Oa̍h-miā ê hé-pé 03
“Tàu-tí in ū sím-mı̍h pı̀-koat?” “Hit ê pı̀-koat, chiū-sı̄ in ū tit-tio̍h chı̍t ê sı̀n-gióng-----sı̀n Iâ-so͘ Ki-tok, tùi téng-bı̄n lâi ê le̍k-liōng, hō͘ in ê jı̂n-seng-koan 180 tō͘ ê kái-piàn. Pún-lâi tng in tú-tio̍h chia ê put-hēng ê sı̂, kap lí siāng sim-chêng----pi-koan, iàm-sè, siūⁿ beh chū-chı̄n, nā-sı̄ tit-tio̍h Siōng-tè tı̄ in ê sim-lāi liáu-āu, chiū chiâⁿ-choè put pêng-hoân ê lâng.” Goá ná kóng, tùi i ê chhiú chiap hit pún “Goá ê sı̀n-gióng,” hian khui hit tiong-kan ê chı̍t toāⁿ, koh kā i kóng, “Che chiū-sı̄ Helen Keller tùi lí choè hó ê ı̀n-tap. Chhiáⁿ lí tha̍k khoàⁿ-māi.” “Goá sı̀n-gióng Siōng-tè éng-oán ê chû-ài kap choân-lêng ê tı̀-hūi, Siōng-tè ê chhiú chhoā goá tı̄ bông-bông tiong kiâⁿ lō͘, lâng ê siān-liông kap ı̀-chı̀ hō͘ goá tit-tio̍h sı̀n-sim. Keng-kè chit ê pi-siong thòng-khó͘ ê o͘-àm mı̂, Siōng-tè hō͘ goá tit-tio̍h oân-bí ê jı̂n-seng.” Ná-ná tha̍k liáu, thâu-khak khi-khi, chin ū kám-chhiok teh siūⁿ, choè-āu tı̀m-thâu kóng, “Goá goān-ı̀ chhin-chhiūⁿ Hellen Keller sı̀n-gióng Siōng-tè lâi tit-tio̍h khùi-la̍t, m̄-kú goá tùi Ki-tok-kàu bô chheng-chhó. Lāu-su, lí sı̄ thoân-tō, goá siong-sı̀n lí oē kà-sı̄ chia ê.” Sı̄, che chiū-sı̄ choè toā ê bo̍k-tek. Goá khai-sí chhoā i bat chō bu̍t Chú Siōng-tè kap Iâ-so͘ Ki-tok ê kiù-un. Te̍k-pia̍t kiông-tiau Siōng-tè ê thiàⁿ, chhe I ê to̍k-siⁿ Kiáⁿ Iâ-so͘ lâi sè-kan, sı̄ beh kái-koat jı̂n-seng thòng-khó͘ ê būn-toê. I pún-sin khak-sı̍t keng-giām tio̍h jı̂n-seng ê khó͘-thàng, bô ū chı̍t ê lâng chhin-chhiūⁿ I só͘ siū ê, nā-sı̄ I bô hó͘-jı̄n thòng-khó͘, iā bô tô-pı̄ á-sı̄ chiù-chó͘ chia ê thòng-khó͘, I tùi Siōng-tè ê sūn-ho̍k, chai-iáⁿ che sı̄ Siōng-tè ê chí-ı̀, hoaⁿ-hí chiap-siū thòng-khó͘, hō͘ lâng tèng tı̄ sı̍p-jı̄-kè, hit ki choè khó-phàⁿ chân-jím thòng-khó͘ ê hêng-kū, hō͘ I piàn-sêng êng-kng chhàn-lān ê sı̍p-jı̄-kè. Chı̍t ê lâng nā goān-ı̀ chiap-la̍p I choè Kiù-chú, i ê sim-lêng beh ū Ki-tok ê khùi-la̍t tı̄ lāi-bı̄n, hō͘ i tek-sèng sè-kan ê khó͘-lān, chhin-chhiūⁿ sèng Pó-lô ê sı̀n-gióng thé-giām só͘ kóng, “Goá tı̄ loán-jio̍k ê sı̂ koh-khah hián-chhut kian-kiông (II Lı̂m 12: 1--10).” Goá koh ín Eng-kok Bûn-hô Stevenson(Kim-gûn tó ê chok-chiá) ê it-seng. I chı̍t-sı̀-lâng phoà-pı̄ⁿ kha̍k huih tó tı̄ chhn̂g-nih, nā-sı̄ i tùi sı̀n-gióng tit-tio̍h khoài-lo̍k; siông-siông chûn kám-siā ê sim, i ū chı̍t siú ê kı̂-tó án-ni kóng: Siōng-tè ah, che chiū-sı̄ sı̀n-gióng mah?
Chiân-chı̀n ê sı̂ poa̍h-tó, poa̍h-tó liáu koh peh khí-lâi. Tı̄ khi-khu ê lō͘-tiong khoàⁿ-kı̀ⁿ pı̂ⁿ-tháⁿ; Tı̄ hu-hoa ê lō͘-tiong hoat-kiàn hun-hiong. Ióng chiáu ge̍k hong teh pe; hó hı̂ chhı̂ⁿ chúi teh lâu. Siōng-tè ah, che chiū-sı̄ sı̀n-gióng mah?
“Ná-ná, che chiū-sı̄ sı̀n-gióng ê khùi-la̍t lah. Lâng ê chı̄n-thâu, chiū-sı̄ Siōng-tè ê khí-thâu; lâng ê lō͘ nā kiâⁿ chı̄n, Siōng-tè ê lō͘ chiū khai-sí. Lí koat-chı̀ beh kèng-pài Siōng-tè, sı̀n-khò Iâ-so͘ á bô?” “Beh, goá goān-ı̀ chiong goá pún-sin hâng-ho̍k tı̄ Siōng-tè ê chhiú-tiong, choè I ê kiáⁿ-jı̂, hō͘ Chú Iâ-so͘ kái-piàn goá ê jı̂n-seng, chiâⁿ-choè chek-ke̍k lo̍k-koan ê jı̂n-seng.” “Án-ni hó, lí goān-ı̀ goá thoè lí kı̂-tó bô?” “Goá m̄-chai kı̂-tó sı̄ sím-mı̍h ı̀-sù?” “Í-āu lí chiū oē chai, hiān-chāi chí-iàu lí kap goá ba̍k-chiu khoeh-khoeh, thâu-khak àⁿ-àⁿ thiaⁿ goá ê siaⁿ chiū hó.” “Ná-ná kap goá khai-sí kı̂-tó. Goá the̍h“Thian-lō͘ le̍k-thêng,” “Àm-sek chi hō͘” kap Sèng-keng hō͘ i, te̍k-pia̍t chhiáⁿ i khoàⁿ iok-pek-kı̀ kap hok-im-toān. Sı̂-kan keng-kè chı̍t nı̂, N̂g Sian-siⁿ-niû tùi Bí-kok tńg-lâi, sin-thé í-keng hoê-ho̍k kiān-khong, Ná-ná sui-jiân iáu chē tı̄ lûn-í, nā-sı̄ i ê sim-chêng í-keng choán-piàn. N̂g Kong-koán múi jı̍t í-keng ū kǹg-khı̂m siaⁿ kap to̍k-chhiùⁿ ê siaⁿ tùi Ná-ná ê chhiú kap chhùi thoân chhut-lâi, Ná-ná í-keng sı̄ chhiong-moá khoài-lo̍k ê lâng lah. I ê kong-khò chı̀n-pō͘ chin kín, sı̍t-chāi ū im-ga̍k kap bûn-ha̍k ê thian-châi. Ū chı̍t pái goá kā Ná-ná kóng, ǹg-bāng i oē siá chı̍t phiⁿ chok-phín. I kó-jiân siá lah, 3 jı̍t āu the̍h hō͘ goá, goá hoat-kak i ū siá-chok ê châi-lêng, koh tı̄ bûn-jı̄ tiong chhiong-moá tio̍h tùi Siōng-tè ê sı̀n-sim. Goá kái hó, kā i kià hō͘ pò-siā, te̍k-pia̍t tùi phian-chhip sian-siⁿ kóng Ná-ná ê chêng-hêng. Kúi jı̍t āu, i ê bûn-chiuⁿ khan chhut-lâi. Hit àm, goá the̍h khı̀ hō͘ in choân-ke ê lâng khoàⁿ, N̂g Sian-siⁿ hoaⁿ-hí kàu boē kò͘-tit, tùi Ná-ná tı̍t-tı̍t chim. Ná-ná in hui-siông khoài-lo̍k, kā lāu-pē kóng, “Goá beh koh kè-sio̍k siá, goá beh ēng goá ê siang-chhiú lâi bı̂-pó͘ chit siang kha ê khoat-hām.” Kó-jiân i ê bûn-chiuⁿ tı̍t-tı̍t khan chhut-lâi, chı̍t-phiⁿ chı̍t-phiⁿ chı̀n-pō͘. Goá koh-khah hoaⁿ-hí ê, sı̄ i í-keng tùi Siōng-tè tit-tio̍h hit ê khùi-la̍t. x x x x x x Sèng-tàn-choeh beh kàu lah, goá ūi-tio̍h i chún-pı̄ nn̄g ê chiat-bo̍k, chı̍t ê to̍k-chhiùⁿ, chı̍t ê kǹg-khı̂m to̍k-chàu. I put-chí phah-piàⁿ liān-sı̍p, chóng-sı̄ kàu khèng-chiok-hoē ê chı̀n-chêng àm, i hut-jiân kā goán kóng m̄ khı̀ chham-ka. “Ūi sím-mı̍h?” N̂g Sian-siⁿ tio̍h-kiaⁿ mn̄g i. “Goá chin kiàn-siàu, lâng nā khoàⁿ tio̍h goá, it-tēng oē chhiò goá,” i àⁿ-thâu kóng, “Goá kā lí pó-chèng, lâng put-tān boē chhiò lí, hoán-tńg beh kám-kek lí ê sêng-kong, jı̂-chhiáⁿ beh kek-khí choē-choē lâng tùi jı̂n-seng khah oē-hiáu hùn-tò͘, choè chı̍t ê ū ı̀-gı̄ ê lâng.” I thiaⁿ goá chiah ê oē chiah hoaⁿ-hí tap-èng. Sèng-tàn mı̂, choân sè-kài lóng teh khèng-chiok Kiù-chú ê kàng-seng. Pêng-sı̂ chin hi-bı̂ ê C chhoan iā pı̀ⁿ choè hui-siông ê nāu-jia̍t, thiⁿ-khı̀ sui-jiân chin koâⁿ, lâng iā oe-oe tı̄n-tı̄n jı̍p-lâi lé-pài-tn̂g, hō͘ kui keng pài-tn̂g lāi put-tān boē koâⁿ, jı̂-chhiáⁿ lóng sio-lō khí-lâi. Chhit tiám poàⁿ, khèng-chiok-hoē khai-sí, goá khiā tı̄ káng-tâi téng, teh-beh soan-pò͘ ê sı̂, N̂g Sian-siⁿ hu-hū sak tio̍h Ná-ná tùi toā-mn̂g khoeh jı̍p-lâi. Goá khoàⁿ Ná-ná chhēng pe̍h-saⁿ, oán-jiân chhin-chhiūⁿ thiⁿ-sài, hui-siông ê ko-ngá bí-lē, choân-thé koan-chiòng khoàⁿ tio̍h chit ê toē-hng iàu-jı̂n kap chhian-kim hut-jiân ê kong-lı̂m, lóng chin heng-hùn, khiā khí-lâi, phah pho̍k-á niū hō͘ in kè. Ná-ná ê lûn-í chin sūn-lı̄ lâi kàu thâu-chêng. Chiat-bo̍k khai-sí, goá chiong Ná-ná nn̄g ê chiat-bo̍k pâi choè-hoé. Tē 1 ê chiat-bo̍k kàu tē 5 ê chiat-bo̍k sı̄ kàu-hoē Iù-tı̄-hn̂g ê iû-gē-hoē. Tē 6 chiat-bo̍k lûn kàu Ná-ná ê kǹg-khı̂m to̍k-chàu, khek miâ “Siàu-lú ê kı̂-tó”. N̂g Sian-siⁿ hu-hū bān-bān chiong Ná-ná sak khí-lâi káng-tâi téng, hō͘ i chē tı̄ kǹg-khı̂m ūi, chéng-kò hoē-tiûⁿ hui-siông an-chēng, ná chhin-chhiūⁿ lāi-bı̄n bô poàⁿ lâng, chí-ū sı̂-cheng tı̍t-ta̍k tı̍t-ta̍k ê siaⁿ nā-tiāⁿ. Ná-ná chē tı̄ kǹg-khı̂m chêng, tāi-seng chhin-chhiūⁿ teh kı̂-tó ê khoán, jiân-āu i chiong chhiú khǹg tı̄ kiān-poâⁿ, chı̍t tı̄n bí-biāu ê im-ūn tùi hit nn̄g ki chhin-chhiūⁿ thiàu-bú ê chhiú thoân chhut-lâi, tāi-ke lóng tô-chùi tı̄ siàu-lú tùi Siōng-tè kı̂-tó ê kéng-kài. Chàu soah, phah pho̍k-á ê siaⁿ chín-tōng khí-lâi, sı̄m-chı̀ lóng khiā khí-lâi, piáu-sı̄ tùi Ná-ná ê kám-kek. Ná-ná ǹg koan-chiòng tı̍t-tı̍t tàm-thâu seh to-siā, khoàⁿ tio̍h koan-chiòng iáu-kú phah boē soah, i nn̄g ki chhiú iā kia̍h khí-lâi tı̍t-tı̍t iô-tōng. Chit ê chín-tōng ê siaⁿ, iok ū 5 hun cheng kú, tāi-ke chiah koh an-chēng chē lo̍h-khı̀, bô joā-kú iū koh pı̀ⁿ choè chin an-chēng lah. Ná-ná ēng i hit ki chhiú ka-kı̄ sak lûn-í lâi khah thâu-chêng-bı̄n, bı̄n ǹg koan-chiòng, beh chiap-soà i tē 2 ê chiat-bo̍k----to̍k-chhiùⁿ. Tı̄ iáu-bē khai-sí í-chêng, goá chhut-lâi khiā tı̄ i sin-piⁿ, tùi koan-chiòng seng soat-bêng Ná-ná beh to̍k-chhiùⁿ chit tè khek ê loē-iōng. “Chit siú khek sı̄ Sèng-si 347 siú, chok-chiá sı̄ H. G. Spafford, i chhut-sı̀ tı̄ New York chiu, sı̄ chı̍t ê lu̍t-su, tng i tı̄ Chicago teh choè kàu-siū ê sı̂, in-ūi Chi-ka-ko hoat-seng toā hé-chai, i ê toā pō͘-hūn châi-sán lóng hō͘ hé sio khı̀, hui-siông ê thòng-sim, keng-kè bô joā-kú, i ê hū-jı̂n-lâng kap kúi ê kiáⁿ-jı̂ chē chûn teh iû sè-kài ê sı̂, iū tú-tio̍h chûn tı̂m lo̍h hái-té, bó͘ kiáⁿ lóng sí tı̄ hái-nih. Tú-tio̍h chit ê toā táⁿ-kek, tó tı̄ bı̂n-chhn̂g lâu ba̍k-sái. Kai-chài i ū kian-koat tùi Siōng-tè ê sı̀n-gióng, hō͘ i peh khí-lâi, lâi siá chit siú chhiong-moá tio̍h pêng-an ê si. Chit ê tú-tú chhin-chhiūⁿ Ná-ná só͘ cho-gū ê put-hēng, nā-sı̄ Ná-ná iā chhin-chhiūⁿ chit ê lu̍t-su, tit-tio̍h Iâ-so͘ ê sı̀n-sim lah. Chhiáⁿ tāi-ke ēng tâng khoán ê sim-chêng lâi him-sióng Ná-ná ê to̍k-chhiùⁿ.” Goá kóng soah, lâi chē tı̄ kǹg-khı̂m chêng, kā Ná-ná phoāⁿ-chàu. Ná-ná chē tı̄ lûn-í chhiú ha̍p-oá, ēng kám-kek kap khak-sı̀n, tùi sim-toé chı̍t-kù chı̍t-kù chin bêng chhiùⁿ chhut-lâi: Ū sı̂ lán keng-kè bí-lē chheng-chēng hô-kı̂ⁿ,
Chhiū-ba̍k chin chhiⁿ-chhùi ê lō͘-piⁿ, Ū sı̂ lán tú-tio̍h toā iu-būn lâu ba̍k-sái, Ná keng-kè toā hong-éng ê khó͘-hái. Bián hoân-ló, sim pêng-an, Oá-khò Chú bián hoân-ló, sim pêng-an.
Chhiùⁿ liáu, Ná-ná nn̄g lúi ba̍k-chiu kâm tio̍h jia̍t-chêng ê ba̍k-sái. ngó͘-sek ê teng chı̍t-ē chiò tio̍h i ê bı̄n, lâng lóng khoàⁿ sı̄ nn̄g lia̍p oē hoat kng ê chin-chu lı̀n lâi lı̀n-khı̀, bô chı̍t ê lâng phah pho̍k-á, khong-khı̀ chin an-chēng, tı̄ hn̄g-hn̄g ū thiaⁿ tio̍h kúi ê hū-jı̂n-lâng chhihN-chhihN ê siaⁿ. Goá kap N̂g Sian-siⁿ hu-hū boē kı̀m-tit, iā lâu chhut ba̍k-sái, che sı̄ hoaⁿ-hí kap kám-tōng ê ba̍k-sái. Khèng-chiok-hoē soah, N̂g Sian-siⁿ te̍k-pia̍t jı̍p-lâi goá ê siok-sià kā goá seh to siā. Tng i khoàⁿ tio̍h lé-pài-tn̂g chiah-nih kū ê sı̂, kā goá kóng, “Lé-pài-tn̂g eng-kai tio̍h têng khí, siuⁿ kū koh siuⁿ oe̍h, chhin-chhiūⁿ ê-hng lâng chiah-nih choē, kah bô hiám-hiám tó lo̍h-khı̀.” “Goán chin kú chiū kè-e̍k beh khí, nā-sı̄ keng-chè boē thang iông-ún, chiah bián-kióng sú-iōng.” Goá ı̀n. “Lín ê kè-e̍k sı̄ àn-sǹg beh joā choē chı̂ⁿ--ê?” I koh mn̄g. “Goán ê kó͘-kè tio̍h ài 10 bān kho͘ chiah ū hoat-tō͘.” “Nā án-ni, lín í-keng ū joā choē ki-kim?” “Ki-kim sı̄ bô lah, nā-sı̄ choân sı̀n-tô͘ ū koan-bō͘ ê kiat-kó, tāi-khài sı̄ 4 bān kho͘ nā-tiāⁿ, só͘-í bô hoat-tō͘ thang tāng-kang.” “Goá siūⁿ, lín thang tāng--lo̍h-khı̀, hiah ê bô-kàu--ê iû goá hū-chek.” “N̂g Sian-siⁿ, lí ê ı̀-sù sı̄ beh hiàn 6 bān kho͘?” Goá thiaⁿ chı̍t-ē, ná chhin-chhiūⁿ m̄ siong-sı̀n goá ê hı̄-khang, chiong hit ê 6 bān kho͘ kóng toā siaⁿ, piáu-sı̄ giâu-gı̂. “Sı̄, 6 bān kho͘.” i kian-koat hoê-tap. Kám-siā Siōng-tè, chin-chiàⁿ sı̄ chı̍t ê ū ı̀-gı̄ ê Sèng-tàn-choeh. Sin-nı̂ ê thâu chı̍t lé-pài, 10 tiám ê lé-pài beh khai-sí. N̂g Sian-siⁿ hu-hū sak tio̍h Ná-ná, thâu chı̍t pái jı̍p-lâi lé-pài-tn̂g choè lé-pài. Goá kap choân-thé sı̀n-tô͘ chhiong-moá kám-siā kap hoaⁿ-hí, goá chiong khí lé-pài-tn̂g ê hó siau-sit chhiàng hō͘ chèng hoē-iú chai, kui ê hoē-tn̂g chhin-chhiūⁿ Gō͘-sûn-choeh ê Sı̂n lı̂m-kàu, tāi-ke toā siaⁿ o-ló Siōng-tè. Nn̄g lé-pài āu lé-pài-tn̂g chèng-sek tāng-kang, Siū-lān-choeh khí hó, Koh-oa̍h-choeh hit jı̍t goán poaⁿ jı̍p sin Sèng-tiān choè lé-pài. Hit jı̍t Sió-hoē gı̄-tiúⁿ Keh Bo̍k-su lâi kú-hêng soé-lé, 10 goā ê lâng jı̍p sèng-hoē choè hoē-oân, kı̂-tiong 3 ê, chiū-sı̄ N̂g Sian-siⁿ hu-hū kap Ná-ná. Choè hō͘ goá kám-kek ê, sı̄ Ná-ná siú Sèng-chhan āu tùi bo̍k-su kap goá kóng, “Goá ê kha sui-jiân boē kiâⁿ lō͘, kim-āu goá beh ēng chit siang chhiú kap chhùi lâi hiàn hō͘ Siōng-tè, choè I ê khı̀-kū; lı̄-iōng siá-chok, ián-chàu kap ián-chhiùⁿ lâi kiàn-chèng Siōng-tè, ho̍k-bū jı̂n-kûn.” Goá chai goá í-keng ū chı̄n kàu sù-bēng lah. Hit nı̂ 8 ge̍h, goá lı̄-khui thang liû-loân ê kàu-hoē. (Tâi-oân Kàu-hoē Kong-pò tē 987-990 hō,1966 nı̂ 8-9 ge̍h)