Lūn-sèng

Kin-nı̂ koâⁿ--lâng ká-ná lâi khah chá, Tām-chúi chia ta̍k-put-sı̂ to o͘-im o͘-im, thiⁿ-khı̀ léng-léng sip-sip. Chit-lō kùi-chiat tı̄ goá ka-tı̄ ê sek tı̄ kui-lūi lāi-té, sı̄ chhián-chhián kng-kng ê kiô-á-sek, ū tām-po̍h-á khin-sang sù-sı̀, mā ū tām-po̍h-á ai-chhiû kap tı̂m-tāng, sek-ha̍p kā éng-koè ê keng-giām thiu-si chéng-lí. Goán chit-iân ê siàu-liân-lâng, m̄-chai sı̄ hó-ūn ah sı̄ put-hēng, oa̍h tı̄ tn̄g-kin ê sı̂-tāi, thoân-thóng tùi goán bô iok-sok-la̍t, bı̄-lâi koh bông-bông biáu-biáu, kan-taⁿ ē-sái toè sı̂-kiâⁿ ê chúi-lâu phû-phû tı̂m-tı̂m, iōng bû-ti pó-hō͘ ka-tı̄, kā giâ-kang-tı̂n ê chiap tòng-chò bı̍t teh suh. Nā-sı̄ boài oa̍h kah ná phû-phiô, ē-sái soán-tek kái-piàn, chit-chióng kái-piàn óng-óng chhin-chhiūⁿ hō͘ lûi-kong khà--tio̍h kāng-khoán, hiông-hiông kui-ê-lâng piàn bô-kâng. Thèng-hāu goán kā bû-ti hám-ka̍k, khai-sí koan-sim kong-kiōng sū-bū, chham-ú siā-hoē ūn-tōng, soah hoat-hiān khip-ín goán ta̍h--chhut-lâi ê khip-chio̍h bô khoàⁿ--ê-a. Ke-thâu iû-hêng piàn-chò Party bú-hoē, siā-ūn thâu-lâng sı̄ 1-lia̍p pí 1-lia̍p koân ê soaⁿ-thâu, nā boài oá--i, ka-tı̄ tō ài chiâⁿ-chò soaⁿ-thâu. Lâng kā goán kóng, lín seⁿ m̄-tio̍h sı̂-tāi, chhiong-cho͘ ê sı̂-tāi koè--khı̀-a, chit-má sı̄ beh an-tēng kap hô-pêng......Tàu-té sı̄ hó-ūn ah sı̄ put-hēng? Goán ta̍h--chhut-lâi khoàⁿ--tio̍h ê sè-kài, ká-ná sı̄ lēng-goā 1-phı̀ⁿ toā phû-phiô, kāng-khoán toè chúi-lâu phû-phû tı̂m-tı̂m...... M̄ kam-goān, chiâⁿ m̄ kam-goān, kám kóng goán kan-taⁿ chò phû-phiô ê miā? Goá thàm-thâu kim-kim-siòng, siūⁿ beh chhoē tio̍h oá-hù thô͘ seⁿ-thoàⁿ ê sèⁿ-miā. 1999 nı̂ 9 goe̍h chhe 3, sap hō͘-mı̂-á ê chái-khí, goá lia̍h tio̍h sèⁿ-miā--nih thâu-1-pái kiâⁿ ke-thâu ê kin----Kun-tiong Jı̂n-koân Chhiok-chı̀n-hoē 9-3 Kun-jı̂n-chiat iû-hêng. Chū án-ne, goá se̍k-sāi ná Pachiluh kian-kiông ióng-chōng ê “Hoa-lian hoan-pô----N̂g ma-ma”. Thiaⁿ i ê kò͘-sū, kiâⁿ jı̍p i ê sè-kài, goá chiah chai-iáⁿ hit-lia̍p khip-chio̍h m̄-sı̄ bô--khı̀, sı̄ chhàng tı̄ bô-kâng só͘-chāi, tán leh ín-chhoā goán cháu-chhoē bô-kâng ê sèⁿ-miā hām kong-kéng. Toā-hàn hāu-seⁿ N̂g Kok-chiong chò-peng sí--khı̀ ê tāi-chı̀, tō chhiūⁿ hō͘ lûi-kong kòng--tio̍h, m̄-nā kòng-phoà N̂g ma-ma pún-té an-tēng ê ka-têng, mā kòng chhut bô-kâng ê jı̂n-seng. Sı̄ siáⁿ-khoán ê thiàⁿ, siáⁿ-khoán ê khó͘, hō͘ i jı̂n-seng ê lō͘ oat 1-ê hiòng? Bô seⁿ koè gín-á ê goá bô-thang thé-hoē, kan-taⁿ ē-sái kiâⁿ oá i ê chhiū-châng, thiaⁿ hio̍h-á tháu-pàng--chhut-lâi ê sim-chiâⁿ, kám-siū chhiū-kin kā thô͘ lia̍h ân-ân ê m̄ kam-goān. 1995 nı̂, N̂g ma-ma bô siong-sı̀n kun-hong kong-pò͘ ê tiau-cha pò-kò, koat-sim beh khò ka-tı̄ ê la̍t, kā thâi-sí in kiáⁿ ê hiong-chhiú chhoē--chhut-lâi, thè hāu-seⁿ pò-siû. I khai-sí sı̀-kè cháu-chông, chhoē kong-chit liân-sú, khı̀ lı̍p-hoat-ı̄ⁿ tı̂n-chêng, iau-kiû kàm-chhat úi-oân tiau-cha......1-tang koè 1-tang, tui chin-siòng ká-ná pí thih-chhiū khui-hoe koh khah oh, 1-chân koh 1-chân ê kun-hoat thih-si-bāng-á, tı̍t-tı̍t chó͘-tòng beh thè kiáⁿ pò-siû ê lāu-bó. Tùi-khòng o͘-àm ê kun-hoat thé-chè, su-iàu joā toā ê koat-sim hām le̍k-liōng? Bı̄n-tùi ka-cho̍k-á bô chi-chhı̂, iōng tn̄g-choa̍t koan-hē ui-hia̍p, koh su-iàu joā toā ê ióng-khı̀ kap kian-kiông? Goá chē tı̄ Pachiluh ê chhiū-oe, tiām-tiām thiaⁿ N̂g ma-ma ê kò͘-sū, chı̀m tı̄ i ê koè-khı̀--nih. Iáu tı̄ Hoa-lian ko͘-toaⁿ chiàn-tàu ê sı̂, sui-bóng ka-cho̍k-á bô sio-thı̄n, kong-chit koh it-chài hoán-poē, chóng--sı̄ kāng khı̀-bı̄--ê chū-jiân ē sio-oá, N̂g ma-ma khai-sí chih-chiap kap i kāng-khoán sı̄ kun-tiong siū-lān-chiá ê ka-sio̍k, 1 hong-bı̄n kā in tàu-saⁿ-kāng, 1 hong-bı̄n mā hō͘-siōng thò͘ sim-siaⁿ. Poaⁿ-soá kàu Tâi-pak, N̂g ma-ma jú piàⁿ-miā tui chē-chē kun-tiong siū-lān àn-kiāⁿ, mā khai-sí phah-khui「Kun-tiong Jı̂n-koân Chhiok-chı̀n-hoē----N̂g ma-ma」ê miâ-siaⁿ kap éng-hióng-la̍t. Tē 8 tang--a, N̂g ma-ma iû-goân bē-giàn chiap-siū chèng-hú tan-ūi ê chu-goân, ka-tı̄ ta̍uh-ta̍uh-á thuh kàu chia. Kun-hong sı̄ siōng tián-hêng ê ui-koân thé-chè, lán Tâi-oân ê cha-po͘ gín-á soah tio̍h keng-koè chit 2 tang ê su-sióng kái-chō kap jı̂n-keh niú-khiok, kiâⁿ ē koè--ê, choâⁿ-á khut-ho̍k tı̄ ui-koân thé-chè ē-kha, kiâⁿ bē koè--ê, m̄-sı̄ chū-sat tō-sı̄ khí-siáu, lán kan-taⁿ ē-sái khò ka-tı̄ ê le̍k-liōng, iōng ka-têng kàu-io̍k hām siā-hoē kàu-io̍k té-khòng, bo̍k-koài Tâi-oân-oē ū 1-kù kóng: ”Iáu-boē chò-peng lóng mài kóng sı̄ lán ê kiáⁿ.” Lēng-goā 1 hong-bı̄n, cha-po͘--ê hit 2 tang chò-peng ê keng-giām, mā hō͘ in heh-phoà-táⁿ, piān-nā tn̄g tio̍h gûi-ki ah-sı̄ khùn-kéng, cha-bó͘-lâng tian-tò pí cha-po͘-lâng koh khah kian-kiông lūn-sèng, tı̄ chiah-ê siū-lān ka-sio̍k hām N̂g ma-ma seng-khu-téng, goá khoàⁿ tio̍h chit-ê pi-ai ê sū-sı̍t. 1-pō͘ 1 kha-ı̀n, N̂g ma-ma lúi-chek chhut ū châi-tiāu kap thé-chè kà-la̍t ê bı̂n-kan le̍k-liōng. Chit-má lâng-lâng teh kóng Tân Chúi-píⁿ chò chóng-thóng, Tâi-oân-lâng chhut-thâu-thiⁿ--a, m̄-koh kun-tiong jı̂n-koân chı̀n-tián tian-tò pí Lí Teng-hui sı̂-tāi khah chió. Siōng bô, Lí Teng-hui sı̂-tāi koh ē chioh N̂g ma-ma ê la̍t siu-lí kun-hong sè-le̍k, kiàn-lı̍p sin-sò͘ chè-tō͘; Tân Chúi-píⁿ ài bı̄n-chú, koh put-sı̂ teh phô͘ kun--ê ê lān-pha, chêng 1-chām-á hoah beh sêng-lı̍p ê Kok-ka Jı̂n-koân Úi-oân-hoē, iû-goân bô kā kun-tiong jı̂n-koân khǹg--jı̍p-khı̀. Ta̍k-tang ê 9 goe̍h chhe 3, N̂g ma-ma chiàu-siông lòng khı̀ Tāi-tı̍t ê Tiong-lia̍t-sû khòng-gı̄. Kin-nı̂ iû-hêng ê jı̂n-sò͘ oan-nā ı̂-chhı̂ 10 kúi-ê, lóng sı̄ sí-tiong ê ka-sio̍k, iáu ū chiok chē ka-sio̍k the̍h tio̍h poê-sióng-kim liáu tō cháu kah bô khoàⁿ lâng. Chhiâng-chāi hō͘ N̂g ma-ma sit-chı̀--ê, m̄-sı̄ kun-hong ok-chit ê chhiú-lō͘, tian-tò sı̄ chiah-ê ka-sio̍k, hông sēng pháiⁿ--khı̀ ê Tâi-oân-lâng, kam-goān hō͘ kong-chit phiàn m̄-chai, tán kàu bô-thang siu-soah, chhoē tùi i chia lâi, koh koài i kap kun--ê chhiong-thu̍t, kan-taⁿ siàu-siūⁿ kín thàn tio̍h poê-sióng-kim bô tāi-chı̀, bo̍k-koài N̂g ma-ma tiāⁿ oàn-thàn kóng: “Tâi-oân-lâng bē kiáⁿ ná teh bē ti-bah--leh”. Tō-sı̄ 1-kháu m̄ kam-goān ê khùi thuh-tiâu--leh, N̂g ma-ma ùi kò-pia̍t ê kun-tiong siū-lān sū-kiāⁿ, khoàⁿ tio̍h āu-piah lı̄-ek kau-kiat ê kun-hoat thé-chè, nā beh kiàn-lı̍p khah kiān-khong ê chè-tō͘, tio̍h-ài kái-piàn ok-chit ê thé-chè, mā chiah ū châi-tiāu poê-ióng Tâi-oân peng-á thè Tâi-oân thó͘-tē chiàn-tàu ê ı̀-sek. 8 tang ê kian-chhı̂, hō͘ lâng kóng tio̍h N̂g Kok-chiong bē koh phı̀ⁿ-siùiⁿ, hoán-tò khéng-tēng ùi N̂g Kok-chiong miā-àn liáu-āu, kun-tiong chiah ū-thang chı̀n-pō͘, chit-khoán kiau-ngō͘ mā sı̄ N̂g ma-ma an-ùi ka-tı̄ Kok-chiong miā-àn it-tı̍t bô kiat-kó ê chioh-kháu. Tı̄ Pachiluh kian-kiông ê chhiū-phoê ē-kha, sui-bóng koh ū khang-chhùi iáu-boē kian-phí, i ê sèⁿ-miā-la̍t í-keng thoàⁿ kàu chiok hn̄g chiok hn̄g, chhiū-chí tı̄ thó͘-tē puh-íⁿ. Chin kín, chin kín lán tō khoàⁿ ē tio̍h Pachiluh chhiū-nâ--a. (TGB Thong-sı̀n tē 38 kı̂, 2002 nı̂ 11 goe̍h)