Kui-lô Toān 01

Ùi Wiki Tô·-su-kóan
Tē it chiuⁿ 
Hoān Kui-lô kóng, Goán tau tı̄ Ui-le̍k-sū kok ê pak-sı̀, khiā-khí tı̄ hái-kı̂ⁿ, chı̍t keng sió thô͘ chhù, m̄ sı̄ kap goán pē-bú saⁿ-kap tiàm, iā boē kı̀-tit goán pē-bú siⁿ choè cháiⁿ-iūⁿ. 
Káu nı̂ chêng, ū chı̍t mı̂ tı̄ hái-nı̍h khí toā hong, ū chı̍t chiah toā chûn tú-tio̍h toā hong loê-tio̍h chio̍h-thâu phah-phoà. Tē jı̄ jı̍t ū pún-toē lâng khı̀ khioh mı̍h, khoàⁿ-kı̀ⁿ ū chı̍t ê chhiú-nı̍h phō ê cha-bó͘ kiáⁿ-á tó tı̄ hái-piⁿ, chha-put-to sí lah; hit ê cha-bó͘ gín-á chiū-sı̄ goá. Só͘ ū chiàu-kò͘ goá ê lâng lóng im-sí liáu, kàu chit tia̍p iā bô lâng chai chhoā goá khı̀ tah hit chiah toā chûn ê sı̄ chı̄-chūi, iā bô thiaⁿ-kı̀ⁿ chē hit chiah chûn ê sı̄ sím-mı̍h lâng. 
Hit ê lâi khoàⁿ-kı̀ⁿ goá ê chiū chiong goá khioh-khí-lâi phō, phō kàu chı̍t ê hù-kūn ê hiuⁿ-siā, chiū-sı̄ in tau; i ê bó͘ kap chhù-piⁿ lóng kóng, m̄ ta̍h-tio̍h sàng goá khı̀ hō͘ Ióng-seng-tn̂g, hit ê phō goá ê, phian-phian beh siu goá choè gı̄-lú. Hit lâng sı̀ⁿ Hoān, só͘-í piáu goá ê miâ choè Hoān Kui-lô, goá chiū jı̄n in choè pē-bú, in chı̄n thiàⁿ goá, lia̍h goá choè chhin-siⁿ ê chı̍t iūⁿ. In ke-nı̍h pún ū sı̀ ê gín-á, chı̄n soè ê chiah ū sı̀ hè. Kàu goá la̍k hè ê sı̂, goá ê gı̄-hū sí lah, goá sui-bóng sı̄ gín-á, iā tâng goán gı̄-bú kap ta̍k ê gín-á, lóng chı̄n ai-siong. 
Chit sı̂ goá chı̄n kiaⁿ gı̄-bú chiong goá khı̀ hō͘ Ióng-seng-tn̂g. In-ūi goán gı̄-hū iáu tı̄-teh ê sı̂, ū-sı̂ goán gı̄-bú siū-khı̀, bat kóng boē chhı̄ goá, hiān sı̂ ke-lāi chı̄n chheng-tām, goá chı̄n kiaⁿ i iáu-kú ū khǹg chit hō ı̀-sù. 
Goán gı̄-hū pún sı̄ choè khui iân-khòng ê kang, kı̀ⁿ-nā choè chit hō ê kang khah choē bô tn̂g hè-siū, in-ūi sin-thé boē-oē khùi-oa̍h, khòng-lāi ū khǹg to̍k-khı̀, lâng chı̄n koē jiám pı̄ⁿ. Goán sàng-chòng liáu, gı̄-bú siūⁿ tio̍h cháiⁿ-iūⁿ chiah oē tō͘ jı̍t, ū sím-mı̍h hong-hoat chiah oē iúⁿ-chhı̄ chit ke lâng. Chá goán gı̄-hū só͘ thàn ê kang-chı̂ⁿ, tû chia̍h chhēng ēng í-goā bô sím-mı̍h chek-chū, in-ūi án-ni boē-oē iû-goân khiā hit keng hó chhù, goán gı̄-bú chiū kiû khòng-chú hō͘ toā-kiáⁿ Hó͘-ní tit-tio̍h chı̍t ê choè kang ê só͘-chāi. Hit ê khòng-chú toà-tio̍h goán gı̄-hū tı̄-teh ê sı̂, sı̄ láu-sı̍t koh chı̄n khûn-kín ê lâng, chiah ín i. Goán gı̄-bú hit tia̍p iáu-bē khı̀ kiû i, teh kiaⁿ i m̄ khéng, sı̄ in-ūi Hó͘-ní tùi soè-hàn tı̄ pún hiuⁿ bô hó miâ-siaⁿ, pı̂n-toāⁿ koh kāu sèng-tē, ta̍uh-ta̍uh kap gín-á phoāⁿ choè-tui, chhoā in kiâⁿ pháiⁿ. Goán gı̄-bú kā i chhē chı̍t ê choè kang ê só͘-chāi, ǹg-bāng i ún-tàng oē koé-pı̀ⁿ i ê sèng-phiah, jı̄n-chin choè kang, goán thong ke thang oá-khò i kè jı̍t. 
Hit ê tē jı̄ ê, miâ-kiò Má-lı̄, sı̄ cha-bó͘ kiáⁿ, khı̀ kā choh-sit lâng choè kang, i ê thâu-ke-niû chin hó khoán-thāi i, i chiū chá-khí àm-khùn, bô hiâm kan-khó͘. Sı̄n goán chiah-ê soè-hàn ê, boē-oē choè sím-mı̍h, siūⁿ lóng bô lō͘. 
Hit ê tē saⁿ kiáⁿ, miâ kiò Pí-tek, sı̄ phoà-siùⁿ ê, tùi soè-hàn io siak phoà-siùⁿ, chı̄n kiaⁿ koâⁿ, ta̍k jı̍t chē tı̄ í-á-nı̍h hang hé, á-sı̄ pê kàu goā-bı̄n pha̍k jı̍t. Ū chı̍t jı̍t goá ê gı̄-bú ka-kı̄ chē teh siūⁿ goán tio̍h khı̀ tá-lo̍h chiah oē iúⁿ-chhı̄ chı̍t ke lâng. Ū chı̍t ê chhù-piⁿ thoè i siūⁿ-chhut, lâi kā i kóng, Lín tio̍h poaⁿ khı̀ hái-piⁿ khiā, hiah-ê toē lóng bô lâng chiáng-koán. (Hit só͘-chāi ê kui-kú, chı̄-chūi-á oē chı̍t mı̂ khí hó chhù lâi tiám hé, hit só͘-chāi chiū sǹg sı̄ i ê.) Goá beh kap chèng chhù-piⁿ kóng tiāⁿ-tio̍h jı̍t, khı̀ tı̄ hia kā lín khí chhù ûi lı̂-pa, lín thang tı̄ hia chèng chhài, chhı̄ giâ, iā thang khı̀ bāng hê boē, á-sı̄ kā lâng soé i-chiûⁿ, koh ū Hó͘-ní thàn ê kang-chı̂ⁿ, saⁿ-chham ēng, goá siūⁿ án-ni chiū thang kè jı̍t. Chiah-ê chhù-piⁿ lóng sı̄ goán gı̄-hū tong-jı̍t ê hé-kı̀, goán gı̄-bú thiaⁿ-liáu chiah-ê oē, chiū chiàu in só͘ kóng ê khı̀ pān. Koh kā goá kóng, Lí iû-goân kap goán saⁿ-kap khı̀, pang-chān bāng hê. Koh kóng, Lí chí kúi nı̂ tı̄ goán tau, choē-choē liân-lūi goán, hiān sı̂ choè gín-á kang, thàn tām-po̍h-á chı̂ⁿ, lâi pang-chān goán, iā sı̄ eng-kai ê. Goá thiaⁿ-kı̀ⁿ chiah-ê oē, chiū chin ài, taⁿ bô kiaⁿ goá bô só͘-chāi. 
In iáu ū chı̍t ê kiáⁿ, miâ kiò Kho-ní, i kap goá teh siūⁿ āu-lâi oē siông-siông saⁿ-kap tiàm, chiū chı̄n hoaⁿ-hí. Goá tāi-seng bô kóng-khí Kho-ní, taⁿ beh tùi thâu kàu bé kóng goá ê tāi-chı̀. Kho-ní kap goá chı̄n saⁿ-thiàⁿ, i ê chiàⁿ miâ kiò Ko-lı̂-niû, tı̄ in hiah-ê gín-á sı̄ tē it soè-hàn ê, toā goá saⁿ hè, sin-khu toā goá têng-pē, chı̍t thâu-khak âng thâu-mn̂g, toā-hàn khah hó khoàⁿ, toā táⁿ koh láu-sı̍t. 
Pa̍t lâng lóng kóng i bô ki-khiàu, ná gōng ê, in-ūi i sı̄ ta-po͘ ê, boē hiáu-tit choè ke-lāi sū; goá siūⁿ put-lūn sím-mı̍h lâng, bô chhin-chhiūⁿ Kho-ní chiah hó. Goá iáu oē kı̀-tit chhù-piⁿ kā goán khí chhù ê sū-chêng, in tāi-seng chhòng-piān thô͘-phe̍h tı̄ khí chhù ê só͘-chāi, kàu só͘ tiāⁿ-tio̍h hit ê-hng, ū jı̄-cha̍p goā lâng lâi khí, goán lóng khiā-teh khoàⁿ, khoàⁿ-kı̀ⁿ in chı̍t ûn chı̍t ûn thia̍p khí chhiûⁿ, ēng kúi ki chhâ choè ı̂ⁿ-á khoà tı̄ chhù-téng, pho͘ ke̍k kāu ê lô͘-tek, chhiûⁿ-téng lâu chı̍t ê ian-tâng, chhiûⁿ-kha choh chı̍t ê chàu. In tiàm hia khí, goán lāu-bú chiū tı̄ goā-bı̄n khioh chhâ, thèng-hāu in khí-hó, chiū jı̍p-khı̀ hiâⁿ hé, goán hiah-ê gín-á tı̄ goā-bı̄n khoàⁿ-kı̀ⁿ tùi ian-tâng lāi hé-hun khí-lâi, chiū tāi-ke tah chhiú kóng, Ū só͘-chāi thang khiā-khí lah. Hiah-ê kā goán khí chhù ê chhù-piⁿ, iā thoè goán hoaⁿ-hoaⁿ hí-hí, ta̍k lâng sı̀-soàⁿ tò-khı̀, goán lāu-bú ka-kı̄ oá hé pi-siong, goá siūⁿ boē chhut sı̄ sím-mı̍h tāi-chı̀. 
Bı̂n-á-jı̍t koh ū kúi ê chhù-piⁿ lâi, kā goán hē mn̂g, iáu ū chı̍t ê nn̄g sı̀ⁿ ê thang-á, koáⁿ-kín chhòng kàu chı̄n hó, goán chiū poaⁿ khı̀ khiā. Chit ê chhù nā ū khí nn̄g keng, sui-jiân soè koh kē, chiàu goán gín-á khoàⁿ-khí-lâi khiok sı̄ chin hó, mn̂g-kháu ū ke̍k toā ê khàng-toē, thit-thô kiâⁿ-kiâⁿ, á-sı̄ phah-kiû, that-kiàn ta̍k hāng hó. Goán lāu-bú boé chı̍t tiuⁿ hê-á bāng, ta̍k jı̍t chúi-tı̄ⁿ chúi khó, kap Kho-ní kàu hái-piⁿ, chiong bāng pha lo̍h chúi, thèng-hāu bāng tı̂m-lo̍h-khı̀,chiah thoa khí-lâi hoāⁿ-téng, chiong bāng-lāi só͘ ū ê lóng piàⁿ-khí-lâi. Goá chiū khioh hit ê chhiu-tn̂g khah kim koh oē thiàu ê, khah siông sı̄ goá chı̍t lâng teh chhòng chit ê kang, ū-sı̂ Pí-tek iā bat lâi chān goá kéng kàu moá kheng, goán lāu-bú chiū khı̀ sa̍h, kau hō͘ Kho-ní kap goá khı̀ lı̄ ke káu-lí lō͘ ê sió siâⁿ boē. 
Tı̄ hē-thiⁿ chhiu-thiⁿ ê sı̂, siâⁿ-nı̍h choē-choē lâng lâi hái-piⁿ chhiu-chhı̀n, hê chı̄n hó boē. Boē ê sı̂ Kho-ní koāⁿ kheng-á, goá toà āu-bı̄n tè i, in-ūi goán lāu-bú khoàⁿ goá pí Kho-ní khah soè, lâng nā khoàⁿ-kı̀ⁿ tek-khak siⁿ-khí lı̂n-bín ê sim, chiū thang tit-tio̍h chı̂ⁿ. Hit siâⁿ-nı̍h ê lâng, chin-chiàⁿ kè-chı̂ⁿ hō͘ goán liáu, koh ke the̍h koá hō͘ goán; chit ê tāi-chı̀ goá iáu-bô boē kı̀-tit. 
Tē Jı̄ chiuⁿ 
Goán tı̄ chit keng chhù khiā nn̄g nı̂, ū chı̍t jı̍t Kho-ní kap goá koāⁿ chı̍t kheng hê khı̀ siâⁿ-nı̍h boē; hit sı̂ sı̄ hē-thiⁿ chı̄n joa̍h, bô chı̍t tiám-á hong, hut-jiân sai-sı̀ khí chı̍t phiàn o͘ hûn. Chit jı̍t goán pha hê chı̄n choē, só͘-í kheng chı̄n tāng, chhut mn̂g hit sı̂ goán lāu-bú kóng, Lín tio̍h boē liáu chiah thang tò-lâi. 
Goán kiâⁿ ū poàⁿ-sı̂ kú, chiū lo̍h hō͘, chı̍t chūn chı̍t chūn khah toā, goán thong sin-khu lóng ak-tâm, m̄ káⁿ khı̀ siám hō͘, thàu hō͘ jı̍p siâⁿ, tı̄ koe-nı̍h that chúi ta̍h thô͘, toā siaⁿ kiò boé hê ê, ū lâng toà tı̄ mn̂g-kháu, ū-ê tùi thang-á-nı̍h lūi-lo̍h-lâi kā goán boé hê, bô loā kú chiū boē liáu. Chiū khı̀ tı̄ lâng ê mn̂g-kháu siàu chı̂ⁿ, chiong chı̂ⁿ pau tı̄ Kho-ní ê chhiú-kun beh tò-khı̀, Kho-ní chiong khang kheng khoà tı̄ chio̍h-thâu téng, phah-sǹg chiong goá thâu-mn̂g kap saⁿ ê chúi lóng lâi chūn ta. 
Chit ê mn̂g-kháu tùi-bı̄n, ū chı̍t keng toā kheh-tiàm, lāi-bı̄n hioh nn̄g ê lâng-kheh, chı̍t ê thài-thài, chı̍t ê sió ko͘-niû, tú-á tı̄ thang-á-nı̍h teh khoàⁿ lo̍h-hō͘; goán khiā tı̄ mn̂g-kháu bô loā kú. Hit ê sió ko͘-niû chiū khui mn̂g, ēng chhiú ia̍t kah goá kè-khı̀, goá phah-sǹg i sı̄ beh boé hê, chiū chiong khang kheng hō͘ i khoàⁿ, hō͘ i chai goá boē liáu lah. I iáu-kú khiā tı̄ hit mn̂g-kháu teh thèng-hāu goá, goá siūⁿ kè-khı̀ hit pêng, khoàⁿ i beh sím-mı̍h tāi-chı̀. Chiū khı̂ⁿ Kho-ní ê saⁿ kóng, Lí kap goá lâi khı̀. I m̄ khéng, kā goá sak, kah goá ka-kı̄ chı̍t ê khı̀. 
Ū chı̍t ê bú-á, khiā tı̄ sió ko͘-niû ê ka-chiah-āu, khoàⁿ-kı̀ⁿ goá khiā tı̄ gı̂m-kı̂ⁿ téng, saⁿ-á chúi chhiāu-chhiāu tih, i ê bı̄n chiū pı̀ⁿ tòng-boē-tiâu, chiū kóng, I-tí ko͘-niû, lí khah hó the̍h kúi-ê chı̂ⁿ hō͘ i, kah i khı̀, chit hō ê gín-á lí beh kap i kóng sím-mı̍h oē? 
Hit ê ko͘-niû phian-phian kiò goá tio̍h kè-khı̀, i tāi-seng khiā tı̄ kha-ta̍h-í téng, āu-lâi chiū kiâⁿ kàu gı̂m-kı̂ⁿ-kha toā siaⁿ kiò kóng, Án-ne ah, hit ê gín-á tı̄ chia, i ê saⁿ hō͘-chúi chhiāu-chhiāu tih, bú-á m̄ hō͘ i chiūⁿ-khı̀ lâu-téng, chhiáⁿ lí lo̍h-lâi chia kap i kóng khah hó. Kóng-liáu chiū ū chı̍t ūi thài-thài tùi lâu-téng lo̍h-lâi. 
Goá chı̍t ē khoàⁿ-kı̀ⁿ chiū kā i chhéng-an, in-ūi chit ê lâng put-sio̍k, goá lóng iáu-bē bat khoàⁿ-kı̀ⁿ ê. 
Hit ê thài-thài ēng chhiú tah goá ê thâu-khak kóng, Lí miâ kiò sím-mı̍h? Goá chiū kia̍h-khí-thâu lâi kóng, Kiò choè Hoān Kui-lô. Thài-thài kóng, Lo̍h kàu chiah toā hō͘, siáⁿ-sū iáu toà tı̄ chí koe-nı̍h? Lí khoàⁿ lí ê saⁿ lóng tâm lah. 
Goá kóng, Kho-ní kap goá hê boē iáu-bē liáu, chiah toà tı̄ chí koe-nı̍h, goán lâi ê sı̂, goán lāu-bú kā goán kóng, Boē bô liáu m̄ thang tò-khı̀. Chit tia̍p boē liáu lah, goán sı̄ choè sió-khoá seng-lí ê, m̄ kiaⁿ hō͘ tâm. 
Thài-thài koh kí Kho-ní kóng, I sı̄ lín chı̄-chūi? Toà tı̄ āu-bı̄n teh tè lí, sı̄ kap lí choè phoāⁿ mah? Goá kóng, Sı̄, i sı̄ goá ê hiaⁿ, miâ kiò Kho-ní, choân khò i chiàu-kò͘ goá, tú-á-chiah thài-thài kiò goá ê sı̂, Kho-ní tú beh kā goá chūn ta saⁿ. 
Hit ê thài-thài chiū chhoā goá khı̀ chàu-kha kóng, Lí toà chia hang hé, goá hó thang kap lí kóng-oē. Tı̄ hia ū ke̍k sio ê hé, téng-bı̄n teh pek bah, sı̄ goá lóng bē bat chia̍h-tio̍h ê. Chá Kho-ní kap goá jı̍p siâⁿ, siông-siông khiā tı̄ pn̄g-tiàm kháu, khoàⁿ-kı̀ⁿ hé-kı̀ phâng chit hō chhài. Goán chiū kóng, Goán nā ū chı̂ⁿ, iā chiah boé koáⁿ-lâi chhı̀ chia̍h khoàⁿ-teh. Taⁿ lâi kàu thài-thài ê chàu-kha, khoàⁿ-kı̀ⁿ thô͘-kha chı̄n chheng-khı̀, sim-lāi teh siūⁿ kā i ta̍h kàu lóng sı̄ kha-jiah, kiám m̄ tio̍h hō͘ i hiâm, chiū thâu-khak tàm-tàm hang hé, m̄ káⁿ khoàⁿ tang khoàⁿ sai, kàu thài-thài kap goá kóng koáⁿ oē, goá chiū boē kı̀-tit ka-kı̄ ê khoán-sit, sim-lāi chin hoaⁿ-hí. 
Thài-thài koh mn̄g kóng, Lí ū tha̍k-chheh á bô? Goá kóng, Bô, goán Kho-ní ū tha̍k chı̍t lé-pài, i lóng boē hiáu jı̄n jı̄, goán lāu-bú kóng i tūn, chiū bô hō͘ i khı̀ tha̍k. Thài-thài koh mn̄g kóng, Lí khoàⁿ-kı̀ⁿ jı̄ koē jı̄n á oh jı̄n? Goá kóng, M̄ chai, in-ūi thong jı̍t goá teh boē hê, goá to bô chhı̀-khoàⁿ. 
Thài-thài koh kóng, Lí chit ê eⁿ-á, lí chai Siōng-tè á m̄ chai? Goá chiū koáⁿ-kín kóng, Goá bat thiaⁿ-kı̀ⁿ, lán sı̄ I chhòng-chō ê. Thài-thài kóng, Tio̍h, lí ū thiaⁿ-kı̀ⁿ lán ê Kiù-chú Iâ-so͘ Ki-tok mah? Goá kóng, Chá chún ū thiaⁿ-kı̀ⁿ nı̍h, boē kı̀-tit chı̄-chūi-á teh kóng. Thài-thài kóng, Chit ê gín-ná sı̍t-chāi thang khó-lı̂n, goá beh siông-sè kā lí kóng, Iâ-so͘ sı̄ lán ê pêng-iú, i chı̄n thiàⁿ lâng, lí m̄-bat I, I kú bat lí, koh khó-lı̂n lí, chiàu-kò͘ lí. 
Goá kóng, Káⁿ m̄ sı̄ án-ni, tùi goán lāu-pē sí-liáu, chiàu-kò͘ goán ê sı̄ Kho-ní. Thài-thài koh kóng, Kui-lô ah, hit ê tē it hó ê pêng-iú, siông-siông kap lán choè chı̍t tui tı̄-teh, chóng-sı̄ lán boē khoàⁿ-kı̀ⁿ I. 
Goá siūⁿ hit ê thài-thài khoàⁿ goá ê khoán-sit, chai goá sim-lāi lóng boē bêng-pe̍k. Koh kóng, Lí siông-siông lâi, goá beh siông-sè kā lí kóng, koh kā goá kóng, Kui-lô ah, lí ài tha̍k-chheh mah? Goá chiū kā thài-thài seh-siā kóng, Beh. Chhùi án-ni teh kóng, sim-lāi khiok m̄ sı̄, goá kiaⁿ-liáu nā kóng m̄, thài-thài oē m̄ hoaⁿ-hí, koh goán lāu-bú bat kā goán kóng, Bô lūn tú-tio̍h sím-mı̍h lâng, nā khah chun-kùi ê, chiū tio̍h sūn i ê chhùi-bé chiah hó. 
Hit ê thài-thài kóng, Lí nā beh, thang kā lín lāu-bú kóng, ta̍k chhit jı̍t nn̄g pái lí hê boē-liáu, tio̍h lâi goá chia, goá kà lí chiâⁿ tiám-cheng chheh, goá iáu-beh tı̄ chia tiàm kúi ge̍h-jı̍t kú, lí nā lâi chia tio̍h khah chheng-khı̀-siùⁿ teh, lí teh chhēng ê saⁿ iáu-bô pí chit niá khah hó ê mah? Goá kóng, Bô ah. Goá kú chai iáu ū nn̄g niá hó saⁿ goán lāu-bú kā goá siu tı̄ siuⁿ-nı̍h, goá bô beh chiàu-sı̍t kā i kóng, ǹg-bāng hit ê thài-thài oē chı̍t niá hō͘ goá, bêng-ki chai kóng pe̍h-chha̍t sı̄ m̄ tio̍h, ko͘-put-chiong tio̍h tùi i án-ni kóng, I kóng, Sı̄ án-ni mah? goá hō͘ lí chı̍t niá chheng-khı̀ chheng-khı̀ ê saⁿ, lí lâi chia tio̍h chhēng-lâi, tı̄ chia lí thang the̍h-khı̀. Chiū kā hit ê bú-á kóng, Lí khı̀ chiong I-tí ko͘-niû hiān sı̂ teh chhēng hit niá khah té ê lâm-hoe saⁿ the̍h-lâi, goá siūⁿ i pí I-tí ko͘-niû khah soè-hàn, i chhēng tú-á hó. Koh mn̄g goá kóng, Lí chit tia̍p ū kúi hè? Goá kóng, Poeh hè. Hit sı̂ goá thâu tàm-tàm, boē bián-tit kiàn-siàu, siūⁿ kín tò-khı̀ khah hó, chiū tùi hit ê thài-thài kóng, Goá m̄ káⁿ tiāⁿ-tiāⁿ toà chia, kiaⁿ-liáu goán hiaⁿ teh thèng-hāu goá tò-khı̀. 
Hit ê thài-thài khoàⁿ-kı̀ⁿ goá kap i kóng-oē bı̄n hoat-âng, oa̍t lı̀n-tńg thâu, i chiū kóng, Kui-lô ah, Lí kóng bô pa̍t niá saⁿ sı̄ sı̍t mah? nā-sı̄ kap goá kóng pe̍h-chha̍t, sı̄ hō͘ goá chı̄n kan-khó͘, lí tio̍h láu-sı̍t kóng. Teh kóng chiah-ê oē ê sı̂, bú-á tú-á chiong hit niá súi saⁿ hiahN-lâi, goá khoàⁿ-kı̀ⁿ chin tèng-ı̀, chiah bô siūⁿ hit ê kóng pe̍h-chha̍t ū toā choē, chiū kóng, Goá kóng sı̄ sı̍t ê. Hit tia̍p I-tí ko͘-niû ēng phè-á chiong saⁿ pau hó the̍h hō͘ goá. Thài-thài kah goá tò-khı̀. I-tí ko͘-niû sàng goá kàu mn̂g-kháu kóng, Kui-lô, lí bı̂n-á-jı̍t tio̍h lâi, goá toà chí thang-á lāi teh khoàⁿ thèng-hāu lí lâi, goá oē jı̄n-tit chit niá lâm-hoe saⁿ, nā khoàⁿ-kı̀ⁿ chit niá saⁿ, chiū chai sı̄ lí, goán niû hō͘ lí chit niá saⁿ, goá chin hoaⁿ-hí. Nā-sı̄ goá thiaⁿ i chit kù oē, sim-lāi chai chin kiàn-siàu. 
Tē saⁿ chiuⁿ 
Beh tò-lâi goán tau, hit sı̂ tı̄ lō͘-nı̍h kiâⁿ lóng boē chı̀n-pō͘, goá sui-jiân that-tio̍h thô͘-bê chúi, khiok bô sím-mı̍h toā iàu-kín, in-ūi Kho-ní beh chai goá tı̄ lâng-kheh in tau kóng sím-mı̍h oē, choè sím-mı̍h tāi-chı̀. Goán nn̄g lâng tùi chá ū sím-mı̍h tāi-chı̀ lóng bô saⁿ-moâ, só͘-í goá chiong tú-á chiah-ê tāi-chı̀ lóng kā i kóng. I kóng, Chit tia̍p sim-lāi chin kan-khó͘, goá phah-sǹg kóng pe̍h-chha̍t sı̄ m̄ tio̍h, nā-sı̄ lí tek-khak tùi hit ê thài-thài m̄ thang kóng án-ni. I iô thâu koh kóng, Goá siūⁿ lí kóng pe̍h-chha̍t, pí goá kóng pe̍h-chha̍t ū cheng-chha, in-ūi lí sı̄ soè-soè ê cha-bó͘ gín-á, hut-jiân kóng pe̍h-chha̍t, pí ta-po͘ ê chha koh khah choē. Goá mn̄g i, Che sı̄ chı̄-chūi-á kā lí kóng ê? I kóng,Bô lâng kā goá kóng, goá siūⁿ goá pí lí khah choē hè, khah ū le̍k-liōng, chhut-chāi lâng cháiⁿ-iūⁿ khoán-thāi goá, goá lóng bô iàu-kín, goá nā in-ūi sió-khoá mı̍h lâi chhiah-ba̍k, chiū siⁿ-chhut hit ê bô-iáⁿ oē, siūⁿ thang phiàn kè chhiú, hit hō beh thái-oē sǹg tit lâng, pí-phēng goá choè cha-bó͘ gín-á, sı̄ loán-jio̍k thang khó-lı̂n ê khoán, chiū siⁿ-chhut sió-khoá pe̍h-chha̍t bô sǹg choè bô ha̍p chêng-lí. 
Goá thiaⁿ i kóng án-ni, koh khah chai kiàn-siàu, chiū kóng, Káⁿ m̄ sı̄ án-ni, goá chai lí m̄ ài hiâm goá, khoàⁿ-khí-lâi lí khah-iâⁿ goá, chóng-sı̄ goān goá chit tia̍p liáu-āu bô koh kóng chı̍t kù pe̍h-chha̍t. Iáu ū chı̍t hāng, lán kàu lán tau, bo̍h-tit kā in kóng goá tit-tio̍h chit niá saⁿ. Kho-ní bı̄n tài chhiò-chhiò kóng, Sı̄ siáⁿ-sū? Goá kóng, Siūⁿ chiong chit niá hêng thài-thài, goá sim chiah oē pêng-an. Tek-khak m̄ thang chhēng chit niá saⁿ, sı̄ goá ū tùi i kóng bô saⁿ, nā-sı̄ lán tau iáu ū nn̄g niá, chı̍t niá sı̄ hoe ê, chı̍t niá sı̄ chúi-âng ê, lóng sı̄ lāu-pē iáu tı̄-teh khı̀ siâⁿ-nı̍h boé lâi ê, phah-sǹg lí iā chai. Kho-ní thiaⁿ-liáu thı̀m thâu. Goá chiū kóng, Khah hó tı̄ hái-piⁿ ta ê chheng-khı̀ soa-nı̍h, iah chı̍t khang, chiong che saⁿ lok tı̄ lāi-bı̄n, ēng soa lâi khàm, goán bı̂n-á-jı̍t lâi chiū the̍h khı̀ hêng i. Án-ni chiū chhē chı̍t ê hó só͘-chāi; Kho-ní chiū tı̄ soa-nı̍h iah chı̍t khang, chiong hit ê soè pau-ho̍k lok tı̄ lāi-bı̄n, ēng soa khàm hó-hó, téng-bı̄n khoàⁿ saⁿ tè chio̍h-thâu choè kı̀-hō. Goá kiaⁿ-liáu kin-á-jı̍t khah oàⁿ tò-khı̀ pháiⁿ kóng-oē, chiū koáⁿ-kín kiâⁿ, kiâⁿ kàu oē khoàⁿ-kı̀ⁿ goán tau ê só͘-chāi, hn̄g-hn̄g khoàⁿ-kı̀ⁿ goán lāu-bú tı̄ goā-bı̄n teh soé saⁿ, siūⁿ i tek-khak teh khoàⁿ goán iáu-bē tò-khı̀. Koh khoàⁿ-kı̀ⁿ Pí-tek tı̄ hí piⁿ-á tó tı̄ lô͘-tek teh kò͘ gô. Thèng-hāu goán kiâⁿ kàu goán lāu-bú ê bı̄n-chêng, goán lāu-bú chiah kóng, Lín kin-á-jı̍t beh thái chiah oàⁿ chiah tò-lâi, káⁿ sı̄ lō͘-nı̍h teh thit-thô, á-sı̄ tú-tio̍h sím-mı̍h tāi-chı̀? Goá chiū ēng khang kheng kap Kho-ní chhiú-kun ê chı̂ⁿ hō͘ i khoàⁿ. I kóng, Lín kin-á-jı̍t án-ni boē hó, āu-lâi iā tio̍h án-ni chiah hó, lán chiah choē lâng beh kè jı̍t, sı̍t-chāi m̄ sı̄ koē. Koh kóng, Iáu ū Pí-tek liân sió-khoá-á iā boē choè. Chit ê oē sı̄ soè siaⁿ teh kóng, sı̄ beh hō͘ i bô thiaⁿ-kı̀ⁿ, i phian-phian thiaⁿ-kı̀ⁿ, chiū bı̄n hoat âng, thâu tàm-lo̍h-khı̀ ēng chhiú ng bı̄n, i sı̄ sı̂-siông ài khàu ê, ba̍k-sái chiū sı̀-lâm-sûi, goán iā bô beh chhap i, tāi-ke chiū toà tı̄ hí soa-thô͘ téng teh chē. Goán lāu-bú hō͘ goán ta̍k ê chı̍t phı̀ⁿ mı̄-pau, chı̍t oáⁿ gû-lin, goán chia̍h liáu, chiū pang-chān goán lāu-bú nı̂ i só͘ soé ê saⁿ. 
Hit mı̂ goá tó tı̄ hí thô͘-kha pho͘ lô͘-tek ê beh khùn, hoan-lâi hoan-khı̀ lóng boē khùn-tit, siūⁿ-tio̍h hit ê thài-thài tùi goá kóng, nā-sı̄ kā i kóng pe̍h-chha̍t, sı̄ hō͘ i chin kan-khó͘ hit kù oē, siūⁿ goá kóng pe̍h-chha̍t kap i ū sím-mı̍h kan-sia̍p, beh thái hō͘ i kan-khó͘, sı̍t-chāi hō͘ lâng boē hiáu-tit. Goá ba̍k-chiu chin khok-khok teh ǹg thiⁿ kng, m̄ kú koh kiaⁿ-liáu thiⁿ kng, beh kā hit ê thài-thài kóng goá chêng ê pe̍h-chha̍t, siūⁿ beh án-ni kap i kóng, beh thái kóng oē-tit chhut. 
Chhàu-tú-khám bı̂n-á-jı̍t, pha bô hê, liân pha saⁿ jı̍t chiah ū hê. Kho-ní kap goá chin hoaⁿ-hí, khí-sin khı̀ siâⁿ-nı̍h boē. Goán kiâⁿ kàu ēng chio̍h-thâu choè kı̀-hō ê só͘-chāi, iah khui soa, hit niá saⁿ iû-goân hó-hó tı̄-teh, tháu-khui pau-ho̍k, chiong saⁿ the̍h-khí-lâi poāⁿ-poāⁿ teh, the̍h hō͘ Kho-ní khoàⁿ, kā i kóng, Lí khoàⁿ chit niá saⁿ pò͘-sin hó, hoe iā súi, chhin-chhiūⁿ chit hō hó saⁿ goá lóng m̄-bat chhēng-tio̍h, goá chin sı̄ ài kàu ná chhin-chhiūⁿ pó-poè, bo̍h kóng kiò goá chhiah-ba̍k, chiū-sı̄ lí iā the̍h boē-tit thang chhut-khı̀ hêng i. Hut-jiân koh siūⁿ khí chit niá saⁿ tam-koh saⁿ jı̍t, bô sàng khı̀ hêng i, goá chin bô hē-lo̍h. Kin-á-jı̍t nā bô khı̀ hêng hit ê thài-thài, koh khah tùi i boē-tit kè, chiū chiong saⁿ-á péng-lı̀n-tńg, chih khí-lâi, bián-tit khoàⁿ-kı̀ⁿ hit niá saⁿ ê súi-hoe, teh pàng m̄ kè sim. 
Goá chiū koáⁿ-kín jı̍p-khı̀ siâⁿ-nı̍h, chı̍t piⁿ kiâⁿ, chı̍t piⁿ kap Kho-ní kóng, Lí ū bat thiaⁿ-kı̀ⁿ Iâ-so͘ Ki-tok bô? I kóng, Hit sı̂ goá tı̄ o̍h-lāi ū thiaⁿ-kı̀ⁿ. Goá kóng, Taⁿ chiong lí só͘ thiaⁿ ê lóng kā goá kóng. I kóng, Bô sím-mı̍h oē kı̀-tit, thiaⁿ iā bô loā choā, chit tia̍p iáu oē kı̀-tit tām-po̍h. Hit jı̍t ū chı̍t ê sian-siⁿ niû lâi kà-sı̄ goán, i kóng, Iâ-so͘ chin thiàⁿ gín-á, siông-siông chiàu-kò͘ lán, goá thiaⁿ-liáu chit hō oē, chiū siūⁿ kàu lí ê tāi-chı̀, hit chiah toā chûn phah-phoà, chheng-chheng lí bô sí, m̄ sı̄ lí hó ki-hoē, sı̄ ū teh pó-hō͘ lí ê, nā bô Iâ-so͘, lí beh thái oē oa̍h? Kóng-liáu, chiū kàu hit ê thài-thài só͘ tiàm ê chhù, chiūⁿ gı̂m-kı̂ⁿ, tı̄ mn̂g-kháu teh khiā, Kho-ní iáu tı̄ koe-nı̍h teh boé hê ê. Goá chiū beh tio̍h mn̂g-nı̍h ê giang-á, bô phah-sǹg I-tí ko͘-niû tāi-seng tı̄ thang-á lāi khoàⁿ-kı̀ⁿ, bô thèng-hāu goá tio̍h giang-á, chiū lo̍h-lâi kā goá khui mn̂g. I kóng, Chiah teh siàu-liām lí, kiaⁿ lí bô lâi, siáⁿ-sū bô chhēng hit niá lâm-hoe saⁿ? Goá ı̀n i kóng, Chhiáⁿ lí chhoā goá khı̀ kı̀ⁿ lín thài-thài. I kóng, Lí beh kı̀ⁿ goán né hó, lí tè goá lâi khı̀ lâu-téng, goá tú-á kā goán né kóng lí lâi lah. 
I chiū chhoā goá jı̍p chı̍t keng, chı̄n súi ê, goá boē kò͘-tit khoàⁿ lāi-bı̄n pâi súi kàu cháiⁿ-iūⁿ, ba̍k-chiu tı̍t-tı̍t khoàⁿ hit ê oá tı̄ thang-á teh chē ê thài-thài. I khoàⁿ-kı̀ⁿ chiū kóng, Lí siáⁿ-sū ū kiaⁿ ê khoán? M̄ sái kiaⁿ choè lí kā goá kóng. Goá ı̀n kóng, Hit-jı̍t-á lí hō͘ goá chı̍t niá saⁿ, goá the̍h beh lâi hêng lí, m̄ sái hō͘ thài-thài ūi-tio̍h goá lâi kan-khó͘. Hit ê thài-thài chiū khan goá ê chhiú, kah goá chē tı̄ i ê sin-piⁿ kóng, Lí siáⁿ-sū hiahN chit niá saⁿ lâi hêng goá? Goá kóng, Hit jı̍t goá só͘ kóng ê oē, lóng sı̄ bô iáⁿ, boē sı̀n-tit ê, goá bêng-bêng ū nn̄g niá saⁿ, siu tı̄ goán lāu-bú siuⁿ lāi, koh goá pún bô beh tha̍k chheh, iā tùi lí kóng beh, lóng sı̄ ké ê, goá chai goá chı̄n bô láu-sı̍t, lí bat kóng, goá nā kóng pe̍h-chha̍t, chiū-sı̄ hō͘ lí kan-khó͘, lí taⁿ m̄ sái lah. 
Hit ê thài-thài iáu-kú khoán-thāi goá ná in kiáⁿ, goá chhı̍h-chhı̍h chhn̍gh-chhn̍gh teh háu, sui-jiân teh háu; tàu-tí pí tāi-seng khah khùiⁿ-oa̍h. Teh háu ê sı̂, hit ê thài-thài bô kap goá kóng-oē, thèng-hāu goá háu-liáu, i chiah kóng, EN-á lí choè m̄ tio̍h, phah-sǹg sı̄ goá chı̍t lâng iu-būn mah? Goá kóng, Kho-ní kóng liáu, lí choè chit hō sū, goán lāu-bú m̄ chai, iā bô pa̍t lâng chai. Thài-thài kóng, Goá hit jı̍t kā lí kóng, ū chı̍t ê thiàⁿ lí ê, lí kı̀-tit sı̄ chı̄-chūi? Goá ı̀n kóng, Sı̄ Iâ-so͘ Ki-tok, goá iā bat mn̄g Kho-ní, Iâ-so͘ sı̄ chı̄-chūi? I kóng, phah-sǹg sı̄ tı̄ hit chiah toā chûn phah-phoà ê sı̂ kiù lí ê oa̍h-miā ê. 
Thài-thài kóng, I kóng chin tio̍h, hit sı̂ kiù lí ê sı̄ Iâ-so͘, hiān sı̂ I iā ta̍k jı̍t teh chiàu-kò͘ lí, lí nā choè sím-mı̍h m̄ tio̍h, I ê sim chı̄n iu-būn, in-ūi I chı̄n thiàⁿ lí. Goá kóng, Tùi chit tia̍p bô beh koh choè m̄ hó sū lah. Thài-thài kóng, Lí chit hō sim-goān, chin-chiàⁿ hó, chóng-sı̄ boē ka-kı̄ khò-tit, chí ū kiû Iâ-so͘ sià-bián lí, sim-lāi chiah oē pêng-an, goá taⁿ koh mn̄g lí, tit-tio̍h goá sià-bián lí, lí chai sim-lāi ū khah pêng-an mah? chóng-sı̄ oē tû-khı̀ lí ê choē nā ū Iâ-so͘, tio̍h kiû I. 
Goá kóng, Goá m̄ chai Iâ-so͘ tı̄ tá-lo̍h. Thài-thài kóng, I kap lán chı̄n kūn, lán sui-jiân bô khoàⁿ-kı̀ⁿ I, I kú tı̄ chia, lí nā ēng sim kap Iâ-so͘ kóng, I tek-khak beh thiaⁿ lí. Goá thiaⁿ chiah-ê oē, ū loā choē boē bêng, siū beh thèng-hāu tò-khı̀ chiah mn̄g Kho-ní, soè-jı̄ káng-kiù. Chiū tùi hit ê thài-thài kóng, Goá beh kiû Iâ-so͘ sià goá ê choē, taⁿ ǹg-bāng lí beh kà goá tha̍k chheh, nā-sı̄ jı̄ pháiⁿ tha̍k, goá iā beh tha̍k; goá chhùi kóng beh lâi tha̍k chheh. Sim-lāi khiok sı̄ siông-siông beh lâi kı̀ⁿ thài-thài. I kóng, Goá chin beh kà lí, chóng-sı̄ chit tia̍p boē, in-ūi goá ū chı̍t ê pêng-iú, i tú-á kià phoe lâi, chai i ê pı̄ⁿ tāng, goá tio̍h khı̀ ho̍k-sāi i, bı̂n-á-jı̍t chiū beh khí-sin, bô tiāⁿ-tio̍h sı̄ chhiu-thiⁿ, á-sı̄ mê-nı̂ chiah oē lâi. Goá chiū chı̍t piⁿ háu, chı̍t piⁿ kóng, Án-ni chiū bô lō͘-ēng lah. I kóng, Sím-mı̍h bô lō͘-ēng? Goá kóng, Sı̍t-chāi bô lō͘-ēng, goá pún siūⁿ tùi chit tia̍p beh choè chı̍t ê hó gín-á, m̄ kóng pe̍h-chha̍t oē, beh hō͘ Iâ-so͘ hoaⁿ-hí, lí nā khı̀, kiaⁿ-liáu-bô lâng kà-sı̄ goá, boē hiáu-tit kiâⁿ. 
I kóng, Kui-lô ah, Iâ-so͘ bô lı̄-khui lí, I siông-siông kap lí tı̄-teh, choè lí tı̍t-tı̍t kiû I, goá chia iáu ū chı̍t ê hoat-tō͘, lí nā beh, oē pang-chān lí. Kóng-liáu, chiū tùi toh-téng the̍h chı̍t pún chheh, hit ê chheh-phê sı̄ chhiah-sek ê, chheh-piⁿ saⁿ bı̄n lóng an-kim, i the̍h-tio̍h hit pún chheh kóng, Chit pún sı̄ Sèng-keng, chheh-nı̍h teh kóng Iâ-so͘ cháiⁿ-iūⁿ thiàⁿ lán, cháiⁿ-iūⁿ thoè lán sí; koh kóng, kah lán choè-lâng tio̍h cháiⁿ-iūⁿ. Goá chai lí chit tia̍p boē tha̍k, lí tio̍h khı̀ chhē lâng kà lí, goá siūⁿ lí nā chin sim ū beh tha̍k, chū-jiân oē tha̍k kàu oē. Goá chiū hoaⁿ-hoaⁿ hí-hí chiong hit pún hó chheh chih-lâi, in-ūi chai thài-thài í-keng hō͘ goá chit pún chheh, i tek-khak í-keng sià goá hit ê kóng pe̍h-chha̍t ê choē, goá iā chù-ı̀ tiāⁿ-tio̍h, beh siūⁿ chı̍t ê hoat-tō͘ tha̍k chit pún chheh. 
I koh kóng, Goá koh lâi ê sı̂, lí nā oē tha̍k chit pún chheh, goá chiū chı̄n hoaⁿ-hí, goá í-keng chiong lí ê miâ kap goá ê miâ, lóng siá tı̄ chí chheh-nı̍h, hō͘ lí bô boē kı̀-tit goá ê ı̀-sù. Goá thiaⁿ chit ê oē, goá chiū lâu ba̍k-sái, tih-lo̍h-khı̀ tı̄ thài-thài ê chhiú kap chheh-nı̍h. I koh kóng, Iáu ū chı̍t hāng, oē thoè lí choè, lí chai sı̄ sím-mı̍h mah? Goá thiaⁿ-liáu-boē bián-tit koh ū chı̍t tiám-á ǹg-bāng ê sim, teh siūⁿ i beh chiong hit niá saⁿ hō͘ goá, chiū ı̀n i kóng, M̄ chai. I chiū khan goá ê chhiú kóng, Goá oē thoè lí choè ê, chiū-sı̄ kiû hit ê chû-pi Thiⁿ Pē ê sı̂, soà kiû I toà-tio̍h Iâ-so͘ pó-hō͘ kà-sı̄ lí chit ê sió Kui-lô.