“Tio̍h ē kham-tit kap lâng sio-thâi chiah ē kham-tit kap lâng kóng hô.” Chit kù sêng-gú ū ha̍p tı̄ Sêng-pò sin-bûn chêng-jı̍t só͘ chhut ê lūn. Taⁿ chiong hit-ê tāi-chı̀ kı̀ tı̄ ē-té:
Eng-kok ê Cháiⁿ-siòng Chò-tı̄ sı̄ toà tı̄ So͘-kiat-lân ê Ài-teng-pó siâⁿ ián-soat kóng, Kı̄n-lâi ū put-chí oh ê toā būn-tê nn̄g hāng :--(1) Ngô͘-lô bô tiuⁿ-tı̂ sit-lo̍h sio-thâi ê khùi-la̍t, tı̀-kàu tāi-kio̍k sún-hāi. (2) Tek-kok ê bô-hān-chè ê chiâm-chúi-théng-chiàn chó͘-tòng sù-thong pat-ta̍t kiâⁿ chûn ê gia̍p.
Lūn Ngô͘-kok tı̀-kàu loán-jio̍k. Cháiⁿ-siòng kóng, Tek-kok tùi Tang chiàn-soàⁿ tiàu kàu Sai chiàn-soàⁿ ê kun-tūi chē koh ióng-béng. Lán ê kok oh tit-tio̍h Bí-kok ê pang-chō͘. Chāi kok só͘ tiàu--lâi ê peng, hān-tiāⁿ ū Tek-kok tùi Ngô͘-kok ê chiàn-soàⁿ tiàu kàu kun-tūi gō͘ hūn ê chı̍t hūn, só͘-í hiān-chāi Sai-pêng ê chiàn-soàⁿ sı̄ tē-it gûi-hiám ê tē-ūi.
Chit-ê tāi-chı̀, chhin-chhiūⁿ Heng-teng-pó kap Úi-ní-sùn (chiū-sı̄ Tek-kok ê goân-soè kap Bí-kok ê tāi-thóng-léng) toà tı̄ ūn-tōng-tiûⁿ sài-hoē ê sio-siāng. Chı̍t-ê tùi Ngô͘-kok tiàu tāi-kun lâi kong-kek lán Hia̍p-iok-kok; chı̍t-ê tùi Bí-kok tiàu tāi-kun lâi pang-chō͘ lán Hia̍p-iok-kok. Chı̍t-ê kong, chı̍t-ê chō͘, sím-mı̍h lâng khah-kín chiū-sı̄ hit-ê seng-iâⁿ, sím-mı̍h lâng tāi-seng chiū hit-ê khah ū lı̄-ek. Tek-kok tē-jı̄ pái kong-kek ê sı̂ teh-beh kàu. Chit pái ê kong-kek tek-khak pí chêng koh khah toā sio-thâi. Chóng-sı̄ iâⁿ-su ê éng-hióng sı̄ ū le̍k-sú í-lâi toā ê tāi-chı̀, sè-kài ê bûn-hoà iá-bân tùi chit-ê ū hun-piat; lán kok ê chûn-bông iā sı̄ chit-ê koan-hē. Só͘-í chím-má ê chêng-hêng sè-bı̄n, sı̄ sûi-lâng só͘ tē-it eng-kai chù-ı̀ ê jı̍t. Sui-jiân bē-tit bián chit-ê gûi-hiám, chóng-sı̄ lán Eng-kok, Hoat-kok, Bí-kok kap Ì-kok Sai chiàn-soàⁿ ê kun-tūi lóng-chóng liân-lo̍k tâng-ı̀. Bô-lūn Tek-kok àn-cháiⁿ-iūⁿ béng-ióng kong-kek, goá chhim-sı̀n lán iáu-kú tú i ē tiâu. Thèng-hāu kúi goe̍h-jı̍t āu Bí-kok ê tāi-peng lóng kàu, chiū chhú kong-phah ê koân-le̍k, tek-khak ē iâⁿ.
Lūn Eng-kok chûn-lō͘ ê sū-gia̍p. Cháiⁿ-siòng kóng, Eng-kok chûn-lō͘ ê sū-gia̍p sı̄ ná-chún Hia̍p-iok-kok ê nâ-âu, chit táu-kú-á hō͘ lâng thâi-koah, sui-jiân bô chiap-tı̄n sio-thâi iā sı̄ su. Kū-nı̂ ê tiong-kan chiâm-chúi-théng-chiàn ê éng-hióng chám-jiân toā, kàu chím-má kèng-jiân ē-tit chè-ap i, lán ê hái-kun mê-jı̍t tû-bia̍t chiâm-chúi-théng, put-chí chı̄n-la̍t. Nā-sı̄ ná-kú chiū lán kong-phah chiâm-chúi-théng ê hāu-kó tek-khak ná toā. Kàu kin-á-jı̍t lán só͘ húi ê chiâm-chúi-théng í-keng poâⁿ-koè tı̄ Tek-kok só͘ chò͘--ê.
Koh-chài Hia̍p-iok-kok chè-chō ê siong-chûn, jı̍t-jı̍t ná-chē. Kin-nı̂ só͘ chò ê tūn-sò͘, í-keng pí kū-nı̂ têng-poē. Mê-nı̂ tek-khak pí kin-nı̂ gō͘-poē chē. Bí-kok ê chō siong-chûn pí Eng-kok khah kín. Thiaⁿ-kı̀ⁿ in ê Chûn-chèng-pō͘ Chóng-tiúⁿ teh kóng, í-āu Bí-kok ê siong-chûn, ta̍k-jı̍t chō hó ê chē-chió, chhé-ûn tek-khak ta̍k-jı̍t ē tit-tio̍h chı̍t bān tūn chı̍t chiah-ê siong-chûn. Koh-chài Jı̍t-pún kok chō-chûn iā chám-jiân chē. Iū-koh tiong-lı̍p-kok, chhin-chhiūⁿ Ná-ui iā mê-jı̍t keng-êng lâi chè-chō. Tùi án-ni khoàⁿ, chiâm-chúi-théng-chiàn sui-jiân bē-ē khoàⁿ i chò choân-jiân sit-pāi, kàu boé tı̄ sè-kài ê chiàn-cheng Hia̍p-iok-kok ē iâⁿ; bē-ē hō͘ chit-ê chiâm-chúi-théng-chiàn só͘ chó͘-tòng.
Lūn siong-gia̍p chúi-siú. Cháiⁿ-siòng put-chí o-ló i ê ióng-béng, kóng, Chia̍p-chia̍p khoàⁿ-kı̀ⁿ phah-tı̂m-chûn ê chúi-siú kúi-nā mê-jı̍t toà tı̄ kiù-seng-chûn ê tiong-kan, sèⁿ-miā chāi chı̍t táu-kú-á, chhin-chhiūⁿ chı̍t hio̍h chhiū-hio̍h phiau-liû tı̄ hái-bı̄n; kàu ē-tit chiūⁿ soaⁿ, liâm-piⁿ khóng-khài thiàu-jı̍p chûn-tiong iû-goân chı̄n i ê gı̄-bū. Lán Eng-kok ê chúi-siú ê cheng-sı̂n chiah-nı̍h kian-kò͘, chhin-chhiūⁿ Si teh kóng, “Chiòng-chı̀ sêng-sêng” (ı̀-sù sı̄ chèng-lâng ê siāng-sim ài-kok chiâⁿ-chò siâⁿ lâi pó-hō͘, éng-oán bē pāi-hoāi).
(Tāi-ke thiaⁿ-kı̀ⁿ Cháiⁿ-siòng kóng chiah-ê oē, hoaⁿ-hí tah chhiú).
Lūn cho͘-chit hô-kio̍k. Cháiⁿ-siòng kóng, chit pái sio-thâi choân-pō͘ chhám-khok, kóng oh-tit liâu. Siat-sú chèng-hú bān-it ē-tit káng-hô, goá bô-m̄ chı̄n chit-ê sim-koaⁿ khùi-la̍t lâi chàn-sêng. Lán kok-nı̍h ê tiong-kan ta̍k-ê ài hô m̄-ài chiàn, in-ūi sı̄ ūi-tio̍h jı̂n-tō ê khí-kiàn, chiah-ê lâng sui-jiân chai chit-ê hô sı̄ hó, chóng-sı̄ m̄-chai chit-ē sûi-piān lâi chò, chiū hó ê tāi-chı̀ ē seⁿ-chhut m̄-hó ê sū.
Ū nn̄g hāng put-chí gûi-hiám tı̄ chit-nı̍h. (1) Tek-kok ê jı̂n-bı̂n khoàⁿ-kı̀ⁿ lán kok-nı̍h ê Sin-bûn-pò, chai chiah-ê lâng ài hô ê oē, tek-khak in ta̍k-ê chiū kóng, Eng-kok ê jı̂n-bı̂n kı̀ⁿ-tio̍h sio-thâi tio̍h-kiaⁿ lâu ba̍k-sái; taⁿ, Eng-kok ê sè-bı̄n káⁿ ē chhin-chhiūⁿ Ngô͘-kok su goán.
Án-ne-seⁿ chiah-ê lâng koáⁿ-kín ài beh kóng hô, hoán-tńg ē thó sio-thâi, phı̀-lūn Sòng-kok ê lâng ài beh pang-chān ng-á toā kā i poe̍h-khí--lâi, kiám m̄-sı̄ chhin-chhiūⁿ án-ne mah ? (2) Lán kok-nih in-ūi sio-thâi lâi lı̄-khui pē-bó hiaⁿ-tı̄ bó͘-kiáⁿ, bē-tit thang chò-hoé chū-chı̍p ê lâng í-keng ū chheng-chheng bān-bān, he, m̄-ài sio-thâi ê sim-koaⁿ tek-khak put-chí chhiat. Chı̍t táu-kú-á thiaⁿ-kı̀ⁿ chit hō oē, to him-bō͘ chit ê hô-kio̍k ū iân-kò͘, goá tek-khak kap pān kok-ka chiàn-sū ê lâng siong-liông chàn-sêng.
Chiah-ê ài hô-pêng ê lâng kóng-oē sui-jiân tio̍h, kı̂-sı̍t hāu-kó sı̄ ke-thiⁿ tùi-te̍k ê ui-hong, soà bia̍t-bô lán chū-kí ê chı̀-khı̀. Bē-ē kóng-hô ê sı̂-chūn, m̄-thang kap lâng kóng-hô, khoàⁿ-chím-má Ngô͘-kok to ē chai lah ! Nā hô-kio̍k kàu hō͘ lán ē phah-sǹg--tit, lán tek-khak beh chı̄n hit ê khùi-la̍t lâi chò Peh-sèⁿ ê só͘-ài chiah ài, peh-sèⁿ só͘ m̄-ài chiah m̄-ài, to sı̄ chèng-tı̄ ê iàu-kín.
Phí-jı̂n ê le̍k-sú ta̍k-lâng lóng chai Chhù-lāi sàn-hiong, bô sè-le̍k, só͘-í kin-á-jı̍t ē-tit tng cháiⁿ-siòng ê chit-hūn, lóng sı̄ chiah-ê tông-pâu ê kí-chiàn. Siat-sú chı̍t jı̍t bē thang hō͘ jı̂n-bı̂n sı̀n-iōng, to sı̄ goá lı̄-khui chek-jı̄m ê jı̍t-chí.
Haiⁿ ah! Sio-thâi keng-kè sı̀-nı̂, iâⁿ-su ê ki-koan pek-kàu ba̍k-chiu-chêng, lín chiah-ê chú-tē toà-tı̄ chiàn-tiûⁿ hiàn-chhut toā kong-lô, goá bat tit oá-khò in lâi an-ún-khùn; to̍k-to̍k ǹg-bāng in kian-jím kàu thâi-iâⁿ tò-lâi ê jı̍t, to bô joā-kú lah! Hit-sı̂ tek-khak ū chı̍t-khoán ê sin sè-kài, thài-pêng ê khoán-sit.
(Tâi-oân Kàu-hoē-pò tē 402 koàn, 1918 nı̂ 9 ge̍h)
