Tē 4 Chiuⁿ
Siōng-tè Cháiⁿ-iūⁿ Kiò Goá Choè Sè-kài Thoân-tō Ê Kang
Chhiáⁿ hian-khui Má-thài hok-im 9 chiuⁿ 35-38 chat “Iâ-so͘ piàn kiâⁿ chiah-ê siâⁿ chiah-ê hiuⁿ-siā...” chhiáⁿ chù-ı̀ I kàu ta̍k ê siâⁿ, ta̍k ê hiuⁿ-siā, I bô tiàm tı̄ chı̍t ê thoân-thé, Iâ-so͘ bô chò bo̍k-su, I sı̂-siông teh kiâⁿ. “Iâ-so͘ piàn kiâⁿ chiah-ê siâⁿ chiah-ê hiuⁿ-siā...... thoân thian-kok ê hok-im”.
“I khoàⁿ-kı̀ⁿ hiah-ê chèng-lâng chiū khó-lı̂n in”. Sím-mı̍h sı̄ khó-lı̂n? Khó-lı̂n m̄-sı̄ tông-chêng, khó-lı̂n chiū-sı̄ thiàⁿ ê tōng-chok, lán ū khó-lı̂n ê sim á-bô? Nā ū, tio̍h choè Chú só͘ choè ê.
“Chiū kā I ê ha̍k-seng kóng, thang siu-sêng ê sı̄ choē, choè kang ê sı̄ chió”. Che sı̄ tng-sı̂ ê būn-toê, siāng-khoán I ê sı̂-tāi ê būn-toê iā-sı̄ lán kin-á-jı̍t ê būn-toê. Thang siu-sêng ê sı̂ choē, choè kang ê sı̂ chió, nā-sı̄ án-ni beh cháiⁿ-iūⁿ kái-koat chit-ê būn-toê? Sèng-keng kóng, “Só͘-í lín tio̍h kiû hn̂g-chú pek kang khı̀ kā I siu-sêng.”
Goá Kiám Thang Tiāⁿ-Tiāⁿ Toà Ka-ná-tāi?
Kúi-nı̂ chêng goá chiong Sèng-keng tha̍k chin se̍k, bo̍k-tek sı̄ ài khoàⁿ goá tàu-tí thang tiāⁿ-tiāⁿ tı̄ Ka-ná-tāi, koh ū ho̍k-chiông Siōng-tè. Goá mn̄g ka-kı̄, goá sı̄ ài tiàm tı̄ Ka-ná-tāi choè khin-sang ê bo̍k-hoē kang-chok, án-ni choè, Siōng-tè oē moá-chiok á-boē?
Chóng-sı̄ goá tha̍k Sèng-keng ê sı̂, goá hoat-kiàn tio̍h chit khoán ê piáu-sı̄: Bān-kok, bān-bı̂n, bān-cho̍k, choân sè-kài, ta̍k-iūⁿ ê giân-gú, peh-sı̀ⁿ, kok-ka, toē-ke̍k. Oāⁿ chı̍t-kù oē lâi kóng goá só͘ hoat-kiàn ê chiū-sı̄, hok-im sı̄ beh siúⁿ-sù choân sè-kài, ta̍k ê pang-kok, bān-cho̍k, bān-lūi, ta̍k-khoán ê khiuⁿ-kháu, ta̍k-iūⁿ ê peh-sı̀ⁿ ê, só͘-í lâng-lâng lóng eng-kai tio̍h thiaⁿ.
Goá khoàⁿ tio̍h chiah-ê Sèng-keng chat, goá chiū mn̄g chı̍t ê būn-toê, só͘ ū ê kok-ka lóng tı̄ Ka-ná-tāi? Nā-sı̄ goá chiū thang tiàm tı̄ goá ê kok-ka, tı̄ chia thoân hok-im, m̄ bián chhut-khı̀ kàu pa̍t ūi; chóng-sı̄ nā ū chı̍t ê kok-ka tı̄ Ka-ná-tāi kok-kéng í-goā, án-ni goá chiū ū gı̄-bū, tio̍h lı̄-khui goá ê kok-ka, chhut-khı̀ kàu kı̂-thaⁿ ê kok-ka. Goá nā boē thang khı̀, iā tio̍h phài lâng thè goá khı̀. Chit 2 hāng goá lóng bô khı̀ choè, án-ni goá tı̄ pò-siúⁿ ê jı̍t-chí oē sit-lo̍h só͘ ū ê pò-siúⁿ.
Goá ê pêng-iú, lí sím-mı̍h khoán? Lí í-keng chai hok-im tio̍h thoân kàu tı̄ bān-pang, bān-kok, choân sè-kài, bān-cho̍k bān-lūi, ta̍k khoán ê giân-gú tı̍t kàu toē-ke̍k. Chhiáⁿ mn̄g koan-hē chit-ê sū lí ū choè sím-mı̍h? Lí ū kè-oē beh án-choáⁿ khı̀ choè mah? Lí beh ka-kı̄ khı̀ á-sı̄ beh phài lâng khı̀. Nn̄g hāng lóng oē ēng-tit, chóng-sı̄ lí nā 2 hāng lóng bô choè, lí sı̄ ū chai-ē, Siōng-tè ê bēng-lēng lí tek-khak tio̍h sūn-ho̍k, tek-khak tio̍h kiaⁿ Siōng-tè ê bēng-lēng, in-ūi bô lō͘ thang siám-pı̄ Siōng-tè ê bēng-lēng.
GOÁ SIUNN7 AÌ CHHUT-KHÌ
Goá 18 hoè hit nı̂, goá bat khı̀ Eng-sio̍k Ko͘-lûn-pí-a Ìn-tē-an lâng hia, toà tı̄ kı̄n A-lah-sū-ka ê Ìn-tē-an lâng ê chháu-chhù nih, lı̄ goá ê chhù ū 4000 lí ê só͘-chāi. Tiàm hia ū 1 nı̂ goā kú; āu-lâi goá kám-kak goá tio̍h koh siū kàu-io̍k, só͘-í choè-āu chiū koh tò-tńg kàu bûn-hoà toē-tài. Tha̍k 5 nı̂ kú ê sı̂n-ha̍k, pı̍t-gia̍p liáu-āu chiū siū hong-lı̍p choè thoân hok-im ê kang-chok, liáu-āu koh chài kè-sio̍k chı̍t nı̂ ê gián-kiù kang-chok.
Āu-lâi goá tùi Tiúⁿ-ló-hoē kok-goā soan-tō-hoē chı̀-goān beh kàu Ìn-tō͘ kang-chok. In chin siông-sè khó-lū goá ê chı̀-goān, goá iā kò-jı̂n khı̀ soan-tō-hoē chhoē in, kàu-boé bô ún-chún goá. Soan-tō-hoē khoàⁿ goá bô ha̍h tı̄ choè soan-kàu-su ê kang-chok. Goá tò-tńg kàu goá ê kò͘-hiong kang-chok, chiū choè To-lûn-to Ta̍t-lı̄ tiúⁿ-ló kàu-hoē ê bo̍k-su, āu-lâi choè soan-tō-hoē ê bo̍k-su. Chóng-sı̄ goá bô lia̍h chit-ê choè moá-chiok, goá chai goá tek-khak tio̍h siūⁿ pān-hoat; in-ūi goá í-keng chin chheng-chhó͘ khoàⁿ-kı̀ⁿ ı̄ⁿ-siōng. Choè-āu, goá ka-kı̄ kàu Au-chiu ê So͘-ngô͘ soan-kàu-khu tùi chin khoah ê khu-he̍k, chiū-sı̄ Lia̍p-thoat-úi-a, Ài-so-nı̂-a, Pho-lân téng ê só͘-chāi kang-chok, kiat-kó ū tit-tio̍h chin-choe8 ê lêng-hûn kui Ki-tok. Goá thoân-kàu goá ê sin-thé phah pháiⁿ, chiū hūn-khı̀ lah. Só͘-í goá chiah tńg-lâi goá ê chhù.
Goá ū lú-hêng choân Bí-kok kap Ka-ná-tāi, khui pò͘-tō tāi-hoē, nā-sı̄ choè-āu goá koh kám-kak tio̍h chhut-kok. Só͘-í goá chit pái chiū kàu Se-pan-gâ, chóng-sı̄ goá iū koh phoà-pı̄ⁿ, put-tek-put koh tò-tńg lâi chhù-nih.
Āu-lâi goá tı̄ To-lûn-to chòng-siat Bı̂n-chiòng kàu-hoē, sı̄ Chú-āu 1930 nı̂ ê sū. 2 nı̂ āu goá koh chı̍t pái siū kám-tōng khı̀ Hui-chiu. Goá tit-tio̍h To-má Lan-pek phok-sū ê tâng-phoāⁿ, 2 lâng khiâ bé kàu Hui-chiu ê lāi-toē khı̀, chı̍t jı̍t kiâⁿ 30 lí, choè-āu koh tı̄ Hui-chiu chin toā ê chháu-nâ tiong tó lo̍h-khı̀, pēⁿ kàu chin lı̄-hāi. La̍k lé-pài chiah hó khí-lâi, só͘-í koh chı̍t pái tò-tńg kàu tı̄ bûn-bêng ê só͘-chāi.
Chit sı̂ goá chiah khai-sí kám-kak tng-sı̂ soan-tō-hoē ê koat-tēng sı̄ tio̍h, in-ūi goá bô sek-ha̍p tı̄ soan-kàu-su ê kang-chok. Chóng-sı̄ goá í-keng tit-tio̍h ı̄ⁿ-siōng, goá chai-iáⁿ kı̂-thaⁿ kok-ka ê peh-sı̀ⁿ chin su-iàu thiaⁿ hok-im. Só͘-í Chú-āu 1938 nı̂ goá chiū koh chài chhut-khı̀ goā-kok pò͘-tō, beh chı̄n goá só͘ eng-kai tio̍h ê kang-chok lâi chiâⁿ sè-kài thoân-tō ê bo̍k-phiau. Chit pái goá ū khı̀ Thài-pêng-iûⁿ, mı̂-jı̍t chē chûn 31 jı̍t kú, goá kám-kak tio̍h chiong hok-im thoân hō͘ hiah-ê chia̍h-lâng ê bı̂n-cho̍k kap thó͘-lâng, kap Só-lô-bûn kûn-tó ê lâng, hō͘ in choè Ki-tok-tô͘. Chóng-sı̄ bô kú goá chiū hoān-tio̍h koâⁿ-jia̍t pēⁿ, i-tı̄ 3 nı̂ chiah hó khí lâi. Chit tiong-kan chı̍t pái koh chı̍t pái, chı̍t kò-ge̍h koh chı̍t kò-ge̍h goá ê phoà-pı̄ⁿ lóng boē hó khí-lâi, kàu bé i-seng kap kı̂-thaⁿ soan-kàu-su, chiong goá koh-chài sàng tńg-khı̀ To-lûn-to kang-chok.
Chóng-sı̄ goá boē thang thêng-chí, goá lóng-chóng ū hóng-būn 66 ê kok-ka, hiān-chāi goá iáu sı̄ teh siūⁿ ài khı̀ goā-kok thoân-tō.
GOÁ SANG3 TAĪ-LÍ Ê LANG5 CHHUT-KHÌ
Goá tú chiah khai-sí bo̍k-hoē ê sı̂, goá kám-kak ka-kı̄ boē thang chhut-khı̀, só͘-í goá chiū siūⁿ ài phài tāi-lí ê lâng chhut-khı̀. Ū chı̍t jı̍t goá tú-tio̍h Lâm-bí chiu Pò͘-tō liân-bêng ê Koa Bo̍k-su. Goá kā i kóng: “Lí ū beh phài sin ê soan-kàu-su chhut-khı̀ á-bô?” I ı̀n goá kóng: “Ū, goán í-keng ū 5 ê chún-pı̄ beh chhut-khı̀.” Goá koh kā i mn̄g, “Siáⁿ-sū bô beh koáⁿ-kín sàng in chhut-khı̀?” I ı̀n kóng: “In-ūi goán bô chı̂ⁿ.” Goá koh mn̄g i kóng: “Siat-sú goá nā oē thang kā in chún-pı̄ lú-hùi, lí beh ún-chún goán lâi kiong-kip in?” I chin hoaⁿ-hí lâi tah-èng.
Goá ū chhiáⁿ hit 5 ê soan-kàu-su khiā tı̄ bı̂n-chiòng kàu-hoē ê káng-tâi téng, iàu-kiû hoē-iú tio̍h chhe-phài in chhut-khı̀. In kó-jiân án-ni choè, í-āu siū chhe ê lâng 5 ê pı̀ⁿ choè 10 ê, 10 ê pı̀ⁿ choè 20 ê, 20 ê pı̀ⁿ choè 40 ê, 40 ê pı̀ⁿ choè 100 ê, 100 ê pı̀ⁿ choè 200 ê, 200 ê pı̀ⁿ choè 350 ê.Hiān-chāi goán í-keng ū ūi Chú choè kang ê kun-tūi, choè goán ê tāi-lí chiá kàu tı̄ 40 ê goā-kok soan-kàu-khu, tı̄ 35 ê thoân-thé ê soan-tō-hoē ê ē-bı̄n teh kang-chok, goán hū-chek in “kò-jı̂n-tek ê seng-oa̍h.”
Chóng-sı̄ goá iáu bô moá-chiok, goá siông-siông kı̂-tó kóng: “Chú ah, siat-sú nā-sı̄ Lí ê chí-ı̀, chhiáⁿ Lí hō͘ goá oa̍h kàu goán oē-thang chhe-phài 400 ê soan-kàu-su kàu tı̄ goā-kok khı̀.” Goá kám-kak Bı̂n-chiòng kàu-hoē eng-kai tio̍h phài 400 ê, nā bô goá sı̄ boē moá-chiok.
Che sı̄ goá oa̍h tı̄ sè-kan ê bo̍k-tek, goá choè bo̍k-su sı̄ tē 2 iàu-kín ê sū, goá siūⁿ choè soan-kàu-su sı̄ tē-it iàu-kín, goá tù-chok sèng-si sı̄ tē 2 iàu-kín ê sū, goá siūⁿ beh chhut-khı̀, sı̍t-chè siōng, goá ka-kı̄ ū chhut-khı̀, chóng-sı̄ ta̍k pái lóng put-tek-put tio̍h tńg lâi. Só͘-í goá chai-iáⁿ eng-kai tio̍h chò chı̍t hāng sū; chiū-sı̄ sàng pa̍t-lâng chhut-khı̀, che iā sı̄ goá khı̀ choân Bí-kok, Ka-ná-tāi, Ò-tāi-lí-a, Niú-se-lân, Lâm Hui-chiu, Eng-kok ê bo̍k-tek. Goá khı̀ khui soan-kàu-su hoē-gı̄, kó͘-lē chheng-liân lâng, tek-khak tio̍h chı̄n lán só͘ oē khı̀ chhoē koh chhe tāi-lí chiá chhut-khı̀.
KOH LAÎ Ê HIONG-TÌⁿ
Tú-chiah goá ū tha̍k Sèng-keng hō͘ lí thiaⁿ, Iâ-so͘ cháiⁿ-iūⁿ piàn-kiâⁿ ta̍k ê só͘-chāi, lí iáu oē kı̀-tit boē? Chú Iâ-so͘ tı̄ bó͘ chı̍t ê siâⁿ-tı̀n khui pò͘-tō-hoē liáu-āu, hit mı̂ hut-jiân-kan bô khoàⁿ-kı̀ⁿ lah. Keh chá-khí chin chá, I ê ha̍k-seng chin chiàⁿ tio̍h-kip koáⁿ-kín kàu ta̍k só͘-chāi chhoē I, āu-lâi chhoē tio̍h Iâ-so͘ tı̄ soaⁿ-téng ê só͘-chāi teh kı̂-tó.
In chiū kiò kóng: “Chú ah, chèng-lâng lóng teh thèng-hāu lí, ū ê phoà-pı̄ⁿ lâng ài Lí i-tı̄, tò-tńg lâi khı̀ oân-sêng Lí ê kang-chok, ia̍h ū ê cha-hng thiaⁿ Lí tō-lí ê lâng, iû-goân tı̄ siâⁿ-tı̀n teh thèng-hāu Lí, ài thiaⁿ Lí ê oē.”
Sı̄ Goá thang sióng-siōng hit sı̂ Chú cháiⁿ-iūⁿ kā in ı̀n-tap, I ê ba̍k-chiu hn̄g-hn̄g teh khoàⁿ soaⁿ-kok hit pêng, koh khoàⁿ hn̄g-hn̄g hit pêng ê soaⁿ, jiân-āu kóng: “Goá tek-khak tio̍h khı̀ pa̍t ê siâⁿ-chhı̄ thoân-tō, in-ūi goá ūi-tio̍h án-ni siū chhe-khián ê” I siông-siông teh siūⁿ pa̍t ê siâⁿ-chhı̄, keh-piah ê siâⁿ-chhı̄, koh lâi ê siâⁿ-chhı̄, I siông-siông teh siūⁿ hiah-ê I iáu boē khı̀ thoân hok-im ê hiah-ê siâⁿ-chhı̄; I chin ài kàu hia, hō͘ lâng thiaⁿ-kı̀ⁿ hok-im. I siông-siông teh siūⁿ kàu “kı̂-thaⁿ ê iûⁿ”.
Pó-lô iā ū siāng khoán ê ı̄ⁿ-siōng, i iā siông-siông kóng, “Khah hn̄g ê só͘-chāi”, iáu boē ū hok-im thoân-kàu ê só͘-chāi, i kóng i ài khı̀ Se-pan-gâ, i iā chai hok-im tio̍h thoân kàu choân sè-kài.
Lí kiám chai-iáⁿ bat ū chı̍t sı̂ hok-im ū thoân kàu tı̄ choân pak-pō͘ Hui-chiu ê só͘-chāi mah? Hia bat ū kúi-nā-pah keng ê kàu-hoē, lí kiám chai-iáⁿ chá-sı̂ ê toā sı̂n-ha̍k-ka ū choē-choē sı̄ tùi pak-pō͘ Hui-chiu chhut-lâi? Chóng-sı̄ āu-lâi pak-pō͘ Hui-chiu soà pı̀ⁿ-chiâⁿ choè Hoê-hoê kàu kok. Koè-khı̀ kúi-nā-pah nı̂ tiong-kan, Ki-tok-kàu tı̄ hia chin khùn-lân thoân chhut-khı̀. Chhin-chhiūⁿ la̍h-chek ê hoé jú lâi jú sió, choè-āu soà hoa khı̀, koè-khı̀ ū chı̍t sı̂ hui-siông ê kng-bêng, nā-sı̄ hiān-chāi soà hoa khı̀. Chit khoán ê tāi-chı̀ beh choáⁿ-iūⁿ kái-sek nih? Chhiáⁿ iông-ún goá kā lí kóng.
Pak-pō͘ Hui-chiu ê léng-tō-chiá kap sı̂n-ha̍k-ka, tı̄ í-chêng bat ū chı̍t ê sı̂-kı̂, bô teh thoân hok-im, tāi-ke teh oan-ke, chin lı̄-hāi. In khai-sí tùi sı̂n-ha̍k thó-lūn, iā saⁿ-kap piān-lūn koan-hē Ki-tok-kàu ê tō-lí. In eng-kai tio̍h khı̀ lâm-pêng pa̍t ê siâⁿ-chhı̄, koh kàu pa̍t ê siâⁿ-chhı̄ khı̀ thoân-tō chiah tio̍h. Siat-sú in nā án-ni choè, tek-khak tı̄ té ê sı̂-kan oē chiong hok-im thoân kàu Khai-phó-tun, āu-lâi kàu tı̄ choân-pō͘ Hui-chiu. Án-ni Hui-chiu chiū chin khó-lêng tı̄ kúi-nā-pah nı̂-chêng lóng tit-tio̍h hok-im, kiám-chhái oē sàng soan-kàu-su lâi Bí-kok, Au-chiu ê só͘-chāi.
Hiaⁿ-tı̄ ah! Chhin-chhiūⁿ chit khoán ê sū chin khó-lêng oē hoat-seng tı̄ lán ê só͘-chāi. Kim-jı̍t tı̄ Bí-kok, Ka-ná-tāi, Eng-kok, Ò-tāi-lı̄-a, Niú-se-lân ê kàu-hoē chin chē lóng pı̀ⁿ-chiâⁿ choè siā-hoē ê khu-lo̍k-pō͘. Iâ-so͘ Ki-tok ê kàu-hoē nā bô chhíⁿ khí-lâi, koáⁿ-kín chiong hok-im thoân kàu tı̄ choân sè-kài, án-ni hoat-seng tı̄ Hui-chiu ê sū iā oē hoat-seng tı̄ lán.
SÈ-KAÌ SĪ CHOÈ-KANG Ê SOÚ-CHAĪ
Kiám-chhái lí beh mn̄g, “Chóng-sı̄, lán chia ê lâng, lóng iáu boē tit-kiù, siáⁿ-sū tio̍h ài chhut-khı̀ nih? Tı̄ lán chia iáu ū choē-choē ê kang-chok tio̍h ài choè, iáu boē ū chhut-khı̀ goā-kok kang-chok í-chêng siáⁿ-sū bô teh chiong kok-lāi ê kang-chok oân-sêng nih?” Goá nā kàu tı̄ ta̍k só͘-chāi, lâng lóng án-ni kā goá mn̄g. Hiān-chāi iông-ún goá ēng 3, 4 ê būn-toê lâi ı̀n-tap chit-ê būn-toê.
Tē-it----siáⁿ-sū múi chı̍t ê So͘-kek-lân lâng lóng-chóng iáu boē choè Ki-tok-tô͘ ê í-chêng Tāi-pı̍t Lí-bûn-su-tun (David Livengston) chiū khı̀ Hui-chiu? Iáu ū chin choē So͘-kek-lân lâng lóng iáu boē sı̀n Ki-tok, chóng-sı̄ Lí-būn-su-tun chiū lı̄-khui i ka-kı̄ ê só͘-chāi, kàu tı̄ o͘-àm ê Hui-chiu, goá ài mn̄g lí----che sı̄ sím-mı̍h iân-kò͘?
Tē 2, siáⁿ-sū múi chı̍t ê Eng-kok lâng lóng iáu boē chiâⁿ choè Ki-tok-tô͘ í-chêng Ūi-liâm Khia-lí (William Carey) chiū khı̀ Ìn-tō͘ nih?
Tē 3, siáⁿ-sū múi chı̍t ê Bí-kok lâng lóng iáu-boē chiâⁿ-choè Ki-tok-tô͘ í-chêng, Já-tek-sun (Judson) chiū lı̄-khui Bí-kok khı̀ Biān-tiān nih? Sı̄ sím-mı̍h iân-kò͘? Kiám m̄-sı̄ iáu ū chin choē Bí-kok lâng lóng iáu boē chiâⁿ-choè Ki-tok-tô͘ mah?
Choè-āu chit-ê būn-toê, siáⁿ-sū Pa-lek-sū-tàn iáu boē lóng-chóng thiaⁿ-tio̍h hok-im í-chêng sù-tô͘ Pó-lô chiū khı̀ Au-chiu nih? Pó-lô ū keng-koè siong-tong ê khó-lū liáu-āu, chiah lı̄-khui i ê kok-ka kàu Au-chiu, beh chiong hok-im thoân-piàn, siáⁿ-sū? I kiám m̄-sı̄ eng-kai tio̍h tı̄ Pa-lek-sū-tàn, chı̀-chió tio̍h hō͘ hiah-ê lâng lóng thiaⁿ-kı̀ⁿ hok-im?
Goá ê pêng-iú, chia chí-ū chı̍t ê ı̀n-tap, chiū sı̄ Sèng-keng ê chı̍t kù oē, “sè-kài chiū-sı̄ choè kang ê só͘-chāi”, Bí-kok m̄-sı̄ sè-kài, Eng-kok iā m̄ sı̄ sè-kài, kang-chok ê só͘-chāi sı̄ choân sè-kài. Lí m̄-bat thiaⁿ-tio̍h chı̍t ê choh-sit lâng chí-ū tı̄ i chhân-hn̂g sió-sió ê chı̍t kak teh choè-kang. Choh-sit lâng sı̄ tı̄ chhân-hn̂g ê ta̍k só͘-chāi choè-kang. Bí-kok sı̄ sè-kài ê chı̍t kak, Ka-ná-tāi put-kò iā-sı̄ sè-kài ê chı̍t ê sió kak nā-tiāⁿ. Choân sè-kài tio̍h lóng tit-tio̍h hok-im, lán iā chai ‘sè-kài sı̄ choè-kang ê só͘-chāi’, it-tēng tio̍h kàu tı̄ sè-kài ê ta̍k só͘-chāi khı̀, kang-chok chí-ū chı̍t hāng, chiū-sı̄ chit kak kàu hit kak, tông-sı̂ tı̄ choân sè-kài lâi choè.
Hun-chháu kong-si tı̄ chin hn̄g ê só͘-chāi iā ū in ê tāi-lí-tiàm, ū kúi-nā-pah bān ê hun sàng kàu ta̍k só͘-chāi teh hō͘ lâng chia̍h. Che m̄-sı̄ kóng tı̄ kok-lāi í-keng ū kàu-gia̍h ê hun, chhun ê chiah sàng tùi goā-kok khı̀, tı̄ kok-lāi hit-ê su-iàu sı̄ koh-khah choē ê----te̍k-pia̍t hiān-sı̂ ê hū-jı̂n-lâng khai-sí teh chia̍h hun----in-ūi án-ni kok-lāi ê su-iàu sı̄ koh khah choē. Chóng-sı̄ hun-chháu kong-si í-keng phài in ê lâng khı̀ goā-kok, in-ūi in su-iàu sin ê chhı̄-tiûⁿ. In pí lán koh khah ū tı̀-hūi, ūi-tio̍h beh sı̍t-hêng Siōng-tè ê kè-oē, tek-khak tio̍h chı̄n-liōng ha̍k-sı̍p in. Lán beh tı̄ kok-lāi thèng-hāu kàu kok-lāi ê kang-chok oân-sêng liáu-āu chiah chhut-khı̀, che m̄ sı̄ Siōng-tè ê chí-ı̀, I ài lán khı̀ choân sè-kài, siâng-sı̂ tı̄ ka-kı̄ ê só͘-chāi khai-sí kang-chok.
Lí m̄ siong-sı̀n tio̍h khı̀ goā-kok thoân-tō, chiū-sı̄ teh kóng, Pó-lô só͘ choè ê m̄-tio̍h, Pó-lô m̄ eng-kai kàu Au-chiu lâng hia khı̀ thoân-tō, i eng-kai tio̍h tı̄ i ê kok-lāi, thoân hok-im chiah tio̍h. Nā sı̄ án-ni, lí khó-lêng iáu boē sı̀n Siōng-tè. Lí nā m̄ siong-sı̀n tio̍h khı̀ goā-kok thoân-tō, lí chiū-sı̄ bô ài tit-kiù ê lâng.
PAÎ TĪ AŪ-BĪⁿ Ê LANG5
Lí kiám oē kı̀-tit, Chú Iâ-so͘ Ki-tok chhı̄ 5 chheng lâng ê kò͘-sū mah? Lí oē kı̀-tit, I cháiⁿ-iūⁿ kiò in chē lo̍h-khı̀, chı̍t-pái chı̍t-pái chē hó-sè tı̄ chhiⁿ-chhùi ê chháu-pō͘. I the̍h piáⁿ kap hı̂, chiok-siā liáu-āu chiū peh hō͘ I ê ha̍k-seng. Ha̍k-seng the̍h piáⁿ kap hı̂, kàu tı̄ choè thâu-chêng hit pâi, khai-sí chiong piáⁿ kap hı̂ lóng pun hō͘ hit pâi ê lâng. Āu-lâi in koh tò-tńg kàu Iâ-so͘ hia the̍h piáⁿ kap hı̂, tē 2 pái koh pun hō͘ choè thâu-chêng siâng hit pâi ê lâng.
Bô! Lóng m̄-sı̄ án-ni. In nā án-ni choè, āu-bı̄n hiah-ê lâng tek-khak oē khiā-khí lâi kóng: “Chhiáⁿ the̍h kàu goán chia lâi, goán lóng bô tit-tio̍h sím-mı̍h, goán tı̄ chia teh iau, goán iáu bô tit-tio̍h thâu chı̍t pâi í-chêng, siáⁿ-sū hiah-ê choè thâu-chêng pâi ê lâng chiū tit-tio̍h tē 2 pái nih?”
In só͘ kóng ê chin tio̍h, lán tiàm tı̄ kok-lāi sı̄ teh hióng-siū tē 2 pái ê hok-khı̀. Chóng-sı̄ iáu ū choē-choē goā-kok lâng liân thâu 1 pái ê hok-khı̀ to iáu-boē tit-tio̍h. Lán hiān-chāi teh kóng-khí Iâ-so͘ Ki-tok tē 2 pái koh lâi ê sū, chóng-sı̄ iáu ū chin choē lâng liân Iâ-so͘ thâu 1 pái lâi ê siau-sit to iáu boē thiaⁿ-tio̍h. Siáⁿ-sū ū lâng iáu boē thiaⁿ-tio̍h thâu chı̍t pái í-chêng, lán chiū tı̄ chia thiaⁿ chin choē pái nih? Lí chai-iáⁿ goá só͘ teh choè ê sū, chiū sı̄ ta̍k lâng iáu boē tit-tio̍h thâu chı̍t pái ê pang-chān í-chêng só͘ ū 5000 lâng tiong ê tó chı̍t ê, bô-lūn hū-jı̂n-lâng, gín-ná, lóng m̄ eng-kai tit-tio̍h tē 2 pái ê pang-chān.
Niû-sı̍t ê hun-phoè eng-kai tio̍h choa̍t-tùi kong-tō, chóng-sı̄ chin kong-pêng ê sū, sı̍t-chāi chin chió, ū ê kàu-hoē lóng bô teh án-ni choè. In bô khoàⁿ-tāng goā-kok ê thoân-tō chhin-chhiūⁿ khoàⁿ-tāng ka-kı̄ ê kàu-hoē chı̍t-iūⁿ.
Goá m̄-bat thiaⁿ-kı̀ⁿ, ū chı̍t ê bo̍k-su tùi āu-bı̄n hiah-ê lâng tú-tio̍h būn-toê, só͘ ū ê būn-toê lóng sı̄ tùi thâu-chêng hiah-ê lâng lâi ê. Chiah-ê thâu-chêng ê lâng lóng í-keng chhı̄ liáu siuⁿ choē, in hoān-tio̍h léng-sèng siau-hoà put-liông chèng. In kā i kóng, “Lí tio̍h chhı̄ in joā-choē”, “sím-mı̍h sı̂ tio̍h chhı̄ in”, āu-lâi i nā bô chiàu in ê ı̀-sù khı̀ choè, in chiū khí put-pêng, choan-bûn iah khang-phāng. Siat-sú chit-ê bo̍k-su, i nā ū kám-kak, tek-khak oē chiām-sı̂ lı̄-khui thâu-chêng pâi hō͘ in tı̄ seng-oa̍h tiong iáu chit-è, kàu āu-bı̄n ê só͘-chāi khı̀ pang-chān āu-lâi koh tò-tńg lâi ê sı̂, in chiū oē chin hoaⁿ-hí chún-pı̄ chiap-la̍p i ê bo̍k-iúⁿ, hit sı̂ chiū bô koh-chài nga̍uh-nga̍uh liām lah.
Goá ê pêng-iú, goá í-keng kàu āu-bı̄n hit pâi lah, goá í-keng khoàⁿ-kı̀ⁿ āu-bı̄n hiah-ê sǹg boē liáu ê lâng, teh ūi-tio̍h oa̍h-miā ê bí-niû iau-gō, lán chí-ū chı̍p-tiong cheng-sı̂n tı̄ thâu-chêng hit pâi, án-ni kiám tio̍h? Lán eng-kai tio̍h hùn-liān thâu-chêng pâi ê lâng koan-sim āu-bı̄n pâi ê lâng, chiong hok-im toà kàu hiah-ê iáu boē tit-tio̍h ê lâng hia!
Lí kiám chai-iáⁿ kàu-hoē só͘ tio̍h choè ê chı̍t-hāng choè úi-tāi ê sū, chiū-sı̄ chhe-phài in ê bo̍k-su kàu goā-kok kang-chok mah? I chhut-khı̀ liáu-āu chiū oē chiâⁿ-choè chı̍t ê sin ê lâng tńg-lâi, che tùi i pún-sin iā ū lı̄-ek, i it-tēng ū chin choē oē thang kóng, i it-tēng oē pí í-chêng châiⁿ-choè koh khah ū khùi-la̍t ê bo̍k-chiá.
TAT-HOK PHOK-SŪ Ê KANG2-TŌ
A-le̍k-san-tāi Tat-hok phok-sū sı̄ Ìn-tō͘ úi-tāi soan-kàu-su, i thè-hiu tńg-lâi So͘-kek-lân, khiā tı̄ Tiúⁿ-ló-hoē Chóng-hoē ê bı̄n-chêng, kóng chhut i ê iau-kiû, chóng-sı̄ bô tit-tio̍h sím-mı̍h hoán-èng. Kàu-hoē i tı̄ káng-tō ê tiong-kan soà hūn lo̍h khı̀, lâng chiū chiong i kng chhut káng-tâi, i-seng kàu, khû lo̍h-khı̀ kiám-cha i ê sim-chōng, bô loā-kú i thé-khui i ê ba̍k-chiu, kóng: “Goá sı̄ tı̄ tá-lo̍h?” I-seng kā i kóng: “Chhiáⁿ an-chēng, lí ê sim-chōng í-keng phoà-pı̄ⁿ lah, chhiáⁿ an-chēng tó teh.”
Chóng-sı̄ Tat-hok phok-sū kóng: “Goá ê káng-tō iáu boē choè-oân.” I-seng koh kóng: “Chhiáⁿ an-chēng, tı̄ lí sèⁿ-miā gûi-hiám ê sı̂ lí m̄-thang khı̀.”
Sui-jiân ū i-seng ê chó͘-chí, lāu chiàn-sū iáu beh khí--lâi, só͘-í choè-āu i-seng chhah chı̍t pêng, chóng-hoē gı̄-tiúⁿ chhah chı̍t pêng, i koh-chài chı̍t piàn kiâⁿ chiūⁿ káng-tâi ê lâu-thui, tng-sı̂ múi chı̍t ê gı̄-oân lóng khiā khí-lâi chun-kèng i, in chē lo̍h-khı̀ liáu-āu, i chiū kè-sio̍k lâi káng-tō, i kóng: “Tng Úi-to-lı̄-a lú-ông teh bō͘-chı̍p Ìn-tō͘ chı̀-goān peng ê sı̂, ū chin-choē ê chheng-liân lâng lóng khı̀ chı̀-goān, nā-sı̄ hiān-chāi Chú teh chio-ho͘ kang-lâng ê sı̂, bô chı̍t lâng beh khı̀ lah.”
I thêng-khùn chı̍t-sı̂-á, bô ū thiaⁿ-kı̀ⁿ chı̍t ê siaⁿ im, i koh chài kóng: “So͘-kek-lân ê pē-bú ah! Lín kiám bô koh ū kiáⁿ-jı̂ thang khı̀ Ìn-tō͘ mah?”
Koh chı̍t piàn i thêng-khùn, iû-goân bô ū chit-ê siaⁿ-im.
“Án-ni hó” i kiat-sok lah “sui-jiân goá í-keng nı̂-lāu chóng-sı̄ goá beh koh lâi khı̀ Ìn-tō͘, goá beh sí tı̄ Hēng-hô-piⁿ, goá sí tı̄ hia hō͘ in oē-thang chai-iáⁿ So͘-kek-lân ū chı̍t ê lâng thiàⁿ in, kam-goān ūi-tio̍h in lâi sí.”
Hit sı̂ chóng-hoē lāi só͘ ū ê chheng-liân lâng lóng thiàu khí-lâi, toā siaⁿ kóng: “Goá beh khı̀! Goá beh khı̀!”. Chit ūi pe̍h thâu-mn̂g ê chiàn-sū, kè-sin liáu-āu, chiah-ê chheng-liân lâng tùi ha̍k-hāu pit-gia̍p chiū kàu Ìn-tō͘ khı̀, tı̄ hia choè i ê tāi-lí chái, ūi Chú Iâ-so͘ Ki-tok phah-piàⁿ.
Goá ê pêng-iú, lí kiám hoaⁿ-hí khı̀? Siōng-tè kiám bô teh tùi lí kóng oē? Lí ū thiaⁿ-kı̀ⁿ i ê chio-ho͘ mah? Ū hoaⁿ-hí ı̀n Chú kóng, “Chú, goá tı̄ chia, chhiáⁿ chhe-phài goá.” Siat-sú lí nā boē tàng khı̀, Lí goān-ı̀ chhe-phài tāi-lí-chiá khı̀ mah?
Lí tek-khak tio̍h kái-koat chit-ê būn-toê.
Siáⁿ-sū ū lâng oē tàng thiaⁿ-tio̍h hok-im 2 pái, iā tı̄ sè-kan ū lâng liân chı̍t pái to m̄-bat thiaⁿ-tio̍h nih?
