Kim-kù Ê Kò͘-sū 01

Kim-kù Ê Kò͘-sū
1959 1 Ge̍h 1 Ge̍h 4 Jı̍t Kim-kù: “Iâ-so͘ kā i kóng, ... ū sı̀n ê lâng ta̍k-hāng lóng oē.” (Má-khó 9:23) 1). Pún-khò nā beh lı̄-iōng chò khui-hoē lé-pài, m̄-thang kóng “beh kóng kò͘-sū”, in-ūi ha̍k-seng oē koàn-sı̀, siūⁿ kóng lâi lé-pài sı̄ thiaⁿ kò͘-sū. Tio̍h chai chit ê kò͘-sū sı̄ pang-chān lí kóng tō-lí nā-tiāⁿ, tio̍h ka-kı̄ cho͘-chit hó-hó ê jı̂-tông soat-kàu. 2). Pún-khò ê kim-kù sı̄ “Ū sı̀n ê lâng ta̍k-hāng lóng oē,” chit ê “ta̍k-hāng khah hó tio̍h chí-tō ha̍k-seng tı̄ ūi Chú chò kang ê kang-chok siōng.” Pún-kò͘-sū sı̄ lı̄-iōng Lō͘-tek Má-teng ê kàu-hoē kek-bēng sêng-kong. Lō͘-tek Má-teng sı̄ chı̍t ê chin ióng-kám ê lâng. I tùi sı̀n-khò Siōng-tè oân-sêng sè-kài choè iàu-kín ê sū! 1517 nı̂, tú tùi chim-má sǹg-khí 442 nı̂, tı̄ Tek-kok ū lâng tùi Lô-má lâi teh boē sià-choē-kǹg, sı̄ Hoat-ông chhe i lâi ê, i chhēng chin-súi ê saⁿ hō͘ chin choē lâng gia̍h kı̂-á kā i hoan-gêng. I chiū tùi chèng-lâng kóng: “Lí khoàⁿ thian-kok ê mn̂g khui lah. Kin-á-jı̍t lín nā m̄ jı̍p thian-kok beh thèng-hāu sím-mı̍h sı̂! Bû-ti ê bı̂n-chiòng ah! Cháiⁿ-iūⁿ hiah nih ngē-sim! Lín chí-ū chhut 12 kho͘ boé chı̍t-tiuⁿ sià-choē-kǹg, chiū oē kiù lín lāu-pē tùi tē-ga̍k chhut-lâi. Lín kiám hiah-nih put-hàu, bô beh kiù tı̄ tē-ga̍k teh siū-khó͘ ê lāu-pē? Goá kā lín kóng tı̄ choè-āu ê sím-phoàⁿ ê sı̂, goá oē tit-kiù, chóng-sı̄ lín boē tit-kiù!....Sià-choē-kǹg chhun bô loā-chē là, thian-kok ê mn̂g tit beh koaiⁿ khí-lâi lah, taⁿ tio̍h koáⁿ-kín lâi bé.” Lō͘-tek Má-teng thiaⁿ chit-khoán ê oē, hui-siông siū-khı̀. Sím-mı̍h thian-kok ēng chı̂ⁿ oē boé-tit! Chí-ū siūⁿ beh thàn-chı̂ⁿ bô chı̍t-sut-sut-á jia̍t-sim beh kiù lâng ê lêng-hûn! Lō͘-tek Má-teng siūⁿ kàu hit sı̂ Kàu-hông chò-thâu ê kàu-hoē hiah-nih hú-pāi, bô thàn Sèng-keng, bô tō-lí, chit-khoán eng-kai tio̍h kái. Chóng-sı̄ Kàu-hông ê sè-le̍k chin toā, í-chêng kúi-nā lâng iā ūi-tio̍h ài kái m̄-tio̍h khı̀ ê kàu-hoē, soà hō͘ Kàu-hông chhú sí-hêng. Chóng-sı̄ ióng-kám, ūi-tio̍h Siōng-tè ê kàu-hoē jia̍t-sim ê Má-teng, lóng bô kiaⁿ-hiâⁿ, sı̀n-khò Siōng-tè, lâng boē-oē, Siōng-tè ta̍k-hāng lóng oē. I chiū sı̀n-khò Siōng-tè siá 95 tiâu ê ı̀-kiàn-su, tah tı̄ kàu-hoē ê mn̂g-nih. Bô phah-sǹg koè bô 2 lé-pài choân Tek-kok lóng chai chit ê tāi-chı̀, bô 4 lé-pài thoân kàu choân sè-kài, kàu-hoē kái-kek ê hoé tùi án-ni tiám-tio̍h! Koh bô kú tùi Kàu-hông-thiaⁿ ū bēng-lēng lâi kiò Má-teng tio̍h tı̄ 60 jı̍t-lāi chhú-siau tē 41 tiâu, nā bô beh lia̍h-khı̀ Kàu-hông hia tēng choē, chit ê tē 41 tiâu chiū sı̄ kóng án-ni, “Beh bé bô lō͘-ēng ê sià-choē-kǹg, m̄-ta̍t-tio̍h chiong hiah ê chı̂ⁿ chín-chè sòng-hiong lâng khah ū lı̄-ek.” Lō͘-tek Má-teng chai i só͘ siá ê bô ûi-keh Siōng-tè, chiū koat-tēng m̄ chhú-siau, soah tı̄ chin choē lâng ê bı̄n-chêng sio hit tiuⁿ bēng-lēng-su, khoàⁿ ê lâng lóng kám-sim i ê ióng-kám, chhut toā-siaⁿ háng-hoah. Āu-lâi i tú-tio̍h chin choē ê gûi-hiám chóng-sı̄ lóng sı̀n-khò Siōng-tè lâi tek-sèng. I kóng, “Siat-sú Mô͘-kúi chhin-chhiūⁿ chhù-hiā hiah-nih choē, goá iā bô kiaⁿ i.” Tùi Lō͘-tek Má-teng ê sı̀n-sim, kàu-hoē kái-kek chiū sêng-kong. Kàu-hoē koh tit-tio̍h chū-iû kap chin-lí, thàn Sèng-keng ê kà-sı̄, thoân sı̀-chiàⁿ ê tō-lí. Kin-á-jı̍t ê kim-kù kā lán kóng, “Sı̀n ê lâng ta̍k-hāng lóng oē” sı̍t-chāi ū-iáⁿ! Sió pêng-iú, lín nā tú-tio̍h khùn-lân ê sū, m̄-thang sit-chı̀, tio̍h ēng sı̀n-sim ióng-kám lâi choè, lín chiū iû-goân beh chò úi-tāi ê sū-gia̍p. (T. T. T.) 1 Ge̍h 11 Jı̍t Kim-kù: Lí iáu khiàm chı̍t hāng; tio̍h khı̀ boē lí hoān só͘ ū ê, lâi hō͘ sòng-hiong lâng ... koh lâi toè goá. (Má-khó 10:21) (Iàu-chí) Hó-gia̍h ê chheng-liân cháiⁿ-iūⁿ boē thang toè Iâ-so͘. I só͘ ū ê châi-sán, châi-lêng ... chó͘-tòng i. Tı̄ sè-kan bô chı̍t-hāng pí toè Iâ-so͘ lâi oa̍h khah iàu-kín. (Lāu-su ê chún-pı̄) Chhiáⁿ chún-pı̄: 1) Ūi-tio̍h ū ----châi-lêng, kiān-khong, châi-sán téng ---- boē thang toè Chú Iâ-so͘ ê sı̍t-lē. 2) Ūi-tio̍h bô, oē-thang jı̍p Siōng-tè kok ê lâng ê sı̍t-lē. 3) Sui-jiân ū, chóng-sı̄ ūi Iâ-so͘ hi-seng it-chhè, koè úi-tāi ê seng-oa̍h ê sı̍t-lē. (Kò͘-sū) Chha-put-to 1600 nı̂ chêng, tı̄ Ai-kı̍p kok ū chı̍t lâng, lâng chheng i chò sèng-chiá ê An-tō-ní. An-tō-ní sı̄ chhut-sı̀ tı̄ chin hó-gia̍h ê lâng ê chhù. Ta̍k-jı̍t nā ài chia̍h sím-mı̍h chiū ū sím-mı̍h, ài sím-mı̍h tō ū sím-mı̍h, chin chū-iû bô khiàm-khoeh teh koè jı̍t. Chóng-sı̄ 18 hoè ê sı̂ i ê pa-pa, ma-ma lóng lı̄-khui sè-kan, só͘-í kap sió-moē 2 lâng saⁿ-kap koè jı̍t. Ū chı̍t jı̍t tha̍k Sèng-keng ê sı̂, tha̍k tio̍h “Lí iáu khiàm chı̍t hāng; tio̍h khı̀ boē lí hoān só͘ ū ê, lâi hō͘ sòng-hiong lâng ...... siūⁿ kóng goá nā bô chiàu Iâ-so͘ só͘ kóng ê boē-ēng-tit, tùi án-ni chiong só͘ ū ê châi-sán bē-bē khı̀, iā sió-moē kau-tài iáu chı̍t ê sı̀n-tô͘ ê ka-têng, chiong só͘ bē ê chı̂ⁿ lâi pun hō͘ chē-chē sòng-hiong lâng. I ka-kı̄ lóng bô poàⁿ-hāng lah, só͘-í i chiū khı̀ chháu-tē só͘-chāi, khai-sí chò kang, iā kı̂-tó tha̍k Sèng-keng. Keng-koè 10 nı̂, 20 nı̂, chin chē lâng lâi chò i ê ha̍k-seng, koè tio̍h sui-jiân sàn-hiong, chóng-sı̄ chin khoài-lo̍k kı̂-tó ê seng-oa̍h. Hit tiong-kan i só͘ toà ê sı̀-ûi lóng ūi-tio̍h hiah ê ha̍k-seng ê chháu-liâu chiâⁿ chò cha̍t-thóng-thóng. In tāi-ke saⁿ-kap kı̂-tó, kı̀m-chia̍h, saⁿ-kap kà-sı̄. Āu-lâi i thiaⁿ-tio̍h A-le̍k-san-tāi chē-chē sı̀n-tô͘ ūi-tio̍h Iâ-so͘ ê miâ hō͘ lâng pek-hāi, só͘-í i iā ài ūi-tio̍h toè Iâ-so͘ lâi hi-seng, chiū khı̀ A-le̍k-san-tāi ê só͘-chāi. Chóng-sı̄ lóng bô 1 lâng beh hāi i, liān hông-tè iā kóng ài beh chò i ê ha̍k-seng lâi chhoē i, só͘-í i chiū hó-táⁿ kóng, “m̄-thang khoa-kháu sè-kan ê koân-le̍k, tio̍h chún Iâ-so͘ chò éng-oán ê ông, kiâⁿ chèng-gı̄ pang-chān sòng-hiong lâng.” I tı̄ 105 hoè chiah tò-tńg khı̀ thian-kok. Chit ê An-tō-ní ūi Chú pàng-sak it-chhè, chóng-sı̄ tit-tio̍h kúi-nā pah poē pó-kùi ê mı̍h. I siū chun-chông chò siu-tō-ı̄ⁿ (Sı̂n-ha̍k-ı̄ⁿ) ê sí-chó͘. (T. H. C.) 1 Ge̍h 18 Jı̍t Kim-kù: “Lín tiong-kan nā ū lâng ài choè toā ê, beh choè lín ê chhe-ēng.” (Má-khó 10:43) Goá chit sı̂ beh lâi kóng chı̍t-chân sı̍t-chāi ê kò͘-sū hō͘ lín thiaⁿ, chit ê kò͘-sū sı̄ tı̄ sè-kài tē 2 hoê tāi-chiàn, hoat-seng tı̄ lán chó͘-kok tāi-lio̍k Siōng-hái ê sū. Tng Tāi-lio̍k siū Jı̍t-pún-kun chhim-chiàm ê sı̂, Jı̍t-pún-kun chiū siông-siông ēng hong-hoat lâi kan-sia̍p, chó͘-tòng kàu-hoē ê oa̍h-tāng. Put-sı̂ chhe hiàn-peng lâi kàm-sı̄, tiau-cha goā-kok soan-kàu-su ê hêng-tōng. Hut-jiân Jı̍t-pún sı̍p-kek Chin-chu-oan ê siau-sit kàu. Chin-chiàⁿ sı̄ chı̍t ê chin thang kiaⁿ ê chá-khí. Hut-jiân Jı̍t-pún hiàn-peng chhoā chē-chē kun-peng lâi, chiong só͘ ū ê Bí-kok, Eng-kok ê soan-kàu-su lóng ēng chhiú-khàu kā in khàu tiâu leh. Chiong in choè hoān-lâng ah kàu Siōng-hái ê chı̍p-tiong-iâⁿ. Tı̄ hia kā in koaiⁿ tı̄ lı̂m-sı̂ ê kaⁿ-ga̍k, sı̀-piⁿ ū thong-tiān chhı̀-chhı̀ ê thih-soàⁿ-bāng ûi teh. Koh ta̍k ê mn̂g ū oē-peng gia̍h chhèng tàu to, koh toà té-chhèng, chhiú-liû-toâⁿ, ki-koan-chhèng, jı̂-chhiáⁿ ū sûn-lô-peng, kun-káu, kàm-sı̄-thah, thàm-chiàu-teng, kéng-lê ê siat-pı̄ lâi kàm-sı̄ in, chı̍t-pō͘ lí to cháu bē-tit chhut-khı̀. Só͘ chia̍h chin bái, ta̍k-jı̍t kiò chhut-khı̀ sím-mn̄g. Ū-sı̂ hō͘ in thé-hêng, ū-sı̂ sı̄ ēng sim-lí-tek phı̄-lô ê sím-mn̄g-hoat lâi sím-mn̄g. Chı̄n in só͘ ē ê hiong-béng chau-that, chân-jím lâi khoán-thāi in. Hit sı̂ ū chē-chē lâng tòng bē-tiâu, kı̂-tiong ū Eng-kok, Bí-kok ê seng-lí-lâng, in koè-khı̀ tı̄ Tāi-lio̍k choè seng-lí á-sı̄ keng-êng kang-chhiúⁿ, lóng sı̄ hó-gia̍h-lâng toā láu-pán, kàu chit sı̂ in ū lâng tòng bē-tiâu hoat-kông khí-siáu, iā ū ēng siu-bı̄n ê to chū-sat, ū ê chia̍h ài-khùn-io̍h lâi sí. Hit sı̂ tı̄ hit tiong-kan ū 2 ê soan-kàu-su, chı̍t ê sı̄ Bí-kok-lâng, chı̍t ê sı̄ Eng-kok-lâng, chí-ū chit 2 lâng in ū Chú ê an-ùi, chiū ū chin ê pêng-an kap khoài-lo̍k tı̄ in ê sim-tiong. In 2 lâng siông-siông ūi-tio̍h hiah ê kı̂-û ê tâng-phoāⁿ lâi kı̂-tó. Kı̂-tiong chı̍t ê khah siàu-liân ê soan-kàu-su chin ū jím-nāi ê khùi-la̍t. Sui-bóng i ka-kı̄ ê chia̍h-mı̍h chin bái koh chió, iáu-kú i siông-siông khek-liám hō͘ pa̍t-lâng, ka-kı̄ lâi jím iau-gō. Ū-sı̂ khoàⁿ tio̍h tâng siū koaiⁿ ê lâng phoà-pı̄ⁿ, i chiū khek-liám i ê só͘-hùi pa-kiat khàn-siú peng, peng iā khà-iû, chiū tùi goā-bı̄n bé tām-po̍h mı̍h jı̍p--lâi, i chiū chiong hiah ê khah hó ê mı̍h lâi sàng phoà-pı̄ⁿ ê pêng-iú chia̍h, choè chhin-chhiūⁿ hō͘-sū lâi ho̍k-sāi hiah ê ū pı̄ⁿ ê tâng-phoāⁿ. Iā bat tú-tio̍h lo̍h-seh ê mı̂, in ê kaⁿ-pâng bô hoé-lô͘ ê siat-pı̄, hiah ê khah nı̂-lāu hiat-khı̀ khah ko͘-soe ê lâng chin koâⁿ, i chiū chiong phoē niū in kah, ka-kı̄ koâⁿ kui-mı̂ bô khùn, lâi hó khoán-thāi pa̍t-lâng. Bián-loā-kú thong-iâⁿ ê lâng lóng chin kám-kek i ê hêng-ûi. Tāi-ke chai i sı̄ soan-kàu-su, iáu-kú i ūi-tio̍h só͘ ho̍k-sāi ê Chú, ū chiong Iâ-so͘ ê sim choè sim i chiū kam-goān hi-seng ka-kı̄ lâi ho̍k-sāi pa̍t-lâng. Chhin-chhiūⁿ choè lâng ê lô͘-po̍k, chóng-sı̄ tùi i ê só͘ choè sı̄ hō͘ Chú ê miâ tit-tio̍h êng-kng. Chin-chiàⁿ sı̄ chı̍t-khoán bû-giân ê thoân-tō. Tāi-ke chin chun-kèng i. Thang kóng i sı̄ choè choân-iâⁿ tē-it úi-tāi ê jı̂n-bu̍t, tē-it hō͘ lâng chun-kèng khoàⁿ-tāng ê lâng. Siáⁿ-sū i ê pı̀ⁿ-choè án-ni? M̄-sı̄ i ū sím-mı̍h sè-le̍k, koân-péng. Sı̄ chāi tı̄ i ū sı̍t-hêng Chú ê kà-sı̄, kam-goān khiam-pi chò lâng ê chhe-ēng lâi ho̍k-sāi pa̍t-lâng. Tùi án-ni i ka-kı̄ ê sim-lāi oē seⁿ-chhut bô-hān ê hoaⁿ-hí kap khoài-lo̍k. Taⁿ sió pêng-iú! Lí khoàⁿ chit ê soan-kàu-su kam-goān ka-kı̄ bô chia̍h bô kah-phoē lâi niū pa̍t-lâng, iā chò chı̍t ê khàn-hō͘-hū lâi chiàu-kò͘ pı̄ⁿ-lâng, lâi o̍h Iâ-so͘ ê khoán-sit ka-kı̄ khiam-pi lâi chò pa̍t-lâng ê chhe-ēng hō͘ Chú ê miâ tit-tio̍h êng-kng. Lí nā ē-tit khiam-pi hōng-sū ka-têng lí beh tit-tio̍h ka-têng ê lâng thiàⁿ lí. Lí nā tı̄ ha̍k-hāu ho̍k-bū ha̍k-hāu tùi ha̍k-iú ū thiàⁿ-sim lâi pang-chān in, in tek-khak oē chun-kèng lí chò toā. In-ūi put-lūn chı̍t-ke, chı̍t kàu-hoē, chı̍t kok, to sı̄ khiàm-ēng chit-khoán kam-goān khoàⁿ bô ka-kı̄, ūi kong lâi ho̍k-bū ê lâng. “Bia̍t-su hōng-kong, kam-goān khek-kí choè lô͘-po̍k lâi ho̍k-sāi lâng,” che sı̄ choè lâng choè toā ê kè-ta̍t, chóng-sı̄ hit ê lâng tio̍h ū Ki-tok ê sim choè sim chiah ē. 1 Ge̍h 25 Jı̍t Kim-kù: Goá ê chhù beh chheng-choè kı̂-tó ê chhù, nā-sı̄ lín chiah ê hō͘ i choè chha̍t-siū. (Má-thài 21:13) Ū chı̍t ê cha-bó͘ gín-ná kiò choè A-hiong, toà tı̄ chı̍t ê siâⁿ-chhı̄, ma-ma ū sàng i khı̀ in ê kàu-hoē ê iù-tı̄-hn̂g tha̍k-chheh, i chin ài chhiùⁿ chı̍t-tè “chian-chian só͘-chiá sı̂-sı̂-sô͘” ê koa, iā chin ē kı̀-tit lāu-su kóng sin-khu saⁿ-khò͘ put-sı̂ tio̍h ài chin chheng-khı̀ chiū khah boē phoà-pı̄ⁿ, iā chhù-nih ê pâng-keng kheh-thiaⁿ, lāi-goā-tiâⁿ tio̍h ài chéng-lí chheng-kiat chiū khah kiān-khong. A-hiong sui-jiân sè-hàn, tı̄ chhù-nih chin gâu sàu-tē chhit thang-á, iā chin chheng-khı̀-siùⁿ, put-sı̂ khoàⁿ-tio̍h chin kó͘-chúi. Chit ê A-hiong 10 hoè ê sı̂ ūi-tio̍h pa-pa ê sū-gia̍p, chiū kap pē-bú poaⁿ khı̀ tı̄ chı̍t ê chng-kha khiā-khí. Lé-pài-jı̍t ū khı̀ Chú-jı̍t-o̍h, i kàu lé-pài-tn̂g, gín-ná bô loā chē, sió-chhù koaiⁿ leh, lé-pài-tn̂g chin ak-chak, po-lê-thang chin chē hong-poe-soa, ti-tu-si khan kàu chin-chē, pài-tn̂g ê goā-kháu hoat chin chē chháu, khoàⁿ-tio̍h kaⁿ-ná chhin-chhiūⁿ choâ bih tı̄ hia, chin m̄ koàn-sı̀, ū chı̍t jı̍t i tùi lé-pài-tn̂g keng-koè khoàⁿ-tio̍h pài-tn̂g lāi ū lâng tı̄ hia teh kóng-oē, A-hiong chı̍t ē jı̍p-khı̀ khoàⁿ, ū kúi-nā ê choh-sit lâng, chiong in ê chhek-á kap thô͘-tāu khǹg tı̄ pài-tn̂g lāi, A-hiong chin kan-khó͘-sim, tńg-khı̀ i chiū kı̂-tó Siōng-tè kóng, “Siōng-tè ah, goá khı̀ Chú-jı̍t-o̍h khoàⁿ-tio̍h lé-pài-tn̂g ak-chak chin m̄ koàn-sı̀, kin-á-jı̍t koh khoàⁿ-tio̍h lâng khǹg mı̍h tı̄ hia goá khoàⁿ tio̍h sim chin kan-khó͘, Siōng-tè, Lí tek-khak sı̄ chin bô hoaⁿ-hí, in-ūi sı̄ lí ê tiān, goá chin ài chit keng pài-tn̂g ē-thang chhin-chhiūⁿ goá í-chêng khı̀ hit keng chin chheng-khı̀, goá sı̄ chı̍t ê gín-ná goá tú-á lâi bô phoāⁿ, kiû Lí hō͘ goá ū Chú-jı̍t-o̍h ê pêng-iú goá beh chio in lâi chheng-sàu.” A-hiong ū kè-sio̍k khı̀ tha̍k Chú-jı̍t-o̍h, iā kè-sio̍k kı̂-tó, kó-jiân 2 ge̍h jı̍t āu ū chē-chē Chú-jı̍t-o̍h ê ha̍k-seng kap i choè chin-hó ê pêng-iú, iā chin thiàⁿ i, i chiū tùi in kóng í-chêng khı̀ ê kàu-hoē chin chheng-khı̀, chio pêng-iú tı̄ pài 6 ē-po͘ saⁿ-kap chheng-sàu pài-tn̂g, kàu pài 6 ē-po͘ chiâⁿ 10 ê gín-ná ū ê toà sàu-chhiú ū ê toà toh-pò͘, ū ê toà pùn-ki khı̀ chheng-sàu, in-ūi sı̄ gín-ná lâng, lé-pài-tn̂g hiah toā keng sàu boē chheng-khı̀, só͘-í chı̍t nn̄g lé-pài ê tiong-kan hoē-iú lâi lé-pài iā bô sím-mı̍h kám-kak, chóng-sı̄ kàu 1 ge̍h jı̍t āu hit keng lé-pài-tn̂g ê lāi-goā chiū pı̀ⁿ choè chin chheng-khı̀, Chú-jı̍t-o̍h ê lāu-su chin kı̂-koài, káⁿ sı̄ tióng-chip ū chhiáⁿ lâng lâi sàu, in-ūi āu lé-pài beh Koh-oa̍h-cheh. Tióng-chip iā kı̂-koài káⁿ sı̄ ūi-tio̍h Koh-oa̍h-cheh Chú-jı̍t-o̍h ê lāu-su ū kiò ha̍k-seng lâi chheng-sàu, mn̄g lâi mn̄g khı̀ chiah chai sı̄ A-hiong kap kúi-ūi pêng-iú lâi chheng-sàu ê. Tióng-chip, lāu-su, hoē-iú thiaⁿ-tio̍h iā chin hoaⁿ-hí iā chin kiàn-siàu, hō͘ pa̍t-ūi lâi ê Chú-jı̍t-o̍h ha̍k-seng ê só͘ choè siū toā kám-tōng, tú-tú hit chá-khí ê lé-pài sı̄ Chú ê siū-lān-chiu, sı̂n-ha̍k-ı̄ⁿ phài lâi ê sı̂n-ha̍k-seng só͘ kóng ê tō-lí chiū-sı̄ Iâ-so͘ chheng-khı̀ Sèng-tiān ê tō-lí, A-hiong ê só͘ choè m̄-nā hit keng kàu-hoē chai, iā ū thoân kàu sı̂n-ha̍k-ı̄ⁿ, āu-lâi chit keng pài-tn̂g put-sı̂ chin chheng-khı̀, goā-kháu-tiâⁿ iā chèng-hoe khui kàu chin súi, choh-sit-lâng khoàⁿ-tio̍h hiah-nih chheng-khı̀ iā m̄-káⁿ koh khǹg mı̍h, lé-pài-jı̍t bô lâng phùi pin-nn̂g-chiap, bô lâng tı̄ lāi-té kā gín-ná si-jiō lah, A-hiong iā chhoā chin chē hoē-goā ê sió-pêng-iú siông-siông lâi chin súi ê pài-tn̂g khoàⁿ hoe, lé-pài-jı̍t soà ài lâi tha̍k Chú-jı̍t-o̍h, ke-thiⁿ chin chē lâng. (C. I. L.) Khé-sū Tùi kin-nı̂ khí ài beh lâi ke-thiⁿ kiong-kı̍p kàu-oân ê chhâi-liāu, ū tùi chı̍t pún chheh, kiò chò 20世紀ê主日學校, tù-chiá sı̄日本人田村直臣先生 só͘ tù ê; lāi-iông chin hó; só͘-í beh tùi thâu múi ge̍h-jı̍t e̍k chı̍t toāⁿ tı̄ chit lāi-bı̄n; kàu lō͘-boé lín thang tùi hia the̍h khí-lâi kap chò chı̍t pún chò chin hó ê chheh. Kim-kù kò͘-sū phian-chı̍p-sek khí