Kiù-un Sı̄ Siōng-tè ê Lé-Mı̍h 02
Guā-māu
Āu-lâi, goá kiû i ún-chún goá mn̄g i kúi-ê būn-toê. Goá kóng: “Chú-kàu, sím-mı̍h lâng siū tèng tı̄ Sı̍p-jı̄-kè-téng chín-kiù lí kap goá neh?” I ı̀n kóng: “Iâ-so͘ Ki-tok.” “Sím-mı̍h lâng lâu-chhut I ê huih lâi kiáu-la̍p lí goá ê chè? Sı̄ Má-lı̄-a á-sı̄ Iâ-so͘?” I kóng: “Iâ-so͘ Ki-tok.” “Chú-kàu, Iâ-so͘ kap Má-lı̄-a tı̄ sè-kan ê sı̂, sím-mı̍h lâng khah thiàⁿ choē-jı̂n? Sı̄ Má-lı̄-a á-sı̄ Iâ-so͘?” I koh ı̀n kóng: “Sı̄ Iâ-so͘.” “Sè-kan só͘ ū ê choē-jı̂n nā lâi chiū-kūn Má-lı̄-a chiū oē tit kiù mah?” “Boē.” “Lí oē kı̀-tit jı̄m-hô choē-jı̂n nā lâi kàu Iâ-so͘ ê bı̄n-chêng lóng oē tit-tio̍h kiù mah?” “Sı̄, chin choē.” “In ū siū chek-pı̄ bô?” “Bô, boē-bat siū chek-pı̄.” “Lí oē kı̀-tit Iâ-so͘ bat tùi choē-jı̂n kóng lâi chiū-kūn Má-lı̄-a, i beh chín-kiù lí, á-bô?” “Bô,” i ı̀n kóng. “Lí oē kı̀-tit Iâ-so͘ bat tùi khó-lı̂n ê choē-jı̂n kóng, Lâi chiū-kūn goá bô?” “Sı̄, I bat án-ni kóng.” “I bat chhú-siau chiah-ê oē bô?” “Bô.” “Nā-sı̄ án-ni, sím-mı̍h lâng khah ū khùi-la̍t thang chín-kiù choē-jı̂n neh?” Goá mn̄g. “Ah! Sı̄ Iâ-so͘.” “Chú-kàu, hiān-chāi Iâ-so͘ kap Má-lı̄-a lóng tı̄ thiⁿ-téng, lí kiám oē thang tùi Sèng-keng tiong chhoē-chhut, chèng-bêng Iâ-so͘ bat sit-lo̍h I chín-kiù choē-jı̂n ê goān-bōng kap koân-pèng, á-sı̄ I ū chiong chit-ê koân-pèng úi-thok Má-lı̄-a neh?” Chú-kàu ı̀n kóng: “Bô.” “Nā-sı̄ án-ni, chú-kàu.” Goá mn̄g: “Cháiⁿ-iūⁿ lán bô beh chí-ū khı̀ chiū-kūn Iâ-so͘ leh? Lí í-keng sêng-jı̄n Má-lı̄-a bô-lūn tı̄ koân-pèng, tı̄ chû-ài, kap tı̄ lı̂n-bín choē-jı̂n hong-bı̄n lóng boē thang kap Chú Iâ-so͘ saⁿ pí-kàu, ūi sím-mı̍h lán beh kiò hiah-ê khó-lı̂n ê choē-jı̂n khı̀ chiū-kūn Má-lı̄-a leh?” Khó-lı̂n ê chú-kàu chhin-chhiūⁿ chı̍t ê siū soan-kò sí-hêng ê lâng. I tı̄ goá ê bı̄n-chêng phı̍h-phı̍h-chhoah, in-ūi i boē thang ı̀n-tap goá ê būn-tê, chiū chià-sû kóng, i ū tāi-chı̀, lâi lı̄-khui goá. I ê “tāi-chı̀” chiū-sı̄ i boē thang ı̀n-tap goá. Chóng-sı̄ goá iû-goân bô kái-chong. Iáu ū chin choē ê só-liān iû-goân kā goá liān tı̄ Kàu-hông ê kha-ē. Beh phoà-khui goá só͘ siū khu-sok ê só-liān, goá iáu ū pa̍t-ê chiàn-cheng tio̍h cheng-chiàn. Tı̄ hit kúi-jı̍t, goá sui-jiân hām-lo̍h tı̄ kan-lân ê tiong-kan, iā bô sòng-sit goá tùi Kàu-hoē ê jia̍t-chêng. Chú-kàu hō͘ goá chin toā ê sè-le̍k kap koân-pèng, Kàu-hoē iā ko-seng goá tı̄ choē-choē lâng ê téng-bı̄n, koh goá kap goá ê tâng-kang ū chı̍t-ê ǹg-bāng, chiū-sı̄ beh chiām-chiām tı̄ kok hong-bı̄n kái-kek Kàu-hoē. 1851 nı̂, goá khı̀ Í-lı̄-lo̍k (Illinois) kiàn-lı̍p Hoat-lân-se ı̂-bı̂n-khu. Goá ū chhoā 75000 ê Hoat-kok che̍k ê Ka-ná-tāi lâng khı̀ kià-ku tı̄ Í-lı̄-lo̍k ê toā pêng-goân, koh pān-lí jı̍p Lô-má Thian-chú-kàu ê kàu-che̍k. Tı̄ chit-ê toā ı̂-bı̂n ê kang-chok sêng-kong liáu-āu, goá pı̀ⁿ-choè chı̍t-ê hó-gia̍h lâng. Goá boé chin choē ê Sèng-keng sàng hō͘ kok ka-têng. Chú-kàu chin siū-khı̀ goá choè chit-hāng tāi-chı̀, chóng-sı̄ goá m̄ koán--i. Goá bô lı̄-khui Lô-má Thian-chú-kàu ê ı̀-sù, chóng-sı̄ goá ài chı̄n-só͘-oē, ēng Ki-tok ê hong-hoat lâi ín-chhoā in. Tng-sı̂ Chi-ka-ko (Chicago) khu ê chú-kàu choè chı̍t-hāng goán Hoat-kok lâng só͘ boē thang khoan-iông ê sū. I hoān-tio̍h chin toā ê choē, só͘-í goán chiū siōng-su hō͘ Kàu-hông lâi kā i pā-bián. Lēng-goā ū koh phài chı̍t-ê chú-kàu lâi chiap-jı̄m, i ū thok Hù-chú-kàu lâi hóng-būn goá. Hù-chú-kàu tùi goá kóng: “Ki-nı̂-kui, goá chin hoaⁿ-hí lí oē thang chiong í-chêng ê chú-kàu pā-bián, in-ūi i sı̄ chı̍t-ê pháiⁿ-lâng. Chóng-sı̄ tùi chin choē hong-bı̄n khoàⁿ khí--lâi, lí kah-ná chhin-chhiūⁿ í-keng thoat-lı̄ Lô-má Thian-chú-kàu lah. Lí í-keng siū hoâi-gı̂ choè chı̍t-ê ı̄ⁿ-toan-chiá, sı̄ chit-ê sin-kàu-tô͘. Lí m̄-chai oē thang hō͘ goá chı̍t-ê chèng-kù thang tı̄ choân sè-kài chèng-bêng lí kap lí ê kàu-iú iû-goân sı̄ hó ê Lô-má Thian-chú-kàu-tô͘ á-boē?” Goá kóng: “Goá pèng bô ı̄ⁿ-gı̄.” I koh kóng: “Che sı̄ Kàu-hông só͘ phài ê sin chú-kàu ê hi-bōng, ài tùi lí tit-tio̍h hit ê chèng-bêng.” Goá chiū the̍h chı̍t-tiuⁿ choá khí-lâi------Che kah-ná chhin-chhiūⁿ beh siau-bia̍t hit-ê mı̂-jı̍t tùi goá kóng, jiáu-loān goá sı̀n-gióng ê siaⁿ-im chò pó-poè ê ki-hoē. Goá chin ài soat-ho̍k ka-kı̄ kóng, goán sui-jiân tı̄ Lô-má Thian-chú kàu-hoē ê ē-bı̄n iā oē kun-toè Siōng-tè ê Oē, m̄-sı̄ chí-ū sūn-thàn “Lâng ê thoân-thóng.” Goá siá ē-bı̄n chiah-ê oē: “Goá ê chú-kàu, goán chiah-ê tiàm tı̄ Í-lı̄-lo̍k ê Hoat-kok che̍k Ka-ná-tāi lâng ê ı̂-bı̂n, goān-ı̀ sio̍k tı̄ Sı̂n-sèng ê Thian-chú-kàu, Kàu-hông kap Lô-má Kàu-hoē, tû chit-ê í-goā bô ū kiù-un, ūi-tio̍h beh tùi lí ê chú-koân chèng-bêng, goán sè-io̍k beh chiàu Siōng-tè ê Oē, chiū-sı̄ goán tı̄ Ki-tok ê Hok-im-su só͘ khoàⁿ ê, lâi ho̍k-chiông lí ê koân-le̍k.” Goá chhiam-miâ liáu, iā kiò goá ê kàu-iú chhiam-miâ. Āu-lâi chiū the̍h hō͘ Hù-chú-kàu, koh mn̄g i ê ı̀-kiàn cháiⁿ-iūⁿ. I kóng: “Che chiū-sı̄ goá só͘ ài ê.” I kā goá pó-chèng kóng, Sin chú-kàu tek-khak beh chiap-la̍p chit-ê pó-chèng, it-chhè tek-khak oē hó-sè. Chú-kàu tha̍k liáu goá ê pó-chèng-su ê sı̂, i iā siūⁿ kóng án-ni tio̍h, iā hoaⁿ-hí kàu lâu ba̍k-sái kóng: “Lí siá chı̍t-ê pó-chèng-su hō͘ goá, goá chin hoaⁿ-hí, in-ūi goá kiaⁿ-liáu lí kap lí ê kàu-iú oē pı̀ⁿ-chò Sin kàu-tô͘. Pêng-iú, goá chin kiàn-siàu, goá sêng-jı̄n goá ê bông-bo̍k, goá boē kap Siōng-tè hô-hó chiū hoaⁿ-hí kap chit ê lâng ê chú-kàu káng-hô. Chú-kàu hō͘ goá chı̍t-tiuⁿ “Hô-pêng-su,” tùi chit-ê, i toàn-tēng goá sı̄ chı̍t-ê hó ê sı̂n-hū, jiân-āu goá chiū tńg-khı̀ goá ê kàu-iú hia, koat-sim beh tiàm tı̄ hia. Chóng-sı̄ Siōng-tè khiok tı̄ I ê chû-ài tiong khoàⁿ-kò͘ goá. I beh tû-khı̀ goá hit ê chí-ū sūn-thàn lâng, bô sūn-thàn Siōng-tè ê hô-pêng ê khè-iok. Goá lı̄-khui chú-kàu liáu āu, i chiū khı̀ Tiān-sı̀n-kio̍k, chiong goá ê pó-chèng-su ēng tiān-pò thong-ti kı̂-thaⁿ ê chú-kàu, koh mn̄g in ê ı̀-kiàn cháiⁿ-iūⁿ. In tı̄ siâng chı̍t-jı̍t ı̄ⁿ-kháu tông-im hoê-tap kóng: “Lí kiám m̄-chai Ki-nı̂-kui sı̄ chı̍t-ê pı̀-bı̍t ê Sin kàu-tô͘, i iā beh hō͘ lí pı̀ⁿ chiâⁿ chı̍t-ê Sin kàu-tô͘ mah? I só͘ siá ê pó-chèng-su, m̄-sı̄ tùi lí, sı̄ tùi Siōng-tè ê oē ê pó-chèng. Lí nā bô chiong lí hō͘ i ê hô-pêng-su húi-tiāu, lí pún-sin iā beh hō͘ i éng-hióng chiâⁿ-choè chı̍t-ê Sin kàu-tô͘.” Cha̍p-jı̍t āu, goá chiap-tio̍h chı̍t-tiuⁿ chú-kàu ê phoe, goá khı̀ chhoē i ê sı̂, i mn̄g goá khoàⁿ ū the̍h chêng-jı̍t i hō͘ goá hit-tiuⁿ “Hô-pêng-su” lâi á-bô? Goá chiū the̍h hō͘ i, i khoàⁿ-tio̍h sı̄ chêng-jı̍t hit-tiuⁿ, chiū sûi-sı̂ cháu-khı̀ hoé-lô͘ piⁿ kā i hiat-lo̍h hoé nih, Goá chin gông-ngia̍h. Goá koáⁿ-kín cháu khı̀ hoé-lô͘ piⁿ siūⁿ beh kā i the̍h khí-lâi, chóng-sı̄ í-keng siuⁿ-bān lah. Hit-tiūⁿ hô-pêng-su í-keng sio khı̀ lah. Goá chiū tùi chú-kàu kóng: “Chú-kàu, lí cháiⁿ-iūⁿ káⁿ chiong goá ê khè-iok, chiū-sı̄ goá ê sán-gia̍p, bô keng-koè goá ê tông-ı̀ chiū hiat-lo̍h hoé-lô͘?” In ı̀n kóng: “Ki-nı̂-kui, goá sı̄ lí ê siōng-si, goá tùi lí pèng bô ū gı̄-bū.” “Chú-kàu, sı̄, lí sı̍t-chāi sı̄ goá ê siōng-si, iā goá put-kò sı̄ chı̍t-ê sòng-hiong ê sı̂n-hū, chóng-sı̄ tı̄ lí goá ê téng-bı̄n ū chı̍t-ūi úi-tāi ê Siōng-tè, chit-ê siōng-tè í-keng siúⁿ-sù goá chèng-gı̄, hō͘ goá bô beh thó lâng ê hoaⁿ-hí, tı̄ hit-ê Siōng-tè ê bı̄n-chêng goá beh khòng-gı̄ lí ê choē-ok.” “Hó,” I kóng: “Lí beh lâi chia kā goá soat-jū mah?” Goá ı̀n kóng: “M̄-sı̄, chú-kàu; goá ài chai tàu-tí lí kiò goá lâi chia sı̄ beh bú-jio̍k goá á m̄-sı̄?” “Ki-nı̂-kui,” i kóng: “Goá kiò lí lâi sı̄ in-ūi lí hō͘ goá hit-tiuⁿ khè-iok, chiàu lí só͘ chai, m̄-sı̄ chı̍t-ê pó-chèng.” Goá chiū ı̀n i kóng: “Kā goá kóng, tàu-tí lí ài tùi goá iàu-kiû sím-mı̍h khoán ê pó-chèng?” I kóng: “Lí tio̍h seng san-tû (Chiàu Siōng-tè ê Oē, chiū-sı̄ Ki-tok Hok-im-su só͘ kóng ê) chit kúi-kù oē, koh tio̍h thán-pe̍k sè-iok kóng, lí beh bô tiâu-kiāⁿ sūn-ho̍k goá ê koân-le̍k: iā tio̍h iok-sok bô-lūn goá hoan-hù lí sím-mı̍h, lí lóng chiàu án-ni khı̀ choè.” Goá chiū kūi-teh, kóng: “Chú-kàu, lí tùi goá iàu-kiû ê m̄-sı̄ chı̍t-chióng khè-iok siōng ê pó-chèng, sı̄ chı̍t-chióng kèng-pài, só͘-í goá beh kū-choa̍t lí ê iàu-kiû.” I kóng: “Lí nā sı̄ boē thang hō͘ goá chit-chióng ê pó-chèng, lí chiū boē thang koh-chài choè Lô-má Thian-chú-kàu ê sı̂n-hū.” Goá ǹg Siōng-tè, kia̍h-khí chhiú kóng: “Goán choân-lêng ê Siōng-tè éng-oán siū chheng-chàn,” Jiân-āu the̍h goá ê bō͘-á lı̄-khui chú-kàu. Goá tńg-khı̀ lú-koán, jı̍p-khı̀ goá ê pâng-keng, chiong mn̂g só khí--lâi, goá chiū kūi tı̄ Siōng-tè ê bı̄n-chêng séng-chhat goá só͘ choè ê. Hit sı̂ goá thâu chı̍t-pái bêng-bêng khoàⁿ chhut Lô-má Thian-chú kàu-hoē pèng m̄-sı̄ Ki-tok ê Kàu-hoē. Goá bêng-pe̍k chı̍t-hāng thang kiaⁿ-hiâⁿ ê chin-lí, pèng m̄-sı̄ tùi Sin-kàu-tô͘ á-sı̄ i ê tùi-te̍k ê chhùi-tiong, sı̄ tùi Lô-má Thian-chú-kàu pún sin ê chhùi tiong tit-tio̍h ê. Goá í-keng khoàⁿ-chhut tû-liáu goá tı̄ chit-tiuⁿ hêng-sek siōng ê khè-iok-su, hòng-khı̀ Siōng-tè ê oē í-goā, goá boē thang koh tiàm tı̄ in tiong-kan. Hit-sı̂ goá chai goá tio̍h sûi-sı̂ hòng-khı̀ Lô-má Thian-chú kàu-hoē. Chóng-sı̄, oh! goá ê pêng-iú, ū chı̍t-phı̀ⁿ o͘-hûn khàm-ba̍t goá! Tı̄ chit-ê o͘-àm tiong, goá âu-kiò kóng, “Goá ê Siōng-tè, goá ê Siōng-tè, goá ê lêng-hûn ūi sím-mı̍h hō͘ chiah-nih o͘ ê hûn pau-ûi leh?” Goá lâu ba̍k-sái kiû-kiò Siōng-tè chí-sı̄ goá ê lō͘, chóng-sı̄ chin-kú lóng bô tit-tio̍h ı̀n-tap. Goá í-keng pàng-sak Lô-má Thian-chú Kàu-hoē. Goá í-keng hòng-khı̀ goá ê tē-ūi, bêng-ū, goá ê hiaⁿ-tı̄ kap chí-moē, chiū-sı̄ múi chı̍t-hāng goá só͘ ài ê, goá lóng pàng-sak lah. Goá khoàⁿ-kı̀ⁿ Kàu-hông tı̄ bûn-jı̄-siōng, tı̄ káng-toâⁿ téng teh kong-kek goá. Goá khoàⁿ-kı̀ⁿ in beh chiong goá ê miâ, goá ê tē-ūi sı̄m-chı̀ liân goá ê sı̀ⁿ-miā, kā goá the̍h cháu. Goá khoàⁿ-kı̀ⁿ tı̄ goá kap Lô-má Thian-chú Kàu-hoē ê tiong-kan siⁿ-sí ê chiàn-cheng í-keng khai-sí, iā goá teh chhoē khoàⁿ ū pêng-iú thang pang-chān goá chok-chiàn á-bô? Chóng-sı̄ bô poàⁿ ê, goá khoàⁿ-kı̀ⁿ liân goá choè hó ê pêng-iú iā lâi chiù-chó͘ goá, koh khoàⁿ goá sı̄ chı̍t-ê hā-téng ê poē-ge̍k-chiá. Goá khoàⁿ-kı̀ⁿ goá ê kàu-iú lóng kū-choa̍t goá, tı̄ goá só͘ thiàⁿ ê kò͘-hiong só͘-ū hiah-nı̍h choē ê pêng-iú iā lóng chiù-chó͘ goá, só͘-í goá pı̀ⁿ choè sè-kan lâng só͘ iàm-ò͘ⁿ ê tùi-siōng. Āu-lâi goá chiū siūⁿ khoàⁿ tı̄ Sin kàu-tô͘ ê tiong-kan ū chı̍t-koá pêng-iú á bô, chóng-sı̄ chiàu goá só͘ kóng, só͘ siá ê, tı̄ goá ê seng-gâi tiong goá sı̄ kap in tùi-lı̍p ê, só͘-í goá bô pêng-iú tı̄ in tiong-kan. Goá khoàⁿ-kı̀ⁿ chí-ū sı̄ goá chı̍t-ê teh èng-chiàn. Tı̄ hit-ê thang kiaⁿ-hiâⁿ ê sı̂-kan tiong, nā m̄-sı̄ Siōng-tè kiâⁿ sı̂n-jiah, goá it-tēng boē thang tam-tng hit-ê chek-jı̄m. Hit-sı̂ goá kah-ná chhin-chhiūⁿ boē thang lı̄-khui goá chit-keng pâng-keng chı̀n-jı̍p hân-léng ê sè-kài, tı̄ hia bô lâng thang lâi kap goá ak-chhiú, iā bô lâng beh ēng chhiò-iông khoàⁿ goá, tı̄ hia goá chí-ū khoàⁿ-kı̀ⁿ hiah-ê khoàⁿ goá choè poān-tô͘ ê lâng nā-tiāⁿ. Hit-sı̂ Siōng-tè kah-ná chhin-chhiūⁿ lı̄-khui goá chin hn̄g, kı̂-sı̍t I tı̄ goá ê sin-piⁿ. Hut-jiân ū chit-ê su-sióng chı̀n-jı̍p goá ê sim: “Lí ū Hok-im-su, tio̍h tha̍k, lí chiū beh tit-tio̍h kng.” Goá kūi-lo̍h-khı̀, ēng goá phı̍h-phı̍h-chhoah ê chhiú lâi hian-khui hit-pún chheh. M̄-sı̄ goá pún-sin khı̀ hian, sı̄ Siōng-tè ín-chhoā goá hian-khui hō͘ goá khoàⁿ tio̍h. Ko-lı̂m-to chiân-su 7 chiuⁿ 23 chat: “Lín sı̄ ēng ké-chı̂ⁿ só͘ boé ê, m̄-thang chiâⁿ-choè lâng ê lô͘-châi.” Tùi chit-kù oē, kng chiū jı̍p goá ê sim, che sı̄ goá thâu chı̍t-pái khoàⁿ tio̍h úi-tāi kiù-un ê ò-biāu. Goá tùi ka-kı̄ kóng, “Iâ-so͘ í-keng sio̍k goá, siat-sú Iâ-so͘ í-keng sio̍k goá, I iā beh kiù goá; goá í-keng tit-kiù lah! Iâ-so͘ sı̄ goá ê Siōng-tè! Siōng-tè it-chhè ê kang-chok lóng oân-sêng lah! Iâ-so͘ boē oē chí-ū chín-kiù goá chit-poàⁿ, goá í-keng oân-choân tit-tio̍h kiù lah. Goá tùi Iûⁿ-ko ê Pó Huih siū chín-kiù lah; goá tùi Iâ-so͘ ê sí tit-tio̍h kiù lah.” Chiah-ê oē tùi tı̄ goá ū kóng boē-chhut ê khoài-lo̍k, kah-ná chhin-chhiūⁿ oa̍h-miā ê chúi-choâⁿ í-keng khui, sı̂n ê kng hoàn-lām chı̀n-jı̍p goá ê lêng-hûn. Goá koh tùi ka-kı̄ kóng, “Chiàu goá siūⁿ, goá nā khı̀ chiū-kūn Má-lı̄-a sı̄ boē tit-tio̍h kiù ê; goá iā m̄ sı̄ tùi liān-ge̍k, á-sı̄ tùi chhàm-hoé lâi sià-choē, á-sı̄ tùi khó͘-hêng lâi tit-kiù. Goá chí ū tùi Iâ-so͘ lâi tit-tio̍h kiù!” Tùi án-ni, Lô-má Thian-chú-kàu it-chhè hi-ké ê kàu-gı̄ lóng tùi goá ê sim-tiong bô khı̀, chhin-chhiūⁿ chı̍t-ê thah, liân tē-ki lóng siū húi-hoāi tó-lo̍h-khı̀ chı̍t-iūⁿ. Hit-sı̂ goá kám-kak chı̍t-chióng liân Siōng-tè ê thiⁿ-sài iā boē-thang pí goá khah hēng-hok ê khoài-lo̍k kap pêng-an. Iûⁿ-ko ê Pó Huih lâu-jı̍p goá chit-ê khó-lı̂n ū choē ê lâng ê lêng-hûn. Goá chin khoài-lo̍k toā-siaⁿ kiò kóng, “Oh! chhin-ài ê Iâ-so͘, goá í-keng ū kám-kak, goá chai lah; Lí í-keng chín-kiù goá! Oh! Siōng-tè ê lé-mı̍h, goá chiap-la̍p Lí! Kiû Lí chı̀n-jı̍p goá ê sim, pó-siú kàu éng-oán. Siōng-tè ê lé-mı̍h, kiû Lí tiàm tı̄ goá lāi-bı̄n, hō͘ goá chheng-khı̀ koh ióng-chòng; kiû Lí tiàm tı̄ goá ê lāi-bı̄n choè goá ê lō͘, choè goá ê kng, koh choè goá oa̍h-miā; kiû Lí hō͘ goá tùi chit-tia̍p kàu éng-oán oē thang tiàm tı̄ Lí lāi-bı̄n! Chóng-sı̄ chhin-ài ê Iâ-so͘ kiû Lí m̄-thang chí-ū chín-kiù goá chı̍t-ê: iā tio̍h chín-kiù goá ê tông-pau; kiû Lí iông-ún goá oē thang chiong chit-ê lé-mı̍h pò in chai! Oh! In iā beh chiap-la̍p Lí, iā beh chhin-chhiūⁿ hiān-chāi ê goá, tit-tio̍h pù-ū kap hēng-hok.” Goá chiū-sı̄ án-ni chhoē tio̍h hit-ê Kng kap kiù-un choè-toā ê ò-biāu, sı̄ hiah-nı̍h kán-tan koh hiah-nı̍h bí-lē, hiah-nı̍h chòng-giâm, koh hiah-nı̍h úi-tāi. Goá í-keng chhun-khui goá lêng-hûn ê chhiú lâi chiap-siū chit-ê lé-mı̍h. Tı̄ chı̍t ê lé-mı̍h ê lāi-bı̄n goá sı̄ pù-ū. Pêng-iú, kiù-un chiū-sı̄ lé-mı̍h; tû-khı̀ chiap-la̍p i, thiàⁿ i, koh thiàⁿ hit-ê siúⁿ-sù lé-mı̍h ê Chú í-goā, lí m̄-bián choè sím-mı̍h. goá chiong chit ê Hok-im khǹg tı̄ goá ê chhùi-tûn, koh lı̍p-chı̀ tû-liáu Iâ-so͘ í-goā bô beh thoân pa̍t-ê. Tı̄ lé-pài-jı̍t chá-khí, goá tńg-khı̀ kàu goán ê ı̂-bı̂n-khu tiong. Choân-thé ê peh-sı̀ⁿ chin heng-hùn cháu lâi mn̄g goá khoàⁿ ū sím-mı̍h siau-sit. Tng in lóng chū-chı̍p tı̄ Kàu-hoē lāi ê sı̂, goá chiong chit-ê lé-mı̍h thoân hō͘ in. Goá pò in chai Siōng-tè cháiⁿ-iūⁿ chiong I ê Kiáⁿ Iâ-so͘ choè lé-mı̍h siúⁿ-sù hō͘ goá, koh thong-koè Iâ-so͘ lâi sià-bián goá ê choē, iā chit-ê lé-mı̍h hō͘ goá tit-tio̍h éng-oán ê oa̍h-miā. Hit-sı̂ goá m̄-chai in-ūi beh chiap-la̍p chit-ê lé-mı̍h á-m̄, chiū tùi in kóng, “Goá ê pêng-iú, hiān-chāi sı̄ goá tio̍h lı̄-khui lín ê sı̂, Goá éng-oán beh thoat-lı̄ Lô-má Thian-chú-kàu. Goá í-keng chiap-la̍p Ki-tok ê lé-mı̍h, in-ūi goá cha̍p-hun chun-tiōng lín, chiah beh chiong pún-sin só͘ tit-tio̍h ê thoân hō͘ lín; Siat-sú lín nā siūⁿ kóng kun-toè Kàu-hông sı̄ pí kun-toè Ki-tok khah hó, koh ūi-tio̍h beh tit-tio̍h kiù, hōng Má-lı̄-a ê miâ kiû, sı̄ pí hōng Iâ-so͘ ê miâ kiû khah hó, chhiáⁿ khiā khí-lâi piáu-sı̄.” Hō͘ goá hui-siông gông-ngia̍h ê, chiū sı̄ choân-thé ê hoē-chiòng lóng iû-goân chē teh, tāi-ke lóng thı̂-khàu lâu ba̍k-sái. Goá siūⁿ kóng in tiong-kan ū lâng oē kiò goá lı̄-khui, chóng-sı̄ bô lâng án-ni choè. Tng goá chù-sı̂n khoàⁿ in ê sı̂, goá khoàⁿ chhut ū chı̍t-chióng kái-piàn lı̂m-chāi tı̄ in tiong-kan, chiū-sı̄ ēng chū-jiân ê hong-hoat só͘ boē thang soat-bêng ê kı̂-biāu kái-piàn, tùi án-ni goá chiū ēng hoaⁿ-hí khoài-lo̍k ê siaⁿ tùi in kóng: “Choân-lêng ê Siōng-tè chā-jı̍t chín-kiù goá, kin-á-jı̍t iā beh chín-kiù lín. Lín beh kap goá saⁿ-kap keng-koè Âng-hái, lâi chı̀n-jı̍p só͘ èng-ún ê thó͘-toē. Lín beh kap goá saⁿ-kap chiap-siū hit-ê choè-toā ê lé-mı̍h, tùi chit ê lé-mı̍h lín beh tit-tio̍h khoài-lo̍k kap pù-ū. Goá beh ēng pa̍t-ê hong-hoat chiong chit-ê būn-toê hō͘ lí. Siat-sú lín nā siūⁿ kóng kun-toè Ki-tok sı̄ pí kun-toè Kàu-hông khah hó; chí-ū kiû-kiò Iâ-so͘ ê miâ sı̄ pí kiû-kiò Má-lı̄-á ê miâ khah hó, chí-ū sı̀n-khò ūi-tio̍h lín ê choē tı̄ Sı̍p-jı̄-kè téng só͘ lâu Iûⁿ-ko ê huih, sı̄ pí sı̀n-khò Lô-má Thian-chú-kàu só͘ thoân sí āu keng-koè liān-ge̍k chiah oē tit-tio̍h kiù khah hó; koh lín nā siūⁿ kóng goá tı̄ chia chiong sûn-chūi ê Ki-tok ê Hok-im thoân hō͘ lín sı̄ pí tit-tio̍h chı̍t ê sı̂n-hū chiong Lô-má Thian-chú-kàu ê kàu-gı̄ thoân hō͘ lín khah hó, chhiáⁿ lín khiā khí lâi kā goá kóng------goá chiū sı̄ sio̍k tı̄ lín ê lâng!” Choân-thé, bô chı̍t-ê lē-goā, lóng-chóng khiā khí lâi, koh lâu ba̍k-sái iàu-kiû goá tio̍h kè-sio̍k tiàm tı̄ in tiong-kan. Chit-ê úi-tāi ê lé-mı̍h, chiū-sı̄ ēng oē boē-thang kóng chhut ê lé-mı̍h, thâu chı̍t-pái tı̄ in ê ba̍k-chiu chêng hián-chhut i ê bí-lē; in hoat-kiàn tio̍h pó-poè, in chiap-la̍p chit-ê lé-mı̍h, tı̄ chiah-ê kûn-chiòng ê tiong-kan, ū kóng boē chhut ê khoài-lo̍k. Tùi chit-ê lé-mı̍h, in iā chhin-chhiūⁿ goá kak-tit pù-ū kap hēng-hok. Goá siong-sı̀n tı̄ hit-jı̍t 1000 ê lêng-hûn ê miâ-jı̄ í-keng kı̀ tı̄ Oa̍h-miā chheh ê lāi-bı̄n. La̍k-ge̍h jı̍t āu, goán í-keng ū 2000 ê kái-chong-chiá; chı̍t-nı̂ āu ke-thiⁿ kàu 4000 ê, Hiān-chāi goán í-keng ū kūn 25000 lâng thǹg-khı̀ in ê kū-saⁿ, tùi Iûⁿ-ko ê pó-huih lâi tit-tio̍h soé chheng-khı̀. Chit-ê siau-sit chin kín chiū thoân-piàn choân Bí-kok, sı̄m-chı̀ thoân kàu Hoat-kok kap Eng-kok, kóng------hit ê Ka-ná-tāi chhut-miâ ê sı̂n-hū Ki-nı̂-kui tı̄ chit-kûn ko-siōng ê jı̂n-sū bı̄n-chêng thoat-lı̄ Lô-má Thian-chú-kàu. Koh tò-chhù thoân kóng Iâ-so͘ Ki-tok sı̄ thang chheng-chàn ê, goá ǹg-bāng lín kin-ná-jı̍t iā oē thang kap goá saⁿ-kap o-ló hit-ūi chû-pi thang chun-kèng ê Kiù-chú, che sı̄ goá ê te̍k-koân tio̍h kā lín kóng, I ūi-tio̍h goá ê lêng-hûn choè sím-mı̍h. Chhiáⁿ lín ūi-tio̍h tı̄ Bí-kok í-kı̍p kok só͘-chāi ê Lô-má Thian-chú kàu-tô͘ kı̂-tó, kiû chû-ài ê Siōng-tè hō͘ goá choè I ê khı̀-kū khı̀ chiū-kūn in; hō͘ in lóng-chóng oē thang kap lín saⁿ-kap lâi chiap-la̍p chit-ê kóng boē chı̄n ê lé-mı̍h. Goān Siōng-tè thiàⁿ-thàng kap êng-kng ê lé-mı̍h lı̂m-chāi tı̄ lán tiàm chit sè-kan chiām-sı̂ ê lō͘-thêng, tı̍t-kàu éng-pán. A-men. Iûⁿ Chiong-hùn hoan-e̍k
1954 nı̂ 5 goe̍h 22 jı̍t
Tı̄ Tâi-pak