N̂g Chı̀-sêng Bo̍k-su ê Sió-toān

Ùi Wiki Tô·-su-kóan
N̂g Sian-siⁿ, jú-miâ hō-chò Lêng-kiat, jū-miâ hō-chò Chı̀-sêng; pún-che̍k-tē sı̄ sio̍k tı̄ Tang-káng ê kàu-hoē. I chhut-sı̀ tı̄ 1853 nı̂. Tng boē sı̀n Chú ê sı̂, sı̄ teh chò hoat-koaⁿ, put-chí ū hoat-su̍t. In-ūi kiáⁿ-jı̂ siⁿ-liáu lóng phah-sńg--khı̀, i chiū chhéⁿ-gō͘ i só͘ chun-kèng ê pu̍t bô hoat-le̍k, bē-ē pó-pı̀ lâng. Só͘-í chiū koat-sim lâi sı̀n Chú. 
Tùi sı̀n liáu-āu, jia̍t-sim toè Chú, koat-sim beh thè Chú chò kan-chèng, chiū hiàn-sin lâi chò Chú ê kang. Tāi-seng tı̄ 1885 nı̂ jı̍p Sı̂n-ha̍k-hāu, káng-kiù Sèng-chheh nn̄g nı̂ kú, chiū khı̀ tiàm kàu-hoē. 
Koè bô loā-kú, Kam Bo̍k-su teh siūⁿ ài khı̀ Phêⁿ-ô͘ siat-kàu. I pún-sin seng khı̀ thàm chı̍t choā. Tò-tńg-lâi chiū phài N̂g Chhim-hô kap Sian-siⁿ pún-sin khı̀ hia thoân; khı̀ bô loā-kú, chiū ū chiâⁿ kong-hāu. Āu-lâi tò-lâi poaⁿ ke-koàn tah chûn koè-khı̀ Phêⁿ-ô͘. Chóng-sı̄ beh kàu-ūi ê sı̂ ū phah-phoà chûn. Sian-siⁿ-niû ū tit-tio̍h lâng chín-kiù, toā-kiáⁿ ū hō͘ hái-chúi tū--sí. Chit ê kiáⁿ hit-tia̍p tú-á sı̀, gō͘ hoè. Tng chûn beh phoà ê sı̂, i chhut-siaⁿ kiò, kóng, “Chú lâi lah! Chú lâi lah!”Kàu chiūⁿ hoāⁿ, lâng kiò I chò Chú hiaⁿ. I ı̀n, kóng, Goá m̄ sı̄ miâ kiò Chú. Goá ê kiáⁿ teh kiò Chú, chiū-sı̄ goán só͘ thoân ê Iâ-so͘; soà chiong án-ni chò ki-hoē lâi thoân Chú ê tō-lí. 
Tùi án-ni hō͘ lán chai i ê jia̍t-sim thiàⁿ Chú kàu tó-ūi. Lâng tı̄ sè-kan it-seng choè-ài--ê chiū-sı̄ ta-po͘-kiáⁿ. Sian-siⁿ boē sı̀n Chú í-chêng só͘ seⁿ--ê lóng phah-sńg--khı̀. Tùi lâi sı̀n Chú liáu-āu, kan-ta tit-tio̍h chı̍t ê ta-po͘-kiáⁿ, chū-jiân sı̄ thiàⁿ i chhin-chhiūⁿ pó-chu. Taⁿ sí tı̄ hái--nı̍h, iáu-kú bô loé-chı̀, soà chiong chit-ê chò tê-ba̍k lâi thoân tō-lí; án-ni sı̄ hián-bêng i thiàⁿ Chú khah thiàⁿ i ê kiáⁿ. 
Sian-siⁿ sı̀-cha̍p nı̂ chò thoân-tō ê kang. Ū toà tı̄ Phêⁿ-ô͘, Tek-á-kha, Hōng-soaⁿ, Lâm-á-kheⁿ, Kı̂-āu, chiah-ê kàu-hoē. Choè tē-it kú--ê chiū-sı̄ tı̄ Lâm-á-kheⁿ kàu-hoē. Tı̄ chit ê kàu-hoē chò Thoân-tō Sian-siⁿ kap chò Bo̍k-su thâu-boé ū jı̄-cha̍p-jı̄ nı̂ kú. Tng i tı̄ Lâm-á-kheⁿ ê kàu-hoē chāi-jı̄m ê sı̂, ū kap i ê tē-jı̄ kiáⁿ N̂g Sū-bêng Sian-siⁿ koh siat Kū-siâⁿ ê kàu-hoē. Hit-tia̍p Sū-bêng Sian-siⁿ iáu teh tha̍k Kong-ha̍k-hāu. Tùi lı̄-khui Lâm-á-kheⁿ ê kàu-hoē lâi tiàm Kı̂-āu kàu chit-tia̍p, i ū toā pang-chān chit ê kàu-hoē. Kı̂-āu kàu-hoē chió lâng, nńg-chiáⁿ, bô la̍t; i pún-sin lóng khai ka-tı̄ ê chı̂ⁿ khah-chē. Kàu chit-tia̍p kàu-hoē iā chám-jiân ke-thiⁿ lâng-gia̍h; chit-chūn lâi lé-pài ū la̍k, chhit-cha̍p lâng. 
Sian-siⁿ tı̄ nı̂-lāi 12 goe̍h 28 jı̍t khí phoà-pı̄ⁿ; sı̄ náu-kin tn̄g--khı̀. Kàu pún-nı̂ chiaⁿ-goe̍h chhe 10 jı̍t ē-po͘ sı̀-tiám-goā cheng an-jiân koè óng. Beh chhut-chòng ê sı̂ ū chhiáⁿ Pa Phok-sū chò chú-lí kò-pia̍t-sek, kóng-khí Sian-siⁿ ê lâi-le̍k. Liáu-āu ū So͘ Bo̍k-su, Ko Tok-hêng Bo̍k-su, Tiō Thian-chû Sian-siⁿ chiap-soà khí-lâi kóng tiàu-sû kap i ê lâi-le̍k. Jiân-āu tha̍k kok-ūi ê tiàu-tiān bêng-pe̍k pı̀-hoē. 
N̂g Sian-siⁿ gâu thiàⁿ hoē-iú, só͘-í hoē-iú iā gâu thiàⁿ i. Hit-jı̍t kò-pia̍t-sek liáu-āu, ūn koan beh lâi Lâm-chú bâi-chòng. Boē chiūⁿ-chûn ê tāi-seng, ū chı̍t ê hoē-iú toà tı̄ koan-bo̍k se̍h chı̍t-lı̀n-tńg, chiū kap i kóng-oē, ná chhin-chhiūⁿ kap oa̍h-lâng teh kóng-oē; tùi koan-bo̍k thı̀m-thâu, kā i kóng, “Taⁿ, hó-lah! án-ni bêng-pe̍k--lah! Lí seng khı̀, koh bô loā-kú goá iā beh khı̀ chhoē lí.” Kóng-liáu chiū kia̍h-thâu kı̂-tó kúi-kù oē. Goá khoàⁿ hit ê chêng-hêng, khoàⁿ-liáu sı̍t-chāi chin kám-sim. 
Sian-siⁿ tùi sı̀n Chú kàu chit-tia̍p, ū tú-tio̍h chin-chē hoān-lān, chóng-sı̄ i bô léng-sim loé-chı̀. M̄-nā chêng koè Phêⁿ-ô͘ thoân-tō kòng-phoà chûn, toā-kiáⁿ sí tı̄ hái-nı̍h. Tı̄ sı̀, gō͘ nı̂ chêng tē-saⁿ kiáⁿ tı̄ Tāi-pán I-kho Tāi-ha̍k teh-beh chut-gia̍p lah, chiah koè-sin. Koh tı̄ kū-nı̂ tiong, tē-jı̄ ta-po͘-sun cha̍p-jı̄ hoè ū koè-óng; tē-jı̄ sim-pū iā koè-óng. Chóng-sı̄ i bô loé-chı̀. M̄-sı̄ i bô hoân-ló, sı̄ i goâ thun-lún kan-khó͘. Taⁿ hiān-sı̂ Sian-siⁿ iáu ū saⁿ-ūi kong-chú, nn̄g ê chhian-kim; chı̍t ê tē-saⁿ chiú-koáⁿ sim-pū; sı̀-ê ta-po͘-sun, nn̄g ê cha-bó͘-sun; goā-sun bô sǹg chāi-lāi. 
Iáu ū chı̍t hāng thang kóng. Chêng koè-óng ê Sian-siⁿ-niû hō͘ lán koh-khah kám-sim. I Sin Kū-iok ê Sèng-chheh chin-se̍k, tō-lí chin bat, gâu pang-chān Sian-siⁿ chò kang; siông-siông thè Sian-siⁿ pı̄-pān tō-lí, gâu khó͘-khǹg bián-lē hoē-iú, gâu thé-thiap hoē-iú; tı̀-kàu hoē-iú chin thiàⁿ i. 
Taⁿ Sian-siⁿ kin-nı̂ koè-sin 75 hoè. I ê kang bêng-pe̍k, tò-khı̀ hióng-siū hok-khı̀, sı̍t-chāi thang kiong-hí; put-kò jı̂n-chêng bē bián-tit ū hoân-ló. Sian-siⁿ sui-jiân tò-khı̀, chóng-sı̄ I só͘ chò ê sū-gia̍p iáu-kú teh hoat-tián. I siat ê kàu-hoē iáu tı̄-teh; koh i ê tē-jı̄ kong-chú, N̂g Sū-bêng Sian-siⁿ, ū chiap-soà i ê kang teh keng-êng; ǹg-bāng āu-lâi ē koh-khah hoat-tián. 
Taⁿ goá tāi-lio̍k siá chiah-ê, lâi bián-lē lán chiah-ê saⁿ-kap chò kang ê Bo̍k-su, Thoân-tō kap chèng Hoē-iú. Ǹg-bāng kàu kiat-kio̍k ē chhin-chhiūⁿ Sian-siⁿ kap Sian-siⁿ-niû ê hó sêng-chek. 

(Tâi-oân Kàu-hoē-pò tē 503 koàn, 1927 nı̂ 2 goe̍h)