Kiat-sı̍t Pah-poē

Bí-kok Ka-nı̂-ki ong sı̄ sè-kài chhut-miâ ê hó-gia̍h lâng, chû-siān-ka, pêng-hô lūn-chiá. I tı̄ 1838 nı̂, 11 goe̍h 25 jı̍t chhut-sı̀. Lāu-pē sı̄ So͘-kek-lân ê sàn-hiong lâng. Sè-hàn ê sı̂, khoàⁿ-kı̀ⁿ lāu-pē thàn-chia̍h ê kan-khó͘, chiū lı̍p-chı̀ kóng, Pa̍t jı̍t tek-khak tio̍h chiong ke-lāi ê sàn-hiong-kin khau hiat-ka̍k. Chiū hùn-chı̀ tha̍k-chheh, iā tú-hó ū An-la̍h-sùn Tāi-chò, chiong i 400 pún chheh, teh chioh siàu-liân lâng kap gín-ná tha̍k; i chiū múi pài-la̍k khı̀ kā i chioh. Āu-lâi siū kám-kek, chı̀-goān kóng, Goá pa̍t jı̍t nā ū chı̂ⁿ, tek-khak beh siat Tô͘-su-koán, hō͘ lâng khoàⁿ bô chı̂ⁿ. 
Cha̍p-saⁿ hoè ê sı̂, beh khı̀ Bí-kok thàn-chia̍h, khó-sioh bô só͘-hùi, kai-chài ū hó-sim pêng-iú chàn-sêng. Tāi-seng kàu Bí-kok, sı̄ chò pháng-chit kang-tiûⁿ ê kang. Cha̍p-la̍k hoè ê sı̂, khı̀ chò tiān-sı̀n kio̍k ê phoè-ta̍t-hu. Āu-lâi khı̀ jı̍p hoē-siā; hit-tia̍p í-keng ū thàn tām-po̍h, chiū hūn chúi-iû hoē-siā. Tú-tio̍h Bí-kok in-ūi pàng lô͘-châi ê sū, Lâm Pak khí chiàn-cheng, i chiū thè kok-ka kam-tok kun-sū thih-tō. Āu-lâi Lâm-kun ê Lí Chiong-kun toā pāi, Pak-kun thâi-iâⁿ, i chiū soah kam-tok ê kang, khı̀ ka-tı̄ chhòng-lı̍p 3 ê thih-kang-tiûⁿ, chhun kúi-nā ek ê châi-sán. Tùi án-ni pı̀ⁿ-chò kǹg-thih kài ê ông. Āu-lâi toā khòng-tiong i ê sū-gia̍p, chiong i ê kǹg-thih hoē-siā cho͘-chit chò Liân-ha̍p kǹg-thih-hoē toā Hoē-siā, toā-toā oa̍h-tāng. 
Liáu-āu chiong chit ê sū-gia̍p, lóng kau-tài āu-chı̀n ê lâng, ka-tı̄ chò êng-sin lâng. Cha̍p-peh nı̂-kú, choan bū chò lı̄-ek sè-kan, tē-it hó bô͘-iūⁿ ê lâng. Tı̄ 1901 nı̂ chin bô êng ê sı̂, tùi sı̍t-gia̍p thè-ún í-lâi, soàⁿ i só͘ chek-chū ê châi-sán, lâi hiàn chò siā-hoē jı̂n-tō kap chû-siān pêng-hô ê lō͘-ēng, sı̍t-chāi sı̄ chin chē. Khah toā hāng-ê :
Siat Tô͘-su-koán, La̍k chheng bān kho͘. 
Tāi-ha̍k Kàu-siū In-kip-hùi, Saⁿ chheng bān kho͘.
Ka-nı̂-ki châi-thoân, Gō͘ chheng bān kho͘.
Ka-nı̂-ki Pêng-hô ki-kim, Nn̄g chheng bān kho͘.
Kı̀-hù Goā-kok Tô͘-su-koán, Nn̄g chheng bān kho͘.
Kı̀-hù So͘-kek-lân Tāi-ha̍k, Nn̄g chheng bān kho͘.

Kı̀-hù Chióng-lē Gı̄-ióng hêng-ûi chiá Ki-kim :

Bí-kok, Chı̍t chheng bān kho͘. 
So͘-kek-lân, Saⁿ pah bān kho͘. 
Tek-kok, Saⁿ pah bān kho͘.
Hoat-kok, Nn̄g pah bān kho͘. 

In-ūi Kǹg-thih hoē-siā chit-oân, Y 1000,0000

Ka-nı̂-ki Kang-gia̍p Ha̍k-hāu, Y 800,0000 
Hô-lân Pêng-hô-kiong kiàn-siat-hùi, Y 350,0000 
Kı̀-hù Bí-kok chèng Tāi-ha̍k, Y 3600,0000 
Í-goā iáu chin-chē kı̀ bē liáu. 
I tı̄ chit lō͘-boé ūi-tio̍h sè-kài pêng-hô ê sū, toā chı̄n-la̍t phoe-miā. Khó-sioh tùi sè-kài hoat toā chiàn-cheng í-lâi, toā pi-siong i hiah chē nı̂ só͘ tio̍h-boâ khó͘-sim ê Pêng-hô phoà-lı̍h. Soà tı̀-kàu sı̂n-keng soe-jio̍k, kú-kú tó tı̄ bı̂n-chhn̂g, kàu chit pang soà koè-sin. Chhit peh cha̍p nı̂ kú chhut-la̍t ūi-tio̍h ka-tı̄ kap sè-kan lâi tio̍h-boâ, sı̍t-chāi sı̄ Ki-tok tiàm tı̄ teh oa̍h, hō͘ lán put-chí thang kiong-kèng siàu-liām bô soah. Iā thang hō͘ lán o̍h kúi-nā hāng :
1.An-la̍h-sùn Tāi-chò ê chheh ē-hiáu lı̄-iōng, bô khǹg teh chhı̄ chián-á. Sèng-chheh kóng, ū ki-hoē thang tùi chèng lâng kiâⁿ hó, chiū tio̍h kiâⁿ. Bô lūn toā sió, hoaⁿ-hí chı̄n-sim hiàn, lóng ē lı̄-ek lâng : chhin-chhiūⁿ gín-ná ê 5 ê piáⁿ, 2 boé hı̂ iā sı̄ kong-hāu hui-siông. 
2. Ka-ong ê lı̍p-chı̀, chioh chheh tha̍k kàu sêng-kong. Sui sı̄ “Khit-chia̍h hē toā-goān”, nā-sı̄ “ Iú-chı̀ sū kèng-sêng ”. Só͘-í siàu-liân lâng, m̄ thang ūi-tio̍h sàn-hiong lâi choa̍t-bāng pi-koan, iàu-kín tio̍h lı̍p-chı̀ : “ Jı̂n iú siān-goān, Thian pit chiòng chı̀.” 
3. Ka-ong gâu chò hó-sū. Ka-ong chhut-sin liáu, bô poē-iok. Chá siū-tio̍h lâng ê lı̄-ek, taⁿ chhut-la̍t lı̄-ek lâng. Í chêng tı̄ sè-kài, sı̄ sè-kài ê hù-ong; taⁿ tı̄ thiⁿ-téng iā sı̄ hó-gia̍h, in-ūi i ū kià bē sǹg-tit ê gı̂n tı̄ Thian-kok Gı̂n-hâng. Koh i ê khùi-la̍t iā sı̄ éng-oán tı̄ chit sè-kan teh oa̍h-tāng. 
Taⁿ lán ū chı̂ⁿ, tio̍h o̍h Ka-ong gâu ēng i ê chı̂ⁿ lâi bé bē-pāi-hoāi ê ki-gia̍p; m̄ thang chiú kàu hō͘ thâng chia̍h, á-sı̄ poe-khı̀. Taⁿ lán ū châi-tiâu iā tio̍h the̍h chhut-lâi lı̄-ek siā-hoē, chiah bē khang-khang khǹg kàu siⁿ-sian pāi-hoāi khı̀. 

(Tâi-oân Kàu-hoē-pò tē 420 koàn, 1920 nı̂ 3 ge̍h)