-kı̂ koài-koài

I.Kūn-lâi tı̄ Tâi-pak-chiu Chhit-chhiⁿ-kūn, Sū-lı̂m-chng ê Chi-san-giâm hū-kūn ê só͘-chāi, tāi-ke hong-siaⁿ pòng-iáⁿ kóng ū chhut Sian-chúi, só͘-í bô-lūn sím-mı̍h pı̄ⁿ, nā lim hit ê chúi kap soé chiū oē hó, tı̀-kàu bô-lūn hn̄g, á-sı̄ kūn ê lâng; bô-lūn sı̄ ta-po͘, hū-jı̂n, lāu-lâng kap gín-ná, tāi-ke oe-oe khoeh-khoeh, ta̍k-jı̍t kàu tı̄ Sū-lı̂m ê chhia-thâu teh chiūⁿ-lo̍h ê lâng boē sǹg-tit. 
Taⁿ in sı̄ beh chhòng sím-mı̍h ? Thiaⁿ-kı̀ⁿ kóng sı̄ beh khı̀ iúⁿ Sian-chúi. Goá tı̄-chia ài chiong chèng-lâng só͘ teh hong-siaⁿ pòng-iáⁿ hit ê Sian-chúi, chiàu 29 hō ê Tâi-oân Jı̍t-jı̍t Sin-bûn só͘ chhut ê kı̀-sū lâi siá, pò lán khoàⁿ Pò ê hiaⁿ-chí chai-iáⁿ, soà ǹg-bāng nā koh ū lâng teh thoân Sian-chúi, chiū thang pò in chai. 
In-ūi Sū-lı̂m Chi-san-giâm hū-kūn khah-siông lóng khiàm chúi, tāi-ke chin kan-khó͘. Chhàu-tú-khám chı̍t ê cha-bó͘-gín-ná tı̄ Chi-san-giâm Hūi-chè-kiong hū-kūn, ū hoat-kiàn-tio̍h chı̍t khang bô-bı̄ bô-chhàu ê he-to̍k-chúi ê chúi-goân, ia̍h tú-tio̍h lán ê lâng chin hò͘ⁿ-kı̂-sim. Tùi án-ni tāi-ke hong-siaⁿ pòng-iáⁿ thoân kóng tı̄ Hūi-chè-kiong (biō) ū chhut Sian-chúi. Āu-lâi ná thoân ná hô͘-tô͘, soà kóng bô-lūn sím-mı̍h pı̄ⁿ nā lim hit ê chúi lóng oē hó, só͘-í tùi ta̍k só͘-chāi lâi chham-pài ê lâm-lú ta̍k-jı̍t ū kúi-nā chheng ê. 
Taⁿ in-ūi tı̄-hia chhut-jı̍p ê lâng múi-jı̍t ū hiah-nı̍h choē, só͘-í Chèng-hú tong-kio̍k āu-lâi ū iúⁿ-lâi hō͘ oē-seng chhı̀-giām-só͘ kiám-cha. Chı̍t-ē khoàⁿ chiah chai m̄-nā boē-oē i-hó pı̄ⁿ, sı̍t-chāi choân-jiân bô ha̍h choè lim ê chúi. Taⁿ chhin-chhiūⁿ ūi-tio̍h chit khoán bô-iáⁿ bô-chiah-ê tāi-chı̀, lâi liáu-chı̂ⁿ kap liáu chı̍t khek chhian-kim ê sı̂-kan boē sǹg-tit. Che sı̄ chèng-bêng Tâi-oân lâng bô khai-hoà ê só͘-chāi kap bê-sı̀n. Nā beh la̍p tē-cho͘-sè á-sı̄ sím-mı̍h sè-kim, á-sı̄ chû-siān sū-gia̍p, khah-choē lóng bô tı̀-ı̀. Nā-sı̄ chhin-chhiūⁿ ēng chit khoán bô lı̄-ek koh bô lō͘-ēng ê chı̂ⁿ, tian-tò tāi-ke saⁿ-oe saⁿ-khoeh, saⁿ-chiⁿ choè tāi-seng, sı̍t-chāi chin-chin sı̄ kı̂-koài ê sū.
II. Tı̄ 6 ge̍h 26 hō, Gín-ná Sin-bûn choá-siōng ū chhut chı̍t ūi chin hò͘ⁿ-ha̍k ê lāu lú-ha̍k-seng, miâ kiò-choè 'Hiraiwa shima-ko,'nı̂-hè sı̄ sı̀-cha̍p. I ū khı̀ jı̍p tı̄ Tang-kiaⁿ-chhı̄ Pún-hiong ê Sı̍t-gia̍p Lú-ha̍k-hāu ê it-liân. Chiàu lán só͘ chai, chit khoán ha̍k-hāu khah-siông sı̄ cha̍p-saⁿ, sı̀ hè ê lú-chú teh tha̍k. Lūn i jı̍p ha̍k-hāu ê tōng-ki sı̄ ūi-tio̍h tı̄ kúi-nā nı̂ chêng i ê tiōng-hu kè-sin, ia̍h i chin ài chhiâⁿ-tı̂ i chı̍t ê ko͘-to̍k ê ta-po͘-kiáⁿ chiâⁿ-choè ū lō͘-ēng ê jı̂n-bu̍t, só͘-í thàn i iáu soè-hàn ia̍h pún-sin ài seng khı̀ gián-kiù, āu-lâi chiah oē-hiáu thang kà-sı̄ kiáⁿ-jı̂. Phah-sǹg khoàⁿ Pò ê hiaⁿ-chí khah-choē tek-khak lia̍h-choè chin kı̂-koài ê sū. Sı̍t-chāi ū-iáⁿ kı̂-koài, in-ūi lán Pún-tó-lâng khah-siông nā kè-ang liáu-āu, chiū lūn gián-kiù ê sim-koaⁿ lóng bô--khı̀ lah, hô-hòng nı̂-kí í-keng chia̍h kàu sı̀-cha̍p mah ? Chóng-sı̄ kı̂-sı̍t lūn chit ê lú-sū ê hò͘ⁿ-ha̍k put-chí ū thang hō͘ lán Tâi-oân siàu-liân ê chí-bē choè bô͘-hoān ê só͘-chāi. 
III. Chêng tı̄ Bí-kok chı̍t ê só͘-chāi ū chı̍t ê lú-sū kap chı̍t ê sin-sū kiat-hun. Hit ê sin-niû kiò-choè Joē-se-pin Lú-sū. I seng-khu ê tāng chiū-sı̄ gō͘-pah gō͘-cha̍p-gō͘ pōng; nā sǹg choè lán chit pêng ê tāng tú sı̄ sı̀-pah kun iáu khah-ke. Nā-sı̄ i ê tiōng-hu ê thé-keh tú-chiah ū i pún-sin saⁿ-hūn ê chı̍t-hūn tāng nā-tiāⁿ. 
IV. Kó͘-chá tı̄ Hi-lı̄-nı̂ kok ū chı̍t ê chin chhut-miâ ê gâu-lâng. I ê miâ kiò-choè Diogenes (Thê-ò-ki-nı̂-su). Tng-sı̂ chèng-lâng tùi sı̀-hng lâi chiū-kūn i, ài beh thiaⁿ i ê kà-sı̄. Ū chı̍t-jı̍t tú sı̄ tiong-tàu-sı̂ Diogenes kia̍h chı̍t pha teng tùi koe-lō͘-nı̍h khı̀, sı̀-koè khoàⁿ ná chhin-chhiūⁿ teh chhē-mı̍h chı̍t-iūⁿ. Ū lâng mn̄g i, kóng, "Cháiⁿ-iūⁿ tı̄ chit ê jı̍t chiah-nı̍h iām ê sı̂ lí teh kia̍h-teng mah ?" I ı̀n in, kóng, "Goá sı̄ teh chhē chèng-tı̍t ê lâng.”
Tú chı̍t pái A-le̍k-san-tāi ông khı̀ Ko-lı̂m-to ê sı̂, chèng-lâng lóng chhut-lâi ngiâ-chih i, to̍k-to̍k Diogenes lóng bô khoàⁿ-kı̀ⁿ; chóng-sı̄ A-le̍k-san-tāi choan-choan sı̄ ài beh thiaⁿ i ê ı̀-kiàn, só͘-í i m̄ lâi kı̀ⁿ ông, ông chiū tiâu-tı̂ khı̀ chhē i. Ông khoàⁿ-kı̀ⁿ i tó tı̄ lō͘-piⁿ ê thô͘-kha oá tı̄ chı̍t-kha tháng, ná gín-ná chin hoaⁿ-hí jı̍t-kng kap sio-khı̀, tiàm tı̄-hia iông-iông tek-ı̀. Taⁿ i khoàⁿ-tio̍h ông kap choē-choē peh-sı̀ⁿ ûi kàu o͘-khâm-khâm, chiū beh-khí-lâi chē-teh, soà kim-kim khoàⁿ ông ê bı̄n. A-le̍k-san-tāi chin thiàⁿ i, ia̍h kā i kóng, " Diogenes, goá ū thiaⁿ-tio̍h lí ê tı̀-hūi chin kú lah ! chit-tia̍p m̄-chai lí ū ài goá pang-chān lí sím-mı̍h, bô ? "I ı̀n, kóng, "Ū; goá ài lí tām-po̍h khiā khah-thè, chiah bián cha̍h-tio̍h goá ê jı̍t-kng." A-le̍k-san-tāi chin kı̂-koài i ê ı̀n-tap, chóng-sı̄ lóng bô siū-khı̀, tian-tò jú-hoat o-ló chit ê kı̂-koài lâng. Tı̄ i khiâ-bé beh tńg-khı̀ ê sı̂ kā i ê bú-koaⁿ kóng, "Siat-sú goá nā m̄-sı̄ A-le̍k-san-tāi, goá tek-khak ài choè chhin-chhiūⁿ Diogenes hit khoán ê lâng." 
V. Chit-ê iû-goân sı̄ Hi-lı̄-nı̂ ê tiat-ha̍k-chiá, miâ kiò-choè Só͘-kek-lia̍p-tí (Socrates). I chı̍t pái tı̄ joa̍h-thiⁿ ū khí chı̍t keng chhù, chóng-sı̄ chin soè-keng, só͘-í chhù-piⁿ ê lâng chin kı̂-koài. Tāi-ke teh siūⁿ kóng, Cháiⁿ-iūⁿ i tiàm hit keng oē boán-chiok ? chiū mn̄g i, kóng, "Sím-mı̍h lí-iû, chhin-chhiūⁿ lí chit khoán ê chhut-miâ lâng lâi khí kàu chit-keng ná chiáu-tû ê chhù ? Sı̄ lí beh tiàm mah ?" Só͘-kek-lia̍p-tí ı̀n in, kóng, "Sı̍t-chāi ū lí-iû. Sui-bóng chit keng chhù chiah-nı̍h soè-keng, iáu-kú goá nā ū chin-sı̍t ê pêng-iú thang toé kàu chit keng chhù tı̄ⁿ, chiū toā boán-chiok." 

(Tâi-oân Kàu-hoē-pò tē 512 koàn, 1927 nı̂ 11 ge̍h)