Thiàⁿ lí iâⁿ kè thong sè-kan 02

Ùi Wiki Tô·-su-kóan
 Hia̍p-le̍k Hōng-hiàn 
 Si Kim-choâⁿ sian-siⁿ chheⁿ-chheⁿ kông-kông tùi goā-bı̄n jı̍p--lâi, chiong goā-saⁿ kap bō-á chiū thǹg khí-lâi tiàu tiàm èng-chiap-sek jı̍p-mn̂g ê piah-khı̍t-á, chē tiàm phòng-í téng chhoán chı̍t-ē toā-khùi, jiân-āu chhiò-chhiò tùi thài-thài kóng, “Goá kin-á-jı̍t thiám sí lah! Nā-sı̄ ūn-khı̀ khiok boē bái.” 
 “Thàn tio̍h chı̂ⁿ lah tio̍h m̄?” Goân-lâi Si sian-siⁿ sı̄ teh choè kó͘-phiò ê seng-lí, tú tùi in kong-si tò--lâi, hit-sı̂ thài-thài án-ni mn̄g--i. 
 “Hio͘h, thàn bē chió--o͘! Chiok-chiok 500 kho͘.” Si-sian-siⁿ chin tek-ı̀, toā-siaⁿ ı̀n. 
 “Lí án-choáⁿ ē-tit hiah hó ūn.” Thài-thài chin hoaⁿ-hí hò͘ⁿ-kı̂ ê mn̄g--i. 
 “Che ná ū ûi-lân, cha-ē-po͘ ngó͘-gū-jiân ū chı̍t ê pêng-iú kā goá kóng bó͘ chı̍t keng Mûi-iû kong-si koh hoat-hiān tio̍h sin iû-khòng, goá thiaⁿ tio̍h chit ê siau-sit, koáⁿ-kín pí lâng kín chı̍t-pō͘ chiū kā i bé chı̍t toā phoe ê kó͘-kǹg. Kó-jiân put-chhut goá ê só͘ ge̍k-liāu, kàu chá-khí iû kong-si ê kó͘-kǹg kó-jiân toā khí-kè. Án-ni chha chı̍t mê-hng nā-tiāⁿ goá chiū thàn 500 kho͘ lah.” sian-siⁿ chiok hoaⁿ-hí teh kóng. 
 “Nā koh chhin-chhiūⁿ án-ni m̄-bián kiaⁿ bē hoat-châi lah.” thài-thài ná siūⁿ ná kóng. 
 “He sı̄ bô būn-tê.” Si sian-siⁿ chhiò chhut siaⁿ án-ni ı̀n thài-thài. Nn̄g ang-bó͘ kóng “Chı̍t-jı̍t 500, cha̍p-jı̍t 5 chheng, 100 jı̍t 5 bān, án-ni chı̍t nı̂ āu, goá sǹg khoàⁿ leh, chı̍t-nı̂ sı̄ saⁿ-gō͘ it cha̍p-gō͘, la̍k-gō͘ saⁿ-cha̍p…” nn̄g ê chheⁿ-kông teh sǹg hit ê hoat-châi ê chiân-tô͘, toā-pù ê sok-tō͘. 
 “Aih! Goá siūⁿ tio̍h” sian-siⁿ-niû hut-jiân án-ni kóng, “Lí siūⁿ lán chit ê thâu-chúi ê koé-chí tio̍h lâi án-choáⁿ khai chit 500 kho͘?” “Goá siūⁿ siāng-hó tio̍h lı̄-iōng chit ê chhun-ká lâi khı̀ lú-hêng chı̍t-ē” sian-siⁿ án-ni thê-gı̄.
 “Kài hó, chū seⁿ Chhùi-hoa liáu-āu lóng m̄-bat chhut-goā kiâⁿ-kiâⁿ leh.” Sian-siⁿ-niû chek-sı̂ chàn-sêng. 
 “M̄-kú lán ê saⁿ-á-khò͘ kap phoê-ê lóng bē kı̀ⁿ-tit chèng lah. Goá siūⁿ lán sūn chı̍t-ē soà, soà lâi choè hó-bô?” Sian-siⁿ-niû chàn-sêng chhut-goā, soà án-ni thê-gı̄. 
 “Só͘-thiàⁿ--ê, hó, kin-tú 500 kho͘ nā khai liáu má-siōng to ē koh thàn. Chóng-sı̄ m̄-kú…” kóng kàu chia sian-siⁿ hut-jiân tùn-tiⁿ chı̍t-ē. M̄-kú lán sı̄ m̄-thang hō͘ lán ê bo̍k-su chai oh! “Nā hō͘ phı̄ⁿ chai-iáⁿ lán ū thàn tio̍h chı̂ⁿ, chek-sı̂ to ē lâi tê-chı̂ⁿ, sím-mı̍h Pah-chiu-nı̂ kàu-hoē poē-ka ūn-tōng loh, pài-tn̂g ài siu-lí loh, pah-pah hāng, choan-choan i ê thâu-lō͘.” 
 “Ū-iáⁿ, m̄-sı̄ sáⁿ-hoè! Lán í-keng hiàn bû-sò͘ lah, iáu sı̄ tiāⁿ-tiāⁿ beh lâi tê. Ta̍k ê nā chhin-chhiūⁿ lán chiah khóng-khài, kàu-taⁿ pài-tn̂g chiah siu-lí hó. Poē-ka ūn-tōng chı̍t-kháu 1000 kho͘ choè 10 nı̂ kau, kàu taⁿ chiah tê ū lah. Án-choáⁿ tiāⁿ beh lâi chhoē lán. Tāi-khài bo̍k-su tha̍k sı̂n-ha̍k-ı̄ⁿ ê sı̂, ū tha̍k chı̍t kho “Tê-chı̂ⁿ-ha̍k,” nā m̄-sı̄ án-ni án-choáⁿ ē hiah mı̂-noā, nā hō͘ i thoa-tio̍h chiū sí m̄ pàng.” Sian-siⁿ-niû bô hoaⁿ-hí ê bı̄n án-ni kóng. 
 “Un2-tàng sı̄, chit khò nā bô kı̍p-keh tāi-khài sı̄ bē-tit chut-gia̍p, iā bē-tit choè bo̍k-su. Nā-sı̄ lán ê bo̍k-su te̍k-pia̍t mı̂-chiⁿ, chit pái lán thàn tio̍h chı̂ⁿ tio̍h m̄-thang hō͘ i phı̄ⁿ tio̍h. Lán ka-tı̄ iā m̄-thang tio̍h-kip kóng pài-tn̂g beh siu-lí, á-sı̄ sím-mı̍h Pah-chiu-nı̂ poē-ka ūn-tōng, kā i tèⁿ hō͘ bē kı̀-tit.” Sian-siⁿ án-ni an-ùi thài-thài. 
 Tú hit-sı̂ toà tı̄ pài-tn̂g piⁿ ê Pe̍h sió-chiá tùi in mn̂g-kháu koè, m̄-kín iā m̄-bān khı̀ gū-tio̍h Chhoà sió-chiá. Nn̄g ê sı̄ hó pêng-iú. Pe̍h sió-chiá chio Chhoà sió-chiá jı̍p-khı̀ tê-tiàm, tāi-ke tı̄ hia chia̍h chı̍t-ē tiám-sim. Tng teh ēng ko-pi kap ke-nn̄g-ko ê sı̂, Pe̍h sió-chiá ēng bô hoaⁿ-hí ê bı̄n, kap siaⁿ-im tâu Chhoà sió-chiá kóng, “Lí kā goá siūⁿ khoàⁿ-māi leh?” 
 Chhoà sió-chiá kiaⁿ chı̍t-ē “Sı̄ sím-mı̍h tāi-chı̀ leh?” “Lí thiaⁿ khoàⁿ lán kàu-hoē ê pò͘-tō-tūi-tiúⁿ Lı̂m tiúⁿ-ló hiah bô lí-khı̀ leh.” Pe̍h sió-chiá chin m̄ kam-goān teh kóng. 
 “Lı̂m tiúⁿ-ló án-choáⁿ tio̍h-m̄?” Chhoà sió-chiá nı̂-kí khah chió, chin tio̍h kiaⁿ kín mn̄g. 
 “Kiám ū lâng án-ni, lí chai goá tı̄ kàu-hoē í-keng choè Chú-jı̍t-o̍h kàu-oân, iā choè gı̂m-si-pan, iā choè Chheng-liân thoân-khè ê hōng-sū-cho͘ úi-oân lah. Án-ni chı̍t ê lâng sı̄ beh kiam kúi-khoán leh. Sím-mı̍h kóng Kui Chú ūn-tōng pò͘-tō-tūi lâi, sím-mı̍h beh phoè-ha̍p Pah-chiu-nı̂ poē-ka ūn-tōng ê pò͘-tō, iā beh kiò goá chē chhia chhut-khı̀ tàu gı̂m-si. Goá ê nâ-âu to m̄-sı̄ thih phah--ê. Goá m̄ lah, soà bô pa̍t lâng thang kiò.” 
 “Án-ni o̍h. Bô lí-khı̀ to tio̍h. Sím-mı̍h sı̂ lâi kiò lí.” Chhoà sió-chiá chin tông-ı̀ teh mn̄g. 
 “Tha-tú-á chiah kiò tiān-oē hō͘ goá.” 
 “Lí kā i ı̀n án-choáⁿ?” 
 “Goá kā i kóng bē-tàng, sit-lé, chhiáⁿ i kiò pa̍t lâng.” Goá nā ta̍k-hāng ín, bē-su hō͘ lâng khoàⁿ-gōng, ta̍k-hāng beh tu-tu tùi goá chai lâi. Ná kóng Pe̍h sió-chiá bı̄n-á àu-àu. 
 “Án-ni ū iáⁿ, ná ū lâng hiah chho͘-sio̍k, kiàn kah kiàn thàn--lâng. Sûi-lâng ū sûi-lâng ê to͘-ha̍p.” 
 Chhoà sió-chiá chin chàn-sêng Pe̍h sió-chiá kā Lı̂m tiúⁿ-ló kū-choa̍t. 
 Siāng hit pài-6 ē-po͘ Ko sian-siⁿ khı̀ chhoē Ia̍p sian-siⁿ. Ko sian-siⁿ sı̄ Pò͘-tō-tūi ê liân-lo̍k-oân. Ia̍p sian-siⁿ sı̄ lāu hoē-iú sı̄ gı̂n-hâng ê keng-lí. Ko sian-siⁿ khı̀ pài-hóng--i. 
 Jı̍p-mn̂g khoàⁿ Ia̍p sian-siⁿ hā-pan tò-lâi tı̄ kheh-thiaⁿ teh khoàⁿ sin-bûn. Tāi-ke chē-lo̍h chhéng-an āu, Ko sian-siⁿ chiū khui chhùi kóng, “Kin-á-jı̍t siūⁿ beh lâi koh mâ-hoân lí.” 
 “Khí-kám, iā thang án-ni kóng” Ia̍p sian-siⁿ goā-bı̄n chin kheh-khı̀, sı̍t-chāi sim-lāi bô sím-mı̍h chhèng-ı̀.” Goá nā ē-hiáu choè ê sū, put-koán sím-mı̍h, chí-koán lāu hiaⁿ-ko hoan-hù goá tek-khak chun-thàn lâi kiâⁿ.” 
 “Kèng-jiân sı̄ án-ni bô pí che khah hó lah! Sı̍t-chāi sı̄ tùi lí chin put-chū, put-kò ū chı̍t-tiám-á tāi-chı̀ ài lí tàu pang-bâng.” 
 “Tong-jiân hāu-bēng.” Ia̍p sian-siⁿ chin khóng-khài tah-èng.
 “Nā-sı̄ án-ni chin kám-siā Chú, bô pa̍t-hāng chiū-sı̄ lán múi pài-6 ū tı̄ pún chhı̄-lāi pun kak-thâu ta̍k-hō͘ pun chin-lí-toaⁿ, chhiáⁿ lâng lâi khı̀ lé-pài, lâi chhek-èng P.K.U. ê ūn-tōng. Tú-hó lín chit kak-thâu ê Tân sian-siⁿ phoà-pı̄ⁿ bē-tit chhut--lâi, ē-po͘ lí lâi thoè i pun hó bô?" 
 “Chin sit-lé, nā-sı̄ pa̍t-hāng goá lóng hoaⁿ-hí chit-hāng goá m̄ koàn-sı̀, nā hō͘ goán ê gı̂n-hâng ê lâng khoàⁿ tio̍h bē-bián-tit chin kiàn-siàu, goá ê tē-ūi kiò goá choè ná-chún the̍h iû-piān--ê ta̍k-hō͘ khı̀ kā lâng kiò-mn̂g tàm-thâu goá bē kiâⁿ-tit.” Bı̄n piàn-sek lâi ı̀n. 
 “Ia̍p sian-siⁿ, che sı̄ ūi Chú lâi choè kang, sı̄ chin kùi-khı̀ ê kang-chok lí chai-mah? Tùi lán ê só͘-choè í-keng ū saⁿ kháu-chàu lâi kiû-tō lah nē.” Ko sian-siⁿ chin tı̀-ı̀ soat-bêng. Ia̍p sian-siⁿ tèⁿ bô thiaⁿ-kı̀ⁿ tı̍t-tı̍t chhiáⁿ Ko sian-siⁿ chia̍h-tê. Kā i kóng, “Tê léng-khı̀ lah, thái-tio̍h kóng kàu hiah piàⁿ-sı̀ leh, lim leh chiah koh kóng lah.” 
 Ko sian-siⁿ khoàⁿ bô chhái kang chiū khiā khí-lâi kap i saⁿ-sı̂. Beh chhut-khı̀ choè āu koh kā i chhı̀ khoàⁿ ū chı̍t-sut-á-ê ǹg-bāng á-bô? 
 “Ia̍p sian-siⁿ lí kó-chin bē-tit pang-chān goán choè chit ê kang hàⁿ?” 
 “Tùi put-khí, tùi put-khí, sim siūⁿ ài, nā-sı̄ bô kàu-gia̍h le̍k-liōng thang pang-chān, chhiáⁿ lí to-to goân-liōng.” Ia̍p sian-siⁿ toàn-jiân kū-choa̍t tàu choè Chú ê kang. 
 Keh bı̂n-á-jı̍t sı̄ lé-pài-jı̍t, hoē-iú ū ê chē jı̂n-le̍k-chhia lâi lé-pài, Ia̍p keng-lí kap Si sian-siⁿ in hu-hū lóng chē sió pau-chhia lâi. Pe̍k sió-chiá tı̄ lé-pài-tn̂g piⁿ, i ēng kiâⁿ-lō͘ lâi lé-pài. Bo̍k-su kin-á-jı̍t ūi-tio̍h P.K.U. ê ūn-tōng kó͘-chhui, i ê ián-tê sı̄ “Hia̍p-le̍k hōng-hiàn.” Hong-khı̂m toâⁿ-tit te̍k-pia̍t hiáng-liāng. Si sian-siⁿ in hu-hū sı̄ àn-sǹg pài-it chiah beh chhut-hoat khı̀ lú-hêng. Pe̍h sió-chiá chē tı̄ gı̂m-si-pan ê ūi, Ia̍p sian-siⁿ chē tı̄ tò-chhiú-pêng ê thâu-chêng liâu ê piⁿ-á ūi. 
 Bo̍k-su chhiàng sèng-si 209 siú 
 Tāi-ke gı̂m: 
 “Goá ê chhiú ài lí bēng-lēng, Ūi-tio̍h goá Chú choè chhe-ēng; Goá kha iā ài ūi lí hiàn, Siông-siông thoè lí kiâⁿ bô siān. Goá ê siaⁿ-im hō͘ lí ēng, Hoaⁿ-hí o-ló Chú bô thêng; Goá hiàn chhùi-tûn lâi tín-tāng, Pò-thoân hok-im lâi kiù lâng. Goá ê chı̂ⁿ-gûn hiàn hō͘ lí, Ēng chhut lóng thàn lí chí-ı̀; Goá ê châi-chêng lí siúⁿ-sù, Kam-goān hêng lí choè khı̀-khū.” 
 Tāi-ke gı̂m tit chin chhut-sı̂n, chin hó thiaⁿ, te̍k-pia̍t Pe̍h sió-chiá ê siaⁿ ke chin koân. Si sian-siⁿ iā chin piàⁿ-sı̀, kha khin-khin ná hô pán-tiāu lâi chhiùⁿ. Ia̍p keng-lí koàn-sı̀ gı̂m hā-tiāu, in-ūi i ê siaⁿ-im chin ōng. Tāi-ke chhùi chin gâu gı̂m. (Oân)