Tân Thian-sù ê Sió-toān

Ùi Wiki Tô·-su-kóan
Sin-hāng Tân Thian-sù chhut-sı̀ tı̄ Chú-āu 1873 nı̂. I toà tı̄ chháu-tē, ū gō͘ ê hiaⁿ-tı̄, i sı̄ toā-kiáⁿ, in lāu-pē ū kà i tha̍k-chheh, jı̄ bat chin chhim. I boē tit-tio̍h tō-lí ê sı̂, chng-tiong ê lâng lâi iang i khoàⁿ-jı̍t, poaⁿ-sı̂, i iā chin khı̂n-khoài, bô thàn lâng ê chı̂ⁿ, chng-tiong ê lâng put-chí o-ló i ê hó iang chhiàⁿ. 
Kàu-tı̄ Tè-kok lâi koán Tâi-oân, siat i chò thó͘-tē úi-goân, kam-tok chō toā-lō͘, chı̄n-la̍t phah-piàⁿ siuⁿ koè-thâu soà tı̀ sin-miā. Kàu tı̄ 1906 nı̂ lâi Tâi-lâm i sin-miā, tı̄-hia tit-tio̍h tō-lí. Āu-lâi tńg-lâi, hit-sı̂ goán chit chng-nı̍h iáu-boē ū lâng thiaⁿ tō-lí, in lāu-pē chin khún-tio̍k, lāi-té m̄ hō͘ i toà, chiong i ê Sèng-chheh pàng hoé sio, kā i siat-to̍k, i iā bô sit-chı̀. 
Koh ū chı̍t pái in sió-tı̄ chiong i ê bı̂n-chhn̂g kā i thiah chhut-khı̀, i kàu beh khùn ê sı̂ chiah koh giâ jı̍p-khı̀ phah, tian-tò hoaⁿ-hí. Kàu āu-lâi in lāu-pē chiām-chiām khah bē khún-tio̍k i, chóng-sı̄ ū hō͘ i ka-tı̄ chia̍h, chin kan-khó͘ koè-jı̍t, tiāⁿ-tiāⁿ tú-tio̍h chhı̀-liān, i iā chin jia̍t-sim. Lūn i it-seng chò lâng ū thiàⁿ lâng ê sim-koaⁿ, toā sè-hàn to o-ló, i sui-jiân sı̄ sàn-hiong, tiāⁿ-tio̍h m̄ phiⁿ lâng, beh hō͘ lâng phiⁿ, sè-kan nā chit hō lâng m̄-bián siat koaⁿ-hú iā ē ēng-tit. Kàu tı̄ chit kúi-nı̂ i ê ba̍k-chiu iā bô khoàⁿ-kı̀ⁿ, hı̄-khang iā bô thiaⁿ-kı̀ⁿ. Sui-jiân tú-tio̍h hoān-lān siú tō-lí sı̄ tian-tò kian-kò͘. 
Kàu 1930 nı̂ 5 goe̍h 1 hō khí phoà-pēⁿ, tı̄ 4 hō Chú-jı̍t ngó͘-āu 2 tiám hō͘ Chú tiàu tńg-khı̀ Thian-tông, hióng-siū 57 hoè. I ū 3 ê hāu-seⁿ 2 ê cha-bó͘-kiáⁿ. Beh lı̂m-chiong ê sı̂, i hoaⁿ-thâu hí-bı̄n, hit sı̂ i ū mn̄g khoàⁿ kin-ná-jı̍t tang-sı̂? In kiáⁿ-sài kā i kóng, kin-ná-jı̍t lé-pài, taⁿ lí tang-sı̂ beh tńg-khı̀ Thian-tông? I kóng kin-ná-jı̍t lé-pài khah kiap, pài-it chiah lâi-khı̀ khah liâu-lēng. Khah-thêng chı̍t-tia̍p-á-kú kóng, lé-pài-jı̍t lâi-khı̀ iā hó, kóng án-ni, lêng-hûn lı̄-khui seng-khu, tńg-khı̀ Thian-tông. Tùi hit jı̍t chng-tiong ê lâng tāi-ke kóng bô chhái chit-ê lâng, chin tiong-hō͘, chin láu-sı̍t, kóng oē chhin-chhiūⁿ chio̍h-nı̍h chām-jı̄. Chit-ê lâng sı̄ goán chit chng--nı̍h sı̀n Chú ê sian-kak-chiá. Chit chng ū 20 chó-iū lâng tit-tio̍h tō-lí sı̄ tùi i ê ín-chhoā, goán chiah ū chit hō ê hok-khı̀, chit lâng ē kham-tit hō͘ lâng chò bô͘-hoān-chiá. 
Chhiáⁿ khoàⁿ Pò ê hiaⁿ-ché thè in ka-têng lāi kı̂-tó, hō͘ i ê kiáⁿ-jı̂ toè in sı̄-toā-lâng ê kha-pō͘ lâi êng-kng Chú, sı̄ sim só͘ goān. 
(Tâi-oân Kàu-hoē-pò tē 543 koàn, 1930 nı̂ 6 goe̍h)