Su-bûn kap Oē-seng

Ùi Wiki Tô·-su-kóan
Sı̂-sè piàn-chhian, bûn-hoà jı̍t-jı̍t chı̀n-pō͘; Tâi-oân ê jı̂n-chêng hong-sio̍k, tō-lō͘, chhı̄-khu, kap jı̄-cha̍p nı̂ chêng toā koh-iūⁿ. Kı̂-tiong toā chı̀n-pō͘ chiū-sı̄ su-bûn kap oē-seng. Peh-sı̀ⁿ siū bûn-bêng ê kàu-hoà ná kàu, bûn-bêng ê tē-ūi chiū oē-seng ná bat, ia̍h chèng-hú oē-seng chin giâm-tiōng. Taⁿ hó-táⁿ ēng chit-ê tāi-lio̍k lâi gı̄-lūn. 
Lūn su-bûn ū lāi-goā ê hun-piat; lāi sı̄ ha̍k-būn, goā sı̄ goā-koan. Kū-chheng ê sı̂-tāi chiong Hàn-ha̍k ê jû-chiá kiò choè su-bûn, hiān-sı̂ chiū boē-kham--tit kóng, chhiáⁿ chiong ha̍k-būn hē-teh,bián-lūn, lâi lūn goā-koan ê su-bûn. 
1.Giân-gú sè-kài-tiong sı̄ Tâi-oân-lâng ê chho͘-chhùi pháiⁿ oē thang chhui choè tē-it pháiⁿ. Tı̄ kóng oē ê sı̂, hoaⁿ-hí ê sı̂, siū-khı̀ ê sı̂, kháu-thâu-gú lóng sı̄ pháiⁿ-oē; tâm-lūn ê sı̂ toā-siaⁿ soan-jióng; bô thèng-hāu pa̍t lâng kóng-liáu chiū chı̀n-chêng kóng, che sı̄ pháiⁿ sı̍p-koàn bô su-bûn. Pó-lô kóng, sèng-tô͘ bô kóng kan-ı̂m phû-phiò hı̀-hiauh ê oē sı̄ ha̍p-gı̂ (I-hut-só͘ 5 : 4, Má-khó 7 : 15). 
2.I-koan che sı̄ goā-koan ê iàu-kín. Lâng kóng, "Sian kèng i-koan, hō͘ kèng-jı̂n." Chhēng-saⁿ tio̍h ū phoè-ha̍p sin-hūn chu-keh, châi-sán. M̄-thang chhēng kàu hō͘ lâng khoàⁿ gōng-ngia̍h. Ū chı̍t khoán chhı̀n-chhái chhēng, nā-sı̄ chián-hoat lâi kóng, saⁿ-khò͘ chhı̀n-chhái kó͘-pu̍t-chiong boé lâi chhēng, bô ha̍p-sin. Ū-ê iûⁿ-ho̍k hù-sio̍k-phín koà m̄-tio̍h, e-lih, kha-hú-suh koà kàu chin o͘ iáu teh ēng. Ū-ê bô ut, bô chheng-khı̀, khı̀ pa̍t lâng tau, ia̍h sı̄ tı̄ chèng-lâng ê tiong-kan ián-soat, i-chiûⁿ chhı̀n-chhái, sit-lé bô su-bûn. 
Koh chı̍t khoán chhēng siuⁿ koè-thâu i-chiûⁿ chhó͘-chhó͘, tiong-téng lâng chhēng siōng-téng saⁿ ê táⁿ-pān bô ha̍p sin-hūn, choân ke-gia̍p hē tı̄ sin-khu, só͘ jı̍p put-kiong só͘-chhut, chhut-mn̂g ná koaⁿ-ka, gia̍p-hō͘, che sı̄ chng-choè, boē kóng sı̄ su-bûn. 
Koh chı̍t khoán chhēng saⁿ tio̍h tek-tiong, pò͘ bián chin ta̍t-chı̂ⁿ, iàu-kín tio̍h chiàu sı̂-chè choè ha̍h-sin, ta̍k hāng tio̍h chheng-khı̀, tio̍h chhēng khah sò͘,che chiū-sı̄ chiàu su-bûn. 
3.Lé-sò͘. Tùi koaⁿ-hú tùi sı̄-toā tùi pêng-iú m̄-thang bô-lé. chóng-sı̄ lé-sò͘ ia̍h m̄-thang siuⁿ choē. "Lé-to pit-chà"; chū-chheng siuⁿ pi-bı̂ hō͘ lâng khoàⁿ choè hā-téng, chheng pa̍t lâng siuⁿ koâiⁿ pı̀ⁿ-choè thiám-bı̄ . Só͘-í lé-sò͘ tio̍h tek-tiong, kéng hiān-sı̂ Tâi-oân só͘ ēng tú-hó ê lé-sò͘ lâi ēng, he̍k-sı̄ seh-siā thı̀m-thâu, só͘ ū ta̍k hāng ê lé. 
Oē-seng sı̄ chiàu-kò͘ hō͘ lâng oē ióng-kiāⁿ, iàu-kín ta̍k hāng tio̍h chheng-khı̀,chheng-khı̀ sı̄ êng-kng, lâ-sâm sı̄ kiàn-siàu. 
1.Sin-thé tio̍h siông soé, chiah khah boē phoà-pı̄ⁿ. Lāi-saⁿ tio̍h siông oāⁿ,thâu-mn̂g m̄-thang boah-iû, nā ēng ngı̄ ê thâu-mn̂g-bín, siông bín, thâu-mn̂g chiū nńg. 
2. Khùn sı̄ oē-seng ê toā iàu-kín. Lâng poàⁿ-sè choè kang poàⁿ-sè tio̍h khùn. Khùn chhiong-chiok lâng chiū khah ióng-kiāⁿ, sim hoaⁿ-hí, gâu tha̍k-chheh, cheng-sı̂n pá-chiok. Khùn bô kàu-gia̍h bı̂n, chiū khah oē phoà-pı̄ⁿ ê khoán, sim bô pêng-an. Tio̍h khùn joā-kú kı̀ tı̄ ē-toé :--
Gin-ná 4 hè tio̍h khùn 12 tiám cheng. 
Gin-ná 7 hè tio̍h khùn 11 tiám cheng. 
Gin-ná 8-9 hè tio̍h khùn 10 tiám-poàⁿ cheng. 
Gin-ná 10-11 hè tio̍h khùn 10 tiám cheng. 
Gin-ná 12 hè tio̍h khùn 9 tiám cheng. 
Toā lâng tio̍h khùn 8 tiám cheng. Khùn ê sı̂ m̄-thang ēng phoē khàm-bı̄n chiah oē siū hó khong-khı̀, chím-thâu m̄-thang ēng siuⁿ koân, thâu-khak nā khah koân heng-khám, huih khah lân-tit thàu-kàu thâu-náu. Kı̄n-lâi khah ài ēng mn̂g ê chím-thâu, iā-ū lâng toān-liān bô ēng chím-thâu. Só͘-í khùn m̄-thang m̄ kín-sı̄n.
3.Lim-chia̍h ta̍k-hāng mı̍h tio̍h ū chheng-khı̀ chiah thang chia̍h. Chiàu hiān-sı̂ teh khe-khó ū chin choē khoán ê pı̄ⁿ tùi chia̍h lâi thoàn-jiám, só͘-í tio̍h soé chheng-khı̀, chú-se̍k tio̍h khàm, hı̂-lūi bah-lūi kè-lâu bô chhiⁿ m̄-thang chia̍h. 
4.khiā-khí ê só͘-chāi thiaⁿ-tn̂g tio̍h siông-siông chheng-kiat, chhù-téng thô͘-kha tio̍h sàu-tû, ta̍k-hāng tio̍h chhéng chhit, í-toh tio̍h soé tio̍h chhéng; pâng-keng chhn̂g-ē tio̍h chheng-khı̀. Phē-chhio̍h tio̍h siông pha̍k, tio̍h hō͘ khong-khı̀ jı̍t-kng oē kàu, chiū bô pháiⁿ-bı̄, ia̍h oē siau-to̍k. chúi-kau tio̍h thong-liû m̄-thang chek-tı̀. Piān-só͘ tio̍h siông piàⁿ chheng-khı̀, chhı̄ cheng-siⁿ ê só͘-chāi tio̍h lı̄ khah hn̄g, iàu-kín tio̍h bô gāi oē-seng. Taⁿ lūn oē-seng ê sū Ki-tok-kàu ê tio̍h khah-iâⁿ sè-sio̍k lâng. Ū khoàⁿ-kı̀ⁿ ê sin-thé nā boē hiáu chheng-khı̀, beh-thài-oē ēng chheng-khı̀ ê sim-sı̂n lâi ho̍k-sāi sèng-kiat ê Siōng-tè ? Án-ni su-bûn oē-seng sı̄ jı̍t-jı̍t iàu-kín. 
(Keh Chúi-lêng)