Kim-kù Ê Kò͘-sū 04
Kim-kù Ê Kò͘-sū
1959 4 Ge̍h
4 Ge̍h 5 Jı̍t
Kim-kù: Gín-ná Sat-bó-jíⁿ chiām-chiām toā-hàn, tit-tio̍h Iâ-hô-hoa kap lâng ná thiàⁿ i. (I Sat-bó-jíⁿ 2:26)
Kúi-kù ê liân-lo̍k ----
Pún-khò khí sı̄ kin-nı̂ ê tē-jı̄ kùi, tê-ba̍k iā oāⁿ-chò “Ông-kok ê ha̍p-it kap hun-lia̍t”. Sı̄ Í-sek-lia̍t le̍k-sú, tùi Sat-bó-jíⁿ kàu ông-kok hun-lia̍t chò lâm-pak lióng-kok ê chı̍t-chām le̍k-sú. Pún-khò sı̄ Sat-bó-jíⁿ ê seng-gâi! Ha̍k-khò pún-sin í-keng sı̄ chin ū chhù-bı̄ koh ū lı̄-ek ê kò͘-sū. Put-kò tio̍h soán-tek beh kóng ê tiōng-tiám, san-tû bô pit-iàu ê kò͘-sū. Í-hā só͘ siá ê sı̄ chò chı̍t ê chham-khó. Kó͘-chá, Iû-thài kok iáu-boē ū ông ê sı̂-tāi, tı̄ Iû-thài kok ê soaⁿ-lō͘--nih ū chı̍t-tı̄n lâng teh kiâⁿ. In sı̄ beh khı̀ Sı̄-lô ê sèng-só͘ hiàn-chè--ê. Thâu-chêng chı̍t-chiah lo̍k-tô chài chı̍t ê lāu-bú, i phō chı̍t ê gín-ná, chha-put-to 3-4 hoè, chin thiàⁿ ê khoán-sit tiāⁿ-tiāⁿ so i ê thâu-khak. Āu-bı̄n ū kúi-nā ê lô͘-po̍k koáⁿ 3 chiah ê gû, sı̄ beh hiàn-chè ê. Tı̄ hit ê lāu-bú ê piⁿ-á chı̍t ê ta-po͘-lâng iā khiâ chı̍t-chiah ê lo̍k-tô chài chin-choē ê mı̍h-kiāⁿ, oa̍t koè-khı̀ kā gín-ná kóng: “Sat-bó-jíⁿ ah! Sı̄-lô tit-beh kàu lah o͘h.” Hit ê ma-ma kap gín-ná lóng gia̍h-ba̍k khoàⁿ thâu-chêng, ū khoàⁿ-kı̀ⁿ hn̄g-hn̄g hia ū chhù ê khoán. Lāu-bú chiū phō gín-ná oá seng-khu kàu ân-ân, ba̍k-chiu ū ba̍k-sái tih lo̍h-lâi. Chit ê lāu-bú kiò chò Hap-ná, nn̄g-saⁿ nı̂-chêng lâi Sı̄-lô ê sèng-só͘ kı̂-kiû Siōng-tè siúⁿ-sù i chı̍t ê kiáⁿ, chiū tek-khak beh hiàn hō͘ Siōng-tè. Taⁿ gín-ná í-keng tn̄g-leng, chit-pang chhoā i lâi, sı̄ beh hō͘ i toà Sı̄-lô ê sèng-só͘ thang mı̂-jı̍t ho̍k-sāi Siōng-tè, chit ê gín-ná chiū-sı̄ Sat-bó-jíⁿ. Ma-ma chin m̄-kam kap i só͘ thiàⁿ ê kiáⁿ saⁿ-lı̄-khui, m̄-kú che sı̄ kap Siōng-tè ê iok-sok, só͘-í kā Sat-bó-jíⁿ kóng: “Lí tio̍h koai-koai tiàm lāu sian-siⁿ Í-lı̄ chia, sui-jiân ma-ma, pa-pa bô kap lí tı̄-teh, Siōng-tè oē kap lí tı̄-teh, lí lóng m̄-bián kiaⁿ.” In kàu Sı̄-lô ê sèng-só͘, hiàn-chè liáu chiū lâu Sat-bó-jíⁿ tiàm tı̄ hia. Sat-bó-jíⁿ thiaⁿ ma-ma ê oē lóng bô kiaⁿ, kā pa-pa, ma-ma, chài-kiàn ia̍t-chhiú kàu bô khoàⁿ-kı̀ⁿ in ê iáⁿ, āu-lâi thiaⁿ sian-ti Í-lı̄ ê oē, tı̄ hiah tha̍k chheh ho̍k-sāi Siōng-tè, chò-kang. Ta̍k-lâng khoàⁿ-tio̍h Sat-bó-jíⁿ chiah-nih koai, chiah-nih kut-la̍t chiū chin thiàⁿ i, Í-lı̄ iā chin thiàⁿ i. I sı̀n Siōng-tè lóng bô kiaⁿ-hiâⁿ, iā chı̄n-sim chò sèng-tiān lāi-bı̄n ê kang. Só͘-í Siōng-tè iā chin thiàⁿ i. ----(kim-kù)---- (Chit ê kò͘-sū sı̄ chù-tiōng tı̄ thiaⁿ pē-bú ê oē kap sı̀n-khò Siōng-tè, nā-sı̄ Iâ-hô-hoa mı̂-sı̂ kiò Sat-bó-jíⁿ ê kò͘-sū goá siūⁿ tı̄ hun-cho͘ ê sı̂ kóng khah hó.) (T. T. T. siá) 4 Ge̍h 12 Jı̍t Kim-kù: To̍k-to̍k lín tio̍h kèng-ùi Iâ-hô-hoa, sêng-sim sı̍t-ı̀ ho̍k-sāi I. (I Sat-bó-jíⁿ 12:23) Tı̄ Hoat-lân-se ê só͘-chāi, ū chı̍t ê chin jia̍t-sim kèng-ùi Siōng-tè, sêng-sêng sı̍t-sı̍t teh ho̍k-sāi Chú ê sı̀n-tô͘, miâ kiò Bú-lân. Ū chı̍t-pái tú-tú sı̀n-tô͘ siū chin toā ê pek-hāi ê sı̂, i iā hō͘ lâng beh kā lia̍h. Beh lia̍h ê lâng í-keng kàu i ê chhù lah, i í-keng cháu bô lō͘, só͘-í i chiū cháu-jı̍p khı̀ bih tı̄ chàu-kha ê chin toā ê chàu-khang nı̍h. Hit-sı̂ chı̍t-chiah ti-tu chhut-hiān, tı̄ chàu-khang keⁿ ti-tu-bāng keⁿ kàu chin hó-sè. Beh lia̍h ê lâng thong chhù-lāi lóng chhoē liáu-liáu, iā chhoē lâi kàu chàu-kha. Kàu chàu ê sı̂ iā lóng bô àⁿ-lo̍h-khı̀ thàm chiū koè-khı̀. In-ūi in khoàⁿ chàu-khang kháu ū ti-tu-bāng, siūⁿ kóng tek-khak bô tı̄ lāi-bı̄n. Só͘-í Bú-lân tı̄ chin gûi-hiám ê sı̂ tit-tio̍h Siōng-tè ê pang-chān pêng-an keng-koè. I āu-lâi ū kàu chē-chē só͘-chāi kiàn-chèng, koh-khah jia̍t-sim ho̍k-sāi Siōng-tè. Sió pêng-iú saⁿ-kap koh lâi liām kim-kù “To̍k-to̍k lín tio̍h kèng-ùi Iâ-hô-hoa, sêng-sı̍t sı̍t-ı̀ ho̍k-sāi I”. Chit-kù oē sím-mı̍h lâng kóng ê lín chai bô? “Sat-bó-jíⁿ” sı̄, chin gâu. Sím-mı̍h sı̂-chūn kóng ê? Hó, lāu-su kā lín kóng, tio̍h chù-ı̀ thiaⁿ. Kàu Sat-bó-jíⁿ ê sı̂, Í-sek-lia̍t peh-sı̀ⁿ lóng bô ông. Chóng-sı̄ peh-sı̀ⁿ tiong ū lâng kóng-khí ài chı̍t ê ông, chit ê iàu-kiû soà pı̀ⁿ choân-kok ê iàu-kiû. Só͘-í Sat-bó-jíⁿ chiū chū-chı̍p chèng peh-sı̀ⁿ, hō͘ in ēng thiu-chhiam ê hong-hoat, kàu-boé thiu-tio̍h Sò-lô. Āu-lâi Sat-bó-jíⁿ chiū tı̄ chèng-lâng ê bı̄n-chêng siat-lı̍p Sò-lô chò Í-sek-lia̍t ê ông. Siat-lı̍p liáu-āu Sat-bó-jíⁿ tùi chèng-lâng kóng-khí, koè-khı̀ in ê chó͘-kong cháiⁿ-iūⁿ kèng-ùi Siōng-tè, sêng-sim ho̍k-sāi Siōng-tè, tit-tio̍h Siōng-tè ê sù-hok, iā kóng-khí in ê chó͘-kong lı̄-khui Siōng-tè ê sit-pāi hō͘ in thiaⁿ, ǹg-bāng in tek-khak m̄-thang lı̄-khui Siōng-tè tek-choē Siōng-tè. Sat-bó-jíⁿ iā kā in kóng, i tek-khak beh thè in kı̂-tó, hō͘ in bô tı̀-kàu tek-choē Siōng-tè, soà kā in chí-sı̄ tē-it hó, koh chèng-tı̍t, tit-tio̍h Siōng-tè chiok-hok ê lō͘, chiū-sı̄ “To̍k-to̍k lín tio̍h kèng-ùi Iâ-hô-hoa, sêng-sim sı̍t-ı̀ ho̍k-sāi I.” Sió pêng-iú, lí ài tit-tio̍h Siōng-tè ê chiok-hok á-bô? “Ū” nā ū tio̍h án-choáⁿ? Kin-á-jı̍t ê kim-kù chin pó-poè, ǹg-bāng lín chı̍t-sı̀-lâng kı̀ tiâu-tiâu. (T. H. C. siá) 4 Ge̍h 19 Jı̍t Kim-kù: “In kóng Iâ-hô-hoa só͘ kóng--ê, goán beh lóng chun-thàn lâi kiâⁿ.” (Chhut Ai-kı̍p-kı̀ 24:7) Ha̍k-seng goá kin-á-jı̍t beh lâi kóng chı̍t-hāng hō͘ lán chin thang choè kám-khài ê kò͘-sū hō͘ lín thiaⁿ. Goá ǹg-bāng lín siông-sè thiaⁿ thang choè lán chı̍t-sı̀-lâng ê kàm-kài. Chá-jı̍t ū chı̍t ê chheng-liân-lâng jı̂n-châi seⁿ-choè chin hó, kau-chhiâng koh toā-hàn. Khiā tı̄ chèng-lâng ê tiong-kan i siāng-koân, khó-sioh siāng-sı̂ i sı̄ chı̍t ê bô tám-liōng ê lâng. Ū chı̍t-jı̍t in tau phah-m̄-kiàn lû, in lāu-pē kiò i khı̀ chhoē. Bô phah-sǹg tı̄ lō͘-tiong tú-tio̍h Sat-bó-jíⁿ. Siōng-tè chiū bēng-lēng Sat-bó-jíⁿ kā i boah iû, in-ūi Siōng-tè hoaⁿ-hí pang-chān i, in-ūi chit ê chheng-liân ū chı̍t-hāng bí-tiám, chiū-sı̄ ū khiam-pi. Taⁿ Siōng-tè kā i boah-iû choè Í-sek-lia̍t thâu chı̍t-tāi ê ông. I ê miâ kiò-choè Sò-lô, lín bat thiaⁿ i ê miâ á bô? Taⁿ goá chá-khí beh kóng-khí i it-seng thang siong-sim ê sū. Chiū-sı̄ i chı̍t-ē choè ông, chiū bē kı̀-tit i chá-jı̍t sı̄ tùi pi-bı̂ lâi chhut-sin. Chá-jı̍t ê khiam-pi soà bô khı̀. Soà kiau-ngō͘, soà bô kui êng-kng Siōng-tè. Thâu chı̍t-pái chiū-sı̄ beh chhut peng kap Hui-lı̄-sū lâng kau-chiàn. I bô tán Siōng-tè ê lô͘-po̍k chè-si-thâu Sat-bó-jíⁿ lâi hiàn-chè. I ka-kı̄ siūⁿ i sı̄ ông, chū sûi-piān, chū-choan hiàn-chè. Siōng-tè ê sim chin iu-būn, iā siū-khı̀. Tùi án-ni kā Sat-bó-jíⁿ kóng, I beh koh kéng pa̍t ê khah ū sūn-thàn I ê lâng. Sat-bó-jíⁿ kàu, khoàⁿ Sò-lô í-keng hiàn-chè, chiū tùi Sò-lô kóng, “Lí bô chun-siú Iâ-hô-hoa Lí ê Siōng-tè só͘ bēng-lēng lí ê kài-bēng, beh sı̄ ū siú, Iâ-hô-hoa chiū kian-kò͘ lí ê ông-ūi tı̄ Í-sek-lia̍t tiong kàu éng-oán. Taⁿ lí ê ông-ūi bô kú-tn̂g; Iâ-hô-hoa í-keng chhē tio̍h ha̍p I ê sim-ı̀ ê chı̍t-lâng.” (I Sat-bó-jíⁿ 13:13-14) Tē-jı̄ pái koh khı̀ kap A-má-le̍k lâng kau-chiàn. Siōng-tè bēng-lēng i tio̍h chiong só͘ ū ê it-chı̄n châu-bia̍t, m̄-thang lâu sím-mı̍h tı̄ Í-sek-lia̍t peh-sı̀ⁿ ê tiong-kan. Siōng-tè kó-jiân pang-chān i thâi-iâⁿ. Nā-sı̄ i chū-choan choè 3 hāng toā chhò. (1) Oa̍h-oa̍h lia̍h tio̍h A-má-le̍k ông A-kah, i bô thiaⁿ Siōng-tè ê ı̀-sù, kā i lâu teh, bô thâi--i. (2) Sò-lô thâi-iâⁿ chiū lia̍h ka-kı̄ choè gâu, chek-sı̂ khı̀ Ka-bı̍t tı̄ hia ūi ka-kı̄ chhāi chio̍h-pi, lâi kı̀-liām i ê chiàn-kong. (3) Thau lâu chin chē A-ma-le̍k lâng só͘ ū ê gû-iûⁿ. Sat-bó-jíⁿ kàu-ūi ê sı̂, i chiū phiàn Sat-bó-jíⁿ kóng, i ū thàn Siōng-tè ê bēng-lēng lah. Nā-sı̄ Sat-bó-jíⁿ thiaⁿ-kı̀ⁿ gû, iûⁿ ê siaⁿ, koh chhoē tio̍h A-ma-le̍k ông A-kah, bô sí bih tı̄ iâⁿ-tiong, chiū toā siū-khı̀ chek-pı̄ Sò-lô kóng, “Khoàⁿ ah, chun-thàn iâⁿ-kè hiàn-chè, thiaⁿ-thàn sı̄ iâⁿ-kè iûⁿ-káng ê iû.” Koh kóng, “Ūi-tio̍h lí khı̀-sak Iâ-hô-hoa ê oē, I iā khı̀-sak lí, bô hō͘ lí choè ông.” Tùi hit sı̂ khí Sò-lô hō͘ Siōng-tè khı̀-sak, chiū sim siông-siông bô pêng-an, thâu-khak thiàⁿ, khí chhin-chhiūⁿ hoat-kông ê khoán-sit. Nā-sı̄ i ka-kı̄ m̄-chai thang chhim-chhim hoán-hoé. Kàu āu-lâi i ná chai Siōng-tè kó-jiân beh hiat-ka̍k--i, beh kéng chı̍t ê lâng lâi thè i ê kok-ūi choè ông. I iā chai tek-khak sı̄ Tāi-pı̍t. Kı̀-jiân chai, i eng-kai tio̍h khiam-pi, jı̄n-choē, thàn bēng-lēng lâi niū-ūi. Jı̂-chhiáⁿ Tāi-pı̍t sı̄ i ka-kı̄ ê kiáⁿ-sài. Iā-sı̄ i ê kiáⁿ Iok-ná-tan choè hó, choè ti-kí, sim-pak ê pêng-iú. Eng-kai tio̍h ūi-tio̍h án-ni lâi hoaⁿ-hí sūn-ho̍k Siōng-tè chiah tio̍h. I m̄-nā bē-ē, iū-koh lúi-chhù ēng chhian-hong pek-kè lâi beh bô͘-sat Tāi-pı̍t, jı̂-chhiáⁿ koh chhin-sin chài saⁿ toà peng khı̀ pau-ûi tui-koáⁿ beh thâi-sí Tāi-pı̍t. Chhı̀-siūⁿ Tāi-pı̍t sı̄ Siōng-tè só͘ kéng, só͘ thiàⁿ ê lâng, án-choáⁿ hō͘ i hāi ē sí. Che sı̄ hô-téng ê gōng. Kàu-boé Siōng-tè chin-chiàⁿ bô sià-bián i, in-ūi i ûi-keh Siōng-tè kàu thiat-tí. Siōng-tè chiū hiat-ka̍k--i. Kàu i nı̂-lāu koh kap Hui-lı̄-sū lâng chiàn, i ê kiáⁿ Iok-ná-tan chiū tı̄n-bông tı̄ Ki-lı̄-pho soaⁿ. Hui-lı̄-sū lâng tı̍t tui Sò-lô, kàu hit sı̂ i siū pek cháu bô lō͘, kàu-boé chiū pu̍ih-to chū-sat, kap i ê kiáⁿ saⁿ-kap sí tı̄ Ki-lı̄-pho soaⁿ ê chiàn-tiûⁿ. Ah! Í-sek-lia̍t thâu chı̍t-tāi ê ông, chin phah-sńg lâi sí tı̄ bô sūn-thàn ngó͘-ge̍k Siōng-tè ê khiàn-chek. (L. J. S. siá) 4 Ge̍h 26 Jı̍t Kim-kù: Tio̍h thèng-hāu Iâ-hô-hoa. Tio̍h ióng-chòng, lí ê sim tio̍h kian-kò͘. (Si-phian 27: 14) Chha-put-to 300 nı̂ chêng tı̄ So͘-kek-lân ê só͘-chāi ū chı̍t ê choh-sit lâng ê gín-ná miâ kiò Má-ka-lia̍t sió-chiá, sı̄ chin ū sı̀n-sim ê lâng. Tng-sı̂ tı̄ So͘-kek-lân ê só͘-chāi sı̀n Iâ-so͘ ê lâng lóng siū pek-hāi ū sı̂ hō͘ lâng koaiⁿ lo̍h kaⁿ, sı̄m-chı̀ ū lâng hō͘ lâng thâi. In-ūi hia ê lâng chin-chiàⁿ ah-pà beh hāi Ki-tok-tô͘, sui-jiân án-ni Má sió-chiá sı̄ chı̍t ê kian-kò͘ ê sı̀n-gióng-ka, ū ah-put-tó ê cheng-sı̂n, in-ūi i khak sı̀n bô ū chı̍t-tiâu lō͘ pí choè Ki-tok-tô͘ khah hēng-hok, só͘-í i choa̍t-tùi bô pàng-sak i só͘ sı̀n ê Siōng-tè ūi-tio̍h án-ni i soà hō͘ lâng lia̍h khı̀ koaiⁿ-lo̍h kaⁿ-ga̍k, liân i chı̍t ê kè lâng liáu ê a-ché iā chò-hoé lia̍h-khı̀. Má sió-chiá sui-jiân sı̄ chin chió hoè, ūi-tio̍h i ê sı̀n-gióng kian-kò͘ koh hó-táⁿ, lâng chiū bô hoat-tō͘ kái-piàn i ê sı̀n-gióng, āu-lâi chiū phoàⁿ sí-hêng, nā-sı̄ i ê pa-pa ūi-tio̍h beh kiù i nn̄g-ê cha-bó͘ kiáⁿ, chiū koáⁿ-kín beh kàu Lûn-tun ê só͘-chāi. Tng-sı̂ kau-thong bô lı̄-piān, beh kàu Lûn-tun óng-hoê tio̍h ài poàⁿ goe̍h-jı̍t, siong-sı̀n boē kàu Lûn-tun, Má sió-chiá kap i ê a-ché sí-hêng ê jı̍t chiū kàu, peng-teng chiū lia̍h in chí-moē pa̍k tiàm toā-ki thiāu-nih tı̄ hái-chúi thè ê sı̂ chhāi in tı̄ hái-piⁿ ê só͘-chāi beh hō͘ in kàu hái-chúi moá ê sı̂ im sí, ū jı̂n-san jı̂n-hái ê lâng lâi khoàⁿ chit ê chân-jím ê kong-kéng. In-ūi i ê a-ché chhāi tı̄ khah goā-bı̄n kàu hái-chúi chiām-chiām teh moá ê sı̂, i ê a-ché chiū tāi-seng hō͘ chúi im sí khı̀, ū chē-chē lâng teh siūⁿ phah-sǹg Má sió-chiá oē tio̍h-kiaⁿ, lâi pàng-sak sı̀n-gióng, chóng-sı̄ Má sió-chiá khoàⁿ-kı̀ⁿ i ê a-ché sí, iā hái-chúi ná im i beh kàu ām-kún, i chiū toā-siaⁿ liām Si-phian 25 phiⁿ tē 1 chat kóng: “Iâ-hô-hoa ah, goá ê sim-sı̂n gióng-bōng lí.” Koh kóng: “Chı̄-chūi beh keh-tn̄g lán tı̄ Ki-tok ê thiàⁿ?” Chèng-lâng chiū kā peng-teng kóng, tio̍h koh kā i mn̄g khoàⁿ beh pàng-sak sı̀n-gióng á-bô? Peng-teng chiū tháu i lo̍h--lâi mn̄g, chóng-sı̄ Má sió-chiá kóng, “Goá sı̄ Siōng-tè ê Kiáⁿ Iâ-so͘ ê hó pêng-iú boē-thang pàng-sak I.” Peng-teng koh kā i tu-lo̍h hái-nih Má sió-chiá tùi sí lâi tit-tio̍h sı̀n-gióng ê sèng-lı̄, jı̍p tı̄ éng-oa̍h ê hēng-hok. In-ūi i ū thèng-hāu Iâ-hô-hoa, ióng-chòng sı̀n-sim ū kian-kò͘. Iā tùi i ê sí loā choē So͘-kek-lân lâng siū kám-tōng, kin-á-jı̍t So͘-kek-lân chha-put-to lóng-chóng ê lâng to sı̀n Iâ-so͘ iā ū khiā Má-ka-lia̍t sió-chiá chin súi ê kı̀-liām-pi tı̄ hia. Lán tı̄ sè-kan bô-lūn tú-tio̍h sím-mı̍h khùn-khó͘ gûi-hiám ê sı̂ lán tio̍h lâi o̍h Má sió-chiá ê sı̀n-gióng sim-sı̂n gióng-bōng Iâ-hô-hoa, sı̀n-sim kian-kò͘ chiū beh tit-tio̍h éng-oán oa̍h ê hēng-hok. (C. S. L. siá)