跳至內容

Tâi-oân-chı̀

Ùi Wiki Tô·-su-kóan

Chū Tâi-oân kui Jı̍t-pún pán-tô͘ liáu-āu, ū ké-oāⁿ chē-chē hāng, chhin-chhiūⁿ Koān-hūn ê kài-hān, siat pān-bū-sū kap phoe-kio̍k, lóng ū iàu-kín ê koân-hē, lán eng-kai tio̍h siong-se̍k, ta̍k-hāng ē lı̄-piān m̄-bián hùi-khı̀.

Lūn chá-chêng ê Koān-hūn, khiok ū Biâu-le̍k, Chiang-hoà, Hûn-lı̂m, An-pêng kap Hêng-chhun; taⁿ hiah-ê miâ chò Koān bô teh ēng. Sin siat ê Koān Thiaⁿ ū pâi-lia̍t tı̄ ē-té; chóng-sı̄ só͘ kı̀-ê lí-hūn lóng sı̄ chiàu Jı̍t-puú ê lō͘-thêng lâi kı̀. Lín o̍h-nı̍h ê ha̍k-seng nā ài khe-khó, tio̍h chai Jı̍t-pún tı̍t-hêng ê chı̍t-lí tí Chheng-kok ê la̍k-lí liân 780 pō͘ ê gia̍h; Jı̍t-pún sù-hong ê chı̍t-lí tí Chheng-kok ê 46.24 sù-hong lí ê gia̍h.

1.Tâi-pak-koān. Koān-thiaⁿ siat tı̄ Tâi-pak siâⁿ-lāi, chiū-sı̄ Chóng-tok toà tı̄-hia thóng-hat choân Tâi ê chèng-sū; Iáu-kú chiàu hit-tah ê tē-lí lēng-goā ū hun-siat Ki-liông kap Tām-chúi ê Chi-thiaⁿ. Tâi-pak-koān tang-sai tn̂g iok ū 16 lí, lâm-pak 17 lí; khoah sı̄ chha-put-to 273 ê sù-hong lí. Koān-lāi ke kap chng-siā ê gia̍h ha̍p-kiōng 1437 ê, kháu-chàu iok ū 7,8812, thâu-chhùi ū 49, 6468 lâng. Chóng-kiōng ū pó-lí 14 ê; pān-bū-sū 13-ê.

2.Sin-tek-koān. Koān-thiaⁿ siat tı̄ Tek-chhàm-siâⁿ-lāi; tang-sai ê kài-hān 15 lí; lâm-pak 20 lí; khoah 330 ê sù-hong lí. Pak-kài sı̄ Tâi-pak-koān, lâm-kài sı̄ Tâi-tiong-koān; nā-sı̄ tang-pêng ū toā-soaⁿ thóng-khí chò kài-hān. Sai-hng chı̍t-phı̀ⁿ ê pêⁿ-po͘ it-tı̍t kàu hái. Koān-lāi ke kap chng-siā ê gia̍h ha̍p-kiōng 1145 ê ; kháu-chàu ū 8,3768 ê; thâu-chhùi 2,71505 lâng; pó-lí 6 ê; pān-bū-sū 11 ê.

3.Tâi-tiong-koān. Tâi-tiong-koān thiaⁿ tı̄ kū-sı̂ ê Tâi-oân-hú-siâⁿ-lāi. Tı̄-hia khí-thâu ū siat nn̄g ê chi-thiaⁿ tiàm Chiang-hoà kap Po͘-lí-siā, taⁿ í-keng hoè-bô. Kài-hān-lāi, tang-sai 23 lí; lâm-pak 15 lí; sı̀-ûi khoah 345 ê sù-hong lí. Sai-hng keh hái kap Chheng-kok ê Choân-chiu hn̄g-hn̄g saⁿ tùi-bı̄n. Tang-hng chı̍t-toāⁿ kha-chiah poē toā-soaⁿ. Khoàⁿ hit-ê tē ê sı̀-bı̄n hóng-hut chhin-chhiūⁿ Sin-tek-koān. I-ê ke kap chng-siā ê siàu-gia̍h ū 1304 ê; kháu-chàu 1,3429 ê; thâu-chhùi 49,0465 lâng; pó-lí 26 ê; pān-bū-sū 15 ūi.

4.Ka-gı̄-koān. Ka-gı̄-koān-thiaⁿ tı̄ Ka-gı̄-siâⁿ-lāi; chiáng-koán tang-sai 23 lí; lâm-pak 18 lí; tē-bı̄n 415 ê sù-hong lí; pí Tâi-tang-koān khah sè; m̄-kú i-ê peh-sı̀ⁿ kàu hiah chē, sı̄ chò choân Tâi ta̍k-koān ê thân-ba̍k. I-ê ke kap chng-siā ê siàu-gia̍h ū 1959 ê; kháu-chàu 12,0787 ê; thâu-chhùi 53,5763 lâng; pó-lí 26 ê; pān-bū-sū 14 ūi. Chá-chêng Koān-thiaⁿ ê miâ sı̄ Chu-lô-san, in-ūi iú-kong Chheng-kok ê Hông-tè oāⁿ-chò Ka-gı̄.

5.Tâi-lâm-koān. Koān-thiaⁿ tı̄ Tâi-lâm-hú-siâⁿ-lāi; koán-hat tang-sai 15 lí; làm-pak 8 lí; tē-bı̄n ū 120 ê sù-hong lí. I-ê ke kap chng-siā ū 892 ê; kháu-chàu 4,8119 ê; thâu-chhùi 19,6169 lâng; pó-lí 40 ê; pān-bū-sū 6 ūi. Nn̄g saⁿ-pah-nı̂ chêng, chāi Tâi-lâm-siâⁿ ê tē, ū chit-ê sió-khoá hoan-siā miâ-kiò Sa-kam; tùi Tēⁿ Kok-sèng lâi liáu-āu, hit-ê miâ oāⁿ-chò Chhiah-khàm; Tâi-oân-tó kui Chheng-kok ê sı̂, tı̄-hia ū kiàn-tı̀ Tâi-oân-hú-siâⁿ, kàu Lâu Khim-chhe ê chhiú, hit-ê tē-hō koh oāⁿ-chò Tâi-lâm-hú-siâⁿ.

6.Hōng-soaⁿ-koān. Koān-thiaⁿ tı̄ Pi-thâu-siâⁿ-lāi. Tang-sai ê kài-hān 15 lí; lâm-pak 22 lí; tē-bı̄n kiōng ū 330 ê sù-hong lí, lio̍h-á ná-chhin-chhiūⁿ saⁿ-kak-chiam ê khoán. I-ê ke kap chng-siā ê siàu-gia̍h ū 1817 ê; kháu-chàu ū 7,5053 ê; thâu-chhùi 40,5800 lâng; pó-lí 43 ê; pān-bū-sū 11 ūi. Sio̍k Koān-lāi lēng-goā ū chı̍t-tè hái-sū-á hō-chò Sió-liû-khiû, sı̄ kap Tang-káng ê káng-kháu lio̍h-á saⁿ tùi-bı̄n.

7.Tâi-tang-koān. Tû-chhut pak-hng ê Gı̂-lân-thiaⁿ, lâm-hng ê Hōng-soaⁿ-koān só͘-sio̍k ê tē, lóng sı̄ Tâi-tang-koān koán-hat-ê. I tang-sai ê kài-hān sı̄ 18 lí; lâm-pak 62 lí; tē-bı̄n 1116 sù-hong lí ê toā. Lūn i-ê pó-lí, ke,kap chng-siā ê gia̍h, bē-tit-thang chai kàu siông-sè; in-ūi kài-hān-lāi ū koân-soaⁿ hiám-niá khah chē sı̄ chhiⁿ-hoan teh toà; to̍k-to̍k lâm-hng Pi-lâm ê tē khah pı̂ⁿ-tháⁿ nā-tiāⁿ. Tâi-tang-koān jı̂n-ke ê siàu-gia̍h iok ū 1,4000 ê; thâu-chhùi chha-put-to 7,0000 lâng. Pān-bū-sū iáu-boē tiāⁿ-tio̍h, sı̄ chiàu tē-lí ê lı̄-piān lâi siat. Khoàⁿ jı̂n-ke ê chē-chió, hiān-kim í-keng ū 3 ūi.

8.Gı̂-lân-thiaⁿ. Chāi Tâi-oân tô͘ ê tang-pak pêng. Tang-sai ê kài-hān 6 lí; lâm-pak 11 lí; tē-bı̄n put-kò 33 ê sù-hong khoah. I-ê ke kap chng-siā ū 278 ê; kháu-chàu 2,1464 ê; thâu-chhùi 11,4095 lâng; pó-lí 12 ê; pān-bū-sū 4 ūi. Lēng-goā ū hái-sū-á tı̄ tang-pêng-iûⁿ, miâ-kiò Ku-soaⁿ. Gı̂-lân tē chá ê sı̂ hoan miâ chiū-sı̄ Kabalan, āu-lâi Hàn-jı̂n oāⁿ-chò Kap-chú-lân.

9. Phêⁿ-ô͘-thiaⁿ. Bı̂n-chèng-thiaⁿ siat tı̄ Má-keng-siâⁿ. Koán-hat ê hiuⁿ-lí ha̍p-kiōng 94 ê; kháu-chàu 8945 ê; thâu-chhùi 4,9450 lâng; pān-bū-sū ū 5 ūi. Chiàu Chheng-kok ê koaⁿ teh chhâ Phêⁿ-ô͘-thiaⁿ ū 72 chng, 33 ê hái-sū, m̄-kú hiah-ê hái-sū iok ū 12 ê bô lâng toà. Hiān-sı̂ Jı̍t-pún koaⁿ teh siat-hoat beh tı̄ Ka-poà-sū khí teng-lâu, in-ūi oá hit-tah siông-siông ū phah-phoà chûn ê sū. Téng-bı̄n só͘ kı̀-ê bô kóng-khí chheⁿ-hoan-siā kap i-ê lâng-gia̍h, chóng-sı̄ kı̄n-lâi Jı̍t-pún lâng lio̍h-á ū chhâ. I kóng in pún-tē hoan ê lâng-gia̍h chiū-sı̄:─ ta-po͘--ê 3,6272; cha-bó͘--ê 3,2576; ha̍p-kiōng 6,8848 lâng.

Án-ni, chiàu Jı̍t-pún koaⁿ chō ê ke-kah, thong Tâi-oân-tô͘-sio̍k ū 269,3263 lâng teh toà. Nā-sı̄ chheⁿ-hoan-ê bô sǹg chāi-lāi, ū 8926 ke-chhı̄ kap chng-siā. Taⁿ chit ē-té sı̄ pâi-lia̍t thong Tâi-oân-sio̍k ū kià phoe, Pau, gı̂n-toaⁿ, í-kı̍p tiān-pò ê kio̍k, lı̄-piān thang chhut-chāi lâng khı̀-kià. Lūn-phoe, nā-sı̄ 2 chı̂ⁿ-lāi tāng--ê, iā ta̍t 2 chiam ê iû-phiò, chiū ē-tit kàu Tâi-oân kok phoe-kio̍k kài-koán ê só͘-chāi. Beh kià sió-pau, gı̂n-toaⁿ, tiān-pò, tı̄-chia bô-ūi thang siông-sè kóng, kiám-chhái āu tiuⁿ ê Pò thang chiap-soà lâi kı̀.

Tâi-pak-koān:─

Koān-siâⁿ-lāi Taihoku
Toā-tiū-tiâⁿ Titokei
Tām-súi Tansui
Chúi-tńg-kha Suihenkiyaku
Téng-siang-khe Chosokei
Ke-lâng Kiirun
Kim-pau-lí Kimpori
Thô-á-hn̂g Toshiyen
Toā-kho͘-hām Taekokan

Sin-tek-koān:─

Koān-siâⁿ-lāi Shincheku
Biâu-le̍k Biorochu
Āu-lâng Koro
Tāi-kah Taeko

Tâi-tiong-koān:─

Koān-siâⁿ-lāi Taichiu
Chiang-hoà Shoka
Lo̍k-káng Kokho
Hô͘-lô͘-tun Koroton
Tang-sı̀-kak Taekaku
Pak-táu Hokuto
Lı̂m-kí-po͘ Kinkiho
Po͘-lí-siā Horisha
Hûn-lı̂m Unrin

Ka-gı̄-koān:─

Koān-siâⁿ-lâi Kagee
Pak-káng Hokho
Phoh-á-kha Bokushekiyaku
Sin-iâⁿ-chng Shinyeisho
Chan-bûn-khe Sobunkei

Tâi-lâm-koān:─

Koān-siâⁿ-lāi Tainan
An-pêng Anpeng

Hōng-soaⁿ-koān:─

Koān-siâⁿ-lāi Hongan
A-kong-tiàm Akoten
Han-chû-liâu Banshorio
Táⁿ-káu Takau
Tang-káng Toko
Pang-liâu Borio
Hêng-chhun Koshun

Tâi-tang-koān:─

Koān-siâⁿ-lāi Taito

Gı̂-lân-thiaⁿ:─

Siâⁿ-lāi Giran
So͘-ò So͘

Phêⁿ-ô͘-thiaⁿ:─

Siâⁿ-lāi Bokoto

(Tâi-lâm Hú-siâⁿ Kàu-hoē-pò tē 161 koàn, 1898 nı̂ 8 ge̍h)