Lâi-sioh--á kap Bóng-chhı̄-á ê hun-in
Guā-māu
Lâng su-iàu an-choân kám, sı̀n-lāi kám, m̄-koh siuⁿ-koè sūn-sı̄ ê jı̂n-seng iā ē hō͘ lâng ià-siān, ē siūⁿ-beh ū koá bô kāng-khoán ê seng-oa̍h chhih-kek, koh ē hoân-ló chhih-kek gak siuⁿ lı̄-keng--khı̀, chò lâng tō-sı̄ chiah-nih hùi-khı̀. Nā ū chhù-bı̄, thiaⁿ goá kóng “Lâi-sioh--á kap Bóng-chhı̄--á ê hun-in” ê kò͘-sū, lí nā m̄ siong-sı̀n ū chit khoán tāi-chı̀, tō tòng-chò leh thiaⁿ lâng kóng hàm-kó͘. Lâi-sioh--á sı̄ chhù--nih ê sè-hàn cha-bó͘-kiáⁿ. Tı̄ hit khoán sı̂-tāi, in tau toà tı̄ chhı̄ lāi, hù-kı̄n ê chng-thâu koh ū koá chhân leh pa̍k lâng choh, sǹg-sı̄ hó-gia̍h lâng. Lâi-sioh--á koh-sı̄ chhù--nih ko͘ 1 ê cha-bó͘-kiáⁿ, lāu-pē chiah ē kā i hō chit ê miâ, ū-iáⁿ kā i sioh miā-miā, liān i téng-thâu ê kúi ê hiaⁿ-ko mā lóng ū-kàu thiàⁿ-sioh chit ê sió-moē. Chū sè-hàn khí, chhù--nih ū hó mı̍h-kiāⁿ lóng i seng tio̍h, hō͘ chhù-lāi lâng chin kā théng-sēng. Lâi-sioh--á ū-iáⁿ hō͘ chhù--nih sēng gah ná kong-chú, lú-hông-tè--leh, m̄-koh i iáu-sı̄ ū hun-chhùn, ài i ê ka-têng, bô-lūn pē-bú iah-sı̄ hiaⁿ-ko. Jı̂n-seng tùi i lâi kóng, hēng-hok, bí-boán í-goā, m̄ chai iáu ū siáⁿ-mı̍h thang hoân-ló? Siōng hō͘ siong-sim ê 1 pái sı̄ i chhı̄ ê káu-á sí--khı̀, i khàu 1 po͘ kú, koh bô chia̍h àm-tǹg piáu-sı̄ siàu-liām. Hit chūn ê cha-bó͘ gín-á lóng chha-put-to 17, 8-á tō ū lâng lâi beh chò chhin-chiâⁿ. Khah chá kè--leh, chhù--nih ū thang siu phèng-kim, bián koh chhı̄ cha-bó͘ kiáⁿ, jı̂-chhiáⁿ iā oân-sêng 1 kiāⁿ sim-sū, che lóng eng-kai kóng sı̄ chèng-siông--ê. Lâi-sioh--á tı̄ chheng-chhun siàu-lú ê sı̂-tāi, bô siáⁿ ki-hoē kap goā-kháu ê cha-po͘ gín-á chih-chiap, bô-hoân-bô-ló ê i mā m̄-bat ū chheng-chhun siàu-lú loân-ài ê khùn-jiáu. Sè-kan siōng hó ê cha-po͘ lâng tō-sı̄ in pa-pa kap hiaⁿ-ko. Kóng--sı̄ án-ni, chhù--nih khah sioh cha-bó͘ kiáⁿ mā-sı̄ bē khǹg--tit. Kàu 20 chhut-thâu hoè, nā koh bô kè mā bē sái--tit, chit sı̂ tú-hó ū lâng lâi kóng chhin-chiâⁿ, tùi-hong bô-lūn ka-sè, jı̂n-phín lóng kap Lâi-sioh--á chin sù-phoè, a-pa m̄-kam mā tio̍h kā ín--lâng, Lâi-sioh--á bat kap tùi-hong tùi-khoàⁿ koh iok--chhut-khı̀-koè, khak-sı̍t sı̄ bí-boán liông-iân, bô 1 hāng hiâm ē tio̍h--ê. Nā án-ni, í-āu Lâi-sioh--á tō koè khoài-lo̍k ê jı̍t-chí, chit ê kò͘-sū sı̄ beh kóng siáⁿ-mı̍h ? Tāi-chı̀ tō hoat-seng tı̄ i kiat-hun chêng beh khı̀ pān kè-chng ê sı̂-chūn. Ūi-tio̍h pó-poè cha-bó͘ kiáⁿ beh kè, chhù--nih thè i hak kè-chng, chhoân tang chhoân sai, kui ke-hoé-á lóng bô êng chhih-chhih, ūi-beh hō͘ Lâi-sioh--á sin ê jı̂n-seng ū 1 ê sù-sı̄ ê khai-sí, chı̂ⁿ sûi-chāi i khai, kiaⁿ bô chhiú thang poaⁿ niâ, nā bô, kui ê pah-hoè-hâng, ho̍k-chong tiàm siūⁿ-beh lóng kā bé--tńg-lâi. Hit 1 kang, Lâi-sioh--á tı̄ 1 keng pò͘-tiàm ê mn̂g-chhùi khoàⁿ tio̍h lāi-té ū 1 tè kak-hoe-á pò͘, khoàⁿ--khí-lâi sek-chúi chin hiáⁿ-ba̍k, tō kiâⁿ--jı̍p-khı̀, sı̄ 1 ê chhēng-chhah sò͘-sò͘ ê ko͘-niû leh khoàⁿ hit tè pò͘. Lâi-sioh--á chhun chhiú khı̀ bong, kám-kak pò͘-chit chin hó, soà chhùi mn̄g kè-siàu, piⁿ--á 1 ê cha-bó͘ tiàm-oân kā kóng: “Pún-té 1 bé sı̄ 15 kho͘, chit ê sió-chiá chin gâu chhut-kè, goá kā i lak kàu 1 bé 12 kho͘ poàⁿ, i iáu-koh leh khó-lū, lí nā beh ài, mā sǹg lí 12 kho͘ poàⁿ tō hó, chiah chhun 1 niá iûⁿ-chong ê gia̍h niâ.” Lâi-sioh mn̄g hit ê sió-chiá beh tı̍h--m̄, nā m̄, i beh bé. Hit ê ko͘-niû siūⁿ-siūⁿ--leh, iô-thâu. Lâi-sioh--á tō sǹg chı̂ⁿ hō͘ tiàm-oân, kiò i pau--khí-lâi, oa̍t thâu khoàⁿ hit ê ko͘-niû lâu ba̍k-sái kiâⁿ--chhut-khı̀, kín toè āu tui--chhut-khı̀, chhiáⁿ hit ê sió-chiá sió-tán--1-ē. I kiò-chò Bóng-chhı̄--á, toà tı̄ chng-kha, mā-sı̄ ūi-tio̍h pān kè-chng lâi kàu chhı̄ lāi, tı̄ pò͘-tiàm chhím khoàⁿ tio̍h hit tè kak-hoe-á pò͘, tō chin kah-ı̀, chit khoán liāu 1 bé 10 goā kho͘ sı̄ kong-tō, khah-su i to bô kàu hiah chē chı̂ⁿ thang bé, m̄-chiah ē it-tı̍t kā lâng chhut-kè, ká-sú Lâi-sioh--á nā bô jı̍p-lâi beh kau-koan, hoān-sè 1 bé 10 kho͘ in ē bē, án-ni i tō bé ē tio̍h--a. Che mā bô hoat-tō͘, kok-lâng ū kok-lâng ê miā. Lâi-sioh--á thiaⁿ 1 ē soah gōng-sı̂n gōng-sı̂n. I m̄ chai sè-kan ū lâng sàn gah bô chı̂ⁿ thang pān kè-chng--ê, pı̂ⁿ-pı̂ⁿ sı̄ beh chò sin-njiû--ê nah ē chha hiah chē ? khoàⁿ--khí-lâi sı̄ kāng-khoán iau-kiau kó͘-chui ê cha-bó͘-gín-á, 1 ê tō ‘lâi-sioh’, 1 ê soah ‘bóng-chhı̄’, kám m̄-sı̄ siuⁿ bô kong-pı̂ⁿ ? I kóng beh kā hit tè pò͘ hō͘ Bóng-chhı̄ sió-chiá chò kè-chng. Tùi-hong m̄-khéng, kóng bô eng-kai chiap-siū chheⁿ-hūn lâng ê hó-ı̀. Lâi-sioh--á seng chū-ngó͘ kài-siāu, kóng mā-sı̄ beh chò sin-niû--ê, siūⁿ-beh kap Bóng-chhı̄ chò pêng-iú, sǹg-sı̄ pêng-iú kā i thiam chng ê lé-sò͘. Bóng-chhı̄ kóng i bô lé-sò͘ thang hoê-pò, m̄ káⁿ chiap-siū. M̄-koh koh m̄-kam hit tè pò͘, siūⁿ-siūⁿ--leh, kóng i ē-sái iōng hit tè pò͘ chò saⁿ chhun ê pò͘-chhùi-á siù 1 tiâu chhiú-kin-á hō͘ Lâi-sioh--á chò thiam chng hō-lé. Lâi-sioh--á tńg khı̀ chhù--nih, sim-chêng it-tı̍t būn-būn, siūⁿ kóng i sı̄ chhut-sı̀ tı̄ hó-gia̍h lâng tau, nā kóng in tau chhin-chhiūⁿ Bóng-chhı̄ hiah sàn-chiah, tùi-hong kám ē chhoā--i ? Kám kóng hun-in tō koat-tēng tı̄ ka-têng ê keng-chè hó iah bái ? Chhù--nih khoàⁿ tio̍h phó͘-thong sı̂ lóng chin khoài-lo̍k ê cha-bó͘-gín-á chit-sı̂ soah ū koá iu-thâu kat-bı̄n, lia̍h-chún sı̄ kiat-hun chêng m̄-kam lı̄-khui chhù, iā bô tia̍t-pia̍t ū siáⁿ hoân-ló--i. Koè 2 kang, Bóng-chhı̄--á chhoē--lâi, sàng i siù hó ê chhiú-kin-á lâi beh kā Lâi-sioh--á thiam chng. Lâi-sioh--á chiok hoaⁿ-hí, chio i jı̍p-khı̀ pâng-keng-á lāi khai-káng, mn̄g i beh kè ê tùi-hong sı̄ siáⁿ khoán lâng, i kám khoàⁿ ū kah-ı̀? Bóng-chhı̄--á kóng sı̄ pē-bú chò chú--ê, i kan-taⁿ kı̀ⁿ koè 1 bı̄n niâ, bô siáⁿ ı̀n-siōng, chóng--sı̄ chò cha-bó͘ gín-á tō-sı̄ án-ni, pē-bú chhı̄ toā-hàn, siu lâng ê phèng-kim tio̍h-ài kè hō͘--lâng, beh án-choáⁿ kóng kah-ı̀ iah bô ! Thiaⁿ kóng in hit pêng mā kan-khó͘ lâng, ūi-tio̍h phèng-kim khı̀ chio hoē-á koh chioh chı̂ⁿ, che sı̄ boé--á ū lâng hong-siaⁿ--chhut-lâi-ê. Lâi-sioh--á koh siūⁿ ka-tı̄ beh kè ê tùi-siōng, sı̄ kan-taⁿ bô siáⁿ thang hiâm niâ, mā m̄-sı̄ kóng ū siáⁿ kám-chêng bô kè--i bē sái, chit khoán hun-in kap Bóng-chhı̄--á beh kè--ê ū siáⁿ cheng-chha ? Nā kóng i kap Bóng-chhı̄--á sio oāⁿ kè, án-ni ē án-choáⁿ ? Hó-gia̍h sàn lóng sı̄ lâng, hó-gia̍h lâng chú-tē bô iáⁿ kóng tō khah chhut-thoat, sàn-lâng kiáⁿ hoān-sè ka-têng khah hēng-hok. Siōng bô, in tau khah hó-gia̍h, ē-tàng ke kah koá kè-chng khı̀ pang-chān sàn ka-têng, Bóng-chhı̄--á kè hō͘ khah hó-gia̍h--ê mā ū khah chē phèng-kim thang hō͘ chhù--nih. Nā bô, sàn--ê jú sàn, pù siōng ka pù ū siáⁿ ı̀-sù ? I siūⁿ tio̍h chit ê kè-oē, kiaⁿ Bóng-chhı̄--á m̄ phoè-ha̍p, tō seng chio i kiat-pài chò chí-moē-á, kā i kài-siāu hō͘ a-pa a-bú kap hiaⁿ-ko, kóng i ū jı̄n 1 ê sió-moē. Sǹg--khí-lâi, Bóng-chhı̄--á kiám i 2 hoè. Pē-bú pún-té tō sēng--i, mā m̄-chai cha-bó͘ kiáⁿ leh pı̀ⁿ siáⁿ báng, tō sūn i ê ı̀, jı̄n Bóng-chhı̄--á kóng-sı̄ cha-bó͘ kiáⁿ. Koh hoa̍t-lo̍h lé-sò͘ kéng jı̍t-chí beh khı̀ kap Bóng-chhı̄--á in pē-bú se̍k-sāi--1-ē. Lâi-sioh--á ūi-tio̍h kè-oē sêng-kong 1-poàⁿ leh àm hoaⁿ-hí. Bóng-chhı̄ in pē-bú thiaⁿ cha-bó͘-kiáⁿ kóng kap 1 ê to͘-chhı̄ ê sió-chiá kiat-pài, m̄ chai beh iōng siáⁿ-mı̍h sim-chêng kā cha-bó͘-kiáⁿ kóng chng-kha lâng thı̄n to͘-chhı̄ lâng bē khí. Tán Lâi-sioh--á lâi pài-hóng, kám-kak sı̄ 1 ê kó͘-chui bí-lē ê chhian-kim sió-chiá, bē ū siáⁿ pháiⁿ-ı̀, chiah tńg hoaⁿ-hí. Siūⁿ-kóng chit ê cha-bó͘ kiáⁿ se̍k-sāi kùi-jı̂n, ū-iáⁿ sı̄ beh chò sin-niû-á--ê khah ū hok-khı̀. Tō kā Lâi-sioh--á mā chún-chò cha-bó͘ kiáⁿ khoàⁿ-thāi. Chit kang, Lâi-sioh kiò Bóng-chhı̄ khı̀ iok hit ê chhân-chng kiáⁿ-sài chhut--lâi, i mā chio bı̄-hun-hu lâi, 4 ê chheng-liân lâm-lú chò-hoé, hō͘ siong se̍k-sāi, ta̍k-ê nı̂-hoè siong-tong, chin kín tō bô siáⁿ chheⁿ-hūn, kan-taⁿ hit ê chng-kha siàu-liân khah pı̀-sù, lio̍h-lio̍h--á bı̄n tō âng, m̄-káⁿ kóng oē. Lâi-sioh--á pún-té tō khiàm 1 ê sió-tı̄-á, kám-kak chit ê chng-kha gín-á chin kó͘-chui, nā kè--i mā bē bái. Lâi-sioh--á tō kā in 3 ê siàu-liân lâm-lú kóng chhut i ê kè-oē. 1 sı̂-kan, in lóng tio̍h kiaⁿ, nah ē ū lâng án-ni ? Soah lóng m̄ káⁿ kóng-oē, 1 ê bı̄n-á chhiⁿ sún-sún, Boé--á, to͘-chhı̄ chheng-liân seng piáu-sı̄ hoán-tùi, chhun--ê hit 2 ê chiah oan-na kóng bē-sái án-ni. To koāⁿ-tiāⁿ--a, beh nah ū chit khoán tāi-chı̀, che ē chhiò phoà lâng ê chhùi, koh kóng, chhù--nih mā bē tap-èng. Lâi-sioh--á kóng i nā ū hoat-tō͘ hō͘ siang hong-bı̄n chhù--nih tap-èng, in 3 ê tō bē-sái hoán-tùi, nā bô, i mā m̄ kè--a, koh beh kap Bóng-chhı̄--á tn̄g chí-moē-á chêng. Bóng-chhı̄--á chai-iáⁿ tāi-chı̀ bô hiah kán-tan, ūi bô ài hō͘ Lâi-sioh--á bô hoaⁿ-hí, tō seng tap-èng, kàu chia lâi--a, chhun 2 ê cha-po͘--ê mā tiām-tiām, bô koh kóng siáⁿ. Chū Lâi-sioh chia̍h kàu hiah toā-hàn, m̄-bat hō͘ in lāu-pē án-ni ok--koè, kóng i lām-sám lâi, kóng che m̄ chai thang kiàn-siàu ê siáu-oē, nā hō͘ bı̄-lâi ê ta-ke koaⁿ thiaⁿ--tio̍h, khoàⁿ beh án-choáⁿ? Lâi-sioh--á hō͘ lâng sēng koàn-sı̀, iā bô leh kiaⁿ a-pa siūⁿ-khı̀, kóng m̄-sı̄ beh thè-hun iah-sı̄ ū siáⁿ pháiⁿ tāi-chı̀, sı̄ beh kap sió-moē oāⁿ-tiāⁿ niâ, án-ni nah ū hoān tio̍h siáⁿ choē? Nā chhù--nih m̄ tap-èng, i tō koat-sim bô beh kè, chò 1-sı̀ lâng ê lāu-ko͘-pô. Khoàⁿ chhù--nih koh ū siáⁿ pān-hoat thang chó͘-tòng--i ? In a-hiaⁿ mā lóng kóng i bē kiâⁿ, sian kóng to bē hoan-chhia, chhù--nih giōng-beh loān--khı̀-lâi. Chhun--ê hit 3 ê, tńg--khı̀ lóng m̄ káⁿ kā chhù--nih kóng khí, hoâiⁿ-tı̍t tán Lâi-sioh--á kái-koat ka-tı̄ ê tāi-chı̀ liáu-āu chiah kóng. In sim-koaⁿ lāi iáu-sı̄ kiaⁿ-hiâⁿ, sè-kan nah ū chit khoán hiah hó-táⁿ, kā hun-in tòng-chò gín-á leh pān ke-hoé-á ê cha-bó͘ gín-á ? Boé--á iáu-sı̄ Lâi-sioh--á in a-pa niū-pō͘, kóng chai-iáⁿ cha-bó͘-kiáⁿ sı̄ jı̂n-chû, hó-sim, m̄-kam sió-moē koè sàn-chiah ê seng-oa̍h. Bô, chit-pêng kiat-pài ê āu-thâu chhù tō koh thè Bóng-chhı̄--á chhoân koá kè-chng kah--khı̀, hiān-kim í-goā, koh kah 3 hun thó͘-tē, án-ni, moē-sài hit pêng seng-oa̍h tō khah khùiⁿ-oa̍h, Lâi-sioh--á mā ē-tang hòng-sim. Lâi-sioh--á beh kiat-hun chı̀n-chêng, koh khı̀ mn̄g bı̄-lâi ê ang-sài, kóng i án-ni loān, kám ē hō͘ i iah-sı̄ ta-ke koaⁿ bô hoaⁿ-hí ? Hit ê to͘-chhı̄ ê sin-lông kun-pún to bô kā pē-bú kóng chit kiāⁿ sū, chhù--nih bô lâng chai-iáⁿ chit ê hun-in hiám-hiám tō chhut būn-tê, i ka-tı̄ kám-kak Lâi-sioh--á sı̄ siōng kài hó ê ko͘-niû, ē-tàng chhoā tio̍h chit khoán ē thé-thiap sàn lâng ê bó͘, sı̍t-chāi sı̄ 1-sı̀ lâng ê hok-khı̀, nah ē ū siáⁿ thang bô hoaⁿ-hí--ê. Tong-jiân, Bóng-chhı̄--á chit-pêng koh-khah hoaⁿ-hí, tō ná-chhiūⁿ in chng-kha ê pē-bú kóng--ê, i khak-sı̍t sı̄ tú tio̍h sı̀ⁿ-miā tiong ê kùi-jı̂n.
(“Pha-hng ê kò͘-sū” Tâi-pak-chhı̄:Tâi-gí Thoân-pò, 2000 nı̂ 3 goe̍h Chho͘-pán)