Lô͘-moâ Siông--á

Ùi Wiki Tô·-su-kóan
 Tiān-sı̄ sin-bûn kóng ū 1 ê toā-boé lô͘-moâ koè-sin, sek-tiûⁿ ê pián-á, boán-liân, hoe-kho͘, hoe-nâ chē gah pâi tùi toā-lō͘ piⁿ khı̀, sàng chhut-soaⁿ ê tı̄n-thâu, hoe-chhia kā kúi nā tiâu ke-á-lō͘ that gah cha̍t-khó-khó, kui ê kau-thong lóng loān--khı̀, tiûⁿ-bı̄n chin niau, bô-su it-poaⁿ ê siā-hoē hiân-ta̍t. 
 Goán kò͘-hiong sı̄ chin tan-sûn ê só͘-chāi, kóng--lâi chin sim-sek, mā kāng-khoán ū lô͘-moâ, goá siūⁿ siā-hoē tō-sı̄ siā-hoē, bô-lūn siáⁿ-mih só͘-chāi to kok hâng kok gia̍p, lô͘-moâ tı̄ siā-hoē piàn-chò phó͘-thong ê hâng-gia̍p--a, koh-khah sio-kâng--ê sı̄ Lô͘-moâ Siông--á chhut soaⁿ ê tiûⁿ-bı̄n mā chin hong-tōng. 
 Ū 1 pái, goá tńg khı̀ kò͘-hiong, lō͘--nih soah that-chhia, chai-iáⁿ tiāⁿ-tio̍h sı̄ ū lâng teh chhut-soaⁿ, koh khoàⁿ tio̍h a-pa mā toè lâng leh sàng chhut-soaⁿ, siūⁿ-kóng kám-sı̄ toh 1 ê chhin-châⁿ koè-sin, a-pa kiò goá mā ài lâi sàng chiūⁿ soaⁿ-thâu, kóng: “Kui chng chhut-soaⁿ ē hiah nāu-jia̍t--ê mā chiah Lô͘-moâ Siông--á niâ.” 
 Chū goá chò gín-á tō bat Lô͘-moâ Siông--á, i pún-miâ pún-sèⁿ soah bô siáⁿ lâng chai. Ē kı̀-tit ū 1 ê chái-khí, goá phāiⁿ chheh-phāiⁿ-á beh ha̍k-hāu, hit kang lûn tio̍h goá chò ‘chû jú sng’, ài khah chá khı̀ piàⁿ-sàu, chhut kàu chng goā, thiⁿ chiah phah-phú-kng niâ, khoàⁿ-tio̍h Lô͘-moâ Siông-á khiâ thih-bé ùi tùi-bı̄n lop-som̄ lop-som̄ ta̍h--lâi, kàu goá bı̄n-thâu-chêng soah hioh--lo̍h-lâi, mn̄g goá sı̄ siáng ê hāu-seⁿ, nah ē chiah piàⁿ-sè, hiah chá tō beh khı̀ ha̍k-hāu. 
 Chng-lāi lâng lóng chai-iáⁿ i àm-sı̂-á ē khı̀ Jı̄-lı̂m ke-á chiú-ka kap lâng lim sio-chiú, poa̍h-kiáu, thàu-chá chiah ē tńg lâi chng--nih khùn. Goá kā i pò goán a-pa ê miâ, koh kái-soeh kóng kin-á sı̄ goá ‘chû jú’, chiah tio̍h chiah chá chhut mn̂g. I kóng goá sı̄ koai gín-á, ài jı̄n-chin tha̍k chheh, m̄-thang toā-hàn chhin-chhiūⁿ i án-ni, bô poàⁿ-pō͘ chhú chiah tio̍h chò lô͘-moâ, i kóng beh hō͘ goá chı̂ⁿ bé sı̀-siù-á, piáu-sı̄ kó͘-lē, nah chai khò͘-tē-á jı̂m bô chı̂ⁿ, chiah pháiⁿ-sè pháiⁿ-sè kóng: “Cha-mê kiáu-khùi chin bái, su gah ta-ta, seng khiàm--leh, lēng-kang iâⁿ kiáu chiah hō͘--lí. Goá nā boē kı̀--tit, lí tn̄g tio̍h goá ài ē kı̀-tit kā goá kóng.” 
 Pàng-o̍h tńg khı̀ chhù--nih, goá kā a-pa kóng chái-khí tn̄g tio̍h Lô͘-moâ Siông--á ê tāi-chı̀, a-pa mā goá gín-á lâng kóng oē m̄-thang bô-toā-bô-sè, āu-pái ài kiò ‘Siông chek--a’. Sui-bóng Siông chek--á ū án-ni kóng--koè, āu-jı̍t goá nā koh tú--tio̍h, bē-sái kā i thó chı̂ⁿ. 
 Goán chng ǹg tang sı̄ Lāu-iô, hit chng kap goán chia lı̂ bô joā hn̄g, ū 1 tiâu bōng-á-po͘ lō͘ sio thàng, lō͘ piⁿ ê chhân 1-poàⁿ Lāu-iô lâng 1 poàⁿ goán chng--ê, A-lo̍k--á in tau choh ê chhân tō kap Lāu-iô lâng Khám-chiong--á sio keh-kài, hit chūn chúi iáu chin khoeh, ǹg 1 tiâu Jí-á kau kā téng-lâu Lô-chúi-khe chúi ín--lâi, Lāu-iô seng kàu, in chúi im kàu gia̍h chiah ū-thang tio̍h goán chng, poàⁿ-mê ài ū lâng sûn chhân kò͘ chúi. Tı̄ chhân-thâu-á khui 1 khih, hō͘ chúi jı̍p chhân--nih, koh chò 1 khut lô-chúi ko khut-á, chúi jı̍p--lâi seng ín khı̀ chit khut, chúi--nih ê thô͘-soa lâu tı̄ khut-á lāi, im khı̀ chhân--nih ê chúi chiah bē ko-ko, pāi tio̍h tiū-châng, ē-sái kóng chin hùi-khı̀. Téng-khu chhân chúi nā phoàⁿ tı̄ⁿ, tō ē kā chı̀n-chúi-khih-á that--khí-lâi, ē-khu chiah ū chúi thang im, nā im ū kàu-gia̍h bô that chúi-khih, im-phóng-phóng tiū-á ē noā châng. Lo̍k--á ài e-hiân-á sńg im-ga̍k, choh chhân hòng-hòng, in lāu-pē bô hoaⁿ-hí, poàⁿ-mê ē phài i khı̀ kò͘ chhân-chúi. 
  Hit mê, Lo̍k--á ūi-tio̍h tē 2 kang beh khı̀ kap lâng chhut se-ga̍k-tūi, khoàⁿ keh-piah khu Khàm-chiong--á ê chhân-chúi chia̍h gah chha-put-to--a, tō ka-tı̄ khı̀ kā lâng ê chhân-thâu khih-á that--khí-lâi, kā chúi làu--lo̍h-lâi im ka-tı̄ ê chhân. Koè bô joā kú, Chiong--á lâi, chin siūⁿ-khı̀, iōng ku̍t chúi-khih-á ê tı̂-thâu pèⁿ kòng Lo̍k--á, kā i phah gah tó tı̄ thô͘-kha, kui sin-khu hoeh, pê tńg khı̀ chhù--nih, thiⁿ to iā beh kng--á, chhù-piⁿ-keh-piah to iā lóng cheng-sı̂n, chún-pı̄ chia̍h chái-khí beh lo̍h chhân, khoàⁿ tio̍h Lo̍k--á hō͘ Lāu-iô lâng khi-hū, chiòng-lâng chin put-boán, ta̍k-ê hoah kóng beh khı̀ Lāu-iô chhoē Khám-chiong sǹg siàu, chit sı̂-chūn, ū lâng kóng: “Khám-chiong--á hoan pı̀-pà, lâng chin pháiⁿ, lán bô i hoat, iáu-sı̄ ài kiò Lô͘-moâ Siông--á lâi.” 
 Hit ê sı̂-kan, Siông--á iáu boē tńg--lâi, Lo̍k--á in a-pa kap kúi ê chhù-piⁿ tō khı̀ lō͘-thâu tán, bô joā kú, tō tán--tio̍h-a. Siông--á thih-bé oat--leh tō beh khiâ khı̀ Lāu-iô, chng-lāi lâng toè āu-piah beh khı̀, Siông--á kóng: “Chit-khoán tāi-chı̀ kap lín bô tı̄-tāi, goá ka-tı̄ lâi khı̀ tō hó.” 
 Siông-sè ê keng-koè sı̄ án-choáⁿ, goán chng--nih bô siáⁿ lâng chai, Lāu-iô lâng làu-khùi tāi iā bē kóng--chhut-lâi, boé--á sı̄ goán hit pan ū Lāu-iô gín-á kóng hō͘ goá thiaⁿ--ê. Khám-chiong lâng toā-kho͘-pé, tı̄ Lāu-iô chò lâng tō chin pà, lâng-iân m̄-sı̄ chin hó, hit chái-khí, Lô͘-moâ Siông--á khı̀ kàu tè, tı̄ mn̂g-kháu-tiâⁿ hoah: “Khám-chiong--á chhut--lâi !” 
 Siông--á chhoh Khám-chiong--á bô eng-kai khi-hù kó͘-ı̀ lâng, Chiong--á bô thang tio̍h kàu Siông--á chhim-mn̂g-ta̍h-hō͘ lâi kàu in tau chhàng-chhiu, chı̀ⁿ oá khı̀ beh phah Siông--á, nah chai Siông--á sı̄ ū kûn-thâu té--ê, sái 1 ê sè, chhut chhiú khı̀ khioh Chiong--á ê kûn, sūn sè kā i ín la̍t poah khı̀ piⁿ--á, Chiong--á bô 2 ē chhiú, tō phak tı̄ thô͘-kha, Siông--á hoan-hù i ài chhoân pin-nn̂g hun lâi Tek-ûi-á chng chhiáⁿ, thong chng se̍h 1 lı̀n hoē sit-lé. Thàn Siông--á oa̍t thâu beh khiâ thih-bé, Chiong--á gia̍h 1 ki pùn-chhiám ùi āu-piah thau lak, Siông--á chhiú-āu-khiau khı̀ hō͘ chhiám--tio̍h, poa̍h lo̍h thih-bé, khoàⁿ Chiong--á pùn-chhiám lāi-kiàm-kiàm koh chı̀ⁿ--lâi, tō kā thih-bé lêng--khí-lâi, tòng-chò bú-khı̀ teh hoê pùn-chhiám, bô kúi ē chhiú, Chiong--á chhiám-á hō͘ thih-bé ê chhiú-hoāⁿ-á ké lak--khı̀, Siông--á kā thih-bé phiaⁿ tı̄ thô͘-kha, oāⁿ khioh hit ki pùn-chhiám chò ke-si, lak tio̍h Chiong--á ê pak-tó͘ piⁿ, Chiong--á kūi--lo̍h hoah “m̄ káⁿ--a”, tap-èng beh phâng pin-nn̂g hun lâi kā Lo̍k--á hoē sit-lé. Siông--á iōng chhùi kā leh saⁿ-á ǹg-boé, lēng-goā 1 chhiú khı̀ lı̀ 1 liau lo̍h--lâi, iōng chhùi kap chhiú phoè-ha̍p, kā chhiú-āu-khiau pau--leh chí hoeh tō thih-bé hû--khí-lāi, khiâ tńg khı̀ Tek-ûi-á khùn. 
 Lô͘-moâ Siông--á tńg lâi chng--nih lóng bô kóng siáⁿ, hit mê chiàu-siông khı̀ Jı̄-lı̂m ke-á lim sio-chiú, poa̍h-kiáu, hoan-tńg-kang chái-khí, thih-bé khiâ chhut Jı̄-lı̂m ke-á tō khı̀ hō͘ hêng-sū lia̍h--khı̀, kóng sı̄ Lāu-iô lâng Chiong--á pò-àn, kò i siong-hāi, ū pak-tó͘ piⁿ lak 1-khang ê siong-toaⁿ chò chèng-bêng. Siông--á tı̄ kéng-chhat-kio̍k bô kóng goân-in, kan-taⁿ sêng-jı̄n ū kā Chiong--á lak 1 khang, bú-khı̀ sı̄ hit ki Chiong--á in tau ê pùn-chhiám. In-ūi Siông--á thài-tō͘ hó, khéng kap hêng-sū ha̍p-chok, m̄-koh i sı̄ siong-hāi choē ê lúi-hoān, tō kā i phoàⁿ 6 kò goe̍h tô͘-hêng, pùn-chhiám sı̄ bú-khı̀, tong-jiân mā bu̍t-siu. 
 Siông--á leh koaiⁿ ê sı̂, tiāⁿ-tiāⁿ ū chhēng gah chin phāⁿ ê ko͘-niû lâi goán chng--nih, kóng sı̄ Jı̄-lı̂m chiú-ka ê sió-chiá, 1 pái lâi lóng kúi-nā-ê tàu-tı̄n, kiaⁿ Siông--á in a-bú 3 tǹg put tō͘, koāⁿ chhài the̍h bí lâi chú pn̄g hō͘ lāu-hoè-á lâng chia̍h, in mā lûn-pan khı̀ thàm kaⁿ, kóng Siông--á tı̄ lang-á lāi hó-hó, chhiáⁿ in a-bú bián ūi i hoân-ló. Siông--á in lāu-bú sǹg pháiⁿ-miā, siàu-liân tō sí ang, seⁿ 2 ê hāu-seⁿ lóng chin put-tóng, 1 ê chò lô͘-moâ hō͘ lâng phùi thâm phùi noā, 1 ê khı̀ tı̄ kha-sau-keng-á kò͘ kháu chò sam-chhit-á, i 70 hoè--a, pún-té tō khiau-ku, koh tı̄ chng--nih kiâⁿ lō͘ lóng thâu lê-lê, piáu-sı̄ chò lâng kiàn-siàu, kám-kak chin khó-liân. 
 Lô͘-moâ Siông--á koaiⁿ nı̂-poàⁿ chiah chhut--lâi, i chı̀n-chêng ū àn leh ká-sek, tı̄ ká-sek tiong nā koh hoān àn, koaiⁿ bô liáu--ê ài koh hân, m̄-chiah ē ke koaiⁿ 1 nı̂, goán hia ê lâng kóng he hō͘-chò ‘kià choē’. Lo̍k--á kap in a-pa bat khı̀ bı̄n-hoē, khı̀ hō͘ Siông--á mē, kóng chit khoán só͘-chāi m̄-sı̄ it-poaⁿ choh-sit ê kó͘-ı̀ lâng lâi--ê, 1 lâng 1 tô͘ 1 khoán miā, choh-sit lâng kài kan-khó͘, kui-nı̂-thàng-thiⁿ lóng chò gah pí gû khah thiám, i tō-sı̄ m̄-taⁿ-su-iâⁿ bē kham-tit chhau, m̄-chiah ē kiâⁿ chit tiâu oai-lō͘, hō͘ chó͘-kong-á kiàn-siàu, Lo̍k--á hèng sńg ga̍k-khı̀, mā-sı̄ hó tāi-chı̀, chóng-sı̄ phēng i chò tek-ke-á khah sı̍t, tńg--khı̀ ài kut-la̍t, thè Tek-ûi-á lâng chhut 1 kháu khùi. 
 Chng--nih bô khoàⁿ--tio̍h Lô͘-moâ Siông--á sı̄ sù-siông ê tāi-chı̀, iā bô siáⁿ koài-kı̂, phó͘-thong-sı̂-á bô tāi-chı̀ i iā hán-tit kap chng-lāi lâng lâi khı̀. Thiaⁿ-kóng Siông--á chhut-kaⁿ liáu, bô sûi tńg--lâi, kóng khı̀ pa̍t-ūi-á thè lâng kò͘ kiáu-keng thàn koá só͘-hùi, it-tı̍t kàu 2 nı̂ koè, goá chiah koh khoàⁿ tio̍h i, hit chái-khí, beh khó chhı̀, goá khah chá beh khı̀ ha̍k-hāu chò chún-pı̄, tú chhut chng tō thiaⁿ tio̍h o͘to͘bai ê siaⁿ, sı̄ Siông--á oāⁿ khiâ ki-chhia. Khoàⁿ tio̍h goá, tō tòng tiām, goá chit pái ē kı̀-tit a-pa ê kau-tài, kiò 1 siaⁿ ‘Siông chek--á’, i tāi-khài kı̀-châi bái, koh mn̄g goá sı̄ siáng ê hāu-seⁿ, goá koh pò a-pa ê miâ, i o-ló goá koai, tō chò i khı̀. Goá koh kiâⁿ kúi pō͘, i soah oa̍t-thâu tńg--lâi, mn̄g-kóng i bat ín koè 1 ê ha̍k-seng gín-á kóng nā iâⁿ kiáu ū chı̂ⁿ beh hō͘ i só͘-hùi bé sı̀-siù-á, hit ê kám sı̄ goá ? Goá siūⁿ tio̍h a-pa ê oē, m̄ káⁿ ı̀n, kan-taⁿ lio̍h-lio̍h-á tı̀m 1 ē thâu. Siông chek--á kóng goá gín-á lâng bē sái kóng oē bô siú iok-sok, goá tap-èng i beh kā i thê-chhíⁿ, i sı̄ kı̀-tı̀ bô-kài-hó ê lâng, goá gín-á lâng nah ē kı̀-tı̀ iā bô hó ? Tō chhun chhiú ùi āu-khò͘-tē-á jı̂m 1 ê té chı̂ⁿ ê phoê-giap-á chhut--lâi, tu hō͘--goá, kiò goá siu--khí-lâi, goá m̄ káⁿ the̍h, i kóng goá nā bô the̍h--khı̀, i kín-chá-bān mā ē koh poa̍h su liáu-liáu, khah-su hō͘ goá chò só͘-hùi kap kau ha̍k-hùi. 
 Goá kā phoê-giap-á kau hō͘ a-pa, lāi-té ū 3000 kúi kho͘, hit chūn thè lâng koah tiū-á 1 kang chiah thàn 30 niâ. A-pa hō͘ goá 1 kho͘ gûn, i kóng beh chhoā goá khı̀ kā chı̂ⁿ hâiⁿ Lô͘-moâ Siông chek--á, tāi-khài sı̄ i lim sio-chiú-chùi, chiah ē hō͘ goá hiah chē chı̂ⁿ. 
 Siông--á chhut--khı̀-a, in a-bú kóng Siông-á ê tāi-chı̀ kap i bô koan-hē, bô-lūn hó tāi iah pháiⁿ tāi, phoê-pau-á i m̄ khéng thè hāu-seⁿ siu--khí-lâi. Nā beh tō tán bı̂n-á-chài i tńg--lâi chiah koh lâi. 
 Hoan-tńg-kang, Lô͘-moâ Siông--á bô tńg--lâi, boé--á thiaⁿ-kóng tı̄ ke--nih ū lâng poa̍h pháiⁿ kiáu, pián lâng ê chı̂ⁿ, Siông chek--á thè lâng khı̀ beh thó 1 ê kong-tō, soah khí tông-tu̍t, chhò-chhiú phah--sí-lâng, tong-tiûⁿ hō͘ kéng-chhat lia̍h--khı̀, chit pái tō phoàⁿ chin tāng--a. 
 He chı̂ⁿ a-pa lóng m̄ káⁿ tāng--tio̍h, it-tı̍t kàu goá kok-hāu chhut-gia̍p, khó tiâu to͘-chhı̄ ê séng-chho͘-tiong, bô chı̂ⁿ thang chù-chheh, a-pa chiah the̍h lâi iōng, kóng ài kám-liām leh koaiⁿ-kaⁿ ê Siông chek--á, phoê-giap-á ē-sái lâu leh chò kı̀-liām. Boé--á goá tō lóng tı̄ to͘-chhı̄ tha̍k chheh, seng-oa̍h, Siông chek--á chhut-kaⁿ sı̄ kúi-nā-nı̂ āu ê tāi-chı̀. 
 Goá siá chit phiⁿ m̄-sı̄ beh kā lô͘-moâ piàn-chò eng-hiông, mā m̄-sı̄ ū siáⁿ kı̂-koài ê lí-iû, kan-taⁿ sı̄ chiàu goá só͘ chai--ê siá--chhut-lâi niâ.