Tha̍k Kàu-hoē-pò ê pêng-iú, pêng-an. Ko Ko͘-niû kap goá í-keng kàu-ūi tı̄ Canada (Ka-ná-tāi), keng-koè gō͘ goe̍h-poàⁿ-jı̍t kú ê lō͘-thêng, ia̍h ū sı̄-chhat chin chē koh-iūⁿ ê só͘-chāi. Taⁿ ài beh kā tı̄ Tâi-oân chē-chē pêng-iú chhéng-an.
Kū-nı̂ 1928 A. D. cha̍p-goe̍h-boé goán lı̄-khui Tâi-oân, tē-it tāi-seng thêng-khùn tı̄ Hongkong (Hiong-káng). Tı̄ lō͘-tiong ū keng-koè Ē-mn̂g kap Soàⁿ-thâu, Hiong-káng sı̄ chin súi ê só͘-chāi, chha-put-to thong goán só͘ keng-iû ê to͘-chhı̄ tē-it súi ê chı̍t ê.
Tùi Hiong-káng goán chı̍t mê-hng ê lō͘-thêng chē sè-chiah chûn khı̀ Kang-mn̂g. Hia ū Ka-ná-tāi ê Soan-tō-hoē tı̄-hia, Saⁿ-nı̂ chêng hia ê Soan-kàu-su, Bo̍k-su, I-seng, kap Sian-seⁿ in-ūi chiàn-loān ê iân-kò͘ koáⁿ-kín tô-cháu khı̀ Hiong-káng. Kai-chài kàu-hoē ê chhù bô siū-phah-hāi, ia̍h taⁿ í-keng kúi-nā ê Soan-kàu-su tńg-khı̀ hia chò-kang. Tāi-ke put-chí hoan-gêng, an-jiân bô sū.
Tùi Hiong-káng goán ū khı̀ Kńg-tang. Kńg-tang sı̄ chin kín piàn-oāⁿ, siâⁿ-chhiûⁿ lóng thiah, khah khoah ê ke-lō͘ ū teh chō, chin-chē toā keng chhù ū teh khí. Tı̄ kek-bēng ê sı̂-tāi í-keng ū oân-sêng chiah-nı̍h chē, goá siūⁿ kok-ka pêng-tiāⁿ ê sı̂-chūn tek-khak ē toā hoat-tián.
Tùi Hiong-káng kàu Sengapore (Sin-ka-pho) iā gō͘-jı̍t ê chúi-lō͘ chiām-chiām khah sio-lō, cha̍p-jı̄ goe̍h thiⁿ chhin-chhiūⁿ Tâi-oân joa̍h-thiⁿ ê khı̀-hāu. Múi-jı̍t ū lo̍h-hō͘, só͘-í khı̀-hāu ū khah un-hô. Chhiū-ba̍k put-chí chē-iūⁿ, ia̍h chin súi. Jı̂n-kháu chin ho̍k-cha̍p, ta̍k-kok ê lâng lóng ū tı̄-hia. Má-lâi lâng í-goā ū chin-chē Lâm Ìn-tō͘ ê lâng, ia̍h ū chin-chē Tiong-kok lâng, khah chē sı̄ tùi Ē-mn̂g kap Soàⁿ-thâu khı̀. Eng-kok Tiúⁿ-ló Kàu-hoē ia̍h ū Soan-kàu-su tı̄ Sengapore kap chiu-ûi ê tē-hng teh chò-kang.
Tı̄ Sengapore goán oāⁿ chûn chē cha̍p-jı̍t kú kàu Calcutta (Ka-ní-kok-tap) Ìn-tō͘, lō͘-tiong ū thêng nn̄g jı̍t tı̄ Rango͘n (Gióng-kang) Bián-tiān. Goán kàu chia ia̍h ū tú-tio̍h Ē-mn̂g lâng, koh khı̀ chiū lóng bô tú-tio̍h.
Ìn-tō͘ sı̄ hui-siông toā ê kok, ū chē-chē chióng ê khı̀-hāu, un-tō͘ kap kong-kéng. Jı̂n-kháu chin chē, 300,000,000 lâng. Khah chē sı̄ sio̍k nn̄g chióng Hindu kap Moslem (Hoê-hoê kàu-phài). Giân-gú jı̂n-cho̍k, hong-sio̍k kap chong-kàu lóng bô saⁿ-tâng, lióng-pêng put-chí kèng-cheng. Kok-lāi hun-chò chē-chē séng, ū-ê sı̄ Ìn-tō͘ lâng ê ông-cho̍k só͘ koán, ū-ê sı̄ Eng-kok chèng-hú tı̍t-hat. Jı̂n-kháu hiah chē, lông-gia̍p iáu-kú sı̄ chiàu kó͘-chá ê hoat-tō͘, só͘-í peh-sèⁿ chhin-chhiūⁿ put-chí sàn-hiong ê khoán. Khah chē toà tı̄ chng-siā, ū kúi-cha̍p á-sı̄ kúi-pah hō͘ nā-tiāⁿ. Chhù sı̄ thô͘ chò-ê, chhù-téng khàm-chháu. Ha̍k-hāu ê gín-ná put-chí chió, ia̍h cha-bó͘ gín-ná iáu khah chió ū ki-hoē thang tha̍k-chheh. Cha-bó͘ gín-ná cha̍p-saⁿ á-sı̄ cha̍p-sı̀ hoè, ū-ê iáu khah chá, chiū chhut-kè. Koāⁿ-tiāⁿ liáu chiū lóng bē piàn-oāⁿ tit. Sui-jiân iáu-boē tēng-hun ê sı̂, ta-po͘-lâng koè-sin, cha-bó͘-lâng chiū pı̀ⁿ-chò koáⁿ-hū, bē sái-tit koh-chài khı̀ kè, chit khoán ê hong-sio̍k hō͘ kúi-nā bān ê gín-ná koáⁿ-hū chhi-chhám, kan-khó͘. Kúi-nā ê khah khai-hoà ê ta-po͘-lâng kap hū-jı̂n-lâng ū teh ūn-tōng thiat-hoè chit-ê hong-sio̍k.
Chin-chē Se-iûⁿ ê Soan-kàu-su ū khı̀ tı̄ Ìn-tō͘ chò-kang. Ki-tok Kàu-hoē ê jı̂n-sò͘ sui-jiân chió, m̄-kú chin ū sè-le̍k, chhut-la̍t teh kái-tû chióng-chióng ê pháiⁿ kū-koàn. Ka-ná-tāi Liân-bêng Kàu-hoē ū kang-chok tı̄ Tiong Ìn-tō͘, ia̍h ū Soan-kàu-su kap kàu-hoē chò-kang ê lâng tı̄ cha̍p só͘-chāi, hia ê chóng jı̂n-sò͘ ū 3,000,000 lâng.
Tùi Bombay (Bēng-mái) khí-sin káu-jı̍t kú keng-kè Arabian Sea (A-la̍t-pek hái) kap Âng-hái, lō͘-boé jı̍t keng-koè Soez Canal (So͘-ı̂-sū ūn-bô) chiū-sı̄ lâng só͘ kiàn-tiok ê ūn-hô tı̄ soa-bô͘ ê tiong-kan.
Goán ū oan-lō͘ khı̀ Palestine (Pa-lek-sū-tı̀n) chin sim-sek peh khı̀ kàu Jerusalem (Iâ-lō͘-sat-léng) chiū-sı̄ tı̄ koân-soaⁿ, sı̀-ûi lóng chio̍h-thâu, 2000 chhioh pí hái-bı̄n khah koân. Tùi hia goán chiū lo̍h-khı̀ Jericho (Iâ-lı̄-ko) kap Dead Sia (Sí-hái) 1300 chhioh pí hái-bı̄n khah kē. Lō͘-tiong keng-koè Ka-ná-soaⁿ ê soaⁿ-kha, koè Pek-tāi-nı̂ koè Iâ-so͘ siū chhı̀ ê soaⁿ, kàu Iok-tàn-hô kháu. Goán siūⁿ chêng lán ê Kiù-chú ê lâi-le̍k, siūⁿ I tı̄ chiah-ê soaⁿ-kok, pêng-iûⁿ, hô-hái oa̍h-tāng. Che sı̄ lâu teh hō͘ lán thang siàu-liām I ê it-seng, pí pài-tn̂g, toā chhù, sı̍p-jı̄-kè á-sı̄ pa̍t khoán ê chhù, lâng khí, lâi kı̀-liām I, khah ē hō͘ lâng kám-kek. Tùi Iâ-lō͘-sat-léng goán chē chū-tōng-chhia khı̀ Ná-sat-lek kàu Tiberias, sı̀, gō͘ tiám cheng kú nā-tiāⁿ, lō͘-tiong keng-koè Nablo͘s kap Jacob’s Well (Ngá-kok ê chéⁿ), chit-ê só͘-chāi sı̄ chin-chiàⁿ ê kó͘-chek. Goán tı̄-chia lim chíⁿ-chúi, siūⁿ-tio̍h chāi-chá Iâ-so͘ tı̄-chia kap Sat-má-lı̄-a ê hū-jı̂n-lâng kóng-oē, khó͘-khǹg i m̄-thang kan-ta chiàu-kò͘ jio̍k-thé nā-tiāⁿ, tio̍h him-soān lêng-hûn ê pó͘-sióng.
Hiān-sı̂ ê Pa-lek-sū-tı̀n sı̄ hō͘ lâng chù-ba̍k, m̄-nā i ê koè-khı̀ ê le̍k-sú, sı̄ Sèng-keng ê só͘-chāi, ia̍h i ê hiān-kim kap chiong-lâi ē hō͘ lâng chù-ba̍k. I ê peh-sèⁿ (Iû-thài lâng) tùi goā-kok lóng teh tò-lâi pún-kok, tı̄-chia keng-êng lông-gia̍p lâi ho̍k-tò in ê kok-thé. Ū-ê sı̄ in-ūi chong-kàu chiah tò-lâi, ū-ê sı̄ in-ūi chèng-tı̄ kap kok-bı̂n ê su-siúⁿ. In tāi-ke put-chí tı̀-ı̀, chı̄n-la̍t, lán thang khoàⁿ in ê chiong-lâi sı̄ cháiⁿ-iūⁿ.
Kan-ta sı̀-jı̍t tı̄ Egypt (Ai-kı̍p) tı̄ Cairo (Khai-gı̄-lô) ê chiu-ûi chham-koan kong-kéng. Pyramids (chhut-miâ ê saⁿ-kak-hêng ê bōng) Sphynx (chhut-miâ ê Chio̍h-siōng) kap Phok-bu̍t-koán, lāi-bı̄n ū chin-chē pó-poè, sı̄ tùi kó͘-chá hông-tè ê bōng só͘ ku̍t-khí-lâi ê. Goán ia̍h ū khı̀ khoàⁿ chı̍t-hō kó͘-chá bōng kap biō, ia̍h ū khı̀ khoàⁿ Hoê-hoê-kàu ê Pài-tn̂g. Keng-koè Tē-tiong-hái tio̍h ài sı̀-jı̍t kú, hái-éng sı̄ thong goán ê lō͘-thêng tē-it toā. Kàu Italy (Ì-tāi-lı̄) ū chin-chē kó͘-chek sı̄ Au-chiu tē-it chhut-miâ ê, chhin-chhiūⁿ Sèng Pí-tek Lé-pài-tn̂g, hui-siông súi, hui-siông hó-khoàⁿ, ia̍h iáu-kú ū chin-chē pa̍t-ūi ê toā lé-pài-tn̂g. Ì-tāi-lı̄, ta̍k-ūi lóng sı̄ phû-tô-hn̂g, kap bí-su̍t, tô͘-oē, khek-siōng put-chí chhù-bı̄, put-chí hó-khoàⁿ. Goán toà hia sı̀ lé-pài, tı̄-hia chin sim-sek, sı̂-kan ná chhin-chhiūⁿ chin té chin khoài-koè.
Goán chē hoé-chhia keng-koè Switzerland (Sūi-se-kok), chin súi ê ô͘ kap soaⁿ ê kéng-tı̀. Tùi hia keng-koè Pa-lí kàu Lûn-tun siâⁿ. Thang hoaⁿ-hí koh-chài chı̍t pái kàu lán pún só͘-chāi, Eng-gú ē thong. Lûn-tun sı̄ sè-kài tē-it toā to͘-chhı̄, jı̂n-kháu sı̄ thong Tâi-oân ê jı̂n-sò͘ ê têng-poē. Sui-jiân hiah toā, ū chē-chē kong-hn̂g kap khui-khoah ê só͘-chāi. Tı̄ chhun-thiⁿ ū chē-chē chheⁿ-chhùi ê chhiū-ba̍k, súi-sek ê hoe. I ê ke-lō͘ put-sı̂ chē-chē lâng óng-lâi bô êng. Chin-chē le̍k-sú-chiūⁿ chhut-miâ ê chhù kap kó͘-chek. Nā-sı̄ beh koáⁿ-kín khoàⁿ lóng-chóng ê só͘-chāi, chı̍t lé-pài ia̍h bô kàu, tio̍h chı̍t goe̍h-jı̍t chiah khoàⁿ ē-liáu. Chóng-sı̄ nā beh chim-chiok khoàⁿ, tio̍h chı̍t tang chiah khoàⁿ ē-liáu.
Tùi Eng-kok kàu Montreal (Ka-ná-tāi ê toā to͘-chhı̄), pêng-siông tio̍h ài chhit-peh jı̍t, ia̍h tı̄ gō͘-goe̍h ê sı̂-chūn put-chí koâⁿ. Loē-tē ê kang-ô͘ ê peng lóng teh iûⁿ, lâu chhut khı̀ goā-hái. Peng-soaⁿ, chiū-sı̄ kui-soaⁿ ê peng phû tı̄ hái-bı̄n, tùi pak-pêng ê chúi-lō͘ lâu lo̍h-lâi lâm-pêng. Put-sı̂ tà-bū. Chúi-lê ê siaⁿ put-sı̂ teh tân, mı̂-jı̍t hō͘ lâng kiaⁿ-hiâⁿ.
Chóng-sı̄ peh nı̂ kú ê lı̄-pia̍t liáu-āu, keng-koè gō͘ goe̍h-jı̍t ê lú-hêng liáu-āu, khoàⁿ chē-chē sim-sek chhù-bı̄ ê só͘-chāi, kong-kéng liáu-āu, goán tāi-ke ū chit khoán te̍k-pia̍t ê kám-kek thang koh chı̍t pái kàu-ūi tı̄ pún só͘-chāi.
Ta̍k-kok ū ka-tı̄ ê súi ê hêng-chōng, chóng-sı̄ Ka-ná-tāi tı̄ gō͘-goe̍h kap la̍k-goe̍h ê sı̂, sı̄ bē khah su pa̍t só͘-chāi. Sng-seh í-keng bô lah, hoe-ba̍k tı̄ hoe-hn̂g á-sı̄ chū-jiân khui tı̄ chháu-po͘ ê só͘-chāi put-chí bō͘-sēng. Tı̄ chhı̄-lāi ê ke-lō͘ ê lióng-pêng ū toā-châng chhiū, i ê chhiū-hio̍h chheⁿ-chhùi hō͘ lâng chin him-siān. Tı̄ chhı̄-goā, chháu kap ngó͘-kok kap han-chû-hn̂g sı̄ ná chhin-chhiūⁿ chı̍t ê khoah-khoah jiông ê tē-chian.
Ka-ná-tāi sı̄ hui-siông súi tı̄ chhun-thiⁿ kap hē-thiⁿ. Chin hoaⁿ-hí, thang koh kap goán ê chhin-lâng pêng-iú choè-hoé. Tı̀-ı̀ kā lín tāi-ke chhéng-an.
(Tâi-oân Kàu-hoē-pò tē 533 koàn,1929 nı̂ 8 ge̍h)
