Page:Pit Sòan Ê Chho͘ Ha̍k.djvu/25

Ùi Wiki Tô·-su-kóan
Cī siŏh-hiĕk gó muôi gáu-dó̤i

SIÓ-SÓ͘

Ēng sò͘-bo̍k數目 kì-siàu記數, iàu-kín要緊 tio̍h chiong toaⁿ-ūi單位 tsòe pún. Tùi toaⁿ-ūi單位 óa tsó-pêng左爿 lâi chìn chi̍t-ūi一位, chīu ke siàu ê gia̍h tsa̍p-pē; koh chìn chi̍t-ūi一位, koh ke tsa̍p-pē; í-siōng以上 lóng án-ni按呢. Chit ê hoat-tō͘法度 téng-bīn頂面 ū kóng-bêng, tsóng-sī總是 ài ha̍k-seng學生 tì-ì chīu koh kóng-i.

Siat-sú設使 ū siàu 3456, chit-tiâu-siàu chīu-sī就是 3 chheng, koh 4 pah, koh 5 tsa̍p, koh 6 ê. Nā-sī若是 m̄-sái毋使 án-ni按呢 lēng-gōa : khòaⁿ i-ê ūi chīu tsai 5 chīu-sī就是 5 tsa̍p, 4 chīu-sī就是 4 pah, 3 chīu-sī就是 3 chheng.


Taⁿ siat-sú設使 toaⁿ-ūi單位 ê iū-pêng右爿 ū só͘-kì ê siàu, tio̍h iû-goân猶原 chiàu chit-ê即个 hoat-tō͘法度 lâi hun-piat分別 i-ê-ūi; chīu-sī就是 tio̍h chiong toaⁿ-ūi單位 tsòe pún, nā óa iū-pêng右爿 thè chi̍t-ūi一位 chīu chió siàu ê gia̍h tsa̍p-pē; koh thè chi̍t-ūi一位 koh chió tsa̍p-pē; í-hā lóng án-ni按呢.

Toaⁿ-ūi單位 ê iū-pêng右爿 tio̍h ū tō͘-tiám讀點 thang hun-piat分別 ūi. Tō͘-tiám讀點 tsó-pêng左爿 ê siàu kiò-tsòe叫做 Tōa-siàu大數; tō͘-tiám讀點 iū-pêng右爿 ê siàu kiò-tsòe叫做 Sió-sò͘小數. Tō͘-tiám讀點 m̄-sī毋是 tsòe chi̍t-ūi一位, beh hō͘-lâng ōe jīn toaⁿ-ūi單位 tiāⁿ-tiāⁿ定定.

Siat-sú設使 ū siàu 3456·789. Tōa-siàu大數 chīu-sī就是 saⁿ-chheng sì-pah gō͘-tsa̍p lak. Toaⁿ-ūi單位 ê iū-pêng右爿 ū tō͘-tiám讀點 tsòe kì-hō記號. Tùi toaⁿ-ūi單位 thè chi̍t-ūi一位 ū 7, chīu-sī就是 tsa̍p-hūn十份 ê chhit-hūn. Koh thè chi̍t-ūi一位 ū 8, chīu-sī就是 chi̍t-pah一百 hūn ê 8 hūn: koh thè chi̍t-ūi一位 ū 9, chīu-sī就是 chi̍t-chheng一千 hūn ê 9 hūn.

Tōa-siàu大數, tùi toaⁿ-ūi單位 sǹg-khí算起 lâi-chìn chiah ū tsa̍p-ê-ūi, pah-ê-ūi, chheng-ê-ūi, bān-ê-ūi, ûn-ûn勻勻. Sió-sò͘小數, tùi toaⁿ-ūi單位 sǹg-khí算起 lâi-thè chiah ū tsa̍p-hūn十份 ê ūi, pah-hūn百份 ê ūi, chheng-hūn千份 ê ūi, bān-hūn萬份 ê ūi, ûn-ûn勻勻.

 Beh siá 10 hūn ê 1 hūn, tio̍h siá ·1.
 Beh siá 100 hūn ê 1 hūn, tio̍h siá ·01.